Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw De Knop heeft het woord.
Minister, u kondigt al enkele maanden aan sinds de goedkeuring van de aanpassingen aan het Energiedecreet vorig jaar dat er een nieuw steunmechanisme komt voor de ondersteuning van groene stroom. Dat lijkt me ook logisch, want het bestaande systeem is behoorlijk onrechtvaardig en inefficiënt. Bovendien zorgt het ervoor dat de energiefactuur oploopt, en daar is iedere consument, of die arm is of rijk, het slachtoffer van.
Recentelijk vernamen we in de pers dat de distributienetbeheerders een hele berg certificaten niet meer kwijtraken. Het zou gaan om 1,6 miljoen certificaten. Dat verontrust me enorm. Minister, u weet net als ik dat, als dat niet snel wordt opgelost, het opnieuw de energieconsument zal zijn die daarvoor het gelag moet betalen. We zijn allemaal heel hoopvol over het ondersteuningsmechanisme voor groene stroom, dat de bestaande subsidiëring absoluut moet indijken. U werkt er al enige tijd aan. De Vlaamse Regering slaagt er niet in tot een eensgezind standpunt te komen. Vandaar mijn dringende vraag wanneer dat systeem er zal zijn, en wat de belangrijkste bouwstenen van dat systeem zullen zijn.
Minister Van den Bossche heeft het woord.
U weet dat we enige tijd geleden hebben beslist om de evaluatie te vervroegen. Decretaal was er een evaluatie gepland van het groenestroomcertificatensysteem in 2012, zodat we daarna zouden kunnen werken aan een nieuw systeem. We hebben die evaluatie vervroegd net omdat we vinden dat het systeem bijsturing behoeft.
Dat advies is ons opgeleverd in de herfst. De eerste vergaderingen op basis van dat advies hebben al plaatsgevonden in de schoot van de regering. Op basis van die eerste vergaderingen zijn juridische teksten klaargemaakt door het Vlaams Energieagentschap (VEA) en de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG). We schieten daar dus mee op.
Mijn bedoeling blijft om begin 2013 een nieuw systeem in werking te laten treden. Dat is een richtdatum. Het betekent niet dat het niet gefaseerd kan gebeuren. Een aantal zaken kan misschien wat vroeger starten, een aantal andere zaken misschien wat later, afhankelijk van de zinvolheid van een vroegere of iets latere start van een deel van die beslissingen.
Om die fasering van de beslissingen te kennen, is het heel belangrijk dat we het totaalplaatje kennen. Alles haakt in elkaar. U hebt het over het overschot aan certificaten. Dat bewijst op zijn minst dat we ambitieuzer kunnen zijn met onze groenestroomdoelstelling. Dat zullen we ook moeten zijn als we de doelstelling willen halen die Europa ons oplegt. We kunnen dat op een veel betere manier halen.
Geen oversubsidiëring, zegt u. Daar ga ik helemaal mee akkoord. Anderzijds moet er ook nog voldoende investeringszekerheid zijn voor de consument of het bedrijf dat investeert. Ik ben op zoek naar een evenwicht tussen voldoende zekerheid voor de investeerder, maar toch een zo minimaal mogelijke impact op de eindprijzen. Daarbij moeten we zowel denken aan de consument als aan een aantal bedrijven die energie nodig hebben als belangrijk deel van het productieproces.
Minister, wat u vandaag zegt, hebt u ook al gezegd in de commissie. U bewijst daarmee dat u de problematiek enorm te harte neemt, maar ik wil u toch vragen om iets meer spoed te zetten achter dit dossier.
De distributienettarieven bedragen nu al een derde van de totale energieprijs. Zeggen dat Electrabel of anderen verantwoordelijk zijn voor de verhoging van de energieprijs, is dus eigenlijk naast de kwestie. De Vlaamse overheid is vandaag zelf verantwoordelijk voor de steeds stijgende energieprijs. Als u inderdaad de Europese doelstelling op het vlak van hernieuwbare energie wilt halen, dan moet u duidelijk en eerlijk zijn tegenover de consument. Ofwel zegt u tegen mijnheer en mevrouw Jan met de pet: wij vinden groene stroom belangrijk in Vlaanderen, maar de kostprijs daarvoor rekenen we aan u door. Ofwel zet u er een rem op. Met opnieuw te verwijzen naar een langetermijnoplossing doet u niets aan de huidige oversubsidiëring, die blijft doorgaan.
Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Minister, het is duidelijk dat er dringend een debat nodig is over hernieuwbare energie en de groenestroomcertificaten. Als er voor de burger het voorbije jaar één ding duidelijk is geweest, is het wel de verhoging van de waterfactuur en de energiefactuur. Ook dit jaar zal er opnieuw een stijging van de energiekosten aan komen.
Minister, welke concrete initiatieven zult u nemen om de stijging van de kostprijs op de energiefactuur te drukken?
De heer Sanctorum heeft het woord.
Mevrouw De Knop, ik wil u er eerst en vooral op wijzen dat we met zijn allen veel meer betalen voor de nucleaire winst van Electrabel dan voor de groenestroomcertificaten. Het is wel correct dat u het debat over de groenestroomcertificaten in dit parlement opnieuw wilt aanwakkeren.
Minister, ik zit nog met een andere bezorgdheid, en ik veronderstel dat u die deelt. Het gaat over de doelstellingen inzake groene stroom. We zitten met een overschot aan certificaten en de groene-energiesector hangt daardoor in de touwen. Wanneer gaat deze Vlaamse Regering eindelijk de doelstellingen voor groene stroom verhogen, net om de betaalbaarheid van de energiefactuur te bewaken? Anders komen die certificaten terecht bij de netbeheerder en worden ze allemaal doorgerekend aan de consument. Het is dus in het belang van de consument dat de doelstellingen inzake groene stroom worden verhoogd.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collegas, we moeten niet hypocriet doen: aan de keuze voor groene stroom hangt ook een kostprijs vast. Alleen stellen we vast en daarin treed ik mevrouw De Knop bij dat het systeem op dit moment een aantal grove mancos vertoont. Er is de oversubsidiëring van bijvoorbeeld zonnepanelen, er is het overschot aan certificaten en de problemen voor een aantal producenten, bijvoorbeeld uit de biogassector, en er zijn de toenemende kosten voor particulieren, maar ook voor bedrijven, die de tewerkstelling bedreigen.
Minister, ik was heel blij met uw antwoord en met uw bereidheid om nog voor 1 januari 2013 aanpassingen te doen aan het systeem. Wat wilt u prioritair aanpassen?
Veel mensen hebben het over de distributienettarieven. Los van het feit dat die stijgen, zijn die niet heel eerlijk verdeeld, niet onder consumenten en niet tussen consumenten en bedrijven. Er zijn zaken waarop we geen impact hebben en waarop ik graag meer impact wil. Ik denk aan de cascadering. Gisteren heb ik een gesprek gehad met de federale minister bevoegd voor energie. Die is bereid om, als dat lukt met de andere collegas in de Federale Regering, de bevoegdheid voor de distributienettarieven sneller te laten overgaan naar Vlaanderen dan andere bevoegdheden, die pas in de loop van 2014 overkomen. Als dat lukt, kan dat een belangrijk instrument zijn om het tarief fairder te maken. We moeten zorgen dat het tarief niet te veel stijgt, maar vooral ook dat de kost wordt gedragen door degene die die hoort te dragen.
Daar zit voornamelijk het probleem vandaag. Mensen voelen aan dat er oneerlijke aspecten aan het systeem zijn. Er werd boos gereageerd over de zonnepanelen, niet omdat er steun is voor investeringen in hernieuwbare energie, maar wel omdat blijkt dat iemand met zonnepanelen bijvoorbeeld geen bijdrage meer doet aan het net, terwijl die persoon het net wel nog nodig heeft. Aan die onrechtvaardige zaken kunnen we pas iets doen op het moment dat het tarief overkomt. Het is dus heel belangrijk dat de minister van Energie overweegt die bevoegdheid sneller te laten overkomen naar Vlaanderen.
U zegt dat ik denk op lange termijn en vraagt wat er zal gebeuren op korte termijn. Op korte termijn, mevrouw De Knop, is het enkel morrelen in de marge en is de tijd ons altijd voor. We hebben een kortetermijningreep voor de zonnepanelen goedgekeurd in dit parlement. Zo goed als iedereen was het erover eens om die subsidiering correcter te laten aansluiten bij de werkelijke noden. Wat is gebleken? Twee weken later daalt de prijs van de zonnepanelen en zitten we er weer naast. Om dat aan te passen, moeten we het decreet aanpassen en zijn we weer vertrokken voor een aantal maanden.
Het systeem is veel te statisch. Dat moet volgens mij in essentie veranderen. Op het moment van investering beloven wij aan een bedrijf of aan een particulier certificaten waarop we een absoluut bedrag kleven, en dat gedurende vijftien of twintig jaar, terwijl we niet weten hoe de energieprijs of de kost van bepaalde grondstoffen zal evolueren. Het huidige subsidiesysteem zorgt daardoor per definitie voor oversubsidiëring of in mindere mate maar soms ook, ik denk aan biogas voor ondersubsidiëring.
Ik wil naar een dynamisch systeem, waarin we elk bedrijf of elke particulier een bepaald rendement garanderen en een bepaalde terugverdientijd. Niet meer, niet minder. De prijs voor de certificaten wordt dynamisch berekend op basis van de omgevingsfactoren, maar we beloven dat op een bepaald aantal jaren tijd de installatie is terugbetaald en dat het bedrijf een bepaald rendement zal hebben. Dat is de enige manier om ervoor te zorgen dat we nooit in oversubsidiëring vervallen. Het is tevens een garantie dat er wel nog investeringen gebeuren, wat voor mij ook heel belangrijk is. Dat is voor mij de beste aanpak. Terwijl we dat doen, moeten we zeker ook het overschot aan certificaten wegwerken. De ambitie moet worden opgetrokken.
Er wordt vaak gezegd dat groene stroom een prijs heeft. Alle stroom heeft een prijs, collegas. Energie kost geld. Het is een beetje leugenachtig om de consument te doen geloven dat enkel werken met grijze energie, bijvoorbeeld kernenergie, goedkoop zou zijn en werken met groene energie duur. Dat is niet zo.
U zegt dat het leugenachtig is om te zeggen dat grijze energie minder duur is dan groene. Ik denk dat het leugenachtig is om dat te beweren. We moeten de moed hebben om te zeggen dat groene energie vandaag duurder is dan grijze. Het waardeoordeel daarover wil ik dan nog aan u laten, of aan ons allemaal.
Minister, ik wil u feliciteren. Ik wil u feliciteren omdat u een fantastische Vlaamse reflex hebt. Als u het antwoord zelf niet meer weet, dan kijkt u naar de federale overheid en dan zal de oplossing van daar moeten komen. Met andere woorden: het gaat over de mogelijkheid om distributienettarieven op een andere manier aan te passen. U hebt het er daarnet over gehad. De kern van de zaak is dat het de distributienettarieven zijn die de prijs doen stijgen. Waarom stijgt die prijs? Dat komt door het gevoerde energiebeleid in Vlaanderen.
Ik wil nog één opmerking geven aan de collega van Groen!.
Uw tijd is om, mevrouw De Knop.
Dat is dan heel jammer.
Het incident is gesloten.