Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Decaluwe heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, een tweetal weken geleden hebben de voorzitter en de ondervoorzitter van de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) hun ontslag ingediend. Ik heb vernomen dat vooral de voorzitter nog heeft geprobeerd om ook de derde magistraat ertoe te bewegen haar ontslag in te dienen. Er blijkbaar druk uitgeoefend, maar gelukkig is ze daar niet op ingegaan. In een bericht van Belga staat dat beide heren zeggen dat ze hun ontslag hebben ingediend uit onvrede met de harde kritiek die ze vanuit politieke hoek krijgen.
Ik kan me inbeelden dat beide heren, en vooral de voorzitter, misschien geschrokken waren van de gedachtewisseling die de commissie voor Media hier met de VRM heeft gehouden. De VRM is een autonoom orgaan dat zelfstandig zijn beslissingen neemt. Zo'n orgaan moet dan ook tegen een stootje kunnen als er vragen worden gesteld en kritiek wordt geleverd.
Het is dus allemaal hier, op het politieke niveau, begonnen, toen het thema van de boetes aan bod kwam. Dat gebeurde naar aanleiding van de Discovery Channelspot, toen men discussieerde over de vraag of het interview met Stijn Devolder, dat is opgenomen voor de Discoverybus, was gecast. Samen met de meeste andere collega's vond ik het niet goed dat daarvoor een boete is opgelegd. Als men na afloop van een voetbalwedstrijd een trainer of een voetballer interviewt, dan wordt men niet beboet. Men kon niet uitleggen waarin het verschil zit.
De voorzitter en de ondervoorzitter van de VRM stellen, naar aanleiding van hun ontslag, dat ze uitvoeren wat wij hebben goedgekeurd. Ik ben van mening dat dit in dit geval pertinent onjuist is. Er bestaat daarover tussen ons, maar ook in de VRM - tussen de magistraten en niet-magistraten -, een verschil van mening. Uit de gedachtewisseling is mijns inziens gebleken dat het optreden van die heren een probleem opleverde. Ze treden nogal restrictief op en interpreteren alles eerder sensu stricto, terwijl een regulator in het medialandschap eerder proactief en in overleg moet optreden.
De wet dateert van 1991. We weten ook dat een dergelijke wet al ten dele kan achterhaald zijn op het moment dat hij wordt goedgekeurd. De evolutie in het medialandschap gaat immers razendsnel, en we mogen bijgevolg verwachten dat de regulator daar rekening mee houdt. Ik ben ervan overtuigd dat het eerste contact dat we met de voorzitter van de VRM hadden, ons leerde dat hij dat niet kon. Ik vind het dus een goede zaak dat die man is opgestapt, want de VRM was bezig met het verzieken van de hele mediasector.
We hebben een regulator, en die moet goed functioneren. Hij moet erop toezien dat de basiswetgeving wordt nageleefd. Het ontslag van die twee magistraten vereist dus dat er snel wordt gereageerd. Die mensen moet men vervangen; eventueel moet er een geheel nieuw samengestelde leiding komen. Over dat laatste spreek ik me niet uit. De VRM moet snel op volle kracht aan de slag om de controle op het respect van de mediawetgeving uit te voeren.
Want als er problemen met procedures zouden zijn, moeten we ervoor zorgen niet opnieuw in het wilde westen te belanden.
Op welke manier zal men de problemen die voortvloeien uit het ontslag van beide heren - de ondervoorzitter kwam de voorbije maanden nauwelijks omwille van gezondheidsredenen, waarvoor alle begrip - aanpakken? We zullen mensen met een goed profiel moeten zoeken, mensen die met wetgeving kunnen omgaan en goed kunnen overleggen met de omroepen. Hoe zal de regering dit oplossen? Hoe zal ze zoeken naar een aangepast profiel om de regulator zo snel mogelijk weer te laten werken?
Minister Bourgeois heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, geachte collega's, de voorzitter en de ondervoorzitter hebben inderdaad ontslag genomen. De motivering die ze beiden opgeven ligt bij interne spanningen binnen de VRM. Er wordt niet gerefereerd aan kritiek van buitenaf, van de mediawereld of van het parlement.
Op dit moment is er geen probleem met de werking van de algemene kamer. Het reglement bepaalt dat er een quorum van drie mensen moet zijn om geldig te beraadslagen. Bij het niet-bereiken van dit quorum moet er een tweede keer met dezelfde agenda worden vergaderd, waarbij het quorum niet meer moet worden gehaald. Dit is niet aan de orde. Het ontslag van de voorzitter en ondervoorzitter is nog niet door de regering aanvaard.
Ik heb een aantal maatregelen genomen. Ik heb juridisch advies gevraagd over een aantal problemen. In de decreetgeving ontbreekt een tuchtregeling of een mogelijkheid tot het treffen van ordemaatregelen. Dit is niet evident, want het gaat om een onafhankelijk orgaan. De VRM is een publiekrechtelijk vormgegeven EVA met rechtspersoonlijkheid. Het is een EVA met een heel bijzonder statuut, onafhankelijk van de media en de regering.
Ik heb een administratief onderzoek laten uitvoeren. Ik heb de beide rapporten gisteren gekregen. Het is nog te vroeg om conclusies te trekken.
Het Agentschap Interne Audit voert een procesanalyse uit die tegen 30 april wordt opgeleverd. Dit gebeurt met het oog op het nemen van goede maatregelen. De regering zal zo snel mogelijk het nodige doen om de algemene kamer opnieuw samen te stellen en alle organen, waarvoor wij verantwoordelijkheid dragen, goed te laten werken. Dit is evident.
Het gaat hier specifiek over interne spanningen, over vertrouwen dat verdwenen was, over discussies over beleidsvisies, over de sanctiepolitiek, over problemen van deontologie. Ik ga bekijken of er decretale maatregelen moeten worden genomen zoals een beleidsvisie ontwikkelen, vuistregels voor sancties maken, een interne gedragscode opstellen, tuchtmaatregelen opstellen.
We zullen zo snel mogelijk het nodige doen voor de samenstelling van de nieuwe algemene kamer. Uitspraken over de voorzitter en de leden laat ik voor u. Ik heb een rapport gekregen dat ik nog niet heb kunnen bestuderen, maar we zullen de gepaste conclusies trekken.
Mijnheer de minister, ik dank u voor het antwoord en voor het snelle handelen, om zo snel mogelijk een uitweg uit de 'crisis' te vinden.
U zegt dat het ontslag van beide heren door de regering niet aanvaard werd. Betekent dat dat ze nog functioneren en adviezen en eventueel boetes kunnen uitschrijven? Het is een tijdelijke situatie, maar men moet het zo snel mogelijk oplossen, om niet nog maanden te werken met gecrispeerde rechters, waardoor de pax media misschien snel zoek kan zijn.
Ik ben in ieder geval tevreden dat men heel snel heeft gereageerd. Het is ook belangrijk dat u in dit parlement verklaart dat niet de politiek de oorzaak is van het opstappen van beide heren, maar dat het blijkbaar om het intern functioneren ging.
De heer Marginet heeft het woord.
Mijnheer de minister, ik ben blij dat u zich niet al te veel zorgen maakt over het hele verhaal, zo heb ik toch de indruk. Bij uw uitleg dat het ontslag een gevolg is van wat u 'interne spanning' noemt en niet van de kritieken die er de voorbije tijd waren, heb ik toch mijn twijfels.
Er is nog geen aanvaarding van het ontslag door de regering, maar ik denk dat we er wel mogen van uitgaan dat dit zal gebeuren. Ik ga ervan uit dat we binnenkort naar een nieuwe voorzitter en ondervoorzitter zullen moeten zoeken. Mijnheer de minister, uw woordvoerder zei in de krant dat we ergens naar vervangers zullen moeten zoeken. Dat bevestigt mijn vermoeden. Als dat gebeurt, zou ik er toch op willen aandringen dat u uitkijkt naar een zeer strenge selectie. We mogen niet vergeten hoe we in deze situatie terechtgekomen zijn. Beide heren zijn volgens u opgestapt vanwege interne spanning, maar ik denk dat de buitenwereld ervan uitgaat dat het gebeurd is naar aanleiding van kritiek op bepaalde, in de ogen van velen onbegrijpelijke, uitspraken van de VRM. Tegen deze uitspraken kwamen niet alleen de omroepen gezamenlijk in het verzet, maar ook in dit huis was er geen begrip voor.
Mijnheer de minister, mag ik vragen om bij een eventuele aanstelling van een nieuwe voorzitter en ondervoorzitter, wat volgens artikel 168 van de mediadecreten het prerogatief van de regering is, te vragen of ze tegen kritiek kunnen.
Kunt u afronden, mijnheer Marginet.
Tijdens de vergaderingen die we hadden met de VRT en de andere omroepen zijn er heel opmerkelijke uitspraken geweest van de VRM.
Maak uw punt. U moet niet dat debat herhalen. Maak gewoon uw punt nu.
Ik zou willen vragen dat aan dit euvel wordt verholpen en we inderdaad niet meer in een straatje zonder einde blijven zitten, dringend werk maken van het oplossen van het probleem en dat door iedere partij verantwoordelijkheid wordt opgenomen.
De heer Verstrepen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik vind het boeiend om te zien dat intern gekibbel nu blijkbaar de reden is van het feit dat de voorzitter en de ondervoorzitter opstappen, wat op zich al een boeiend en zeer interessant gegeven is.
Maar ik denk dat het niet alleen om een interne problematiek gaat. Ik ben verbaasd over de impact van de functie van voorzitter van de Vlaamse Regulator voor de Media en de bewegingsvrijheid van deze functie.
Ik heb een citaat bij uit de krant van vandaag, waarin iemand die voor de VRM werkt, zegt: "Als het publiek waar je voor werkt, laat weten dat je te streng en te conservatief bent, moet je daar toch eens naar luisteren. De voorzitter heeft tijdens zo'n discussie een paar keer het onderspit moeten delven en kon daar blijkbaar niet mee leven." Dat zijn niet mijn woorden, maar de woorden van iemand die werkt binnen de VRM, kennis van zaken heeft en zelfs nog aan mij les media heeft gegeven.
Als dat al wordt aangegeven, lijkt me dat interessant. Ik denk dat, zoals al aangehaald door de heer Decaluwe, de mediadecreten inderdaad het probleem zijn, want we zien heel de tijd dat er interpretatiemogelijkheden zijn en de VRM als politieagent heeft gereageerd en geageerd. Politieagent is dan nog het meest vriendelijke woord dat ik kan bedenken. In de middeleeuwen heette dat de inquisitie.
Als de heer Decaluwe het heeft over magistraten met een goed profiel, heb ik mijn bedenkingen, want de mensen die nu opstappen, hadden totaal geen voeling met de media. Het waren inquisiteurs, magistraten zonder visie. Het schoentje wringt bij de profielomschrijving van die heren. Waarom wringt daar het schoentje? Ze hebben een grote impact. Als het nu om een vereniging voor postzegelverzamelaars ging, had ik daar geen probleem mee, maar het is een agentschap, een pseudorechtbank, die boetes kan uitdelen en sancties uitvaardigen ten opzichte van een hele media-industrie in Vlaanderen. Die staat sowieso onder druk van het buitenland, daarom zouden de mediadecreten moeten worden aangepast.
Als een voorzitter zijn conclusies trekt, als een slechte verliezer, dan moet u dat ontslag aanvaarden. U moet daar niet over twijfelen en dat onmiddellijk tekenen. U moet zeggen: bedankt, salut en de kost, het was tof, u hebt er niets van gemaakt. Dat stoort me het meest in dit verhaal: u hebt hem niet ontslagen, hij vraagt zijn ontslag, maar ik verneem dat dat niet wordt aanvaard. Politiek of niet, dat interesseert me niet in de VRM. Ik wil benadrukken dat het gaat om een pseudorechtbank, waar een voorzitter zoveel slagkracht heeft dat hij een heel agentschap in een negatief daglicht kan stellen. Er zitten capabele mensen in, die lijden onder wat de voorzitter heeft gecreëerd. We moeten daar eens heel goed over nadenken. Ik zal heel aandachtig bekijken welk profiel die nieuwe voorzitter moet hebben, onder voorwaarde dat u het ontslag aanvaardt. Persoonlijk denk ik dat een magistraat zonder mediavoeling daar niet op zijn plek zit. Het is dan een pseudorechtbank die denkt inquisitie te mogen spelen.
De heer Vandenbossche heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, nu breekt mijn klomp. Er is in het verleden in de commissie voor Media aan bashing op de Vlaamse mediaregulator gedaan. Zoiets gebeurt wel meer in de commissie voor Media. Af en toe wordt er eens een ander slachtoffer gezocht.
De twee magistraten hebben ontslag genomen. Ik begrijp dat de heer Verstrepen en de heer Decaluwe graag zouden hebben dat ze ontslag hebben genomen omwille van de, overigens onterechte, kritiek die ze hebben uitgeoefend in de commissie. Er is echter een verklaring van de beide magistraten op Belga gezet omtrent de situatie binnen de VRM. Mijnheer Decaluwe, er zijn overigens geen drie maar twee magistraten. Het is spijtig dat we hierover in dit korte bestek moeten praten. Ik wil nog zeggen dat degenen die aan de oorzaak liggen van het feit dat er een Vlaamse regulator is, wat ik toejuich, en die op de regulator hebben geschoten, nu komen vragen of de regulator in de toekomst wel kan werken omdat er twee ontslagen zijn, dat moet je maar doen. Ik weet dat u er een andere mening op nahoudt, maar ik vind dat allesbehalve correct.
Alle media-actoren praten daarover! Iedereen!
Het is alles behalve correct dat u het proces maakt van twee mensen die ontslag hebben genomen en waarvan u beweert dat ze onbekwaam zijn. (Opmerkingen/rumoer)
Voor mij is de situatie zeer simpel, voor mij mag men tabula rasa maken van de raad van bestuur van de regulator. Zelfs al kan dat decretaal niet, dan moeten we het decreet maar wijzigen. U hebt er toch al zo lang op aangedrongen om het decreet te wijzigen. U zou het liefst hebben dat de regulator in slaap valt. Nu hebt u wat u wilt: hij ligt in slaap.
De heer Stassen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik denk dat een consequente mediapolitiek in Vlaanderen niet kan. Nog niet zo lang geleden heeft heel het Vlaams Parlement geoordeeld dat er een onafhankelijk toezichtsorgaan op de media moest komen. Dat was terecht. We hebben dat mee gesteund vanuit de oppositie. Daar is een decreettekst voor gemaakt. Als ik me niet vergis, is die zelfs kamerbreed goedgekeurd. Iedereen vond dat goed, tot de mensen van dat orgaan begonnen te doen waarvoor ze waren aangesteld, namelijk toezicht uitoefenen en op een bepaald ogenblik optreden. Het is niet aan mij als parlementslid om uitspraken te doen over een controlerend orgaan. Eigenlijk zou het parlement zichzelf bijna censuur moeten opleggen wat dit betreft. Het zou zich ervoor moeten hoeden daarover te spreken. Op het ogenblik dat dit orgaan begint op te treden, ontstaat er hier groot tumult en worden mensen persoonlijk aangepakt tijdens hoorzittingen. We hebben daar altijd zeer consequent tegen gereageerd, niet omdat we die mensen of die uitspraken geweldig vinden, maar omdat we een consequente politiek blijven volgen.
Vlaanderen heeft gekozen voor een onafhankelijk toezichtsorgaan dat decretaal gemachtigd is om op te treden. Als Vlaanderen of het Vlaams Parlement vindt dat het niet meer kan, dan moeten er maar decreetswijzigingen worden voorgesteld. Dan moet u niet in het wilde weg beginnen te schieten op die mensen, om daarna vast te stellen dat het niet werkt en dat ze opstappen. Mijnheer Decaluwe, ik vind dit getuigen van een ongelooflijke politieke onbekwaamheid. U bent daar deels mee verantwoordelijk voor, samen met de heer Verstrepen, die trouwens ook nog belanghebbende partij is. Hij heeft immers nog altijd een zaak bij het commissariaat. (Opmerkingen van de heer Jurgen Verstrepen)
Deze mensen zorgen er nu voor dat dat orgaan dat werd opgericht, niet kan werken. Ik vind dat niet kunnen. Het parlement moet consequent blijven. Het heeft dat goedgekeurd. Als ik me niet vergis, gebeurde dat unaniem. Alle fracties hebben het goedgekeurd. Alle aanwezigen vonden het een goede zaak. Op het ogenblik, echter, dat er een aantal oprispingen komen, wordt dit onderuit gehaald. Zo is het niet mogelijk voor de media-actoren om te werken. Het maakt de mediapolitiek onmogelijk. Daar moeten het hele Vlaamse Parlement en de mensen die de bal aan het rollen hebben gebracht, eens goed over nadenken. (Applaus bij Groen!)