Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is de motie van de dames Mieke Vogels en Elisabeth Meuleman houdende raadpleging van de Vlaamse Onderwijsraad en de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer over het ontwerp van decreet betreffende de integrale jeugdhulp.
De bespreking is geopend.
Mevrouw Vogels heeft het woord.
Voorzitter, collegas, het is misschien tegen beter weten in, maar ik voel me verplicht om u toch nog eens te onderhouden over de integrale jeugdhulpverlening. Wij zullen dat ontwerp van decreet volgende week in deze plenaire vergadering behandelen. Ik heb twee weken geleden gevraagd om bij hoogdringendheid een bijkomend advies te vragen van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) en de Privacycommissie. U vond dat niet hoogdringend. Ik vind dat niet erg, we kunnen dat nog altijd doen. Een decreet goedkeuren is een iets, de uitvoeringsbesluiten maken is nog iets anders. Het kan nog altijd zinvol zijn om dat advies te vragen.
Ik wil dat advies vragen omdat dit ontwerp van decreet de hele jeugdhulpverlening zeer grondig zal wijzigen en door elkaar zal schudden. Dat proces is gestart in 1999. Het is niet omdat iets veertien jaar duurt dat het resultaat goed is. Ik zou zelfs zeggen: integendeel. Ik refereer hier aan de hervorming van het secundair onderwijs en nog een aantal andere dossiers die wij al jaren meeslepen. Het is niet omdat iets lang wordt meegesleept dat je tot een goed resultaat komt.
Voor wat betreft het ontwerp van decreet betreffende de integrale jeugdhulp vind ik het resultaat totaal niet goed, ook al, collegas, omdat dit decreet onuitvoerbaar is. Het is onuitvoerbaar omdat een aantal dossiers die op dit ogenblik door de comités voor bijzondere jeugdzorg (CBJ) worden behandeld en met een aantal bedoel ik: achtduizend morgen zullen moeten worden behandeld door de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLBs). Vandaag hebben de comités voor bijzondere jeugdzorg ongeveer tweehonderd personeelsleden in dienst. Zij kunnen al die dossiers niet op een grondige manier behandelen.
Binnenkort verschuiven die dossiers of, beter gezegd, die jongeren met al hun vragen naar de CLBs. De CLBs krijgen er echter geen enkel bijkomend personeelslid bij. Om die reden is het ontwerp van decreet onuitvoerbaar.
Het is des te meer onuitvoerbaar omdat hier ondertussen een onderwijshervormingsakkoord tussen is gefietst. Dat is ook de reden waarom ik hier vandaag opnieuw durf te staan. Op 4 juni 2013 hebben de meerderheidspartijen dit akkoord beklonken. Ook in dit akkoord staat weer een serieus hoofdstuk over de CLBs. Volgens het akkoord betreffende de onderwijshervorming krijgen de CLBs er eens te meer opdrachten bij. Vanaf het najaar zullen de CLBs aan een audit worden onderworpen. Die audit zal zich over de efficiëntie van de werking en over de nieuwe taken buigen. De audit zal nagaan wat dit op het terrein met betrekking tot de personeelsinzet op het terrein zal betekenen.
Indien het Vlaams Parlement volgende week het ontwerp van decreet betreffende de integrale jeugdhulp goedkeurt en daardoor de CLBs zonder bijkomend personeel een bijkomende workload oplegt, zal dit in de provincie Oost-Vlaanderen op 15 september 2013 en in de rest van Vlaanderen op 1 april 2014 in werking treden. Dit zal, met andere woorden, parallel lopen met de audit en met de herwerking van de CLBs in het licht van de onderwijshervorming.
Ik vraag me af of de CLBs niet zullen worden geplet tussen hun baas, de minister van Onderwijs, en hun onderaannemer, de minister van Welzijn, die dit decreet uit de welzijnssector naar voren schuift.
Aangezien de meerderheid een hervorming van het secundair onderwijs heeft goedgekeurd en aangezien het ontwerp van decreet betreffende de integrale jeugdhulp sneller dan verwacht van kracht zal worden, lijkt het me een goede zaak de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) opnieuw om een advies te vragen. De vraag is dan hoe de Vlor dit ziet. Hoe zal dit in de praktijk kunnen worden gerealiseerd?
Ik vind dit bijzonder belangrijk. We zijn het immers aan onszelf verplicht een beetje politiek ernstig te zijn. Dit ontwerp van decreet zou in april 2014 in werking treden. De volgende verkiezingen vinden in mei 2014 plaats.
Ik heb hierover gepraat met de partij die nu de minister van Onderwijs levert. We mogen niet vergeten dat het personeel en de middelen binnen de bijzondere jeugdzorg blijven. De dossiers verschuiven echter naar het beleidsdomein Onderwijs. Eigenlijk exporteert de minister van Welzijn zijn wachtlijsten naar de minister van Onderwijs. Het antwoord op de vraag wie die bijkomende lasten zal betalen, is ondubbelzinnig. Dat wordt het beleidsdomein Onderwijs. De minister van Welzijn handelt hier als een koekoek die zijn eieren in het onderwijs legt.
Ik heb opgemerkt dat de minister van Onderwijs hierdoor enorme problemen zal ondervinden. Zijn partijgenoten antwoorden hierop dat ze niet zeker zijn in de volgende Vlaamse Regering nog de minister van Onderwijs te zullen leveren. In mei 2014 zijn er opnieuw verkiezingen. Daarna zien we wel.
We spreken hier over het jongerenwelzijn en over de toekomst van de meest kwetsbare kinderen. We hebben het daarstraks nog over de armoedebestrijding gehad. Het zou volstrekt onverantwoord zijn nu deze beslissing te nemen. We weten dat dit in april 2014 tot een complete chaos op het terrein zal leiden. Jongeren en hun ouders zullen niet meer weten waar ze heen moeten en zullen niet meer kunnen worden geholpen. We kunnen dan niet zomaar onze handen in de lucht steken en verklaren dat de verkiezingen eraan komen. De minister die na de verkiezingen bevoegd wordt voor het onderwijs, moet het dan maar oplossen. Ik vind dit onverantwoord.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Mevrouw Vogels, ik stel vast dat u het eigenlijk helemaal niet hebt over de motie en het advies dat u gaat vragen, maar dat u gewoon een inhoudelijke uiteenzetting aan het houden bent over het ontwerp van decreet Integrale Jeugdhulp, zoals u dat al hebt gedaan ter gelegenheid van het actualiteitsdebat enkele weken geleden en zoals u dat twee weken geleden al hebt geprobeerd. U bent nu eigenlijk al uw uiteenzetting van volgende week aan het houden.
U zult volgende week niet weten wat u hoort. Dat zal nog iets helemaal anders zijn, wees daar maar zeker van!
Mevrouw Schryvers, ik wil u erop wijzen dat dit niet over de hoogdringendheid gaat. Veertien dagen geleden vonden jullie dat niet hoogdringend.
Ik wil u nu horen over uw vraag om een advies te vragen aan de Vlor. Dat bent u niet aan het zeggen. U bent inhoudelijk bezig.
Neen, u hebt niet goed geluisterd. Ik ben aan het zeggen dat ik nu een advies van de Vlor wil omdat het ontwerp van decreet waarover we volgende week zullen stemmen, totaal interfereert met het akkoord van 4 juni over de hervorming van het secundair onderwijs, en dat het daarom nodig is om opnieuw een advies te vragen. Dat niet doen en zomaar alles op zijn beloop laten, betekent dat je in april volgend jaar op het terrein chaos hebt.
Mevrouw Vogels, de redenen die u noemt, gaan niet over dat akkoord, maar zijn gewoon inhoudelijk, zoals u dat de voorbije weken en maanden al herhaaldelijk hebt gezegd.
Mevrouw Schryvers, mag ik niet inhoudelijk zijn? Ik zit in dit parlement om inhoudelijke argumenten naar voren te brengen. Ik heb nog 51 minuten en 3 seconden. Pas op of ik praat ze vol en zal nog veel meer vertellen!
Dames en heren, voor de duidelijkheid: de meerderheid heeft toen beslist dat er niet zou worden overgegaan tot een spoedbehandeling. Nu houden we de bespreking van de motie. Gedurende die 60 minuten mag elke partij hier komen vertellen wat de partij wil vertellen. Dat lijkt me niet meer dan logisch.
Voorzitter, ik ben het aan mijn stand verplicht om met het openbaar vervoer te rijden. Ik weet dat er vanavond misschien staking is, dus u hebt geluk, ik zal die 50 minuten niet volpraten.
Ik wil nog een tweede argument aanhalen dat in deze motie naar voren wordt geschoven, namelijk dat in hetzelfde onderwijsakkoord van 4 juni staat dat er een leerlingendossier zal worden ingevoerd dat door zowel de school als het CLB kan worden gebruikt. In het oorspronkelijke ontwerp van decreet Integrale Jeugdhulp, dat u hier volgende week ter bespreking hebt en hopelijk niet zult goedkeuren, staat er een artikel 7, waarin ook wordt gewezen op dat dossier dat door de CLBs beheerd wordt. De Vlor wees er op basis van het oorspronkelijke ontwerp van decreet al op dat dat niet evident is omdat CLB-medewerkers beroepsgeheim hebben, maar niet alle leden van het schoolteam gebonden kunnen worden door het beroepsgeheim in de zin van de Privacywet, maar gevat zijn door het ambtsgeheim. Dat moet nog verder worden uitgeklaard. Wanneer nu in het onderwijsakkoord beslist is dat er één dossier zal komen waar zowel het CLB als de school inzicht in kan hebben en als je weet dat die CLBs ondertussen ook voor Welzijn een heel belangrijke toegangspoort zijn, waar heel wat informatie zit die eigenlijk niets met de school te maken heeft en niets met het functioneren van leerlingen, maar die te maken heeft met kwetsbare situaties van gezinnen, zoals schuldproblematiek, criminele achtergrond of wat weet ik, dan worden de problemen die reeds zijn aangekondigd door de Vlor op basis van het oorspronkelijke ontwerp van decreet nog groter. Vandaar mijn tweede vraag om in het kader van artikel 72 van ons reglement ook aan de Privacycommissie een bijkomend advies te vragen en te bekijken hoe de bepalingen uit het onderwijsakkoord interfereren met de bepalingen uit het ontwerp van decreet Integrale Jeugdhulp, dat hier volgende week voorligt.
Mevrouw Deckx heeft het woord.
Voorzitter, mevrouw Vogels, ik denk dat u nu toch een en ander door elkaar haalt. Het is geenszins de bedoeling dat in het individueel leerlingendossier, waarvan sprake in het masterplan, de informatie komt waar u het nu over hebt. Het gaat enkel en alleen over informatie die kan dienen om de leerling op te volgen op het vlak van zijn leerprestaties en in verband met de begeleiding die moet gebeuren op het vlak van de studiekeuze. Dat heeft helemaal niet te maken met precaire informatie.
U begrijpt toch dat er verschillende dossiers kunnen worden aangelegd, zoals het medische dossier, waar ook niet iedereen toegang toe krijgt. Ik denk dat er hier toch ergens een misvatting bestaat, en die wilde ik graag rechtzetten.
Mevrouw Deckx, ik denk dat het een heel dunne lijn is.
Het is een duidelijke lijn.
Welke informatie is belangrijk om de leerling te begrijpen en welke niet? Ik wijs erop dat zelfs op basis van het decreet Integrale Jeugdhulp er in de schoot van de Vlor al een aantal vragen waren over hoe dit te rijmen valt met het recht op privacy. Het kan volgens mij absoluut geen kwaad, integendeel, het zou goed zijn om voor we uitvoeringsbesluiten maken, eerst het advies van de Privacycommissie opnieuw te vragen. Ik denk dat dit goed zou zijn. Ik wil u dan ook uitnodigen om alleen dat advies te vragen, en niet meer dan dat, zodat we goede uitvoeringsbesluiten maken en we de privacy van zowel jongeren als hun ouders optimaal kunnen beschermen. Meer vraag ik niet.
Collegas, dit is absoluut geen bedreigende motie. Ik wil alleen maar advies vragen van twee instanties die u zelf in het leven hebt geroepen om u te adviseren en ik heb de argumenten inderdaad, inhoudelijke argumenten aangehaald om u te vertellen waarom ik denk dat dit belangrijk is. Ik durf te rekenen op uw gezond verstand en ik hoop dat u deze motie massaal zult goedkeuren. (Applaus bij het Vlaams Belang en Groen)
Mevrouw Dillen heeft het woord.
Voorzitter, collegas, onze fractie sluit zich graag aan bij het verzoek dat geformuleerd werd door mevrouw Vogels om in dit dossier toch nog eens bij hoogdringendheid het advies te vragen van de Vlor. Het gaat inderdaad om belangrijke aspecten van het onderwijs, meer bepaald van het CLB, dat een grote verantwoordelijkheid krijgt. Ik zal niet herhalen wat mevrouw Vogels heeft gezegd, de heer Diependaele moet dus geen schrik hebben dat ik hier zestig minuten spreektijd zal vullen, maar het CLB beschikt momenteel over onvoldoende financiële middelen en personeel om de bijzonder zware opdrachten die het zal krijgen via het decreet Integrale Jeugdhulpverlening, aan te kunnen.
Collegas, mevrouw Schryvers, u moet geen schrik hebben, ik zal nu niet ten gronde ingaan op het decreet, want daar zullen we volgende week meer dan voldoende tijd voor krijgen. Ik denk dat u echt niet over het hoofd mag zien dat de zaken waarin op dit ogenblik wordt voorzien, het decreet totaal onuitvoerbaar maken. De opdrachten die de CLBs zullen krijgen, zullen zo loodzwaar worden dat ze die taak niet zullen aankunnen.
Mevrouw Vogels heeft terecht besloten om deze motie in te dienen. En het gaat helemaal niet om een bedreigende motie, ik heb ze gelezen, het is geen bedreigende taal. Ook ik wil het pleidooi van mevrouw Vogels steunen om een beroep te doen op uw gezond verstand.
Voorzitter, ik begrijp in alle eerlijkheid niet goed waar de dames en heren van de meerderheid schrik van hebben. Waarom hebben ze er schrik van om nog even het advies van de Vlor te vragen? Ik begrijp dat echt niet. Het gaat over een advies, net zoals er talrijke andere adviezen zijn die bij ontwerpen van decreet gevolgd worden. Het kan alleen een meerwaarde voor het debat betekenen, dus alstublieft, mijnheer Van den Heuvel, mijnheer Diependaele, doet u de moeite om nog eventjes naar de stem van een toch wel belangrijke instantie, de Vlor, te luisteren.
Volgende week zult u daarvan misschien nog meer kunnen worden overtuigd, wanneer we het ontwerp van decreet ten gronde bespreken. Ik denk echt dat zij misschien nog een aantal interessante argumenten in dit debat kunnen brengen. Laat uw gezond verstand zegevieren en steun deze motie. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Gysbrechts heeft het woord.
Collegas, aansluitend op de opmerkingen van mevrouw Vogels, kunnen wij zeggen dat we ook als Open Vld-fractie deze motie hebben gesteund in de commissie, omdat de onderwijshervorming inderdaad leidt tot een nieuw spanningsveld binnen het CLB. Zoals mevrouw Dillen net zei, heeft binnen het nieuwe ontwerp van decreet Integrale Jeugdhulp het CLB heel wat opdrachten bij gekregen. Daar plaatsen heel veel mensen toch veel vraagtekens bij. Het ontwerp van decreet Integrale Jeugdhulp vertrouwt een cruciale rol toe aan het CLB als brede instap en als doorverwijzer naar niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. Het CLB wordt als het ware een comité voor bijzondere jeugdzorg.
We kunnen niet ontkennen dat zich hier een spanningsveld opbouwt: dossiers delen versus geheimhoudingsplicht, geheimhoudingsplicht versus ambtsgeheim, het CLB als cruciaal onderdeel in het welzijnsdomein versus het CLB in zijn rol van leerlingenbegeleider. Dat is ook de reden, collegas, dat we denken dat de vraag van de Groenfractie terecht is. Daarover krijgen we best klaarheid vooraleer we van start gaan met het proces van de integrale jeugdhulp. (Applaus bij Open Vld)
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Collegas, over het ontwerp van decreet betreffende de integrale jeugdhulp kunnen we het inhoudelijk natuurlijk volgende week hebben, maar het heeft al een hele weg afgelegd. Het is niet op een drafje door de commissie en het parlement gejaagd, integendeel. We hebben er diverse zittingen aan gewijd. Voor het is ingediend, zijn er tal van adviezen gevraagd. Daar hebt u zelf naar verwezen, mevrouw Vogels. Na de toelichting door de minister zijn er ook hoorzittingen geweest.
Ik wijs er alle collegas op dat de CLBs uitvoerig aan bod zijn geweest in de hoorzitting, nota bene met één standpunt namens alle CLBs samen, wat niet evident is. Alle collegas van de commissie Welzijn en de commissie Onderwijs was ook uitgenodigd hebben daar alle vragen kunnen stellen, ook aan de CLBs met betrekking tot hun opdrachten. Nadien hebben we verdere besprekingen gehouden en zijn er namens oppositie en meerderheid amendementen ingediend. U hebt advies van de Raad van State gevraagd bij die amendementen. We hebben dat allemaal besproken in de commissie.
De motie die u nu indient, kan dus onmogelijk handelen over de eerste adviezen, want dan had u die vragen kunnen stellen aan de CLBs zelf. Uw enige aanknopingpunt nu, mevrouw Vogels, is het feit dat er ondertussen dat onderwijsakkoord is. (Opmerkingen van mevrouw Mieke Vogels)
Dat is zo, maar andere collegas verwijzen gewoon naar de algemene rol van de CLBs in de integrale jeugdhulp en die is absoluut voldoende aan bod kunnen komen. Het enige aanknopingspunt is dat er in het onderwijsakkoord inderdaad een belangrijk deel staat met betrekking tot het CLB.
Het belangrijkste is dat er een audit zal gebeuren. Ik zie nu niet goed in hoe een bijkomend advies want daar gaat het om, het is geen eerste advies over een audit die nog moet gebeuren in het najaar, bijkomende informatie zou kunnen geven met betrekking tot het ontwerp van decreet dat volgende week ter stemming ligt. Ik zie niet in welke meerwaarde die adviezen alsnog zouden kunnen hebben, vooral omdat die audit gepland staat voor het najaar, waarna er nog conclusies uit moeten worden getrokken. U hebt zelf gezegd dat het opstartproject in Oost-Vlaanderen al start half september, voor de audit dus. Misschien kan de audit mee betrekking hebben op de werking nadien. Ik zie dus niet in waarom we deze motie zouden moeten steunen.
Mevrouw De Wachter heeft het woord.
Voorzitter, ik wil mij ook graag aansluiten bij de uiteenzetting van collega Schryvers. Het is inderdaad zo collega Deckx heeft er ook al naar verwezen dat je wat het hulpverleningsdossier betreft over de leerling, het leerlingendossier en het medisch dossier andere regels kunt hebben.
Maar wat nog belangrijk is in dit geheel, is dat in het kader van het masterplan een adviesaanvraag gericht is aan de Vlor en dat er ook voor de inhoud van het individueel leerlingendossier advies zal worden gevraagd aan de Privacycommissie. Dat is zo gepland, de collegas van Onderwijs zullen dat kunnen bijtreden.
Mevrouw Stevens heeft het woord.
Voorzitter, beste collegas, het ontwerpdecreet Integrale Jeugdhulp staat op het punt om volgende week goedgekeurd te worden. Het ontwerp is het resultaat van zeer uitgebreid overleg met de sector en verschillende hoorzittingen en besprekingen in de commissie Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Het is niet op een drafje afgehandeld. De inhoudelijke besprekingen zullen volgende week verder volgen en wij zijn zeker niet over één nacht ijs gegaan.
Maar nu verneem ik dat Groen een motie wenst in te dienen. Ze hebben daar het volste recht toe. De aanleiding tot die motie is de conceptnota in verband met de hervormingen van het onderwijs, die op 4 juni 2013 door de Vlaamse Regering is goedgekeurd. Het gaat uiteraard nog maar over een conceptnota, en die geeft nog aanleiding tot verschillende ontwerpen van decreet en uitvoeringsbesluiten over dit thema. Dat betekent dat bij de opstelling van dit ontwerp van decreet en bij de uitvoeringsbesluiten principes zullen worden afgesproken. Onder andere de rol van de leerlingenbegeleiding en de zorg voor de leerlingen zullen nog concreet worden uitgewerkt. Het spreekt voor zich dat de Vlaamse Regering daarna ook zal bekijken in hoeverre en in welke mate er afstemming moet gebeuren met andere, bestaande, decreten en uitvoeringsbesluiten als dat nodig mocht zijn. Natuurlijk zal nadien het nodige advies worden gevraagd. Eigenlijk is de motie van Groen een beetje te voorbarig.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over de motie houden.