Verslag plenaire vergadering
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Lieten.
Mevrouw De Knop heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, ik heb een spiekbriefje meegebracht. Aangezien ik heb vernomen dat u zeer streng bent, zou ik u willen vragen ook nu en dan eens naar rechts te kijken. Ik heb namelijk gemerkt dat de minister soms dankbaar gebruik maakt van haar blad.
Mevrouw De Knop, minister Lieten vervangt momenteel minister Van den Bossche.
Mijnheer de voorzitter, eigenlijk maakte ik slechts een grapje.
Iedereen weet dat het debat over de diversificatie van de energiebronnen actueler dan ooit is. Zelf ben ik redelijk verontrust door het bericht dat we voor onze eigen stroomvoorziening in sterke mate afhankelijk zijn van de stroomimport in ons land. Dit houdt natuurlijk in dat met betrekking tot de diversificatie van de energiebronnen verschillende denksporen worden geopperd. Een van die denksporen betreft de ingebruikname van bijkomende steenkoolcentrales.
Ik heb in het Vlaamse regeerakkoord gelezen dat de Vlaamse Regering absoluut de kaart van hernieuwbare energie wil trekken. Ik hoef de minister uiteraard niet te vertellen dat die hernieuwbare energie momenteel slechts 5 percent van de totale energievoorzieningen inneemt. Vandaag staat in de pers gelezen dat de Europese Commissie ons geen verlenging geeft om de normen met betrekking tot het fijn stof te bereiken. Hierdoor is dit debat nu actueler dan ooit.
Mevrouw de minister, overweegt de Vlaamse Regering daadwerkelijk in nieuwe, bijkomende steenkoolcentrales te investeren?
Mevrouw De Knop, ik wil u proficiat wensen. U bent erin geslaagd om de minister op twee minuten tijd en zonder enig papier een heel duidelijke vraag te stellen. (Applaus bij Open Vld en CD&V)
Mijnheer de voorzitter, soms kunt u dan toch lief zijn. (Gelach en applaus)
Nu ben ik helemaal van mijn melk. (Gelach)
Minister Lieten heeft het woord.
Mevrouw De Knop, ik kan uit eigen ervaring bevestigen dat de voorzitter dikwijls heel lief kan zijn. (Gelach)
Energiebevoorrading en continuïteit zijn uiteraard zeer belangrijk. We moeten ons in verband hiermee op drie punten focussen.
Ten eerste vormt energiebesparing een heel goede remedie. Door energie te besparen, kunnen we ervoor zorgen dat onze bevoorrading volstaat en dat er geen onderbrekingen zullen komen.
Ten tweede is distributie zeer belangrijk. De verschillende distributiemaatschappijen hebben heel wat investeringsplannen om de distributie te vrijwaren. Indien iets misloopt, zal de distributie zonder onderbrekingen blijven lopen.
Ten derde is uiteraard ook de productie belangrijk. Dit betekent echter niet dat de productie in eigen land moet gebeuren. De distributiemaatschappijen en Elia hebben de voorbije jaren, samen met nog anderen, doelbewust in grensoverschrijdende hoogspanningsverbindingslijnen geïnvesteerd. Hierdoor is uiteindelijk een echte energiemarkt tot stand gekomen.
Belpex koopt en verkoopt dagelijks hoeveelheden energie. Dagelijks wordt gemonitord hoeveel energie er in welk land te veel of te weinig is. Dit draagt bij tot de ontwikkeling van de vrije markt. Hopelijk kunnen we op deze manier ook de prijzen naar beneden halen.
Desondanks moeten we ook naar de energieproductie kijken. Wat steenkoolcentrales betreft, wil ik erop wijzen dat hier belangrijke nadelen aan verbonden zijn.
Het spreekt vanzelf dat de bestaande steenkoolcentrales oud zijn en met een oude technologie werken. Ze moeten dringend gesloten of vervangen worden. Als we ze zouden vervangen, is de nieuwe technologie beter dan de oude, het zou er nog aan mankeren. Maar zelfs met nieuwe technologie scoort de steenkoolcentrale performant slechter op het vlak van CO2 dan bijvoorbeeld een gascentrale. We hebben ook de doelstelling om CO2 aanzienlijk te verminderen. Daar kunnen steenkool- en gascentrales niet aan bijdragen.
Verder gebeurt de ontginning van steenkool, waar ook ter wereld, niet echt milieuvriendelijk, en ook niet sociaal verantwoord. Het is geen propere brandstof. Steenkool moet bovendien over grote afstanden worden vervoerd. Dat levert nog een extra ecologische voetafdruk op.
Er is wel degelijk vooruitgang geboekt in de technologieën. Men schermt nu met de zogenaamde 'carbon capture and storage technology'. Die technologie moet volgens ons nog op punt worden gesteld. Dat zal pas echt het geval zijn tegen 2025 of 2030. Op dit moment vormt het zeker geen alternatief.
Steenkoolcentrales hebben een veel lager energetisch rendement dan de alternatieven. De bouw- en milieuvergunning is geen bevoegdheid van deze regering, maar van de steden en gemeenten. Deze Vlaamse Regering trekt in haar regeerakkoord duidelijk een andere kaart. We willen inzetten op duurzame vormen van energie. We moeten zo veel mogelijk verschillende vormen van duurzame energie stimuleren. We moeten inzetten op energiebesparing en -recuperatie.
Ik begrijp dat deze regering geen voorstander is van nieuwe steenkoolcentrales. Klopt die conclusie?
U hebt een andere kaart getrokken, akkoord, maar professor Albrecht zegt dat hernieuwbare energie nooit kan instaan voor dat aanvullende gedeelte. Vindt deze regering het niet belangrijk om te zorgen voor voldoende diversificatie? U houdt een pleidooi voor de vrije markt, dat is heel mooi, maar we mogen niet naïef zijn.
De heer Reekmans heeft het woord.
Mevrouw de minister, ik hoor u als sp.a-minister graag pleiten voor de vrije markt en de liberalisering van de energiemarkt.
Maar ik hoor u ook enorm de nadruk leggen op de distributie. Ik vind het bijzonder jammer dat de vervanger van minister Van den Bossche nog niet is aangeduid, want ik had haar deze week een interpellatie willen stellen, net over die distributiekosten. U weet toch dat Electrabel, dat onze markt in handen heeft, in Frankrijk zelfs geen distributiekosten ontvangt, en hier via de gemengde intercommunales mee aanschuift om de opbrengsten van de distributie te ontvangen. Ik hoop dat de Vlaamse Regering eens begint met het betaalbaar maken van de energiefactuur. Ik richt me vooral tot sp.a, een sociale partij. We moeten ernaar streven dat elk stopcontact in Vlaanderen even duur wordt, en dat we niet meer die grote prijsverschillen hebben.
De heer de Kort heeft het woord.
Mevrouw de minister, we hebben vorig jaar in de commissie voor Energie een uitvoerig debat gevoerd over de inplanting van steenkoolgascentrales. Ik zou de vraag van toen willen herhalen. Is het niet aangewezen dat het Vlaams Energieagentschap, gelet op de impact op het milieu en het ruimtebeslag, onderzoekt waar de eventuele centrales mogelijk zijn? De plaatsen zijn beperkt. Zou het agentschap niet het best een volgorde bepalen in het soort centrales? Moeten we niet eerder de voorkeur geven aan STEG-centrales, warmtekrachtkoppeling en dan pas aan steenkoolgascentrales.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Mevrouw de minister, ik ben blij dat u absoluut geen voorstander bent van de steenkoolcentrale. Maar het is gemakkelijk om dan te zeggen dat andere niveaus daar hun zin mogen mee doen. Gaat u actie ondernemen om te vermijden dat er een nieuwe steenkoolcentrale komt? Ja of nee?
De heer Decaluwe heeft het woord.
Wat de collega van Groen! uit het antwoord van de minister afleid, heb ik niet gehoord. Ik denk dat we in alle rust ervoor moeten zorgen om van dit ene dossier geen symbooldossier te maken. Zoals de heer de Kort het al zei: we moeten dat rustig bekijken. Als we bepaalde partijen mogen geloven is er, afgezien van aardgas, niet veel mogelijk. En dat laatste zorgt dan weer voor afhankelijkheid van een aantal onstabiele landen. We moeten toch voor een goede mix van een gevarieerde energiebevoorrading, een zo groot mogelijke onafhankelijkheid en respect voor het leefmilieu zorgen. Dat moet resulteren in een globaal plan voor Vlaanderen. Ik houd niet van symbooldossiers, want hier staat de energievoorziening van het land op het spel.
De heer Martens heeft het woord.
Het gaat hier niet over een kleine installatie. Deze installatie zal jaarlijks 6 miljoen ton CO2 de lucht inblazen, of het equivalent van de uitstoot van 3 miljoen wagens. Hoe zullen we straks de burger kunnen overtuigen van de noodzaak dat hij verstandiger van zijn wagen moet gebruikmaken als we tezelfdertijd een installatie neerpoten die zo veel CO2 uitstoot?
Naast de CO2-uitstoot zorgt zo'n steenkoolcentrale per afgeleverd kilowattuur voor een veel hogere uitstoot van stikstofoxide en fijn stof, ook in vergelijking met de moderne centrales op gas. Dat gebeurt dan op het moment dat we de luchtkwaliteitsnormen die Europa ons oplegt niet halen en er boetes dreigen als de overschrijding van de normen aanhoudt. De mensen van E.ON zeggen dat hun installatie wel 'capture ready' is. Ze zeggen dat ze in de toekomst die uitstoot kunnen opvangen. Maar de omgeving is niet 'storage ready'. Nergens in het Antwerpse kunnen we die CO2 onder de grond stoppen. Zelfs als ooit die schonekolentechnologie beschikbaar wordt, dan nog is Antwerpen geen geschikte plaats om die daar toe te passen. Mijn garage is wel 'Ferrari ready', maar daarom kan die wagen er nog niet in.
Ik raad de Vlaamse Regering dus aan om de schaarse bruikbare milieuruimte niet door één project te laten opsouperen. Dat is ook de reden waarom gisteren de raad van bestuur van het Antwerpse Havenbedrijf een ongunstig advies heeft verleend in de procedure voor de toekenning van de stedenbouwkundige vergunning. Laten we die lijn aanhouden en de schaarse bruikbare milieuruimte aanwenden voor installaties die ook op milieuvlak een toegevoegde waarde opleveren en de rest van de industrie niet verplichten om heel dure reductiemaatregelen te nemen om de uitstoot van zo'n steenkoolcentrale te compenseren en zo alsnog aan de normen te voldoen.
Voor wie er zou aan twijfelen: de sp.a is altijd een voorstander van de gecorrigeerde vrije markt geweest, op voorwaarde dat dit ten voordele van de consument is. Wat Electrabel betreft, kunnen we daarover inderdaad vragen stellen. Ik wil me hier richten tot de Open Vld, want die partij is in de federale regering ongetwijfeld aan zet om in dit verband een aantal corrigerende maatregelen door te voeren. (Opmerkingen van de heer Bart Tommelein)
Wat de centrales betreft, denk ik dat het belangrijk is dat we onze eigen bevoegdheden uitoefenen. Ik zal in elk geval geen uitspraken doen over gemeentelijke bevoegdheden. De bouw- en milieuvergunningen worden door de gemeente behandeld. De Vlaamse Regering heeft er wel duidelijk voor gekozen om in te zetten op energierecuperatie, energiebesparing en duurzame energieopwekking. We zullen er werk van maken.
Ik ben een nieuweling in dit parlement, maar ik vind het heel grappig dat hier meer over de federale regering en de steden en gemeenten wordt gepraat dan over het Vlaams Parlement zelf. Maar dat ligt misschien aan mij.
Ten gronde weet ik niet hoe ik hier de tussenkomsten moet interpreteren. Het is me nog altijd niet duidelijk of de regering voor of tegen een nieuwe steenkoolcentrale is. Ik kan alleen maar dat besluiten. (Applaus bij de Open Vld)
Het incident is gesloten.