Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over energiecompenserende maatregelen
Verslag
De heer Reekmans heeft het woord.
Minister, collegas, ik zal beginnen met het positieve. Minister, u hebt woord gehouden. U bent ingegaan op de vraag van verschillende meerderheids- en oppositiepartijen om een antwoord te bieden op het plotse wegvallen van de energiebesparende maatregelen van de federale overheid. U doet niet langer aan oversubsidie van oude zaken. U hebt gekozen om de innovatieve weg in te slaan, weliswaar pas vanaf 2013. Voor mij mocht dat al vanaf vandaag starten; maar goed, 2013 is dichtbij.
Dan het negatieve. Batibouw is gestart, een van de grootste bouwbeurzen in ons land. Het trekt de markt traditioneel weer op gang bij het begin van het jaar. De standhouders worden overspoeld met vragen over uw voorstellen. Ik ben dat gaan onderzoeken. Wat het Vlaams Energieagentschap naar buiten heeft gebracht, is onder meer dat men voor isolerende ramen nu 30 procent krijgt als men 28.000 euro of minder verdient en 40 procent als men 56.000 euro of minder verdient. Dat is een stijging met 10 procent. Tot daar is dat duidelijk. Maar er staat niet bij of de woning 25 jaar oud moet zijn zoals bij de rest van de Vlaamse renovatiepremie.
Gisteravond bezocht ik de officiële site van de Vlaamse Gemeenschap www.bouwenenwonen.be en meer specifiek de rubriek premies. Daar staan nog altijd dezelfde bedragen voor de Vlaamse renovatiepremie: 39.250 voor alleenstaanden, 56.060 voor alleenstaanden met iemand ten laste en 56.060 voor gezinnen en samenwonenden. Minister, de informatie gelanceerd door de ministerraad spreekt deze cijfers eigenlijk een beetje tegen.
Minister, creëer duidelijkheid met onmiddellijke ingang. Ik begrijp dit niet. Batibouw is bezig. Zorg voor duidelijke communicatie zodat de mensen weten waar ze aan toe zijn. De intenties zijn goed, maar de communicatie is slecht.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, mijn vraag is iets algemener. We kennen de heer Reekmans natuurlijk een beetje als de ramenspecialist in dit halfrond.
Minister, de Federale Regering heeft enkele maanden geleden met één pennentrek de fiscale aftrek voor energiebesparende maatregelen en passiefhuizen gewoon geschrapt. We werden voor voldongen feiten gesteld. Alleen de dakisolatie werd gespaard. Nu is het eigenlijk hopen dat die ondersteuning met de federale begrotingscontrole niet sneuvelt.
De Vlaamse Regering is met een compensatie gekomen. Op zich is dat heel goed. Energiebesparing vormt een groot onderdeel van het klimaatbeleid. Minister Schauvliege heeft recent nog gepleit voor meer klimaatambitie. Ik hoop dat heel de Vlaamse Regering daar achter staat. Energiebesparing is natuurlijk dé manier om onze factuur betaalbaar te houden. Maar de compensatie betreft enkel de dubbele beglazing, de zonneboilers en de groene leningen voor de lage inkomens. Dat is zeer belangrijk, minister, maar een aantal belangrijke technologieën worden over het hoofd gezien, bijvoorbeeld de warmtepompen en de passiefbouw. Minister, waarom vallen die innovatieve technologieën uit de boot?
Minister Van den Bossche heeft het woord.
Mijnheer Reekmans, de huidige status is die van de principiële beslissing. Het document ligt bij de Raad van State, die zich daar bij hoogdringendheid over zal buigen. Daarna wordt het besproken op de ministerraad. Ondanks het feit dat de beslissing nog maar principieel is, hebben we toch al alle folders laten aanpassen, ook die op Batibouw, maar wel met de mededeling dat het slechts gaat om een principiële beslissing. We wilden dat op die manier duidelijk communiceren omdat ik denk dat zeer veel verbouwers aarzelen. Die mensen kunnen winst boeken voor hun portemonnee en wij kunnen winst boeken voor het milieu. Er is ook veel directe en afgeleide tewerkstelling in de bouwsector mee gemoeid. We dachten dan ook dat het opportuun was om bij de start van Batibouw die principiële beslissing te nemen, mee te delen en zo snel mogelijk om te zetten in de realiteit. We hebben ook meegegeven dat ze van toepassing zal zijn op facturen vanaf 1 januari 2012. We gaan er dus voor zorgen dat er geen gat valt voor mensen die werden geconfronteerd met de snelle afschaffing van de federale aftrek, en misschien op een ongelukkig moment, nog voor de nieuwe Vlaamse maatregelen, hun ramen of de zonneboiler geplaatst krijgen.
Waarom is die meer innovatieve ingreep er pas in 2013? Dat is om de eenvoudige reden dat mensen vaak ramen bestellen een hele tijd voor ze worden geleverd. Die worden vaak op maat gemaakt. Ik wilde die mensen niet koud pakken. Ik wil nu al aankondigen dat we het voorlopersbeleid voeren. In 2013 komen de nieuwe waarden eraan. Ik wil daarover duidelijk communiceren met de sector. In maart is er een overleg gepland. De sector zal een belangrijk adviesorgaan zijn voor potentiële verbouwers. Mensen zullen vragen welke ramen ze het beste kiezen om in aanmerking te komen voor die premies.
Vanzelfsprekend moet die informatie op elk medium volledig en correct zijn. Ik zal onmiddellijk na definitieve goedkeuring laten nagaan of er op sites nog verouderde of onvolledige informatie aanwezig is, en ik zal die meteen volledig laten maken waar dat nog niet het geval zou zijn. In elk geval hebben we die opdracht al gegeven.
Mijnheer Sanctorum, ik dank u voor uw commentaar. We hebben geprobeerd om in de eerste plaats zo veel mogelijk te doen voor een zo groot mogelijk publiek. We hebben ook getracht te zoeken naar technologieën die in een zo breed mogelijk bereik liggen en tegelijk een belangrijke energiebesparing kunnen opleveren. Daarom zijn we uitgekomen bij de ramen en de zonneboilers. Voor isolatie hadden we al een en ander gedaan. Vanaf januari 2012 hadden we vloer- en muurisolatie al grotendeels opgevangen. Dat was door de federale overheid al eerder afgeschaft.
Vandaag was er geen extra budget om meer te doen voor heel energiezuinige nieuwbouwwoningen en warmtepompen. Er bestaat wel een premie voor warmtepompen in Vlaanderen. Vanzelfsprekend was het fijn geweest als we die ook nog hadden kunnen optrekken. Er bestaan ook premies die vanaf 1 januari 2012 hervormd zijn voor energiezuinige nieuwbouw. Afhankelijk van het E-peil krijg je daar ook van Vlaanderen een premie voor.
Wanneer er opnieuw ruimte zou komen in de Vlaamse begroting nu hebben we vooral geld moeten zoeken in plaats van uit te delen kunnen dit belangrijke aandachtpunten zijn. Er zijn drie voordelen: de consument ziet zijn energiefactuur dalen, er is tewerkstelling in de bouwsector en er is winst voor het leefmilieu. Dat zijn zinvol geïnvesteerde centen voor de mensen en voor de maatschappij.
Ik zal verder pleiten voor nog meer stappen. Dit is wat we nu konden doen. Het is al een flinke stap, maar nog niet de eindstap.
De heer Reekmans heeft het woord.
Minister, ik ben tevreden dat de folders die op Batibouw liggen, al zijn aangepast. Ik neem aan dat dat na het weekend is gebeurd, want voor het weekend was dat niet zo. Het gaat wel over de sites van het Vlaams Energieagentschap (VEA), van premiezoeker.be en van bouwen en wonen. Dat zijn de drie officiële sites van de Vlaamse Gemeenschap. Mag ik erop aandringen dat we dat met de nodige urgentie doen? Het is jammer dat het nog niet is gebeurd. De boekjes zijn herdrukt en de sites, de media die vandaag het meest worden gebruikt, zijn vergeten. Dat is een schoonheidsfoutje aan deze mooie beslissing.
Dit is inderdaad een correcte benadering van een premiestelsel. We hebben eindelijk komaf gemaakt met de oversubsidiëring op verouderde normen. Vooral mochten we, qua passief, iets verder gaan.
Laten wij het nog even concreet bekijken. De bouwsector had dit nodig, en daarom zijn wij, ook vanuit de oppositie, tevreden. Maar kunt u nog even de bedragen toelichten? Ik begrijp het nog niet. U had het enerzijds over 28.000 euro en 56.000 euro en anderzijds over 39.000 euro en 56.000 euro. Dat is een belangrijk verschil.
Minister, uw opdracht was niet gemakkelijk. De Vlaamse Regering droeg u op om binnen uw energiebegroting te blijven, en daarom is slechts 12 miljoen euro vrijgemaakt. Dat is veel minder dan het bedrag dat op het federale niveau is geschrapt. Ik vraag me af wat u in ruil voor die uitgave in uw energiebegroting hebt moeten schrappen. Wat de innovatieve technologieën betreft de passiefbouw en de warmtepompen is het toch spijtig dat de beste leerlingen van de klas op het vlak van energiebesparing op dit moment worden gestraft. De terugverdientijden voor een aantal geothermische warmtepompen lopen op tot meer dan twintig jaar. Mensen zijn dan niet meer geneigd om die belangrijke investeringen te doen. Ten slotte is er een probleem met de groene lening. U kent het probleem. Nog steeds is het zo dat mensen met een laag inkomen in een kwart van de Vlaamse gemeenten geen toegang tot die intrestloze lening hebben omdat die gemeenten niet zijn aangesloten bij dat fonds. Op dat vlak zijn er dringende maatregelen nodig.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, ik denk dat het erg positief is dat de Vlaamse Regering en u snel hebben gereageerd op de nieuwe omstandigheden die voortvloeien uit de federale beleidskeuzes. Op die manier verdwijnt veel oversubsidiëring. Er wordt gekozen voor een efficiënte, gerichte stimulering die ook al in het verleden is gemaakt, toen de succesvolle dakisolatiepremie er kwam.
Mijnheer Sanctorum, het is belangrijk dat wij hiermee geen bouw- of energienorm opleggen, zoals met het passiefhuis gebeurt. Dat is één manier om een bepaalde doelstelling te bereiken. Wij moeten investeren in een beleid gefocust op energieprestaties. Het verstrengen van het E-peil voor nieuwbouw zal een heel belangrijke stimulans zijn om een energiezuiniger woningenpark in Vlaanderen uit te bouwen, en dat is misschien nog belangrijker dan de premies waarover wij het hier nu hebben.
De heer Penris heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, ik wil de heer Reekmans zeer nadrukkelijk bijtreden. Hij heeft het juiste accent gelegd. Inhoudelijk is het verhaal van de regering misschien verdedigbaar, maar inzake de communicatie moet u toch bijleren. Over de huiskorting heeft de N-VA een uitschuiver gemaakt. Nu maakt uw administratie of uzelf een uitschuiver. Ik had gedacht dat de les was geleerd. Maar dat is niet zo. Als u dat vandaag niet kunt, doe het dan morgen.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Ik denk dat dit opnieuw een staaltje van aankondigingspolitiek is. Er ligt niet meer dan een principebeslissing voor. Het is duidelijk dat u enkel wilt scoren tijdens Batibouw, de grootste beurs van Vlaanderen. Wat mij vooral stoort, is dat het Vlaams Energieagentschap (VEA) een aanbesteding heeft uitgeschreven om de meest kostenefficiënte maatregel inzake energiebesparing te onderzoeken. Waarom wacht u niet op de resultaten van de studie die het VEA heeft besteld? Waarom kondigt u nu heel snel een populaire maatregel aan, zonder enige nauwkeurigheid?
De heer Hendrickx heeft het woord.
Ik denk dat ik akkoord kan gaan met de heer Reekmans: er moet duidelijk worden gecommuniceerd met de sector en de Vlamingen. Ik neem aan dat dit ook zal gebeuren. Mijnheer Sanctorum, ik begrijp niet waarom het voor Groen nooit echt goed is. Eerst klaagt u over de afschaffing van de federale aftrekmaatregel. Ook wij worden daardoor koud gepakt. Groen verlaat de federale onderhandelingstafel en dan wordt dat daags nadien aangekondigd. Misschien bent u daar niet verantwoordelijk voor, maar wij ook niet.
Nu komt de Vlaamse Regering vrij snel met die maatregelen ter compensatie. Men doet wat men kan in deze moeilijke budgettaire context. En het is weer niet goed. U kondigt aan dat warmtepompen en dergelijke beter zouden zijn geweest. Ik begrijp het niet, hoor.
Waar hebben wij budgetten gevonden? Er is een budget ingeschreven op transitwoningen, dat dit jaar niet nodig blijkt te zijn. De huursubsidies, dat weet u, gaan in april of mei, waardoor daar nog een budget aanwezig was. De eerste call groene warmte gebeurt in de tweede helft van dit jaar en zal structureel met een gelijk budget gebeuren in 2013. Daardoor hadden we een voldoende budget om een en ander op te vangen. Dat zijn de grootste posten. Er zijn ook nog kleinere posten, zoals een stuk op Domus Flandria enzovoort.
Wat het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) betreft, klopt het dat nog niet elke Vlaming gebruik kan maken van die goedkope lening, maar intussen toch wel al acht op de tien Vlamingen. Op zeer korte tijd u hebt mij daar eerder al vragen over gesteld is dat aantal lokale entiteiten enorm toegenomen. Er zijn er nog zeer veel extra in oprichting, omdat Vlaanderen sinds kort borg staat voor die leningen. Daardoor durven lokale overheden dat ook te doen. Op een paar maanden tijd zijn er zeer veel lokale entiteiten bijgekomen. Al acht op de tien Vlamingen hebben recht op die goedkope, dan wel renteloze leningen, tenminste als zij voldoen aan de voorwaarden. Dat is toch al flink wat.
Er zijn inkomensgrenzen naargelang dewelke gezinnen een grotere of kleinere tegemoetkoming hebben voor de renovatiepremie. Voor alleenstaanden kunnen die grenzen anders liggen. Dat zijn de verschillende bedragen die u ziet. Ik zal ervoor zorgen dat die communicatie zeer duidelijk op elk mogelijk medium wordt meegegeven. Het is de bedoeling dat mensen op een zeer eenvoudige manier kunnen weten voor welke premie ze in aanmerking komen.
Hadden we wel of niet moeten communiceren? Ik vind van wel. Het is een principiële beslissing die volledig af is. De Federale Regering heeft eind november vele mensen, zowel kandidaat-verbouwers als mensen werkzaam in de bouwsector, in onzekerheid gestort. We zijn nu begin maart. Dat mag voor u kort dag lijken. Het is ook zeer snel gegaan. Anderzijds is drieënhalve maand zeer snel voor een sector met grote noden en vragen.
Mevrouw Van Volcem, we hebben vorige maand overleg gepleegd met de bouwsector. Zij vroegen echt om maatregelen. Er leefde een zeer grote vrees bij verbouwers. Men aarzelde echt om nog te bouwen en verbouwen. Die vertraging is zeer duidelijk merkbaar in de sector. Men heeft ons dat gezegd. Ik heb geen enkele reden om aan te nemen dat de signalen die de bouwsector ons geeft, niet correct zouden zijn. De Vlaamse Regering vond het heel belangrijk om een degelijke beslissing te nemen, redelijk snel, binnen de drie maanden, na de aankondiging van de Federale Regering. We hebben ook onmiddellijk gezegd dat die beslissing een terugwerkende kracht heeft tot 1 januari. Er zijn namelijk heel veel potentiële bouwers die zouden durven beslissen om het niet te doen uit angst de verbouwing niet te kunnen betalen als de premie of tegemoetkoming niet hoog genoeg is. Ik begrijp niet goed waar uw probleem ligt. Wilt u niet dat we die werkgelegenheid in de bouwsector op het juiste moment stimuleren? Wilt u dan niet dat die mensen, wanneer ze de beurs bezoeken, de meest accurate informatie krijgen?
Akkoord, het is nog maar een principiële beslissing. Maar het is geen aankondigingspolitiek, hoor, mevrouw Van Volcem. Het geld is er, de principiële beslissing is er, ligt bij de Raad van State, ligt over een paar dagen opnieuw op mijn bureau en komt dan terug bij de regering. Ik denk dat mensen recht hebben op die informatie. Ze moeten de intenties van de regering kennen.
Niemand heeft voor zijn beurt gesproken. Een paar maanden geleden ben ik hier ook ondervraagd. Ik heb toen gezegd dat ik zou proberen te doen wat ik kon, maar dat ik niets kon beloven. Ik heb toen geen specifieke beloftes gedaan. Als ik nu zeer concreet weet wat we kunnen doen en voor welke mensen, is het mijn taak en ik hoop dat u het ook als de uwe ziet om de bevolking daarover te informeren en op te roepen om te besparen en energiezuinig te investeren. Dat is goed voor die mensen, voor de bouwsector en voor het leefmilieu. Ik kan het niet genoeg herhalen. Dat is de boodschap die de regering wil geven. Ik sta daar heel hard achter. Ik vind het jammer, mevrouw Van Volcem, dat er blijkbaar één partij is die niet vindt dat we daar keihard voor moeten gaan. (Applaus bij de meerderheid)
Minister, ik dank u voor uw antwoorden. U hebt een punt. Dit is inderdaad van de voorbije tweeënhalve jaar een van de snelste en meest accurate beslissingen geweest van de Vlaamse Regering om de bouwsector en een sector in nood te ondersteunen.
Ik betreur het, mevrouw Van Volcem, dat Open Vld verwarring wil zaaien en dit aankondigingspolitiek noemt, want dat is het absoluut niet. De reden waarom ik dit hier vooraan wou doen, is net om op het ogenblik van Batibouw, een heel populair salon dat de bouwsector effectief moet aantrekken, duidelijkheid te verschaffen. Ik vind het spijtig dat hier politieke oppositiespelletjes worden gespeeld in dit dossier. (Opmerkingen van mevrouw Mercedes Van Volcem)
Ik ben ook iemand die oppositie voert als het moet, maar als de regering iets doet dat goed is, iets dat we hier allemaal gevraagd hebben in een resolutie, de meerderheid en de oppositie, dan moeten we consequent zijn.
Minister, kan er ook snel werk worden gemaakt van de V-TEST, die we ook in de resolutie gevraagd hebben? Dan kan de consument berekenen wat hun besparing effectief opbrengt. Ook dat is heel belangrijk, en ik hoop dat er heel snel werk van wordt gemaakt. (Applaus bij het Vlaams Belang en LDD)
Mijnheer Hendrickx, ik die dacht dat het voor de N-VA nooit goed genoeg was
Collegas, ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat we in tijden van economische en budgettaire crisis niet alleen moeten besparen, maar ook moeten durven te investeren in de sectoren van de toekomst. Ik denk dat iedereen het er ook mee eens is dat de groene economie de sector van de toekomst is.
En, mijnheer Bothuyne, tegen 2021 verplicht Europa ons om lage-energiewoningen te bouwen. Daarvoor zullen we de warmtepompen en de passiefbouw nodig hebben! Mijn vrees is dat als de Vlaamse overheid niet op korte termijn beslist om zowel passiefbouw als warmtepompen verder te ondersteunen, er een hypotheek wordt gelegd op de ontwikkeling en uitrol van de groene technologie en de werkgelegenheid in Vlaanderen. Voor mij is het volstrekt onduidelijk waarom de Vlaamse Regering geen beslissing kan treffen inzake deze belangrijke economische sector. (Applaus bij Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.