Verslag plenaire vergadering
Ontwerp van decreet houdende aanpassing van de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2009. Derde aanpassing
Ontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2009. Derde aanpassing
Ontwerp van decreet houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2010
Ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2010
Ontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2010
Verslag
Algemene bespreking (Voortzetting)
Dames en heren, aan de orde is de voortzetting van de algemene bespreking van de ontwerpen van decreet.
We bespreken nu het beleidsdomein Landbouw en Visserij.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collegas, heren ministers, de landbouwsector maakt al enkele maanden een crisis door. De minister-president heeft met zijn herstelplan Landbouw en pleidooien op Europees niveau de landbouwers een ruggensteun geboden om deze moeilijke periode te overbruggen. We zijn spijtig genoeg nog niet aan het einde van het verhaal. De actie deze ochtend van heel wat varkenshouders geeft aan dat we moeten doorzetten om onze landbouwers over de brug te helpen, ook al zitten we zelf niet in een gemakkelijke budgettaire situatie.
Bij de besparingsronde voor 2010 is de minister-president samen met zijn medewerkers erin geslaagd de voornaamste beleidsinstrumenten voor het voeren van een duurzaam landbouwbeleid te vrijwaren van grote ingrepen. Continuïteit in het beleid is belangrijk. We denken hierbij aan het monitoringsnetwerk, dat belangrijk is voor het verzamelen en interpreteren van land- en tuinbouwboekhoudingen. De dotatie aan het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) daalt lichtjes, maar de aangekondigde versterkte exportwerking kan verder worden uitgebouwd. Dat is cruciaal in moeilijke tijden. Boeren op een Kruispunt en de zorgboerderijen blijven verzekerd.
De middelen van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) worden quasi constant gehouden om de inspanningen op het vlak van onderzoek naar milieu- en energievriendelijke technieken in de land- en tuinbouw op peil te houden. Er is in middelen voorzien om het Strategisch Plan Biologische Landbouw verder te laten uitvoeren. Het is positief dat de minister-president ook de reguliere landbouw wil ondersteunen om op de markt van de biolandbouwproducten actief te zijn.
Wat de visserij betreft, wordt in 2010 prioriteit gegeven aan investeringen op vaartuigniveau om onze vloot te verduurzamen. Er wordt gestreefd naar samenwerking tussen de vismijnen, wat de sector alleen maar ten goede kan komen.
Graag wil ik benadrukken dat voor twee belangrijke zaken in deze moeilijke tijden extra middelen zijn uitgetrokken. Ten eerste is en blijft het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) de motor van vernieuwing, innovatie en verduurzaming in de landbouwsector. Het VLIF krijgt in 2010 extra middelen: een verhoging met 12 miljoen euro recurrent en 3,5 miljoen euro eenmalig.
Ten tweede, voor de gebruikersschade, momenteel in de opstartfase, werden de kredieten voor 2009 geschrapt omdat er nog geen dossiers waren ingediend. Vanaf 2010 wordt vanuit het landbouwbudget een bedrag voorzien van 380.000 euro. Dat komt terecht in het Minafonds van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). In het kader van de bestemmingswijzigingscompensatie zijn kapitaal- en gebruikersschade gekoppeld en superbelangrijk.
Ik wil een bezorgdheid meegeven aan de Vlaamse Regering. We hebben moeten vaststellen dat er momenteel nog geen middelen voor gebruikersschade zijn voorzien op de begroting. Uit het antwoord op mijn vraag in de commissie Landbouw blijkt dat een 500-tal landbouwers in principe recht heeft op gebruikers- of kapitaalschadevergoeding. Het is dus belangrijk dat deze dossiers snel worden uitgeklaard en dat ook de betaling op korte termijn kan gebeuren.
Minister Muyters heeft beloofd om dit eventueel op te nemen als een wijziging aan de begroting, na overleg met minister Schauvliege. We waarderen ook dat de minister-president, als minister van Landbouw, in de commissie het engagement heeft aangegaan om samen met de ministers Schauvliege en Muyters dit dossier te bekijken opdat de in het verleden gemaakte afspraken worden gehonoreerd. Iedereen erkent dus duidelijk de urgentie. Kan de Vlaamse Regering me meedelen of dit overleg reeds heeft plaatsgevonden?
Ik sluit af met een woordje over het plattelandsbeleid. Er is begrip dat het in moeilijke tijden moeilijk is om in extra budgetten te voorzien voor een tamelijk jong beleidsdomein, hoewel de noden er wel zijn. Het is dan toch zeer lovenswaardig dat zowel in de beleidsnota als in de begroting oog is voor de oprichting van het Plattelandsfonds en de decretale verankering ervan. Voor 2010 wordt in een onderzoeksbudget voorzien om de criteria en afbakening van de plattelandsgemeenten vast te leggen. Zo kan alvast de eerste stap worden gezet. Daarnaast is het superbelangrijk dat Vlaanderen in voldoende Vlaamse budgetten blijft voorzien waardoor we de Europese plattelandsmiddelen maximaal kunnen blijven aanwenden.
Ik besluit. Onze fractie zal de voorgestelde begroting volmondig ondersteunen. Het voorliggend beleid zal de sector helpen om te investeren in de toekomst, met aandacht voor innovatie en duurzaamheid en voor de diversiteit van de landbouwbedrijven. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Callens heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collegas, zelden heeft de landbouw- en visserijsector zon prominente rol opgeëist in een begrotingsbespreking. Het afgelopen jaar heeft de sector stevige klappen gekregen. De ineenstorting van de melkprijs was daarvan het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld. Open Vld steunt het uitgangspunt van de minister als hij stelt dat we streven naar een competitieve Vlaamse landbouw in een Europese en mondiale context. Over het algemeen durven we toe te geven dat de minister een aantal waardevolle beleidsopties inzake landbouw neemt. Wij betreuren evenwel de lineaire besparingen in de vastleggingskredieten voor 2010 met ongeveer 3,6 percent.
We zijn daarentegen oprecht verheugd dat het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds de grote uitzondering vormt en de vastleggingen worden verhoogd. Weliswaar gebeurt dat niet met de vooropgestelde 15,5 miljoen euro, en dat is toch een teleurstelling. De stijging bedraagt 14,385 miljoen euro. Dat is geen overbodige luxe, want de achterstand van de goedkeuringen van de dossiers en de uitbetalingen is, alle retoriek ten spijt, nog steeds een feit. Niet voor niets wordt met een boutade gesteld dat alle dossiers op het bureau van de minister liggen te wachten tot het 1 januari wordt en er opnieuw kredieten worden vrijgemaakt.
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mijnheer Callens, u pakt met een boutade uit. Ik kan u verzekeren dat alle dossiers die op mijn bureau belanden, voor 1 januari worden behandeld. Als u daaraan zou twijfelen, dan bent u uitgenodigd om op 31 december even langs te komen om te komen kijken.
Mijnheer de minister-president, mijn zoon treedt op 31 december in het huwelijk.
Ik ben erg verheugd met het antwoord, want zowel ikzelf als andere commissieleden vragen zich al enkele maanden af hoe het zit. Toen we u daarover hebben ondervraagd, zei u dat een driehonderdtal dossiers ter goedkeuring klaarliggen.
Ik ben verheugd als u zegt dat u dat op 31 december zult waarmaken.
We hebben in de commissie besproken hoe we dossiers sneller kunnen afhandelen. Ik heb daar gezegd dat we bijkomende inspanningen zullen doen om er met de nieuwste technologieën voor te zorgen dat dossiers sneller kunnen worden behandeld, met dien verstande dat ze volledig moeten zijn voor erover kan worden beslist. U zegt dat ze op mijn bureau liggen te wachten tot ik ze teken. Dat is niet het geval. We gaan wel de procedure versnellen, met de afspraken die in de commissie zijn gemaakt. Dossiers die op mijn bureau liggen, worden zeer snel getekend.
Mijnheer de minister-president, dat zou best kunnen, maar ik wil er u wel attent op maken dat bepaalde land- en tuinbouwers klagen over die boutade, maar ook over de moeilijke omstandigheden, de administratieve problemen die ze hebben bij het vragen van VLIF-steun. Zoals u hebt beloofd in de commissie, vraag ik om dit zo snel mogelijk te doen, omdat de federale regering een aanzienlijke inspanning heeft geleverd onder impuls van Open Vld om de hele landbouwsector in deze moeilijke tijden te steunen met een enveloppe van 20 miljoen euro.
Mijnheer Callens, u bent daarover gisteren ook tussenbeide gekomen. Het is juist dat de federale overheid 20 miljoen euro heeft vrijgemaakt. Die zal worden gebruikt voor de defiscalisering van de VLIF-steun. Dat is de verdienste van de federale overheid. Weet u sinds wanneer uw vraag op de tafel van de federale overheid ligt om te komen tot een defiscalisering van de VLIF-steun? Weet u dat? Sinds welk jaar? En wie was toen premier?
Dat werd al zeven tot acht jaar geleden aangevraagd.
Het is begonnen met Verhofstadt. Hij zei tegen mij dat hij de steun ging defiscaliseren. Er zijn afspraken over gemaakt en sindsdien zijn er heel wat federale premiers geweest die daarmee zijn geconfronteerd. De federale regering heeft iets gedaan, dat is correct, maar of u daarvoor Open Vld meteen een pluim moet geven, laat ik aan u over. Ik kan begrijpen dat u dat doet, maar wees toch even bescheiden omdat dit sinds 2005 of zelfs vroeger al op tafel lag en het eindelijk is gehonoreerd. Dat komt omdat het crisis was en de federale regering terecht een inbreng wilde doen.
De heer De Meyer heeft het woord.
Mijnheer Callens, begrijp ik u juist dat Open Vld er in de federale regering mee zal voor pleiten dat de defiscalisering van de VLIF-steun ook na de crisis zal worden behouden? Wat is er fundamenteel anders op het vlak van landbouw tussen de vorige en de huidige legislatuur, behalve dat de VLIF-steun gevoelig is toegenomen?
Mijnheer De Meyer, het ontbreekt er nog maar aan dat men de landbouw stilaan au sérieux neemt en meer begint te steunen en dat men begint te beseffen dat het in crisistijden noodzakelijk is dat we de landbouw steunen. Ik vind het maar normaal dat de landbouw iets meer krijgt dan andere sectoren, want het gaat er wel heel slecht.
Met andere woorden, u apprecieert de belangrijke inspanningen die de minister van Landbouw de voorbije maanden terecht heeft geleverd voor de land- en tuinbouwsector.
Ik ben benieuwd naar het antwoord op de vraag of de defiscalisering ook verder gaat en dat het niet enkel een maatregel is in het kader van de crisis, zoals u nu aanhaalt. Ik hoop dat de landbouw kan rekenen op een pertinent en continu beleid, en niet enkel in het kader van de crisis.
Ik kan natuurlijk niet in de boeken van de federale regering kijken. De mensen die binnen Open Vld de landbouw verdedigen, zullen dit heel sterk steunen.
Dat zijn er niet veel, mijnheer Callens.
Juist dat punt is belangrijk. Het is omdat het voorlopig is dat ik aan de minister-president vraag om zo snel mogelijk de VLIF-dossiers te laten goedkeuren. Als die snel worden goedgekeurd, kunnen de landbouwers zo snel mogelijk profiteren van die 20 miljoen euro die ze krijgen aan defiscalisering van de VLIF-steun.
Mijnheer Callens, heb ik goed begrepen dat het hier eigenlijk gaat om een sinterklaasmaatregel voor de dossiers die vandaag op tafel liggen? Voor de dossiers die morgen worden ingediend, zou het dus minder belangrijk zijn dat die ook kunnen genieten van die defiscalisering. Ik vind dat een hele rare kronkel met het oog op een continu beleid. De dossiers van morgen zijn minstens even belangrijk als die van vandaag voor de defiscalisering.
De dossiers moeten inderdaad zo snel mogelijk worden afgerond. De minister-president heeft zich daartoe geëngageerd voor de dossiers die vandaag op tafel liggen. Er is ook het engagement dat de maatregelen op korte termijn zullen worden bijgestuurd. De defiscalisering is morgen even belangrijk als vandaag.
Ik herhaal dat alle VLIF-dossiers voor ons belangrijk zijn, zowel de dossiers die al zijn ingediend als de dossiers die in de toekomst nog zullen worden goedgekeurd. Het is onze ambitie om de defiscalisering van het VLIF te bestendigen. Ik kan alleen maar vragen en erop aandringen dat dit binnen de federale regering zou worden besproken.
Mijnheer Callens, wilt u afsluiten?
De liberalisering van de wereldhandel en een liberaal landbouwbeleid worden soms gemakshalve en onterecht op een hoop gegooid. De achterliggende bedoeling is dan om de land- en tuinbouwers schrik aan te jagen voor de liberalen tot meerdere electorale vreugde van zichzelf. Men vergeet echter dat de belangrijkste Vlaamse subsectoren met het hoogste aandeel in de toegevoegde waarde precies die sectoren zijn die opereren in een relatief vrijgemaakte markt. Met andere woorden, we moeten de concurrentiepositie en de potentie van onze Vlaamse land- en tuinbouw om overeind te blijven in een internationale context, niet onderschatten. We moeten er wel over waken dat die positie zeker niet verslechtert, maar liefst verbetert. Daarom vraag ik dat de steun aan de landbouw die wij zeker verdedigen, op een krachtige en interessante manier wordt verdeeld over de verschillende landbouwers. Wij staan voor 300 percent achter een verhoging van de overbruggingskredieten. Maar ook daar kan het niet de bedoeling zijn om de administratieve last van de landbouwers te verhogen.
Mijnheer Callens, na 2013 zal de discussie worden gevoerd over het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Mag ik ervan uitgaan dat u eveneens sterk pleit om het budget op peil te houden zodat de landbouwers ook effectief gesteund kunnen worden en dat de liberale lijn daar toch niet zomaar wordt doorgetrokken?
De heer Sintobin heeft het woord.
Mijnheer Callens, u lokt het zelf uit. U hebt dat ook al een aantal keren gedaan in de commissie. Ik begrijp dat u een beetje in een moeilijke positie zit. Enerzijds moet u de belangen van de landbouw verdedigen, maar anderzijds is er de ideologie van uw partij.
Mijnheer Callens, ik moet eerlijk zeggen dat wat u zegt, me niet geheel duidelijk is. Gedurende twee minuten hebt u geprobeerd om het liberale gedachtegoed te verzoenen met uw steun voor de sector. Ook bij zijn aantreden heeft EU-Commissaris De Gucht gepleit voor een volledige liberalisering van de wereldhandel, en onder andere van de landbouwsector. Ik heb nog altijd niet goed begrepen hoe u die twee kunt verzoenen.
Ik ondersteun de vraag van mevrouw Rombouts volledig. Betekent dat dat u in het kader van het Europees gemeenschappelijk landbouwbeleid pleit voor een bestendiging van de bestaande budgetten? (Applaus van mevrouw Marijke Dillen)
Ik zal kort een antwoord geven. Het zal er wel een zijn van een Open Vld-economist. Open Vld is nooit tegen steun of ondersteuning van de landbouw geweest. We waren voorstander van de liberalisering omdat we ervan overtuigd zijn dat ons kleine land en ons Vlaanderen voor een groot deel leven van de export. Als we willen exporteren, moeten we aan andere landen toelaten te importeren.
De landbouw is een aparte, zeer speciale sector. Heel Open Vld is het ermee eens dat we in tijden van crisis die sector blijven verdedigen. We geloven nog altijd in een zeer grote toegevoegde waarde van de landbouw. De landbouw zorgt nog voor een groot deel van het bruto nationaal product. Dat is onze welvaart!
Mijnheer Callens, ik stel voor dat ik u opnieuw confronteer met de teksten die in het programma van Open Vld staan. Daarin wordt wel degelijk gepleit voor een daling van het landbouwbudget op het Europees niveau. Ik zal ze u voorleggen zodat u ze zich herinnert.
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de minister, collegas, besparingen vormen de rode draad door heel deze marathonbespreking over de begroting. Ook u, mijnheer de minister, hebt als minister van Landbouw, net als alle andere ministers, een aantal lineaire besparingen moeten doorvoeren. In tijden van crisis, in een belangrijke economische sector zoals de landbouwsector, moeten besparen, is niet evident. We hadden allemaal liever gezien dat dit niet moest gebeuren.
Ondanks deze besparingen is de Vlaamse Regering erin geslaagd om een aantal extra inspanningen te leveren om de crisis, die de landbouwsector zwaar treft, te bestrijden. Het meest opmerkelijke in deze context is de budgettaire inspanning voor het VLIF. Het budget voor het landbouwinvesteringsfonds werd aanzienlijk verhoogd. Mijnheer de minister de sp.a-fractie vindt het aanmoedigen van duurzame investeringen, zeker ook in tijden van crisis, belangrijk en noodzakelijk. Een dergelijke budgettaire verhoging in het landbouwinvesteringsfonds vormt in die zin een duidelijk en krachtig signaal. Wel moeten we waken over de evenwichtige verdeling van deze middelen. Het mag niet de bedoeling zijn dat enkel de grote, goeddraaiende bedrijven van deze middelen gebruik maken om te investeren. Voor sp.a is het essentieel dat ook de kmos en de kleine landbouwondernemingen, die het vandaag veelal moeilijk hebben, gebruikmaken van deze middelen en dat wij ook hen stimuleren om duurzaam te investeren. Mijnheer de minister, met deze beschouwing in het achterhoofd vinden wij de bijkomende middelen voor duurzame landbouwinvesteringen alleszins positief.
Mijnheer de minister, wij vinden het ook positief dat u niet bespaart op de vzw Boeren op een Kruispunt en dat u zich engageert om de middelen voor de zorgboerderijen te vrijwaren. Wat het voortbestaan van de zorgboerderijen betreft, denk ik dat naast onze budgettaire inspanningen, de Europese ondersteuning, die cofinanciering, noodzakelijk is. We hopen, mijnheer de minister, dat u hier in het kader van het Belgisch voorzitterschap een doorbraak kunt forceren.
Mijnheer de minister, ik heb hier een aantal zaken aangehaald waarop u niet bespaart of waarvoor u zelfs het budget verhoogt, maar uiteraard zijn er heel wat zaken waarop u noodgedwongen wel moet besparen. Ik ga ze niet allemaal overlopen. Ik wil er kort enkele aanhalen.
Om te beginnen gaat het budget van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) naar beneden, zoals mevrouw Rombouts ook al heeft gezegd. Wij hopen dat hierdoor de bijkomende taak van het VLAM, namelijk het ondersteunen van de exportwerking, niet in het gedrang komt. Export is immers ontzettend belangrijk voor de landbouwsector en bijkomende aandacht hiervoor kunnen wij enkel toejuichen.
Daarnaast wordt er ook fors bespaard op de milieuvriendelijke landbouwproductiemethoden. Een besparing van 2,9 miljoen euro is niet niks. Het verdwijnen van een van de agromilieumaatregelen is er een belangrijke verklaring voor, maar niet de enige. Hoe dan ook, voor sp.a zijn agromilieumaatregelen en milieuvriendelijke landbouwproductiemethoden in het in het kader van de verdere verduurzaming van de landbouwsector ontzettend belangrijk. Als overheid moeten wij dit blijven stimuleren en ons engageren om hiervoor in de nodige middelen te voorzien.
In het kader van duurzame landbouw is voor ons ook de biologische landbouw belangrijk. Biolandbouw wordt steeds meer als een volwaardig alternatief beschouwd en werd zelfs voor het eerst expliciet opgenomen in het regeerakkoord, wat wij uiteraard positief vinden. Jammer genoeg wordt ook de biologische landbouwsector in deze begroting door de besparingen getroffen. Alleszins mijnheer de minister-president, zijn wij, ik hoop net als u, overtuigd van het groeipotentieel van deze sector en wij vinden dat deze sector ook in de toekomst onze ondersteuning verdient. De Vlaamse overheid zou een extra steun in de rug kunnen geven door het gebruik van bioproducten van onze eigen bioboeren structureel mee op te nemen bijvoorbeeld in haar cateringbeleid.
Tot slot, mijnheer de minister-president, kom ik bij het plattelandsbeleid. Ook hier worden wij door de vele nieuwe ontwikkelingen met heel wat uitdagingen geconfronteerd. Uw engagement om voldoende middelen te vrijwaren voor het uitvoeren van het programma voor plattelandsontwikkeling is dus alleszins positief en belangrijk. Binnen het plattelandsbeleid is het voor ons ook belangrijk dat wij voldoende aandacht hebben voor de streekproducten en de korteketenverkoop. Naast de uitvoering van het plattelandsontwikkelingsprogramma verwachten wij ook veel van het plattelandsfonds. Voor dit fonds is in deze begroting nog niet in middelen voorzien, maar wij hopen alleszins dat hier werk van wordt gemaakt en dat hier in de toekomst ook voldoende budget tegenover wordt geplaatst.
Mijnheer de minister-president, voor sp.a is het belangrijk dat het plattelandsbeleid effectief en efficiënt wordt aangepakt. Gelet op de crisis en de algemene besparingen waarmee we geconfronteerd worden, ligt er een vrij evenwichtige landbouwbegroting voor ons, waarvoor u op de goedkeuring van onze fractie kunt rekenen. (Applaus bij de meerderheid)