Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Verfaillie heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, u hebt veel werk vandaag. Heel wat vragen zijn aan u gericht.
Vorige week vrijdag was ik een gelukkig man toen ik vernam dat de Vlaamse Regering de samenwerkingsovereenkomsten tussen de gewesten en de federale overheid onderschrijft om een nieuw systeem van elektronisch stemmen in te voeren. Vandaag ben ik nog altijd gelukkig, maar een klein beetje minder. We hebben de situatie in de praktijk geanalyseerd. We hebben daarover al meermaals van gedachten gewisseld. We zien dat Vlaanderen voortrekker is op het vlak van het elektronisch stemmen. Om praktische redenen wil Brussel ook meedoen, maar in Wallonië is er vandaag een heel andere situatie. Daar wil men met potlood en papier blijven stemmen.
Vandaag stemt ongeveer een kleine helft van Vlaanderen elektronisch. Dat is de concrete situatie. De huidige stemcomputers zijn echter afgeschreven op het einde van het jaar. De verkiezingen kunnen niet meer worden georganiseerd met behulp van de bestaande stemmachines. Ofwel moet er daarvoor een technische oplossing worden uitgedokterd, ofwel moet de samenwerkingsovereenkomst die werd afgesloten op basis van een studie van zeven universiteiten in ons land, dringend worden geïmplementeerd en moet dit systeem dringend praktisch worden uitgewerkt. Daarbij zouden kiezers naast hun elektronische stem ook een papieren versie krijgen, om alle discussies uit te sluiten. Er zou sprake zijn van een soort ticket dat in een andere bus moet worden gedeponeerd.
De Vlaamse verkiezingen vinden plaats op 14 juni 2009. Ik vrees dat het nieuwe systeem niet op tijd zal kunnen worden geïmplementeerd. Een tijd geleden riep u ertoe op in 2009 over te gaan tot veralgemeend elektronisch stemmen in Vlaanderen, dus niet alleen in de kantons waar vandaag elektronisch wordt gestemd, maar ook in de kantons waar er vandaag met papier wordt gestemd. Ik vrees dat dit niet mogelijk zal zijn. Als het huidige systeem inderdaad afgeschreven is op het einde van het jaar en niet meer voort mag worden gebruikt, dan vrees ik bovendien dat ook in de kantons waar vandaag via computers wordt gestemd, op 14 juni van volgend jaar met potlood en papier zal moeten worden gestemd.
Mijnheer de minister, kunt u me de garantie geven dat er bij de verkiezingen van volgend jaar veralgemeend elektronisch zal worden gestemd in Vlaanderen?
Minister Keulen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik kom heel graag naar het parlement. Zeker als de heer Verfaillie me ondervraagt, vind ik het altijd een voorrecht om hier te mogen verschijnen. Ik vind echter dat hij nu deontologisch niet correct handelt. Mijnheer Verfaillie, u weet heel goed dat Vlaanderen voor 200 percent gewonnen is voor het veralgemeend elektronisch stemmen. We doen daar geen percent van af. We blijven daar nog altijd vierkant achter staan.
Dat heeft te maken met de ideeën van de 21e eeuw, de informatica is alom aanwezig. Dat heeft te maken met praktische overwegingen, men moet al de telbureaus niet meer uitrusten. U weet beter dan wie ook, en ik zeg het telkens weer, dat de verantwoordelijkheid en de bevoegdheid voor de organisatie van de gewestverkiezingen bij de federale overheid ligt. Men probeert altijd de indruk te wekken dat Vlaanderen daar iets aan kan doen. Zelfs al zou ik dat willen, ik heb daar wettelijk niets in de pap te brokken.
We nemen nog altijd deel aan het debat en we hebben daar eigenlijk twee problemen. Franstalig België staat zeer huiverachtig tegenover het elektronisch stemmen, en de federale overheid heeft tijd verloren door de politieke crisis in de tweede helft van vorig jaar. Het is niet eenvoudig om dat snel in te lopen. Ik krijg van die kant het bericht dat het debat over het al dan niet veralgemeend elektronisch stemmen in de Kamer eerstdaags zal plaatsvinden. Vlaanderen blijft in heel de discussie constructief. Wij zijn zelfs bereid om de nodige budgetten op tafel te leggen als het zover komt. Vlaanderen heeft de discussie nooit ook maar één dag vertraagd. Alleen, de bevoegdheid en autoriteit om de gewestverkiezingen te organiseren, is een federale aangelegenheid. De bevoegdheid valt onder Binnenlandse Zaken.
Wij zijn enkel bevoegd voor de organisatie van de verkiezing van gemeenten en provincies. We zouden daar misschien op termijn iets aan kunnen doen. Niemand begrijpt dat het gewest niet bevoegd is om zijn eigen verkiezingen te organiseren. Weinig mensen weten dat. Veel mensen stellen mij daar vragen over.
Ik volg samen met u de gang van zaken op federaal niveau. Daar moet de beslissing vallen. Wij zijn bereid ons deel van de verantwoordelijkheid op te nemen. Ik heb al zes of zeven keer vragen in die zin van u beantwoord, zowel in plenaire als in commissievergaderingen. Ik heb geen wettelijke bevoegdheid om beslissingen te nemen, mijnheer Verfaillie. Ik hoop dat de boodschap nu wel aankomt: wij staan nog altijd achter algemeen elektronische stemmingen.
Ik dank u voor uw antwoord, mijnheer de minister. Ik vind het nogal eigenaardig dat Vlaanderen bevoegd is voor de organisatie van de gemeente- en provincieraadsverkiezingen en niet voor de gewestverkiezingen.
Uit de kranten van vorige week vrijdag en zaterdag kon ik afleiden dat we in Vlaanderen voor de verkiezingen van 2009 zouden overgaan naar een veralgemeend elektronisch stemmen. Aangezien u niet bevoegd bent, zal het nog niet voor 2009 zijn. De huidige stemmachines zijn eind dit jaar afgeschreven. Als er niets wordt ondernomen, zal heel Vlaanderen opnieuw met potlood en papier stemmen, ook de kantons waar al elektronisch gestemd werd.
Aangezien algemeen elektronisch stemmen niet mogelijk is, zou men het nieuwe systeem dat ontwikkeld zal worden, hier en daar al kunnen testen. Men kan dan nagaan of het voldoet aan richtlijnen van de administratie. Het zou niet slecht zijn indien een of meerdere kantons met de nieuwe stemmachines zouden werken in 2009.
Veurne is het enige kanton in West-Vlaanderen waar elektronisch wordt gestemd, en we zijn zeker bereid om het nieuwe systeem te testen voor de verkiezingen van 2009.
De heer Van Dijck heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, het is inderdaad al de derde keer dat we hier dit jaar over dit onderwerp debatteren. Het toont aan dat het nog altijd niet helemaal duidelijk is welke richting de federale overheid wil uitgaan. We onderschrijven samen met u de ambitie om voor het elektronisch stemmen tot een volledige dekking van Vlaanderen te komen. Ik ben nog steeds in het ongewisse of dat zal lukken.
Ik blijf bij mijn vraag die ik in januari heb gesteld, om er bij een nieuw systeem voor te zorgen dat de kiezer controle heeft over de stem die hij heeft uitgebracht. Dienaangaande werden al voorstellen geponeerd.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer Verfaillie, de krant was heel genuanceerd. Er stond in dat Vlaanderen nog altijd volmondig achter het principe van het veralgemeend elektronisch stemmen staat. Dat was een goede weergave, maar de verantwoordelijkheid ligt bij de federale autoriteiten. U kunt wel zeggen dat we bepaalde acties moeten ondernemen, maar ik herhaal nogmaals dat om het even welke actie die te maken heeft met de gewestverkiezingen van 14 juni 2009, moet worden ondernomen door het federale ministerie van Binnenlandse Zaken, door de federale regering, maar niet door Vlaanderen. Niet omdat wij dat niet willen of omdat we ons daar te goed voor zouden voelen, maar omdat dit tot nader order een federale bevoegdheid is - het is een beetje eigen aan dit huis dat we uren praten over zaken waarvoor we niet bevoegd zijn. Samen met u denk ik dat het misschien goed zou zijn om in het kader van allerhande communautaire pakketten, de organisatie van de gewestverkiezingen naar de deelstaten over te hevelen.
U zegt dat de levensduur van de bestaande stemapparatuur verstreken is. Dat kregen we ook vaak te horen toen we bezig waren met de voorbereiding van de verkiezingen voor gemeenten en provincies van 8 oktober 2006. Als experts morgen bereid zijn om te garanderen en te certificeren dat de apparatuur alsnog zou kunnen worden gebruikt, dan zitten we natuurlijk met een nieuw verhaal. Het is aan degenen die er op federaal niveau mee bezig zijn om deze optie te onderzoeken.
Mijnheer Van Dijck, het was inderdaad zo, want dat zit in de configuraties en in alle modellen waarmee men bezig is voor het veralgemeend elektronisch stemmen en de nieuwe stemapparatuur, dat men zou opteren voor een systeem waarbij de kiezer aan de hand van een print, een uitdruk, kan controleren voor wie en voor welke partij hij heeft gestemd. Ik was daar een groot pleitbezorger van, en ik was niet de enige, want dat biedt immers enige zekerheid op het vlak van de objectiviteit van het hele stemgebeuren.
Mijnheer de minister, ik dank u voor het antwoord, maar ik blijf nog steeds met de vraag zitten of het systeem dat zal worden ontwikkeld voor 14 juni 2009, toch in minimaal één kanton in Vlaanderen kan worden getest, want zo kan worden onderzocht of het goed functioneert.
Het incident is gesloten.