Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de onderhandelingen met Nederland betreffende de bouw van een tweede zeesluis in Terneuzen
Actuele vraag over de onderhandelingen met Nederland betreffende de bouw van een tweede zeesluis in Terneuzen
Actuele vraag over de onderhandelingen met Nederland betreffende de bouw van een tweede zeesluis in Terneuzen
Actuele vraag over de onderhandelingen met Nederland betreffende de bouw van een tweede zeesluis in Terneuzen
Verslag
De heer Penris heeft het woord.
Voorzitter, ik ben een beetje gegeneerd als Antwerpenaar om hier een vraag te stellen die in wezen alleen de haven en het wijde achterland van Gent ten goede komt. Maar ik sta hier niet als Antwerpenaar maar als maritimist, iemand die gelooft in de maritieme roeping van heel Vlaanderen, nietwaar mijnheer Caluwé. Applaus op alle banken, dank u wel. (Gelach. Applaus van de heer Johan Deckmyn)
Dank u wel, mijnheer Deckmyn.
Minister, u hebt in het zog van de ministers-presidenten een zijdelings onderonsje gehad met uw Nederlandse ambtsgenoot Schultz-van Haegen over een heel belangwekkend onderwerp, namelijk dat van de zeesluis in Terneuzen. We waren al lang vragende partij om heel dat verhaal op te lossen. We hebben daar nu min of meer duidelijkheid over gekregen. Als ik goed ben ingelicht, hebben de Nederlanders zich bereid verklaard om 142 miljoen euro in het project te steken. De rest moet worden gevonden in Vlaanderen. Maar het principe is er: de Nederlanders zijn bereid de sluis mee te realiseren en mee te financieren. Mijn vraag is gewoon: wat is de stand van zaken? Geef ons daarover alstublieft verduidelijking.
De heer van Rouveroij heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, een keer per jaar brengt de Nationale Bank de prestatiecijfers van de vier Vlaamse zeehavens. Dat gebeurde ook dit jaar in juni. Daaruit blijkt dat de zeehaven van Gent wat tewerkstelling en toegevoegde waarde betreft, haar tweede positie verstevigt: 65.000 arbeidsplaatsen en 7 miljard euro toegevoegde waarde.
Iedereen weet dat die prestaties alleen maar kunnen worden geleverd als de maritieme toegang van die vier zeehavens optimaal is, want de mondiale concurrentie is bikkelhard. Daar wringt het schoentje al een tijd. Minister, u weet dat. Het was dus maandag heuglijk nieuws toen bleek dat u en de minister-president met uw Nederlandse collegas tot een akkoord bent gekomen.
Maar de Nederlandse pers gebruikte bij het omschrijven van het akkoord een woordje dat me toch wel zorgen baart, het woordje vrijwel. Er is vrijwel een akkoord. Daarover wil ik u kort even ondervragen. Hoe moeten we het woordje vrijwel interpreteren?
Ik heb begrepen dat het over de btw gaat. Klopt dat? Ik heb ook nog een bijkomende vraag: wat is de timing? Blijft 2018 nog steeds het streefjaar?
Ik heb ook nog een korte bedenking bij wat de heer Penris zei. Hij stond hier, volgens zijn eigen woorden, als maritimist maar ook als Antwerpenaar. Ik kan hem in dat verband al tevreden stellen: het sluizencomplex van Terneuzen zorgt niet alleen voor tewerkstelling en toegevoegde waarde voor Gent en Vlaanderen, maar dient ook Antwerpen. De verslagen van de VNF (Voie navigale de France) maken duidelijk dat de toegevoegde waarde van het Seine-Scheldeproject voor de Vlaamse zeehavens, en dan in concreto voor Antwerpen, meer dan 500 miljoen euro bedraagt. Ik zou de heer Penris dus willen verzoeken om mee te blijven aandringen voor een snelle realisatie van de Gentse zeesluis.
De heer Roegiers heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, met een aantal van de mensen die nu hier vooraan staan, hebben wij u ook op 27 januari in de commissie ondervraagd. Wij waren toen redelijk optimistisch. Ik herinner mij dat u uw antwoord toen bent begonnen met de mededeling dat u de euforie niet deelt omdat het een moeilijk dossier is dat stap voor stap moet worden opgelost. U kondigde toen een nieuw gesprek aan, en dat is er ondertussen ook geweest.
In de commissie hebt u toen een aantal resterende knelpunten naar voren gebracht. Een: van de zes randvoorwaarden uit het advies van het Stakeholders Advies Forum moesten de effecten nog worden berekend. Twee: de berekeningsmethode van de kostprijs is onduidelijk. Drie: de financieringsstructuur is onduidelijk. Vier: de manier waarop de grensoverschrijdende samenwerking moet gebeuren is onduidelijk. Het vijfde knelpunt is het al dan niet gezamenlijk indienen van een Europees dossier. Nu is er ook nog het btw-probleem bijgekomen. Mijn vraag luidt dan ook: wat is de stand van zaken en welke timing wordt gehanteerd?
Mevrouw Jans heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, 4 juli was een belangrijke datum voor een aantal grensoverschrijdende dossiers van Vlaanderen en Nederland. Vorige week zei u me in de commissie, naar aanleiding van de belangrijke discussie over de IJzeren Rijn, dat u er op 4 juli zou bij zijn en dat u hoopte om resultaten te boeken. Er is het dossier van de zeesluis Gent-Terneuzen. De vragen die wij moeten stellen, hebben mijn collegas hier al gesteld. Ik wil graag weten wat de knelpunten zijn en of de timing die u in januari in de commissie verwoordde ook wordt gerespecteerd. Ik wil ook weten welke stappen nog kunnen worden gezet. Ik las immers in de pers dat volgens de Nederlandse minister tegen oktober een definitief akkoord zou worden afgesloten.
Aansluitend bij dit ene grensoverschrijdende dossier wil ik u ook iets vragen waarover ik u afgelopen donderdag in de commissie nog heb ondervraagd. Wat is de stand van zaken van het dossier van de IJzeren Rijn? U beloofde mij toen dat u ook over dat dossier zou spreken. Wij hebben geen kans meer om daarover nog voor het zomerreces in de commissie vragen te stellen. Gezien het belang van het dossier stel ik deze vraag dan maar hier.
Op die laatste vraag hoeft de minister niet te antwoorden. Als wij dat toestaan, zal het hier uit de hand lopen.
De heer Yüksel heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, de tweede zeesluis is een belangrijk en delicaat dossier, dat is voor iedereen duidelijk. De afgelopen maanden zijn een aantal belangrijke stappen gezet. Afgelopen maanden, in de marge van de ontmoeting tussen de ministers-presidenten, hebt u toch een belangrijke deal gesloten. Alles is hier al aan bod gekomen. Ik wil hier enkel nog de bezorgdheid van de havenbedrijven in het Gentse benadrukken. Het dossier is niet enkel belangrijk voor de toegankelijkheid, maar ook voor de tewerkstelling in de grote Gentse regio. De vragen spreken dan ook voor zich.
Ik wil nog één zin citeren uit het persbericht dat u maandag hebt verspreid.
U zei: Een aantal aspecten van de financiering moeten nog worden uitgeklaard, waaronder de btw-problematiek. Het is duidelijk wat u bedoelt met de btw-problematiek. Welke knelpunten zijn er nog, vooral bij de planstudiefase die enorm belangrijk is voor de Gentse regio?
Minister Crevits heeft het woord.
Collegas, voor ik over het inhoudelijke begin, moet er mij iets van het hart. U spreekt over een zijdelings onderonsje en in de marge. Dat is absoluut onjuist. In januari 2011 heb ik minister Schultz van Haegen voor het eerst ontmoet. Omdat we allebei op 28 juni verjaren, vonden we het leuk om die dag een tweede ontmoeting te plannen. Die ontmoeting heeft echter niet kunnen plaatsvinden. Omdat er op 4 juli toch een ontmoeting plaatsvond tussen de ministers-presidenten, en omdat de themas van die ontmoeting bovendien met havens te maken hadden, hebben we beslist om elkaar anderhalf uur vóór de ontmoeting van de ministers-presidenten te ontmoeten. Onze ontmoeting vond dus niet plaats in de marge, maar was een volwaardige ontmoeting zoals in januari beloofd was , met één thema, namelijk de sluis in Terneuzen.
Op de bespreking in januari heb ik gezegd dat ik niet euforisch was en dat ik stapsgewijs te werk wou gaan, aangezien het een moeilijk dossier is. Ik heb toen ook gezegd dat ik de meeste knelpunten wilde uitklaren tegen onze volgende ontmoeting. We zijn het vandaag al met elkaar eens over vele zaken waarover we het in januari nog niet eens waren.
Zo stelde Nederland zich in januari wat vragen bij een Design Build Finance Maintain (DBFM). Vandaag gaan de Nederlanders ermee akkoord, tenzij uit de technische studie zou blijken dat een klassieke aanbesteding toch beter zou zijn. Voor Vlaanderen is dat ook geen probleem.
Ook wat de kostprijs betreft, moesten er keuzes worden gemaakt. We konden kiezen voor een procentuele verdeling of we konden ervoor kiezen dat een van de partijen een vast bedrag betaalt, waarbij de andere partij het saldo dan voor haar rekening neemt. We hebben voor het laatste gekozen: Nederland betaalt 141,9 miljoen euro, Vlaanderen betaalt het saldo. We zien dat onze raming en prognoses wat aanbestedingen betreft bij het dossier van de Deurganckdocksluis wel gunstig zijn. Daardoor durven we de keuze te maken om dat saldo te betalen.
Er is echter een cruciaal element: Vlaanderen en Nederland zijn het er in principe over eens dat het project voor Vlaanderen niet met btw bezwaard worden. Het zou nogal absurd zijn dat Nederland 141,9 miljoen euro zou leveren aan Vlaanderen en dat Vlaanderen dan btw zou moeten betalen aan de Nederlandse overheid. Dat zou erop kunnen neerkomen dat Vlaanderen dan extra moet betalen. Dat kan dus niet. Het is overigens helemaal geen zinloze vraag. Zo is er in het dossier van Deurganckdocksluis met de federale overheid een btw-ruling gerealiseerd. Principieel willen we beiden dat het project niet met btw bezwaard wordt. Minister Schultz van Haegen kon daarover op 4 juli echter nog geen spijkerharde garanties geven. Voor ons is dat wel cruciaal. Dat heb ik ook zo verklaard aan de pers. Ook achteraf, tijdens de ontmoeting met de ministers-presidenten, is dat uitdrukkelijk aan bod gekomen. We vinden elkaar op alle punten. Het dossier is klaar om de planstudiefase op te starten. Vooraleer we starten, moet de problematiek rond die btw echter zijn uitgeklaard. Ik wil later niet plots geconfronteerd worden met de vraag om een btw van 19,5 procent te betalen.
Ik ben in ieder geval positief over die tweede ontmoeting. We zijn al een hele stap verder. Dat is niet enkel mijn verdienste, maar ook die van de hele onderhandelingsgroep tussen Vlaanderen en Nederland die heel goed werk heeft geleverd en het eens is geworden over heel veel punten. Nogmaals, we zijn het niet oneens over de btw. Er moet echter nog een oplossing voor worden gevonden, onder andere door de Nederlandse minister van Financiën.
De afspraak is gemaakt. Het mooiste bewijs dat het Nederland menens is, is een gezamenlijk persbericht van mezelf en minister Schultz van Haegen: De ministers hebben vandaag het licht op groen gezet voor de opstart van de planstudiefase op het eerstkomende politieke comité van de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie.
Dat eerstvolgende comité is ergens eind oktober. Mocht er totaal geen vooruitzicht zijn geweest om die btw op te lossen, zou men het licht nooit op groen hebben gezet. Het is de Nederlandse minister die het studiebesluit moet ondertekenen.
Ik denk dat we vertrouwenswekkend naar de volgende stap mogen kijken. Er is zeer goed werk geleverd in de voorbije maanden. Ik heb in de commissie al gezegd dat het akkoord voor mij nog niet helemaal rond moest zijn, maar dat de grote hefbomen er wel moesten zijn. Wel, collegas, die hefbomen zijn er. We moeten die nu uitwerken. Wordt sowieso vervolgd eind oktober.
Voor mij is dit een uitvoering van het regeerakkoord. Daarin worden de vier havens vermeld. Het gaat om drie sluisdossiers die heel belangrijk zijn voor Vlaanderen en waar wij heel consequent aan doorwerken.
Voorzitter, het is verdorie de tweede keer dat ik positief moet zijn tegenover deze regering, als oppositielid. Ik doe dat ook graag, als het gepast is. Ik wou u niet van marginaliteit beschuldigen, minister, ik weet dat u uw best doet en dat u heel nuttige onderhandelingen hebt gevoerd, blijkbaar met resultaat. De friendly port die Gent is, krijgt de sluis die ze verdient. Dat is de haven van de heer van Rouveroij, van de heer Deckmyn en alle andere sympathieke Gentenaars, maar ook van u, minister, en van alle maritimisten die wij als Vlamingen zijn.
We hebben wat we wilden hebben, alleen zullen we nog eens moeten spreken over de eindafrekening. U weet dat Antwerpen voor de tweede zeesluis op de linkeroever heel veel inspanningen doet. Ik hoop dat Gent die inspanningen wil evenaren.
Minister, wat de btw betreft, denk ik dat er in Nederland al voorgaanden zijn. Het kan dus misschien goed zijn dat u even verwijst naar de Westerscheldetunnel.
De heer Penris verwijst naar de bijdragen die het havenbedrijf van Gent zou moeten betalen. We moeten twee parameters in acht nemen, namelijk het level playing field, zoals de minister-president dat ooit omschreef, aan de ene kant en het draagvlak aan de andere kant. Het draagvlak betekent dat alle havens hun bijdrage moeten leveren in functie van de mogelijkheden waarover ze beschikken. Dat moet natuurlijk geobjectiveerd worden. Dan denk ik dat er niets is dat ons nog scheidt.
Ik dacht in uw antwoord niets te hebben gehoord over de timing. 2018, blijft dat zo? Time is running out, minister. Het Seine-Scheldeproject staat langzamerhand op sporen. Er wordt gegraven. In 2016 zou het wel eens zo kunnen zijn dat we naar Parijs kunnen varen.
Minister, als de oppositie u al lovende woorden toezwaait, kan de meerderheid uiteraard niet achterblijven. Er is de afgelopen maanden knap werk geleverd door de onderhandelingsgroep. Er is vorige maandag goed werk geleverd door uzelf en door de minister-president.
Ik heb de woorden vertrouwenswekkend en grote hefbomen genoteerd. We maken een afspraak eind oktober. Ik denk dat deze mensen u dan opnieuw rendez-vous zullen geven.
Ik kan dat alleen maar bevestigen, minister. In januari hebt u in de commissie gesteld dat u de handen uit de mouwen zou steken en dat u tegen eind juni engagementen wou. Die zijn er nu. U hebt een duidelijk voorlopig akkoord. Een definitief akkoord is voor oktober. Ik hoop dat we dat halen, maar op de manier dat u nu werkt, zal het wel lukken.
Wat het dossier van de IJzeren Rijn betreft, zou ik graag willen dat u dat op een volgende ontmoeting met uw Nederlandse collega als prioritair punt op de agenda zet.
Minister, wij moeten u en uw ploeg onderhandelaars inderdaad feliciteren met het bereikte resultaat. We zijn er nog niet, maar er zijn belangrijke stappen gezet. Heel veel mensen in de haven van Gent en ver daarbuiten zijn maandag gerustgesteld en hebben vandaag nog eens de bevestiging gekregen dat de nodige stappen zullen worden gezet en dat dit verhaal van de zeesluis geen Scheldeverdiepingsverhaal wordt.
Ik heb nog een vraag over de timing. Wanneer zou u rond dit verhaal een akkoord kunnen sluiten met de Nederlanders?
Mevrouw De Waele heeft het woord.
Voorzitter, minister, het is goed nieuws dat u al heel wat hebt kunnen bereiken in dat dossier. Het is uiteraard de bedoeling om grotere schepen toe te laten in de Gentse haven en het Kluizendok is daarop voorbereid. Maar ik heb u in de commissie ook al gewezen op een zeer belangrijk knelpunt, namelijk de diepte van de tunnel in Zelzate. De tunnel ligt maar op 13,5 meter, terwijl grote schepen een diepgang van 15 meter hebben.
Minister, ik heb uw antwoord in de commissie onthouden. U zei dat grotere schepen voor de tunnel van Zelzate zullen worden overgeslagen op kleinere schepen. Uiteindelijk zullen er dus geen grote schepen in de Gentse haven binnenkomen. Ik las wel in de krant, enkele dagen na de commissievergadering, dat u de lokale CD&V-afdeling in Zelzate wees op het probleem van de ondiepe tunnel en dat er op termijn middelen voor moeten worden vrijgemaakt.
Minister, kunt u zeggen of die tunnel op termijn al dan niet moet worden aangepast?
De heer Peeters heeft het woord.
Minister, ik wil geen domper op de feestvreugde zetten, maar ik wil een beetje meer informatie over de Hedwigepolder. Er wordt gezegd dat er geen verband is met dit dossier. Nederlanders kennende, denk ik dat er wel een verband zal blijken te zijn als men verder gaat met de ontwikkeling van Gent-Terneuzen en met de compensatie van de Hedwigepolder ter hoogte van Vlissingen. Antwerps schepen Marc Van Peel heeft gezegd dat hij zich sterk zal maken voor de compensatie in de Hedwigepolder uit respect voor de natuurbeweging. De minister-president heeft dat hier herhaald en wil dat alleen maar op de helling zetten als er geen Europees akkoord is en als de compensatie niet sterk genoeg zou zijn.
Minister, is er in het overleg over de sluis van Terneuzen ook gesproken over de Hedwigepolder of is er helemaal geen link, wat ik ten zeerste zou betwijfelen?
Collegas, het is de bedoeling om op de eerstvolgende nuttige overeenkomst van het Scheldeoverleg, waar wij ook aanwezig zijn, effectief het akkoord rond te hebben. Dat betekent dat de btw-problematiek ook opgelost moet zijn. Ik heb die sleutel natuurlijk niet in handen. Ik kan die btw-problematiek niet oplossen. Ik heb alleen gezegd dat ik vertrouwenswekkende gevoelens hoewel gevoelens gevaarlijk zijn in zon dossier of signalen heb gekregen dat men toch bereid is om daaraan te werken zodat er een oplossing kan komen. Het moet wel opgelost zijn voor we de volgende stap kunnen zetten.
Mijnheer Penris, het is juist dat we uiteindelijk de afrekening zullen zien. Ik heb gemotiveerd waarom ik het wel een geoorloofd risico vindt dat Vlaanderen het saldo betaalt. Uiteraard volgt dan nog de discussie over de responsabiliseringsbijdrage voor het Gentse Havenbedrijf. Ik was al verrast dat u in het eerste deel daar niets over vroeg. Ik wil de dingen graag na elkaar behandelen. Ik denk dat je maar met Gent goed kunt onderhandelen over de responsabiliseringsbijdrage als er ook al zo goed als zekerheid is dat het dossier effectief vooruitgaat. Anders ben je aan het discussiëren over een vrucht die nog niet rijp is. Ik heb dus graag dat de zaken na elkaar worden behandeld. De heer van Rouveroij heeft enkele contouren genoemd. Die contouren liggen vast maar de onderhandelingsronde moet nog komen. Voor mij is het belangrijk dat de planstudiefase effectief opgestart is. Daarna is er nog tijd. Er zijn dan nog de technische specificaties waaruit zal blijken hoeveel het echt zal kosten en hoe diep het moet zijn.
De globale timing is niet veranderd. 2018 is een belangrijk moment. Het kan perfect. We moeten de vinger aan de pols houden en heel regelmatig mijn Nederlandse collegas zien. Het is ook goed dat de ministers-presidenten ook geëngageerd zijn. Minister-president Rutte heeft exact dezelfde woorden gesproken als mijn Nederlandse collega Schultz van Haegen. Er zit dus geen ruis op de boodschap en dat is positief.
Mevrouw De Waele, wat de kanaalaanpassing betreft, verwijs ik naar de commissie. Niet ik maar de heer van Rouveroij, ere wie ere toekomt, heeft daar de mooie zin uitgesproken: Diepgang is elastisch, lengte en breedte zijn dat niet. Aan de diepgang kan dus worden gewerkt. Het heeft geen zin te spreken over kanaalaanpassingen als het niet zeker is dat die sluis er ook komt. Het ene komt voor het andere. Wanneer die verdieping er is, dan kan men niet anders dan die tunnel aan te passen. Daar zijn in het verleden al afspraken over gemaakt.
Mijnheer Peeters, de Hedwigepolder is niet aan bod gekomen, noch in het gesprek dat ikzelf had met minister Schultz van Haegen, noch in het gesprek tussen minister-president Peeters en premier Rutte. Ik weet niet of dat u blij of ongelukkig stemt. Er is echter totaal geen koppeling tussen het sluisdossier en andere dossiers.
Deze Vlaamse Regering heeft nu twee succesjes op rij geboekt: de Scheldeverdieping en de tweede sluis in Terneuzen. Laat ons dat verhaal van die ontpoldering nu maar eens even vergeten. Nederland is daar geen vragende partij voor. Ik was afgelopen weekend in Zeeland, in Brouwershaven. Op een van de huizen stond een streepje waar boven stond geschreven: februari 1953. Dat streepje stond heel ver boven mijn hoofd, wat natuurlijk niet moeilijk is. Dat zegt alles. De Zeeuwen zit op dat vlak met een collectief complex. Laat ons dat respecteren. Wij zijn wat dat betreft geen vragende partij. Wij hebben wat we wilden. Laat de Hedwigepolder dus maar voor wat hij is. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister, in dit halfrond hebben de oppositiepartijen het vaak over het halflege glas. Nu hebben we het duidelijk over het halfvolle glas. Open Vld is daar absoluut niet blind voor. Proficiat. Zorg ervoor dat de Fourth of July een feestdag blijft voor de haven van Gent en voor Vlaanderen. (Applaus bij Open Vld)
Zet uw schouders onder ieder individueel dossier, ongeacht of het gaat over de Hedwigepolder, de nieuwe zeesluis of de IJzeren Rijn. Al die projecten zijn belangrijk. We vragen dan ook dat de inspanningen worden voortgezet.
Minister, wij kunnen u vanuit dit Vlaams Parlement alleen maar aanmoedigen en ondersteunen.
Het incident is gesloten.