Verslag plenaire vergadering
Verslag
Aan de orde zijn nu de actuele vragen. De heer Penris laat zich verontschuldigen; hij heeft me dat persoonlijk meegedeeld. Dat betekent dat alleen de heer Sabbe een vraag stelt. De heer Penris had dezelfde vraag gericht tot minister Crevits.
Het antwoord wordt gegeven door minister Crevits.
De heer Sabbe heeft het woord.
Voorzitter, minister, we hebben natuurlijk allemaal in de media de zaak-Van Hool gevolgd. Natuurlijk is het voor ons vrij bangelijk nieuws. Als er 237 lijnbussen niet bij Van Hool en evenmin bij Jonckheere, maar wel bij een Franse maatschappij, bij Irisbus, zouden worden besteld, dan moeten we allemaal aandachtig volgen wat er gebeurt en niet gebeurt.
We hebben hier al vaak besproken in dit halfrond dat we een fundamenteel probleem hebben met onze loonkosten. Ik heb daar wat documentatie over. Behalve Noorwegen en Noorwegen is geen lid van de Europese Gemeenschap hebben we de hoogste loonkost van Europa: 39, 3 procent. In Oostenrijk is dat 29,2 procent, Nederland 31,1 procent en Duitsland 30,1 procent. We hebben dus een belangrijk probleem op dat vlak en we kunnen dat niet alleen Vlaams oplossen, maar het is de moeite om het opnieuw onder ogen te zien en om te kijken wat we in Vlaanderen kunnen doen.
Ook wat onze positie op het World Economic Forum betreft, zijn we een stuk gezakt: naar de zeventiende plaats. We hebben natuurlijk een probleem, want daar wijst men vooral op de administratieve lasten en de complexiteit van het ondernemen in ons land.
Wat mij een beetje verrast is het volgende. We kennen toch allemaal het klappen van de zweep bij het opstellen van een lastenboek. Een lastenboek moet eerlijk en rechtuit zijn, maar een lastenboek kan ook beantwoorden aan zo veel mogelijk zaken die eigen zijn aan de regio of aan het land. We mogen niet de eerlijkste of de braafste van de klas zijn, want we merken dat in vele landen, zoals Italië en Frankrijk, een lastenboek op maat wordt geschreven van de lokale producent. Misschien zijn wij te braaf, ik weet het niet, ik laat het aan u over om deze vraag te beantwoorden.
Ik stel ook voor en dan richt ik me ook tot u, minister-president om toch zeker te onderzoeken of Irisbus geen beroep heeft gedaan op oneerlijke concurrentie door middel van staatssteun.
Wat zult u ondernemen in het kader van wat hier voorligt? Wat zult u ondernemen om te onderzoeken of er sprake is van oneerlijke concurrentie en om een of meerdere Belgische ondernemingen alsnog de kans te geven om deze aanbesteding binnen te halen?
Minister Crevits heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, de woorden van de heer Sabbe wat zult u ondernemen?, zijn bijzonder interessant.
Mijnheer Sabbe, we zitten hier midden in een aanbestedingsprocedure en het belangrijkste wat ik nu moet ondernemen, is ervoor zorgen dat de regels die wettelijk voorgeschreven zijn, worden nageleefd. Ik voel me daar verantwoordelijk voor. Het is ook de reden waarom ik de voorbije dagen over de hele commotie die er plots was in de media over een aanbestedingsprocedure die effectief loopt in opdracht van De Lijn, vooral heb gezwegen. Dat is ook mijn taak en dat is ook wat de minister-president in dit dossier gedaan heeft.
Wat wij nu moeten doen als Vlaamse Regering, is ervoor zorgen dat de regels die in zulke aanbestedingsprocedures gelden, worden gerespecteerd. Dat betekent dat er een geheimhoudingsplicht is tot na de gunning. En zelfs na de gunning is er een standstill van vijftien dagen, want we moeten eerst de onderneming informeren die de opdracht niet krijgt, dan kan die volgens de regels van het spel de acties ondernemen die al dan niet nodig zijn.
Mijnheer Sabbe, we zitten op dit ogenblik midden in die procedure. Sta me toe vandaag te zeggen dat de Vlaamse Regering dat dossier zeer goed en zorgzaam moet bekijken, want het is wel de Vlaamse Regering die beslist. De Lijn heeft een algemene offerteaanvraag volgens de Europese regels uitgeschreven om bussen te kopen. Ze kan dat doen. Ze heeft zelf de keuze gemaakt om dieselbussen te kopen, enkele gelede bussen, enkele gewone bussen en enkele stadsbussen, maar het is de Vlaamse Regering die uiteindelijk beslist en die ook zal beslissen over de gunning. Daarvan loopt nu de procedure. Ik kan u alleen maar zeggen dat ik er nu over zal waken dat die in alle correctheid wordt gevoerd.
Voor staatssteun zijn er geëigende procedures. Dat weet u ongetwijfeld. Er bestaat een procedure bij de Europese Commissie voor ondernemingen die denken dat ze op de een of andere manier om een bepaalde reden benadeeld zijn. Ik denk dat de ondernemingen die zich benadeeld voelen, wel de nuttige en nodige acties zullen ondernemen. Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat alle regels correct worden nageleefd.
Minister, ik volg u als u zegt dat u de discretie wilt respecteren om geen uitspraken te doen die achteraf in deze gunning tegen ons kunnen worden gebruikt. Dat begrijp ik volledig, maar ik doe wel een oproep aan u en uw partij en andere partijen, die in 2014 mogelijk rond de tafel zitten voor de onderhandelingen en binnenkort voor de begroting van 2013, om dit niveau te overstijgen en te denken in termen van de algemene tewerkstelling. We zitten met de loonkosthandicap. Het zal geen oplossing zijn om lasten te verschuiven. We zullen moeten uitzoeken waar we efficiënter kunnen worden en minder overheidsstructuur hebben, om ervoor te zorgen dat we met die handicap van de loonkost de hoogste van de 27 Europese lidstaten, het verschil met Duitsland bedraagt al 20 procent in een normale omgeving terechtkomen en onze competitiviteit kunnen herstellen. Een sociaal bloedbad, dat willen we toch tot elke prijs vermijden. U weet ook hoeveel mensen Van Hool tewerkstelt.
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, met mevrouw Brouwers heb ik de voorbije zomer de kans gehad een bedrijfsbezoek te brengen aan een van de spelers, Van Hool. We waren veeleer geïnteresseerd in hoe ze zouden inspelen op de vergroening. We hebben in Brasschaat een rondrit met hun Exqui. city-bussen kunnen organiseren. We hebben toen ook vastgesteld dat er zowel bij de raad van bestuur als bij het personeel een zekere ongerustheid is over de bestelling, maar mijn vraag gaat daar niet over. Ik heb er alle begrip voor dat de regels van de gunning en de aanbesteding moeten worden gevolgd. Ik vraag wel hoe het dossier in de media is terechtgekomen. Ik ben ook geschrokken van de reacties van de voorzitter van de raad van bestuur van De Lijn. Daar is een houding van stilzwijgen op zijn plaats.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Minister, we vernemen dat de Vlaamse Regering nog niets heeft beslist, dat de aanbestedingsprocedure nog bezig is. Daarom krijgen we niet echt een antwoord. Discretie is blijkbaar vereist. Een beslissing pro Van Hool is echt belangrijk. De Franse bussen die eventueel door Irisbus worden geproduceerd, zullen in Tsjechië worden gemaakt. We weten dat we zullen worden geconfronteerd met bedrijven die uitvlaggen naar het buitenland vanwege de loonkosten die in ons land verschrikkelijk hoog zijn. Het is onbegrijpelijk dat ze naar Tsjechië gaan, maar zelfs als we vergelijken met Duitsland en Frankrijk, zijn de loonkosten hier erg hoog.
Van Hool is verankerd in Vlaanderen. Laat dit alstublieft zo blijven. De lagekostbussen van Van Hool worden nu al geproduceerd in het buitenland. We hebben in Vlaanderen nog altijd een grote productiecapaciteit, maar als er een andere beslissing komt, dreigen we die te verliezen. Daarom vraag ik met aandrang om pro Van Hool te beslissen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Roegiers heeft het woord.
Voorzitter, ik wil eerst en vooral zeggen dat het voor onze fractie absoluut belangrijk is dat de autobussector verankerd blijft in Vlaanderen. Het is natuurlijk een belangrijke verantwoordelijkheid voor de directie van Van Hool om die verankering te bestendigen.
Ik wil heel concreet aan de heer Sabbe en de heer Deckmyn het volgende vragen. U behoort alle twee tot de grootste criticasters van De Lijn. Wat zou u hebben gedaan mocht De Lijn gekozen hebben voor een minder goedkoop bedrijf? Zou u hier dan dezelfde vragen hebben gesteld over efficiëntie? Wat zou u hier gezegd hebben mocht een Franse openbaarvervoermaatschappij een aanbesteding hebben uitgeschreven en hebben gekozen voor een Franse autobusbouwer en niet voor Van Hool, gesteld dat Van Hool de goedkoopste was geweest?
Mijnheer Roegiers, u kunt natuurlijk vragen stellen aan uw collegas, maar uw collegas kunnen niet repliceren.
Mevrouw Jans heeft het woord.
Minister, het is absoluut noodzakelijk dat de discretie in aanbestedingsprocedures behouden blijft. In dit geval, als ik de persberichten lees, zijn het de vakbonden die woest reageren. Ik denk dat we zeker moeten kijken naar de rol van de vakbonden in dit verhaal, want zij zijn ermee naar buiten gekomen, zij hebben de heisa teweeggebracht.
Langs de andere zijde heeft ook de voorzitter van De Lijn gereageerd. Het was misschien niet opportuun om daarop te reageren en alles in de pers te brengen.
Minister, vanuit onze fractie komt vooral de vraag aan u: bekijk dit dossier in alle discretie en met navolging van de Europese aanbestedingsregels en kom tot de juiste beslissing.
Collegas, ik wil mee met jullie onderstrepen dat ik enorm betreur op welke manier dit dossier in de media terechtgekomen is. Een dossier dat midden in een aanbestedingsprocedure zit, heeft voor commotie gezorgd bij zeer veel mensen en bij een paar bedrijven. Je zit nu in een situatie waarbij iedereen allerhande vragen begint te stellen, maar we zitten nog midden in de procedure.
We hebben in het verleden al bewezen dat die discretie perfect kan worden gerealiseerd. Voor de criticasters die zeggen dat we nooit iets doen voor de tewerkstelling in Vlaanderen of voor de potentiële tewerkstelling: een paar maanden geleden nog maar heeft de Vlaamse Regering een contract goedgekeurd voor de levering van trams. De bestelling van trams is naar het bedrijf Bombardier gegaan. Dat is ook maanden tevoren goedgekeurd op de raad van bestuur van De Lijn. De discretie werd 100 procent gerespecteerd. Uiteindelijk heeft de Vlaamse Regering volgens de regels van de kunst de beslissing genomen om te gunnen aan het bedrijf. Het bedrijf zelf heeft ondertussen ook al beslist om een groot deel van de productie in Vlaanderen te laten gebeuren.
Ik ben ook bezorgd om de tewerkstelling in Vlaanderen. Dat neemt niet weg dat de regels die er zijn, gerespecteerd moeten worden. Als u in mijn situatie was, zou u exact dezelfde communicatie handhaven. Laat de procedure haar verloop kennen. Er was hier kritiek op de procedure, maar het is De Lijn zelf die beslist heeft wat zij op de markt zou brengen, die zelf de keuze gemaakt heeft om met dieselbussen te werken, die zelf over de aantallen heeft beslist.
Het dossier is nog helemaal niet op de ministerraad geagendeerd. Het zal de Vlaamse Regering zijn die uiteindelijk de beslissing zal nemen in dit dossier.
Minister, een ding is duidelijk: 2014 is over anderhalf jaar. Ik denk dat we eens te meer het bewijs geleverd krijgen hoe belangrijk het zal zijn voor elke onderhandeling die van overheidswege komt, om prioriteit te maken van het verlagen van de loonkosten, van het verlagen van de sociale lasten op arbeid. Dat is geen verschuiving, maar het gevolg van de sanering van de overheid. Het kan niet dat wij 30,56 procent hogere loonkosten hebben dan Duitsland en het kan niet dat wij 15 procent hogere loonkosten hebben dan Frankrijk. Daar moet prioritair aan worden gewerkt over de partijgrenzen heen, in het belang van de welvaart en de tewerkstelling in Vlaanderen.
We moeten realistisch zijn. Ik ken Frankrijk vrij goed. Ik heb een bepaald deel van mijn carrière besteed aan het verkopen aan Franse bedrijven, overheidsbedrijven en andere. Dan merk je wel dat Fransen heel goed weten hoe ze een lastenboek moeten opstellen. Als je een lastenboek opstelt, moet je niet heiliger zijn dan de paus. Je moet daarbij zorgen dat de specificiteit zo veel mogelijk Vlaams gericht is.
De actuele vraag is afgehandeld.