Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over nieuwe maatregelen van de Vlaamse overheid voor de financiële stabilisering en herstructurering van de Gemeentelijke Holding
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Bourgeois.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Mijn vraag heeft betrekking op de Gemeentelijke Holding. Veertien dagen geleden hebben we daarover nog een interpellatie gehouden. We hebben vernomen dat de holding vorige week bij de Vlaamse Regering is geweest. We hebben daarover in de kranten een uitvoerig verslag gevonden, van De Tijd tot de Echo de la Bourse. Daarin stond dat de Gemeentelijke Holding in zware financiële problemen zit en dat men nu al spreekt van een verdubbeling van de gewestwaarborg. Voor de drie gewesten samen heeft men het over 250 miljoen euro. Anderen zeggen dat het nodig zal zijn om nog hoger te gaan. In de Franstalige pers spreekt men van 350 miljoen euro. Men zou ook aangeklopt hebben bij de federale overheid, waar ook gevraagd werd naar waarborgen. Tot hiertoe heeft de Federale Regering die boot afgehouden. Er wordt nu gesproken over 1,7 miljard euro schulden. Het onderpand van aandelen was globaal 2,3 miljard euro in boekwaarde. Door het terugvallen van de waarde van het aandeel aandelen tot 2,5 euro in plaats van 8 euro, zijn er grote problemen.
Minister, zijn er op het overleg voorwaarden gesteld voor die waarborgen? Indien ja, welke voorwaarden zijn dat dan? Ik lees in de pers dat er twee voorwaarden werden gesteld: geen dividend uitkeren en het uitvoeren van een onderzoek door Banca Leonardo, die de Vlaamse Regering zal adviseren over de leefbaarheid van de Gemeentelijke Holding op middellange termijn en een aantal scenarios. Veel gemeenten maken zich zorgen dat een van de scenarios erin zou bestaan dat er vers geld moet komen vanuit de gemeenten.
De heer Watteeuw heeft het woord.
Voorzitter, collegas, het is alweer een cruciaal moment voor de Gemeentelijke Holding. Dat heeft natuurlijk alles te maken met Dexia en de druk op het Dexia-aandeel. Wat mij bekommert, is de manier waarop de top van Dexia hierop reageert. Men doet alsof dat de gewone gang van zaken is en dat er niet veel moet gebeuren. Ik heb ook de indruk dat de Gemeentelijke Holding zelf nog niet beseft hoe gevaarlijk de situatie is. Maar als die twee spelers het gevaar niet zien, dan komt men natuurlijk terecht bij de overheden. De heer Van Rompuy heeft de situatie uitvoerig geschetst.
Ik wil er nog één ding aan toevoegen. Gouverneur Coene van de Nationale Bank heeft de verschillende regeringen aangeschreven. Hij maakt zich grote zorgen. Hij vraagt zich af of de Gemeentelijke Holding nog wel haar rol kan spelen als referentieaandeelhouder. Als er nog eens hulp moet worden geboden aan Dexia, kan dat dan? Kan de Gemeentelijke Holding daar een rol in spelen? Natuurlijk, hij heeft ook de boeken bekeken van de holding en die zijn niet schitterend. De cijfers bevestigen dat de Gemeentelijke Holding echt wel in moeilijke papieren zit. Coene vroeg de regeringen om te overleggen over eventuele hulp aan de Gemeentelijke Holding.
Minister, onder welke voorwaarden is de Vlaamse Regering bereid om met de andere regeringen van dit land samen te zitten en bijkomende maatregelen te zoeken?
Minister Bourgeois heeft het woord.
Voorzitter, collegas, ik ga ervan uit dat u de situatie van de Gemeentelijke Holding afdoende kent. Ze is reeds voldoende aan bod gekomen. Minister Muyters is daaromtrent geïnterpelleerd. In de commissie Financiën en de commissie Binnenlands Bestuur is dit zeer uitvoerig besproken. Ik heb tekst en uitleg gegeven.
U weet dat er een vraag is gekomen tot verlenging en verhoging van de waarborg. Ik heb in de commissie gezegd dat de Vlaamse Regering daarmee omgaat met zorg en zin voor verantwoordelijkheid. We hebben oog voor de belangen van de gemeenten die aandeelhouder zijn van de Gemeentelijke Holding. We hebben oog voor onze belangen. We hebben ook oog voor het feit dat de Gemeentelijke Holding een belangrijke aandeelhouder is van Dexia, namelijk voor 14,2 procent.
We hebben ons in het licht daarvan deskundig laten bijstaan. We laten ons deskundig bijstaan door een advocatenkantoor. We hebben een beroep gedaan op een zakenbank die ons adviseert en bijstaat.
We hebben vanmiddag samen gezeten u zult het perscommuniqué intussen wel gelezen hebben met de regeringen van het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. We hebben daarna een communiqué verspreid waarin we meedelen dat de drie regeringen het principieel eens zijn met een verhoging en verlenging van de waarborg onder voorwaarden die nog bepaald moeten worden. Dat is technisch, dat kunnen we niet op twee minuten regelen. We hebben een afspraak voor woensdag 29 juni om tot besluitvorming te komen. Tussen nu en volgende woensdag zullen we die dossiers technisch behandelen, samen met de financiële en juridische adviseurs en met de technici van de diverse kabinetten van de drie regeringen.
Als de onderhandelingen nog lopende zijn, kunt u niet ingaan op die voorwaarden. Die moeten nog worden besproken. We zullen dat volgen. Enkele voorwaarden zijn essentieel. Onder meer de leefbaarheid op middellange termijn moet worden gegarandeerd, anders heeft het natuurlijk geen enkele zin.
Ik dank u voor uw antwoord, minister. Ik neem aan dat u niet kunt vooruitlopen op de resultaten van het overleg. Het is duidelijk dat er meer zal moeten gebeuren dan er tot nu toe is gebeurd. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat we de strategieoefening volledig maken. Waar moeten we naartoe met de Gemeentelijke Holding op iets langere termijn? Eerst stabiliseren, maar dan ook kijken of ze haar rol die ze tot nu toe gespeeld heeft, kan blijven vervullen. De uitslag van het overleg zal een antwoord moeten bieden op die vraag.
De heer Vereeck heeft het woord.
Voorzitter, minister, op korte termijn kunt u natuurlijk niets anders doen dan crisismanagement. Er is ook niet veel ruimte voor ideologisch debat. U moet inderdaad deze brand proberen te blussen.
Het zal niet eenvoudig zijn om er de juiste voorwaarden aan te koppelen. De voorwaarden rond het niet-uitbetalen van dividenden kunnen dan weer de gemeenten in de problemen brengen. We zeggen misschien beter niet te veel over die discussie om geen onnodige onrust teweeg te brengen op de financiële markt.
Minister, u neemt op korte termijn initiatieven. Maar hoe moeten we hiermee verder gaan op langere termijn? Gaat u daar initiatieven nemen? Ik verwijs naar de discussie in de commissie over de Nutsbedrijven Houdstermaatschappij (Nuhma), waar gemeenten participeren in risicodragende participaties. U hebt toen gezegd dat het Gemeentedecreet dat niet toelaat. In extenso, zou ik zeggen, is dat ook niet van toepassing op de Gemeentelijke Holding. Gaat u op langere termijn initiatieven nemen voor een herstructurering van de Gemeentelijke Holding in het licht van uw uitspraken in de commissie?
De heer Tack heeft het woord.
Voorzitter, minister, het is duidelijk dat de Vlaamse Regering nu iets moet doen, want u wordt door de Gemeentelijke Holding gevat met een heel duidelijke vraag.
Eigenlijk was het een kroniek die al langer was aangekondigd. Ik herinner me dat de Gemeentelijke Holding vorig jaar al op zoek was naar extra middelen en aan de gemeenten de kans gaf om aandelen te kopen met een beloofd dividend van 13 procent. Iedereen met een beetje gezond verstand moest toen toch al weten dat dat bijzonder onredelijk was. 13 procent beloven bij een marktrente die op dat moment 2 tot 3 procent bedroeg, dat doen alleen maar woekeraars. Diegenen die dan intekenen, zouden op voorhand moeten weten dat dit niet kan en dat dit onmogelijk is.
Waarom bent u toen niet in gang geschoten, want er is blijkbaar brand zoals de heer Vereeck zegt , maar de brand is al veel langer bezig? Waarom hebt u toen geen actie ondernomen?
De heer van Rouveroij heeft het woord.
Voorzitter, minister, voor Open Vld zijn er drie uitgangspunten. Ten eerste, geen vers geld vanwege lokale besturen. Laat dat duidelijk zijn. Het is al een historische fout dat de lokale besturen erin zitten. Ten tweede is het te begrijpen dat u handelingen stelt die nu het over kop gaan van de holding vermijden. We steunen u daar in. Niemand heeft er baat bij, noch de lokale besturen, noch de burgers, noch de bedrijven, noch Vlaanderen, dat het fout gaat met de Gemeentelijke Holding. Dat u nu overleg pleegt of bereid bent een waarborg te verlenen, is te begrijpen. Ten derde en die vraag heb ik hier ook al in september 2009 gesteld en ook al in de commissie , bent u bezig met een uitstapscenario? Dat moet discreet gebeuren zodat lokale besturen uit de Gemeentelijke Holding kunnen stappen zonder dat het de holding op zich schaadt, maar zodat lokaal belastinggeld nu eindelijk verdwijnt uit risicodragende investeringen?
De heer Crombez heeft het woord.
Voorzitter, de fractieleider van Groen! herhaalt wat er vorige week in het parlement als aanbeveling is goedgekeurd. Stabiliseren is het eerste en vervolgens moeten we zorgen voor een grondige, strategische reflectie van wat er met de Gemeentelijke Holding moet gebeuren. Ik denk dat u dat daarstraks ook hebt aangehaald.
Het wordt bijna ook zon dossier dat telkens weerkeert in het parlement en waarbij we ons afvragen wat er gebeurt met de lange termijn. Ik heb uit uw antwoord begrepen dat de lange termijn wordt voorbereid door zeer grondig na te gaan wat er moet gebeuren met die adviseurs. Het gaat net over heel veel betrokkenen. Het gaat over een bank die beursgenoteerd is. Het gaat over lokale besturen. Het gaat over de participatie van het Vlaamse Gewest. Er zijn dus heel veel partijen bij betrokken, wat maakt dat die oefening bijzonder moeilijk zal zijn.
Ik ben blij dat de aanbeveling die vorige week is goedgekeurd, zo snel in de praktijk wordt gebracht en dat de oppositie er ook blij mee is. Men kan de lange termijn niet voorspellen zonder een zeer grondige studie te maken met inbegrip van de belangen van de lokale besturen.
Voorzitter, ik wil in de eerste plaats de collegas bedanken voor de manier waarop ze dit dossier benaderen. Ik kan inderdaad niet in detail gaan over alles wat we aan het bespreken zijn en over de eventuele voorwaarden die eraan gekoppeld zijn. Het is een veel te gevoelig dossier, vooral ook omdat het rechtstreeks in relatie staat tot het aandeelhouderschap bij Dexia. Ik herhaal dat de Gemeentelijke Holding een van de belangrijke aandeelhouders met 14,2 procent is in Dexia.
Ik heb u gezegd met welke belangen wij rekening houden. Wij houden rekening met de belangen van de gemeenten. Wij houden uiteraard rekening met het belang dat wij als Vlaanderen hebben. En we houden rekening met het belang van Dexia. Wij benaderen dat dossier met deskundige begeleiding, maar met zorg voor de aanpak op korte termijn en op lange termijn.
Mijnheer van Rouveroij, ik heb al een hele tijd geleden gezegd dat dit een dossier is dat op gespannen voet staat met het Gemeentedecreet. Ik heb in de commissie ook gezegd dat, als dit dossier mij zou worden voorgelegd als minister van Binnenlandse Zaken, ik dit niet zou goedkeuren. Maar het is iets wat bestond en we kennen allemaal de voorgeschiedenis. Het was het Gemeentekrediet, de bank van en voor de gemeenten, die werd omgevormd tot een beursgenoteerde vennootschap die multinationaal is gaan werken. Dit spoort niet met het gemeentelijk belang en het Gemeentedecreet, dat uitdrukkelijk zegt dat gemeenten dit niet kunnen doen als er geen relatie is. Dit is een holding geworden die bovendien een diversificatiepolitiek is gaan voeren die niet onschuldig was. Tegelijkertijd met de diversificatie, wat toegelaten heeft om dividenden uit te betalen van meer dan 1 miljard euro, is ook een schuld opgebouwd van 1,7 miljard euro vanaf 2000. In 2000 was er geen schuld. Nu is er een schuld van 1,7 miljard euro, waarvan 500 miljoen euro opeisbaar op minder dan een jaar.
Dat is de situatie. Ik heb dat uitvoerig kunnen toelichten in de commissie. We hebben daar ook heel uitvoerig over van gedachten gewisseld. Dat is de context waarin we dat benaderen.
Ik ben het eens met die collegas die zeggen dat het niet alleen met het oog op de korte termijn mag zijn, met de vraag tot commercial papers en tot het verstrekken van waarborgen. Welke voorwaarden koppel je daaraan op korte termijn? Over welke bedragen gaat het? Over welke looptijd gaat het? Er komen heel wat vragen bij kijken. Het is evident dat we ook willen bekijken wat de situatie op lange termijn moet zijn.
Ik herhaal, collegas, dat je dit niet los kunt zien van de grote participatie die de Gemeentelijke Holding in Dexia heeft. Dexia is een bank waarin het Belgische aandeelhouderschap ongeveer 44 procent bedraagt. Je kunt dit niet los zien van het debat over de verankering en de toekomst van Dexia. En dus zullen we daar absoluut niet ondoordacht in te werk gaan.
We hebben daar nu geen pasklare oplossing voor. Het is inderdaad een heel moeilijk en technisch dossier. Het gaat ook over heel grote bedragen. Komt daar nog bij dat de Gemeentelijke Holding een unitaire structuur is, waar de voogdij rechtstreeks bij de federale ministers van Binnenlandse Zaken en van Financiën en Begroting zit, terwijl het federale niveau nu zegt dat het een zaak van de gewesten is en dat zij alleen kunnen optreden en vetos stellen als ze concerteren met de drie gewesten samen.
Het was dus belangrijk dat we vanmiddag voor een eerste keer samen zaten. Wij hebben daar kunnen vaststellen dat Vlaanderen al verder staat met zijn huiswerk. Wij hebben ons al laten adviseren en hebben deskundigen die ons begeleiden en bepaalde analyses maken voor ons. Wallonië, in de persoon van minister-president Demotte, heeft gezegd dat ook zij nu hun huiswerk gaan doen. Vandaag zitten de mensen uit de kabinetten van de drie gewesten al samen met het oog op het voorbereiden van dit dossier.
Het is evident, mijnheer Van Rompuy, dat wij ook een strategie op lange termijn moeten ontwikkelen, maar we zullen die natuurlijk niet rond hebben tegen volgende woensdag. Dat kan niet in zon complex dossier. Maar we nemen het nu wel al mee. Hopelijk kunnen we daarover tot een akkoord komen met de drie gewesten, zodat we een oplossing vinden met oog voor de belangen die ik daarstraks geschetst heb.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Op dit ogenblik moeten we inderdaad zeer discreet zijn. De storm die op de financiële markten woedt, zal in de volgende weken misschien nog sterker worden. Dat dossier hangt daar voor een stuk ook mee samen, niet op de zeer korte termijn, maar zeker op een termijn van de eerstvolgende zes maanden.
Het zal belangrijk zijn welke strategie ontwikkeld wordt. Want zoals het nu gaat, zal het slecht aflopen. Er moet een koerswijziging komen, maar dat moet inderdaad weloverwogen gebeuren. Ik vind het goed dat een zakenbank dat proces zal begeleiden.
Ik kan de fractieleider van de sp.a geruststellen. Wij hebben die motie mee goedgekeurd. Ik heb ook in de commissie gesteld dat ik vond dat de regering de laatste weken correct gehandeld heeft met betrekking tot de Gemeentelijke Holding.
Uit het debat van enkele weken terug en dat van vandaag leer ik dat er een grote bezorgdheid is in dit parlement en dat het vraagt om betrokken te zijn en mee te kunnen denken over de strategie voor de Gemeentelijke Holding. Ik hoop dat de minister ons daarvan op de hoogte houdt.
Volgende week woensdag zal er inderdaad nog geen antwoord zijn, minister, maar in de komende weken en maanden zal dat wellicht wel het geval zijn. Betrek ons daar dan alstublieft bij. Misschien kunnen we ook nog een of andere creatieve inbreng doen.
Het incident is gesloten.