Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, sedert de komst van Obama op de luchthaven van Wevelgem word ik niet meer uitgelachen wanneer ik het heb over de internationale luchthaven Kortrijk-Wevelgem. Wat sommigen misschien niet weten, is dat er in West-Vlaanderen nog een tweede internationale luchthaven is, namelijk de internationale luchthaven Brugge-Oostende. Maar als het zo verder gaat, zal er binnenkort van de luchthaven Brugge-Oostende geen sprake meer zijn. Eind mei vertrekt opnieuw een cargobedrijf uit Oostende, waardoor de cargotrafiek opnieuw met 50 procent vermindert.
Ik zal de situatie kort even schetsen. Er is de jarenlange lijdensweg van het LEM-LOM-decreet (luchthavenexploitatiemaatschappij-luchthavenontwikkelingsmaatschappij). Uiteindelijk werd door de Vlaamse overheid beslist om de exploitatie toe te kennen aan het Franse bedrijf Egis. Daarbij is er een akkoord gemaakt waarover het Rekenhof heel wat opmerkingen heeft gemaakt, onder meer dat de Vlaamse overheid de inkomsten van het bedrijf Egis te hoog inschat en te laag inschat wat ze zelf moet betalen.
Minister, ik weet niet of u laatst nog eens in de luchthaven van Oostende was. Het gebeurt wel eens dat ik daar een vliegtuig neem, en de luchthaven doet me denken aan een luchthaven uit het vroegere Oostblok. Het zijn gewoon loodsen met een aantal tafeltjes, heel desolaat. Er is nergens een winkeltje, er is niets. Het is dan ook de kritiek van onze fractie dat de Vlaamse overheid weinig of niets heeft geïnvesteerd in de regionale luchthavens.
Egis heeft een akkoord ondertekend met de Vlaamse overheid. In dat akkoord zijn een aantal voorwaarden opgenomen zoals de verhoging van de cargotrafiek, de verhoging van het aantal chartervluchten. Zoals het er nu uitziet, kan – ik weet het niet – het Franse bedrijf misschien, juridisch gezien, het contract eenzijdig opzeggen.
Minister, wat zult u doen om de luchthaven in Oostende te redden?
De heer Reekmans heeft het woord.
Minister, u weet dat ik een zeer kritische toeschouwer was in het dossier van de luchthavens en de LOM-LEM-structuur. Ik heb het dossier van heel nabij gevolgd. Op een gegeven moment zaten we bijeen in een commissie waarbij er verkeerde cijfers werden voorgesteld – we zullen dat debat niet opnieuw voeren – en waarbij het Rekenhof mij uiteindelijk gelijk heeft gegeven in mijn kritiek.
Minister, ik sta hier vandaag omdat een van de grootste klanten, ANA Aviation, verantwoordelijk voor een behoorlijke omzet van de luchthaven in Oostende, van plan is weg te trekken. Toevallig of niet gebeurt dit op hetzelfde ogenblik dat de luchthaven van Oostende nog een nieuw brandstofcontract afsluit dat ertoe leidt dat de brandstofprijzen ongeveer 25 procent hoger zijn voor vliegtuigen die vertrekken vanop de luchthaven van Oostende ten opzichte van de luchthaven van Luik. ANA Aviation zou stoppen met de vluchten op Oostende en naar Luik verhuizen. Als er een verschil is van 25 procent op de kerosineprijs lijkt mij dat economisch, vanuit het standpunt van ANA Aviation, een correcte beslissing. We moeten daar eerlijk in zijn. Er zijn economische wetmatigheden. Die verschillen zijn zeer groot.
Minister, wat mij zorgen baart, is dat men, net voor de Vlaamse overheid effectief de huidige luchthaven overdraagt aan de LOM-LEM-structuur, nog beslist over een nieuw brandstofcontract. Ik zal niet uitweiden over de familiebanden die er zijn. Ik laat mij daar niet toe verleiden.
Minister, wat zult u hieraan doen? Alle pronostieken van groei die wij in de commissie kregen, zijn nu verleden tijd. Ik denk dat we hier met een probleem zitten.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega’s, u weet dat de Vlaamse Regering heeft beslist om via een LOM-LEM-structuur de exploitatie van onze regionale luchthavens te privatiseren. Die privatisering is beslist en toegewezen aan Egis. Het contract is gesloten onder de opschortende voorwaarde van het krijgen van groen licht van Europa op een aantal zaken. Er is namelijk nog ondersteuning, onder andere voor safety en security.
Het klopt dat ANA Aviation, een cargobedrijf, heeft beslist zijn activiteiten stop te zetten in Oostende en naar een andere regionale luchthaven te verhuizen. Dat is natuurlijk een commerciële beslissing. Die beslissing heeft evenwel niets te maken met de privatisering.
Ik kan de beide vraagstellers en de andere collega’s in het Vlaams Parlement verzekeren dat de finale onderhandelingen met ANA Aviation gesloten zijn door de luchthavenmanager, omdat we in een transitieperiode zitten, maar met de mensen van Egis erbij. Alles is dus in gezamenlijke slagorde gebeurd.
De opmerkingen van de heer Reekmans over de brandstof zijn voor een stuk correct. Het klopt inderdaad dat niet zozeer de brandstofkost zelf, maar de manier waarop die brandstof in het vliegtuig wordt gebracht, in Oostende wat duurder is dan elders. De voorbije jaren zijn er heel veel manieren onderzocht om dat goedkoper te maken, onder andere via een pijpleiding. Dat ging echter niet omdat het veel te duur was. Daardoor zit je daar met een handicap, die de voorbije jaren echter nooit een probleem is geweest.
Ik ben het wel niet eens met de opmerking van de heer Reekmans. Hij zegt dat we nog snel-snel een contract hebben gesloten. Dat is natuurlijk niet juist. De brandstofleverancier had al heel lang een contract. Er moest nog worden onderhandeld over een nieuwe concessieovereenkomst. De andere brandstofleveranciers hadden vroeger al laten weten dat ze niet echt geïnteresseerd zijn om activiteiten in Oostende uit te baten. De luchthavenmanager heeft samen met Egis bekeken of die concessie, dat contract, kan worden gesloten en hebben beide het licht op groen gezet. Ook dat is in volle transparantie met Egis gebeurd.
De beslissing van ANA Aviation heeft in die zin gevolgen dat het een rechtstreeks tewerkstellingsverlies betekent van vijf mensen. Maar uiteraard hangt daar ook Aviapartner aan, dat ervoor zorgt dat de goederen op het vliegtuig geraken en weer worden uitgeladen. De besprekingen vinden onder andere vandaag en morgen plaats. De precieze effecten van dat vertrek zullen de komende dagen worden bekeken.
We hebben ook een gesprek gevoerd met Egis. Egis is volop gemotiveerd om een succes te maken van de luchthaven van Oostende. De beslissing van ANA Aviation toont juist aan dat het goed is om die beslissing voor privatisering te nemen. In de toekomst kunnen wat dat betreft alle kansen worden benut.
Minister, u hebt vooral uitgelegd waarom er opnieuw een cargobedrijf is vertrokken uit Oostende. Maar mijn vraag over de toekomst van de luchthaven hebt u niet beantwoord. Mijn fractie staat achter de regionale luchthavens in West-Vlaanderen. U zegt dat dit gebeurt in samenspraak met Egis en in volle transparantie, maar ik wil het toch even hebben over de vergoeding. De hoogte van de vergoeding die Egis aan de Vlaamse Regering moet betalen hangt af van de omzet waarbij het aantal passagiers zou moeten stijgen van 230.000 tot 820.000 per jaar en de vracht van 57.000 ton tot 140.000 ton. In het licht van het vertrek van ANA is dat niet echt realistisch. Vandaar mijn vraag of Egis eenzijdig de afspraak kan opzeggen. Zij zullen natuurlijk niet investeren in een luchthaven die geen toekomst heeft.
Minister, u zegt dat dit gaat over vijf tewerkstellingsplaatsen. Intussen heeft de firma die verantwoordelijk is en waar de meeste tewerkstellingsplaatsen zullen sneuvelen, bevestigd dat het over zestig plaatsen gaat.
De heer Sintobin noemt een belangrijk argument, maar ik wil dit debat niet verengen. We hebben dat debat vorige zomer al gevoerd. De grafieken waren duidelijk. Minister, u zit effectief met een probleem en dat heeft inderdaad niets te maken met de privatisering. U probeert er handig omheen te gaan door te zeggen dat het een goede zaak is dat er privatisering was. U weet dat er een vast en een variabel gedeelte is dat na x aantal tijd aan de Vlaamse overheid moet worden betaald, gebaseerd op het huidige aantal klanten. En daar is een groei tegenover geplaatst. Ik lees even een citaat voor van de heer Albert Doyen, voorzitter van het Regionaal Platform Luchthaven Oostende: “De overheid was reeds langs op de hoogte van de handicap maar heeft nooit structurele maatregelen genomen. Het kabinet van minister Hilde Crevits zegt dat ze nog een voorstel hebben gedaan dat niet werd weerhouden.”
Minister, ik verneem nu graag uit uw mond wat dat ultieme voorstel was. Ik denk dat het daarop is ontploft.
De heer Tommelein heeft het woord.
Het is juist dat dit een dossier is waar al veel te lang in is getalmd. De overheid heeft jarenlang geprobeerd beweging te krijgen in dit dossier, maar dat is niet gelukt. Dat bewijst alleen maar dat het dringend tijd wordt dat die private partner zo snel mogelijk het heft in handen kan krijgen. Ik begrijp uit uw uitleg dat de toekomstige private partner betrokken was en heel goed wist wat er aan de hand was. De vraag is alleen of dat contract, zodra de private partner dat in handen heeft, nog kan worden herbekeken. Nu sluiten wij een contract maar de vraag is of tijdens een volgende fase die zaak met de private partner die zo snel mogelijk het heft in handen moet kunnen nemen, nog kan worden herbekeken om te redden wat er te redden valt. Wij geloven in de uitbouw van die luchthaven, maar het wordt nu echt wel tijd dat de private partners het heft in handen kunnen nemen.
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, we hebben in de commissie grondige debatten kunnen voeren, onder meer over het feit dat de uitbating door Egis meer zal kosten dan de uitbating vandaag door de Vlaamse overheid. Als ik me goed herinner – ik heb het dossier niet bij me – is er een clausule over de mogelijkheid dat een belangrijke klant zou verdwijnen. Dat betekent niet dat men kan afhaken maar wel dat men de vergoeding gedurende een bepaalde periode niet moet betalen. Minister, kunt u daarover nog wat meer helderheid geven? Daarmee sluit ik aan bij de vraag van de heer Sintobin.
De heer Rzoska heeft het woord.
Ik voldoe niet aan de lakmoesproef, ik kom uit een andere provincie, maar ik zal me toch wagen aan een vraag. Minister, ik volg dit dossier op, we hebben het daar in de commissie al uitgebreid over gehad. U hebt daarnet aangegeven dat volgens de oorspronkelijke timing de private partner al overgenomen had moeten hebben. U hebt gezegd dat er nog een aantal Europese onderzoeken zijn. Zijn er naast de Europese onderzoeken echter nog andere struikelblokken waarom Egis op dit moment nog niet kan overnemen?
Voorzitter, dames en heren, ik zal starten met de vraag van de heer Rzoska. De overeenkomsten met Egis zijn er, maar ze zijn gesloten met de opschortende voorwaarde van groen licht van Europa bij de steun die we nog geven. We hebben in de commissie een hele discussie gehad over de vraag of steun voor veiligheid, voor ‘safety and security’, al dan niet kan. Volgens ons kan dat, ook met de nieuwe richtlijnen die er komen, maar we willen absolute zekerheid. De overeenkomsten zijn er, alles is in orde, maar er zijn opschortende voorwaarden – dus niet onder ontbindende, maar onder opschortende voorwaarden. We wachten daar nu op.
Ik kom tot de andere vragen. Er waren vragen over de effecten. De overeenkomst wordt natuurlijk niet gesloten voor één, twee of drie jaar, het is een contract dat enkele decennia loopt. Ook de volume-engagementen die genomen zijn, en die bepalend zijn, moeten we over een lange termijn bekijken.
Met het vertrek van ANA uit Oostende was geen rekening gehouden, dat is evident. Het is heel spijtig nieuws, maar over twee dagen hebben we een nieuwe lijn op de luchthaven van Antwerpen. Ook daar schreeuwde iedereen drie maanden geleden moord en brand omdat er iemand vertrok. Dat is natuurlijk eigen aan de exploitatie van een luchthaven.
Mijnheer Tommelein, de mensen van Egis zijn nauw betrokken geweest bij alles wat de voorbije weken is gebeurd.
Mijnheer Rzoska, de overeenkomsten zijn er dus onder opschortende voorwaarde, maar Egis heeft onmiddellijk iemand aangesteld om mee te onderhandelen over de exploitatie. Er wordt dus heel nauw samengewerkt.
Wat het contract over de brandstof betreft, is het effectief zo dat de mensen van Egis mee aan tafel zaten. Mijn administratie was niet op de hoogte. We hebben gevraagd hoe lang men al op de hoogte was van de mogelijkheid dat ANA zou vertrekken. Mijn administratie is sinds 14 maart op de hoogte dat dit tot de mogelijkheden behoorde. Toen is er nog onderhandeld met ANA om te bekijken op welke manier het goedkoper kon worden gemaakt.
Als ik goed ben geïnformeerd, betrof een van de zaken het feit dat de luchthaven in Oostende zelf nog een taks vraagt om brandstof in het vliegtuig te stoppen. De bereidheid werd getoond om die taks te laten vallen, maar blijkbaar is ANA daar niet op ingegaan.
Mijnheer Reekmans, die onderhandelingen worden uiteraard niet op mijn kabinet gevoerd – maar dat was ook niet uw vraag. Het is de luchthaven van Oostende zelf en de manager die daarvoor instaan. Het is niet zo dat nu snel iets wordt gedaan, want de contracten zijn er, onder opschortende voorwaarde. Dit wordt samen gedaan met Egis. U zei dat het om de ‘fuel cost’ ging, maar dat is niet helemaal juist. Het betreft vooral de kost om de ‘fuel’ te brengen naar de plaats waar die moet zijn, namelijk in het vliegtuig. We moeten bekijken of dat al dan niet op een goedkopere manier kan.
Mijnheer Vandaele, uiteraard is het zo dat bepaalde engagementen genomen zijn ten aanzien van de vergoeding, maar als de normen niet gehaald worden, kan het zijn dat de vergoeding niet moet worden betaald. Anderzijds heeft Egis er volstrekt geen belang bij om een exploitatie te doen waar het niets uit kan halen, want dan zou het nooit de overeenkomst gesloten hebben. Er zijn tot nu totaal geen signalen van, integendeel, Egis is heel actief aan het prospecteren op welke manier zowel Oostende als Antwerpen de komende jaren goed kan worden geëxploiteerd. Ik heb dus geen enkele reden om te twijfelen aan de engagementen of aan andere zaken.
Collega’s, we mogen het de heer Reekmans natuurlijk niet kwalijk nemen dat hij met zijn West-Vlaamse campagne is gestart. (Opmerkingen van de heer Peter Reekmans)
Minister, ik heb eigenlijk nog geen antwoord gekregen op mijn vraag. Er zijn inderdaad een aantal voorwaarden verbonden aan de engagementen. U zegt wel dat Egis prospectie zal doen om nieuwe cargobedrijven aan te trekken, maar mijn vraag was of dit contract eenzijdig kan worden opgezegd. U moet weten dat het enige bedrijf dat nu nog overblijft in Oostende, Egypt Air, ook steeds minder cargovluchten uitvoert van en naar Oostende.
Mijnheer Sintobin, het is heel sympathiek van u om te laten weten dat ik campagne voer in West-Vlaanderen, maar hiermee ben ik al veel langer bezig. Dit dossier heeft niets met de campagne te maken en alles met de economische poorten van Vlaanderen. We wachten inderdaad op advies van Europa voor Egis kan overnemen.
Minister, als de gemeenteraad een beslissing moet nemen waar iemand bij betrokken is van mijn familie tot in de derde graad, dan moet ik naar buiten gaan. Hier stel ik vast dat een Vlaamse ambtenaar, de luchthavenmanager, een beslissing neemt nog voor Egis het overneemt.
De heer Tommelein had daar een punt: mocht dat nu nog gebeuren? Ik vind ook niet dat het nu moet gebeuren. Als de firma die het contract afsluit, de zoon is van de Vlaamse ambtenaar die het contract afsluit, dan heb ik daar grote problemen mee. Ik zal geen namen noemen. U kent het dossier. Ik wil u vriendelijk vragen dat u dit grondig onderzoekt zo lang u nog bevoegd bent – want over enkele weken of maanden zal het naar Egis zijn overgegaan. Er zitten winstmarges op het brandstofcontract van 30 tot 40 procent. Het verschil met Luik is 25 procent. Minister, het heeft niet alleen te maken met de fuel die in het vliegtuig moet, maar ook met de winstmarge die vandaag op de fuel wordt gemaakt.
De actuele vragen zijn afgehandeld.