Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het afvoeren van het instrument van de CO2-taks
Verslag
De heer Van Rooy heeft het woord.
Voorzitter, minister, ambtgenoten, Vlaanderen is tot nader order niet bevoegd voor de erkenning van religies. Maar u, minister Demir, hebt de twijfelachtige eer – ik benijd u niet – om minister van Religieuze Zaken te zijn. U bent namelijk minister van Energie. En daar hangt het klimaat natuurlijk mee samen. En dat is vandaag in onze samenleving een soort religie geworden, met alles wat daarbij hoort. Het druipt uit alle poriën van onze samenleving: het onderwijs, de media, de politiek, met boetedoening, schuld, verlossing, zonde, aflaten enzovoort.
De fractieleider van sp.a – hij is er nu niet – wilde zelfs een massa-event organiseren voor deze nieuwe postmoderne religie. Hij wilde de afgelaste klimaattop van Chili naar Vlaanderen halen, wellicht voor zijn ‘matekes’.
Of u, minister Demir, daar blij mee moet zijn, dat weet ik niet, maar ik sta hier eigenlijk om u een duwtje in de rug te geven. Want u hebt namelijk het goede nieuws verspreid dat u geen CO2-taks zult invoeren, waarvoor proficiat. Tegelijkertijd blijf ik toch bezorgd. Want u hebt ook gezegd – dat was maandag, als ik me niet vergis – en ik citeer: “Ons beleidsplan en ons nieuw klimaat- en energieplan later dit jaar zullen aandacht hebben voor de Europese bekommernissen.”
En dus wil ik u vragen: is dat niet-invoeren van die CO2-taks, zoals ik hoop, eigenlijk geen eerste aanzet om moedig – want daarvoor is veel moed nodig, veel politieke incorrectheid – te strijden tegen de peperdure dogmatische klimaatreligie die onder de noemer CO2-reductie ons leven wil beheersen? Of zult u, minister Demir, zich later deze legislatuur inschakelen in de klimaattirannie van de Europese Unie en toch al die richtlijnen volgen rond de CO2-reductie?
Ik ben benieuwd naar uw antwoord.
De heer Steenwegen heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, alle experten zijn het erover eens: een belangrijk element in een effectief klimaatbeleid is het kleven van een prijs op de kost van de uitstoot van CO2.
Dat kan op heel veel verschillende manier gebeuren. Wij zijn daar voorstander van, tenminste als dat sociaal rechtvaardig kan verlopen en wanneer de inkomsten daaruit ook terugvloeien naar de mensen – rechtstreeks of onrechtstreeks –, met voorrang voor mensen die het sociaal moeilijk hebben.
De vorige Vlaamse Regering was blijkbaar ook wel geïnteresseerd om te weten of het mogelijk was om zo’n heffing te introduceren op Vlaams niveau. Zij heeft daar ook een studie voor uitbesteed.
Maar vandaag lezen we in de krant dat deze Vlaamse Regering, die uit dezelfde partijen bestaat, het geweer van schouder verandert en aan de Europese Commissie heeft laten weten dat ze helemaal niet bereid is om zo’n CO2-heffing in te voeren op Vlaams niveau. Ze wacht ook niet de resultaten af van de studie die ze zelf heeft uitbesteed en betaald, maar zegt gewoon: kijk, we begraven dat instrument.
Zo’n CO2-heffing, het zetten van een prijs op de uitstoot van CO2, komt ook voor in ons Nationaal Energie- en Klimaatplan. De Vlaamse Regering heeft dat mee goedgekeurd.
Minister, mijn vraag aan u is dan ook heel eenvoudig. Als u afstand neemt van het instrument op Vlaams niveau, is het dan ook zo dat u de steun terugtrekt voor hetzelfde instrument dat voorzien is in het huidige ontwerp van het Nationaal Energie- en Klimaatplan? En indien u dat instrument inderdaad terugtrekt, welke alternatieven stelt u dan voor die eenzelfde effect zullen hebben inzake de vermindering van de uitstoot?
Minister Demir heeft het woord.
Mijnheer Van Rooy, mijnheer Steenwegen, wat de CO2-taks betreft, kan ik heel duidelijk zijn: de Vlaamse Regering heeft geen enkel plan om een Vlaamse CO2-taks in te voeren, dat staat ook niet in het regeerakkoord. Dat wil zeggen dat ik dat ook niet zal bestuderen. Ik geloof ook niet dat we een klimaatambitie moeten uitdrukken in taksen, in belastingen. Ik denk zelfs dat dit contraproductief zou werken. We moeten zoeken naar creatieve oplossingen, wat veel moeilijker is dan het heffen van een taks.
In mijn beleidsnota die ik volgende week aan het parlement zal bezorgen, staan heel wat maatregelen die tegemoet zullen komen aan het ambitieus klimaatbeleid dat in het regeerakkoord is opgenomen en die elke sector die de uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt, zullen treffen. U moet zich daar geen zorgen over maken, mijnheer Steenwegen.
U vraagt ook naar de standpunten van de Federale Regering. Ik zit daar niet in, en die regering heeft op dit moment ook geen meerderheid. Wanneer er een nieuwe Federale Regering komt, dan hoop ik dat zij andere voorstellen zal doen dan het invoeren van extra belastingen. Daar houd ik mijn hart voor vast.
Mijnheer Van Rooy, ik heb goed naar u en naar uw vraag geluisterd, het was een heel lange vraag. Als ik u goed begrijp, wilt u dat Vlaanderen uit het klimaatakkoord stapt en elke klimaatambitie opgeeft. De energiefactuur zou dan met 80 procent dalen. Uw partij stelt ook voor om nieuwe kerncentrales te bouwen; dan nog zou de energiefactuur met 80 procent dalen. Alleen vrees ik dat ik met deze voorstellen elk uur van de dag een deurwaarder op bezoek zou krijgen op mijn kabinet.
U weet dat dit fabeltjes zijn, u wint ook de verkiezingen met die fabeltjes, maar ik zit in de meerderheid, en de mensen verwachten van mij dat ik een beleid voer en dat ik rekening houd met de realiteit. Dat zijn twee zaken. Ik zal ervoor zorgen dat de Vlaamse component van de energiefactuur onder controle blijft, maar tegelijk zal ik ook een klimaatbeleid uitstippelen dat haalbaar en realistisch is en tegemoetkomt aan de doelstellingen die we hebben onderschreven.
Over fabeltjes gesproken: er wordt ingezet op biomassa. Als er nu één fabel is, dan is het wel biomassa. Biomassa vervuilt, zorgt ervoor dat bomen worden gekapt, en u verwijt mij hier met fabeltjes te komen. Er is één grote fabel, en dat is natuurlijk heel de klimaatreligie, zoals ik net al heb gezegd.
Wat wij moeten doen, is inzetten op intelligente middelen en niet op achterhaalde technologie die vervuilend en niet rendabel is. Windenergie en zonne-energie zijn veel minder rendabel dan kernenergie. Wij moeten inzetten op nieuwe technologieën zoals thorium. Dat heeft wel de lusten van de klassieke kerncentrales maar niet de lasten. Minister, ik vraag u dan ook nogmaals of u daarop wilt inzetten – dan zal de energiefactuur echt dalen – en zult stoppen met mee te heulen met die klimaatwaanzin van de Europese Unie en van allerlei internationale instanties.
Minister, ik ben begonnen met te zeggen dat ongeveer alle experten – dat zijn economen, klimaatexperten, alle disciplines – en industriële sectoren en maatschappelijke actoren pleiten voor een sterk beleid. Zij vinden allemaal dat een CO2-prijs, een prijs op de uitstoot van CO2 en koolstof, daar deel van uitmaakt. Verschillende omliggende landen doen dat ook al. In Nederland heeft men een taks, maar ook in Duitsland, Frankrijk, Zweden en Noorwegen. Dat zijn allemaal landen die deze instrumenten mee inzetten als deel van een grotere mix. Het is spijtig dat u daar afstand van neemt.
Ik heb eigenlijk geen duidelijk antwoord gekregen op mijn vraag. U zegt dat federaal federaal is, maar dit is geen federaal plan maar een nationaal plan. Een nationaal plan is een plan dat een samenwerking is tussen de verschillende regio's en de federale overheid. U maakt dus wel degelijk deel uit van een debat over hoe dat nationaal plan er uiteindelijk zou moeten uitzien. Mijn vraag blijft: gaat u in het nationaal plan afstand nemen van een CO2-taks op dat niveau?
De heer Vandaele heeft het woord.
Collega Van Rooy, voor de N-VA is en blijft het hoe dan ook belangrijk – toch goed dat u dat weet – dat we de klimaatdoelstellingen halen. Dat wordt ook nog eens bevestigd in het regeerakkoord. Om die doelstellingen te halen, bestaan er verschillende manieren. Collega Steenwegen, een CO2-taks is er daar een van, maar er zijn er ook andere. Ik denk dat we er het beste aan doen om de minister de kans te geven om een beleid uit te rollen en die middelen aan te grijpen die deze regering de beste vindt, en dat we daarna oordelen of dat een goede manier is.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega's, ik denk dat een sterk klimaatbeleid geen punt van geloof is, het is gewoon een wetenschappelijke vaststelling. Dat we actie ondernemen is goed voor ons milieu, voor onze portemonnee en vooral voor de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. Het is dus geen punt van geloof, collega Van Rooy. Wat misschien wel een punt van geloof kan zijn, is uw naïeve ‘klimaatontkennerij’. Ik denk dat we ons daar te allen tijde van moeten distantiëren. Dat is wat de factuur uiteindelijk zal doen oplopen. Dergelijke naïviteit heeft wat mij betreft geen plaats meer in dit halfrond.
Er heeft inderdaad nooit een Vlaamse CO2-taks op tafel gelegen, dus hoeft hij ook niet afgevoerd te worden, collega Steenwegen. Wat wel op tafel ligt, is een pleidooi om op Europees niveau een CO2-taxatie te gaan invoeren. Ook dat is opgenomen in het Nationaal Energie- en Klimaatplan. Minister, ik reken erop dat u dat verder zult bepleiten, zodat we daar onze producten die klimaatefficiënt worden geproduceerd en onze energie-intensieve industrie die energie-efficiënt werkt, mee kunnen ondersteunen en tegelijk stappen vooruit kunnen zetten in het klimaatbeleid op Europees niveau.
De heer Tobback heeft het woord
Ik wilde aansluiten bij waar collega Bothuyne geëindigd is. Inderdaad, we zeggen allemaal van onszelf dat we een energie-efficiënte industrie hebben, en dat zelfs een aantal delen van onze zware industrie zeer energie-efficiënt zijn. Dat zijn degenen die het meest dan wie ook voordeel hebben bij het leggen van een prijs op CO2, wanneer het gaat over hun concurrentiële positie. Minister, dat u het op Vlaams niveau niet doet, tot daar aan toe. Maar indien er op Europees niveau gesproken zal worden over het vastleggen van een dergelijk prijsmechanisme op CO2, gaat de Vlaamse Regering zich daar dan tegen verzetten of niet? Dat is een heel simpele, klare en duidelijke vraag.
Mijnheer Van Rooy, ik vind het een beetje grappig dat u aan de ene kant zegt niet te geloven in klimaatverandering en 5 minuten later komt pleiten voor thoriumcentrales als een oplossing voor CO2-uitstoot. U moet wel een beetje weten wat u wilt, vooral als u weet dat u miljarden en miljarden aan belastinggeld wilt gaan uitgeven aan thoriumcentrales die overal drie keer zoveel kosten als eender welke andere technologie. U hebt rare argumenten om veel belastinggeld te willen uitgeven.
Dank u collega's voor de tussenkomsten. Op hypothetische vragen zoals ‘Als Europa, wat dan?’, ga ik nu geen antwoord geven. U kunt daarmee lachen, maar het is een hypothetische vraag. Ik zou het helemaal niet verstandig vinden om daar vandaag een uitspraak over te doen. Waar wij bevoegd voor zijn – en dat heb ik heel duidelijk gezegd – dat is de Vlaamse CO2-taks. De Vlaamse Regering heeft nooit dat plan gehad. We gaan dat ook niet doen, we gaan dat ook niet bestuderen. Ik ga ook geen alternatieven in de vorm van een taks voorleggen aan de regering, omdat wij die maatregel nooit hebben gewild.
Nogmaals, als je de harten wilt veroveren, als je echt draagvlak wilt creëren, dan moet je echt niet afkomen met taksen, maar met creatieve oplossingen. Volgende week ben ik aanwezig in de commissie met de beleidsnota met een heel pak maatregelen. Eind december komen er nog aanvullende maatregelen in het Vlaams energie- en klimaatplan. Wat de federale overheid doet, daar ga ik geen uitspraak over doen. Ik hoop vooral dat de nieuwe Federale Regering meer gaat doen voor het klimaat dan enkel belasten.
Mijnheer Tobback, we hebben net een onderwijsdebat gehad waarin er slecht naar elkaar werd geluisterd en dat wordt nu opnieuw bewezen. Ik heb die thoriumcentrales enkel voorgesteld om op termijn een rendabele, duurzame en goedkope manier te hebben om energieonafhankelijk te worden, en niet vanwege de CO2-uitstoot. Om die reden heb ik dat voorgesteld. Dat is zeer rendabel. De investeringen kosten veel, maar worden nadien dubbel en dik terugverdiend. De studies zijn er. In China en in Indië zijn ze hiermee bezig. Alleen in Vlaanderen lopen we achter.
Minister, ik ben zeer blij dat u die taks niet wilt invoeren. De energierekeningen zijn de laatste jaren enkel gestegen en dat komt door partijen die hier nu hoog van de toren blazen, zoals sp.a, Open Vld en trouwens ook de N-VA. Ik zou willen dat u, als minister, al uw energie steekt in een verlaging van de facturen voor de gezinnen en niet in de klimaatwaanzin en in de dogmatische CO2-reductie. U kunt dat doen volgens die barema’s. In plaats van een CO2-reductie met 30 procent in 2030 zouden wij graag een verlaging van de energiefactuur met 30 procent zien in 2030 en liefst natuurlijk nog wat vroeger. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister, als het gaat om maatregelen die u voor een goed en stevig klimaatbeleid zult nemen, verwijst u naar de toekomst. Ondertussen hebt u hier en in de pers echter enkel verteld dat u maatregelen afschaft. De slimme kilometerheffing, een belangrijk element van het Vlaams Klimaatbeleidsplan 2021-2030 dat Vlaanderen heeft ingediend, is afgeschaft. De verplichte energierenovatie na verkoop is afgeschaft. De ondersteuning van de vergroening van de mobiliteit en de elektrische wagens is afgeschaft. Nu komt er nog de afschaffing bij van de koolstoftaks en het feit dat u dit zelfs niet verder wilt onderzoeken.
Voor mij conclusie verwijs ik naar professor emeritus Leroy van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Hij is al jarenlang een autoriteit op het vlak van milieu en duurzaamheid in Vlaanderen en hij heeft verklaard dat Vlaanderen het akkoord van Parijs heeft losgelaten. (Applaus bij Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.