Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Verstreken heeft het woord.
Voorzitter, minister, beste collegas, de beelden van de verwoestende tsunami in Japan, met alle dramatische gevolgen van dien, zien we nog voor onze ogen. Wij denken vaak dat dit zich ver van ons bed afspeelt. De waarheid is helaas een beetje anders. Niet dat we voor wat onze Vlaamse kust betreft moeten dramatiseren, maar het zeeniveau stijgt sneller dan verwacht.
Minister, collegas, we kunnen ons zo de beelden van de verwoestende tsunami in Japan en de dramatische gevolgen ervan voor de geest halen.
We denken dat dit ver van ons bed is, maar helaas is de waarheid anders. We moeten de situatie aan onze Vlaamse kust niet dramatiseren, maar de stijging van het zeeniveau gaat sneller dan we dachten. Een recente studie heeft uitgewezen dat het zeeniveau de komende jaren wel eens tot meer dan anderhalve meter zou kunnen stijgen in plaats van een halve meter. Dat is behoorlijk veel. Maar liefst 33 procent van het hinterland langs de Vlaamse kust, dat onder het zeeniveau ligt, zou onder water komen te staan indien we opnieuw terechtkomen in een of andere duizendjarige storm.
Het is bewezen dat er steeds meer zware rukwinden en stormen zijn met dijkbreuken tot gevolg. In 1953 is dit gebeurd met tientallen doden bij ons. Vorig weekend ben ik even gaan kijken hoe men het net over de grens met Nederland, in Zeeland, heeft aangepakt. Daar lieten in 1953 meer dan 1800 mensen het leven. Toen heeft men heel wat maatregelen genomen. In Vlaanderen zijn die maatregelen nog niet helemaal genomen, maar er werden wel al wat stappen gezet.
Minister, hebt u die studie gelezen of bent u daarvan op de hoogte? Hebt u rekening gehouden met de plannen die weergeven dat de stijging van het zeewater door het wegsmelten van de poolkappen veel sneller gebeurt en dramatischer zal zijn dan tot nu werd aangenomen?
Minister Crevits heeft het woord.
Collegas, mijnheer Verstreken, bij het opmaken van het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan, een plan dat de kust sterk moet maken en verdedigen tegen zware stormen, hebben wij ons gebaseerd op de aanbevelingen en voorspellingen van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Dat betekent dat we rekening hebben gehouden met een mogelijke stijging van de zeespiegel van 30 tot 80 centimeter tegen 2100. De studie die gisteren in de krant stond, stelt dat het mogelijk is dat de zeespiegel extra zal stijgen. Het is evident dat we daar geen rekening mee hebben gehouden omdat we ons baseerden op het IPCC 2007, dat ook heel recent was.
Wat is de stand van het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan? In het voorbije jaar is er een actieve onderhandelingsronde geweest met de kustgemeenten om die op één lijn te krijgen. Als je de kust wilt verdedigen, moet je de stranden breder of hoger maken. Dat maakt dat het visuele, het zicht van de kust en de stranden verandert. Als je de lokale besturen niet meekrijgt in dat verhaal, is het mogelijk dat je je plan misschien niet kunt uitvoeren. De tien kustgemeenten zijn een aantal weken geleden akkoord gegaan met de maatregelen die moeten worden genomen. Het dossier is nu dus in principe inhoudelijk klaar om te worden goedgekeurd door de regering.
Kunnen we inspelen op mogelijk slechtere scenarios, zoals die studie die nu bekend is gemaakt en waarin wordt gesteld dat de zeespiegel wel eens meer zou kunnen stijgen dan we in 2007 hadden gedacht? Ja, dat kan, omdat de voorgestelde maatregelen in dat plan hard en zacht zijn. Een dijk is een voorbeeld van een harde maatregel, omdat je daar niet steeds niveaus op kunt blijven zetten. We hebben vooral voor zachte maatregelen gekozen, voor het werken via zandsuppleties. Als de effecten zwaarder worden, kan je daar perfect op inspelen door het aantal suppleties te verhogen.
U weet dat er in het Vlaamse regeerakkoord een optie genomen is om na het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan naar de verdere toekomst te gaan kijken en de kust te verstevigen, niet alleen door op het strand zelf te werken, maar ook door in de zee een aantal drempels in te bouwen waardoor de golven of mogelijke effecten van stormen worden gebroken. Dat wordt dus wel meegenomen om de kust sterker te maken.
Voor de uitvoering van het Geïntegreerd Kustveiligheidsplan heb ik niet gewacht op de totale goedkeuring van het plan. U was vorig weekend in Nederland, ikzelf was in Oostende om een aantal werken te bezoeken. Er wordt daar op dit ogenblik enorm in geïnvesteerd, ook omdat Oostende een van onze allerzwakste schakels is. Het onderzoek toont de noodzakelijkheid aan van het verder zeker ook budgettair investeren in de kustveiligheid.
Ik was trouwens ook in Oostende dit weekend en ben met de overzetboot op en af naar Vlissingen geweest.
Het lijkt mij interessant om de mensen die op de dijken lopen, zowel toeristen als inwoners, op de hoogte te brengen. Er zijn momenteel heel wat werken aan de gang, maar men weet niet altijd waartoe die werken dienen. Er kan dus misschien wat aan de communicatie worden gewerkt.
Wenst iemand zich aan te sluiten? Het is daarvoor niet verplicht om aan de kust te wonen. Kunt u ook zeggen waar u woont? (Gelach)
De heer Verougstraete heeft het woord.
Oostende. Ik deel de bekommernis van de heer Verstreken inzake de stijging van de zeespiegel en het grotere overstromingsgevaar aan de Vlaamse kust. De laatste jaren heb ik daarover al dikwijls opmerkingen gemaakt. Tegen 2015 moeten via het Kustbeveiligingsplan de werken ten einde zijn. De kust is dan beveiligd tegen duizendjarige stormen. Het is nu 2011. De stijging van de zeespiegel zet zich door. Er zijn heel wat calamiteiten in de wereld. Minister, kan er versneld worden gehandeld? En hoe zit het met de financiering van deze werken, die toch een pak geld kosten?
De heer Crombez heeft het woord. U woont in Oostende?
Zeer juist. Ik was daar ook dit weekend.
Minister, ik vind het een interessante discussie. Omdat men calamiteiten op televisie ziet, vraagt men eindelijk of het niet versneld moet gaan en met meer geld. U verwees naar Oostende als een van de zwakke schakels. Daarvoor zijn er redenen. Er zijn al enkele stranden effectief opgespoten. Dat maakt dat er al bijkomende buffers zijn. De strekdam is in aanleg. Er zijn nog plannen. U verwees naar het overleg.
Moeten wij nu paniekerig doen? Met de verhoging van de zeespiegel, zijn die zachte maatregelen zoals het opspuiten van het strand en strekdammen nog effectief?
In het regeerakkoord hebben we het langetermijnplan Vlaamse Baaien 2100. Als je kijkt naar de hardere maatregelen en de baaien samen, is de planning voor honderdjarige en duizendjarige stormen dan voldoende, zelfs bij een hoger zeeniveau?
De heer Vandaele, De Haan, heeft het woord.
Dank u, voorzitter, het is inderdaad even schrikken dat de Arctische Raad nu zegt dat er een stijging kan komen van 90 centimeter tot 1,6 meter tegen 2100. Dat is zeker geen goed nieuws, voorzitter, voor mijn stam, de Ingvaeonen, die daar woont. De prognoses, hoe onzeker ook, uit het verleden waren veel minder alarmerend. We weten dat de kust vandaag beveiligd is, minister, tegen honderdjarige stormen. Met uw integraal kustveiligheidsplan zal dat een bescherming zijn tegen duizendjarige. Het project Vlaamse Baaien spreekt zelfs van tienduizendjarige stormen.
Ee n aantal investeringen uit het integraal kustveiligheidsplan lopen al, ook uit de reguliere middelen van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK). Het zou toch goed zijn dat u eens een concreet en gedetailleerd overzicht geeft van de nodige budgetten. Er is lange tijd sprake geweest van 300 tot 400 miljoen euro. Misschien kunt u ook iets zeggen over de dekking voor dit plan en de timing.
U begrijpt, mijnheer Vandaele, dat de minister nu moeilijk een geactualiseerde stand van zaken van cijfers kan geven.
De heer Vanden Bussche, Koksijde, heeft het woord. Is er nog een kustgemeente niet aan bod geweest?
Voorzitter, ik begrijp uw frustratie dat Limburg niet aan zee ligt. Een bepaalde politicus van Leuven heeft eens gezegd dat één voordeel van de overstroming zou zijn dat zijn stad aan de kust zou liggen. Alle gekheid op een stokje, als dergelijke onderwerpen aan bod komen, schiet iedereen aan de kust wakker. Enerzijds hebben we niet graag paniekzaaierij, anderzijds moeten we vooruitkijken.
De minister is inderdaad met haar werken van start gegaan, ook in onze gemeente, met zandophoging. We gaan er nauwgezet op toekijken dat alles gebeurt zoals afgesproken binnen die termijn tot 2015. Ik sluit me aan bij de vraag van de collega van De Haan om de kustgemeenten regelmatig op de hoogte te houden van wat er al is uitgevoerd, wat er in de pijplijn zit en gepland is in de begrotingen.
In de commissie kwam ooit het project Vlaamse Baaien 2100 ter sprake. Dat is weer in de vergeethoek geraakt. Het zou goed zijn om die gesprekken gaande te houden. In de vergaderingen van de provinciegouverneur met de kustburgemeesters zou uw kabinet jaarlijks een stand van zaken kunnen geven. U mag dat ook zelf komen doen, dat zou nog veel leuker zijn.
De heer Peeters heeft het woord.
Minister, ik ben van Oud-Turnhout. De zee is daar ondertussen weer weggetrokken. De plannen en werken hebben een serieuze ecologische impact. In hoeverre wordt daar rekening mee gehouden? In hoeverre is de milieubeweging constructief betrokken bij het overleg over het plan Vlaamse Baaien 2100?
Collegas, velen hebben het over honderdjarige en duizendjarige stormen. De studie waarnaar de heer Verstreken verwijst, gaat over de stijging van de zeespiegel. Zelfs zonder stormen stijgt het zeepeil en moeten we die massa water permanent kunnen tegenhouden. Verschillende collegas maken terecht de link tussen het Geïntegreerde Kustveiligheidsplan en de Vlaamse Baaien 2100 waar het regeerakkoord naar verwijst. Het goede daaraan is dat het project Vlaamse Baaien 2100 rechtstreeks en volledig voortbouwt op het Geïntegreerde Kustveiligheidsplan. We kunnen pas starten met de uitvoering van Vlaamse Baaien 2100 als het Geïntegreerde Kustveiligheidsplan en de basisveiligheid volledig uitgevoerd zijn.
Hoe ver staan we nu? Ik heb eerst geprobeerd om een consensus te vinden tussen de tien kustgemeenten. Ik ben zeer blij dat dat een paar weken geleden gelukt is. Mijnheer Peeters, het is uiteraard de bedoeling om maatregelen te nemen die oké zijn, maar we moeten wel eerst de veiligheid garanderen. Dat is prioriteit nummer één. We proberen daar alle andere belangen mee te verzoenen, zoals de ecologische en de toeristische. Ik heb bijvoorbeeld al gelezen dat mensen vrezen dat ze de zee niet meer gaan kunnen zien. Er leven dus heel veel belangen naast elkaar. Die duwen en trekken. Veel mensen zouden liever willen dat de kust niet verandert, maar we kiezen voor veiligheid. De kust moet worden aangepast aan een stijging van de zeespiegel.
We hebben in het Geïntegreerde Kustveiligheidsplan rekening gehouden met een stijging van 30 tot 80 centimeter. Dat is meer dan de internationale studies deden, maar het Waterbouwkundig Laboratorium in Borgerhout en de andere spelers hebben ons aangeraden om extra voorzienig te zijn. We hebben dat gedaan.
Mijnheer Vanden Bussche, we gaan soepel inspelen op de omgeving. Met muren zal dat niet goed lukken, met zandsuppleties gaat dat makkelijk. We kunnen nog meer ophogen, dat maakt het nog wat veiliger. We kunnen natuurlijk geen hoge berg zand voor de appartementen gaan leggen zodat de mensen niet meer uit hun raam kunnen kijken. Als het maximum bereikt is, kunnen we in de zee gaan werken. Dat is het interessante gedeelte. De baggersector voert innovatief onderzoek uit. Ze zoeken uit hoe ze drempels in de zee kunnen aanleggen die een storm kunnen breken of een hoger waterpeil kunnen tegenhouden in het water. Die twee zaken sluiten nauw op elkaar aan. Dat is evident, het gaat over toekomstprognoses.
Ik heb nu nog geen budget om het plan Vlaamse Baaien 2100 uit te voeren. De budgetcontrole van het Geïntegreerde Kustveiligheidsplan komt in de commissie nog aan bod. U moet dat daar nog goedkeuren. Het budget bedraagt nu 2,5 miljoen euro recurrente middelen, niet eenmalig maar recurrent. Vorig jaar waren er ook enkele extra miljoenen waardoor we nu op een bedrag zitten van 23,5 miljoen euro dat geïnvesteerd wordt in de kustverdediging. We hebben natuurlijk meer middelen nodig. We hebben nog een aantal jaren te gaan. Ik vind uw suggestie perfect, ik wil zelfs elke zes maanden een stand van zaken komen geven. De kaarten liggen open. De discussie moet natuurlijk wel worden gevoerd.
Wat neemt het Vlaamse Gewest volledig voor zijn rekening? Hoe is de verhouding met de kuststreek? Doen alle gemeenten mee? De bredere, opgehoogde stranden hebben niet enkel negatieve ecologische gevolgen, ze bieden ook kansen. In bepaalde zones kan men ten bate van de natuur mooie projecten uitwerken. Ook voor het toerisme biedt dat mogelijkheden. Het debat daarover moet nog worden gevoerd.
Ik hoop dat ik binnen enkele weken het geïntegreerd kustveiligheidsplan aan de Vlaamse Regering kan voorleggen. Los van de recurrente, jaarlijks vrijgemaakte middelen wil ik onderzoeken hoe we de financiering in de komende jaren kunnen waarborgen. Het is niet mogelijk om nog sneller dan 2015 te gaan. Het is een verdedigingsplan voor het jaar 2100. Maar de afgelopen zes jaar zijn de middelen ongeveer verdrievoudigd. We proberen elk jaar extra middelen vrij te maken.
We moeten inderdaad niet panikeren, maar de veiligheid moet primeren. Ik ben blij dat u en uw team deze zaak opvolgen. Het is dan niet onbelangrijk dat u af en toe een stand van zaken schetst. Om eerlijk te zijn: vroeger was ik een non-believer van de stijging van de zeespiegel, maar nu ben ik een believer geworden. In de loop der jaren moest ik mijn mening bijsturen. Ik denk met een beetje nostalgie terug aan die fantastische golven die bij springtij over de dijken sloegen, maar dat is verleden tijd. Gelukkig zijn er zandophopingen en blijft men daaraan werken, want anders hadden zich al verschillende dijkbreuken voorgedaan.
Ik heb het geluk op enkele stappen van zee te mogen wonen. Ik zie het en ik heb de wetenschappelijke cijfers over de periode van 1935 tot nu die het bevestigen: de zeespiegel blijft serieus stijgen. Ik dank u dus voor het feit dat u dat in de gaten houdt.
Het incident is gesloten.