Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de verklaringen van de minister betreffende een eventuele verhoging van de VRT-dotatie
Verslag
De heer Marginet heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik was een beetje verwonderd bij het lezen in Trends en een aantal kranten, dat u openlijk aankondigde dat er een dotatieverhoging voor de VRT zou komen. Ik was niet verwonderd over het feit als dusdanig. We weten dat u er steeds voorstander van bent geweest, samen met de leden van de meerderheid trouwens. Ik was wel verbaasd dat u nu reeds deze uitspraken doet. We vinden het een voorafname op het hele discours en een soort van engagement ten overstaan van de VRT.
We zijn het er allemaal over eens dat de financiële toestand van de VRT niet de beste is. Men zit er in een moeilijk parket. In het verleden is er regelmatig een en ander gebeurd: de kas is als het ware geplunderd, er is slecht bestuurd en er zijn prognoses gemaakt die niet zijn uitgekomen. De nieuwe gedelegeerd bestuurder heeft een breuk gemaakt met het verleden. Hij is duidelijk een nieuwe koers aan het varen, waarbij hij afstand neemt van wat er in het verleden is gebeurd en waarbij hij ook zijn eigen plannen, visies en standpunten heeft. Hij is die trouwens komen uitleggen in de commissie hier in het Vlaams Parlement op 5 november.
Was het niet wat voorbarig om deze uitspraken in de pers te doen? Er zijn immers nog heel wat onduidelijkheden. Het evaluatiemoment moet er later komen. Pas dan kunnen wij in onze ogen een duidelijk zicht hebben op de situatie van de VRT. De gedelegeerd bestuurder heeft er ook over gesproken om binnen de drie jaar 10 percent efficiëntiewinst te maken. Hoe kunnen we nu in godsnaam op deze korte periode visionair zijn en zeggen dat hij die 10 percent zal halen? We moeten eerst zien wat de kosten zullen zijn in die periode. Dan is er het rapport van het Rekenhof dat inzake de productiehuizen een en ander te vertellen heeft. De productiehuizen zullen misschien bereid zijn om zelf wat water in de wijn te doen. Kunt u me eens uitleggen wat de resultaten daarvan zullen zijn? Aan de verzelfstandiging van het zenderpark zou de VRT meer dan een vette kluif moeten hebben. Wat zal die winst zijn? Ook dat kunnen we op dit ogenblik niet voorspellen, vermoed ik. Wat zijn de effectieve opbrengsten uit eigen inkomsten in de toekomst? Kunt u daar een getal op plakken?
Dat zijn vijf onzekerheden, waardoor we nu niet kunnen zeggen dat de VRT dat geld daadwerkelijk nodig heeft. Daarenboven heeft de gedelegeerd bestuurder heel duidelijk gezegd dat de toestand beheersbaar is tot en met 2009. Hij zegt dat er geen enkel probleem is voor 2008 en zelfs geen probleem voor 2009. Pas dan, niet vandaag en niet in 2008, maar pas in 2009 kunnen we beslissen of de VRT extra geld nodig heeft. Intussen stel ik voor dat eerst eens de tering naar de nering wordt gezet en dat de VRT eens aantoont wat er kan en niet kan met alle centen die hij heeft, en dat zijn voldoende centen naar eigen zeggen. De VRT moet eerst eens zijn overtollig vet, zijn zwembandjes als het ware, kwijtspelen alvorens er kan worden gesproken over een verhoging van de middelen. Een engagement van het management ter zake is in onze ogen niet voldoende.
Ik citeer een kameraad, Wim Wienen, die me vanmorgen zei: "Bij een obese patiënt wordt toch ook eerst gekeken naar het kwijtgespeelde gewicht alvorens het voedingspatroon wordt aangepast?"
De heer Verstrepen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik heb hier geluisterd naar het verhaal over de zwembandjes. De trilplaat wordt dus ingevoerd aan de Reyerslaan. Bij mij gaat het hier over het principe. Er zijn de afgelopen maanden een aantal bochten genomen. Ik vraag me af of er niet opzettelijk mist wordt gespuid. Eerst zei de heer Mary over niet genoeg geld te beschikken om de opdracht waar te maken, met de digitale droom die hij had. De heer Van Roe zei net toen hij wegging, dat hij weliswaar orde op zaken had gesteld, maar dat, als het zo doorging, er nog altijd te weinig geld was. Dan was er de heer Wauters. Bij de hoorzitting en de voorstelling van de jaarrekening had die nochtans gezegd dat het allemaal niet zo erg was. Eerst was er een doemscenario, maar tot onze grote verbazing zei hij dat het allemaal niet zo erg was en dat hij wel zou snijden, niet tot op het bot, maar tot aan de spieren. Nu hoor ik, op basis van dat stukje in Trends en de nasleep vandaag in de kranten, dat er misschien toch in wat extra geld moet worden voorzien, daar het anders fout loopt, dat het een precaire situatie is en dat ze niet rondkomen.
Als we al die uitspraken in ogenschouw nemen, dan vraag ik me af wat nu de echte verklaring is. Die zou ik eigenlijk willen weten. Ik ga u niet vervelen met alle VRT-cijfers, maar er zit een logica in. Er werd hier daarnet al gesproken over de tering naar de nering zetten. De vraag naar bijkomend geld is eigenlijk al oud. Uw voorgangers hebben dat ook meegemaakt. Als ik alle beheersovereenkomsten met de VRT tot nu toe analyseer, en ik bekijk de inkomsten en de uitgaven, dan stel ik vast dat er daadwerkelijk sprake is van een rode draad, namelijk dat het nooit klopt. De VRT heeft zich eigenlijk nooit gehouden aan die beheersovereenkomst en de inkomsten en uitgaven. Er was altijd sprake van een variatie. Dat werd weliswaar netjes aangepast in een jaarrekening en netjes geklasseerd. Dat moet ook zo: er is ook een controle op. We zien echter dat de Reyerslaan voortdurend de hand ophoudt, dat de omroep niet rondkomt. Ik heb dat nog eens aangehaald: vroeger waren er in de productiesector zware technische investeringen nodig om televisie te maken. Wat men ook moge beweren, tegenwoordig is dat goedkoper geworden. Er is meer efficiëntie en zo meer.
Dit geeft me dus een vreemd gevoel. Het persbericht van de VRT was mijn motivering om hierover een vraag te stellen. Mijnheer de minister, uw woordvoerder zei immers dat dit alles nog niet zeker is, maar de VRT heeft een persbericht verzonden met de mededeling dat de zender verheugd is dat die bijkomende middelen er gaan komen, zo net na sinterklaas. Ze stellen dat al het geld dat ze nodig hebben om voort te doen, om die putten te dichten, eraan komt. Dan moet ik afgaan op de verklaringen van uw woordvoerder. Die stelt dat dit nog niet zeker is, dat het zal worden onderzocht, dat er wordt gewacht op het Rekenhof wat Woestijnvis betreft. Ik vind dat dit laatste een heel andere discussie is, die niets te maken heeft met de middelen die de VRT nodig heeft. Maar de VRT is dus verheugd en orakelt.
Die financiering blijft nog altijd wat ondoorzichtig. In 2006 mocht er sprake zijn van 91 miljoen euro aan eigen inkomsten. Ze hebben dat echter op 183 miljoen euro vastgelegd. Dat is dus veel meer. Dan zeg ik: het lukt aardig met die eigen inkomsten. Nu wordt er verkondigd dat dat volgend jaar zal veranderen. Ik vind het vrij vooruitziend te kunnen voorspellen wat er volgend jaar of over twee jaar gaat binnenkomen in die reclamesector. Het is de eerste maal dat ik meemaak dat iemand zegt wat de omzet dan zal zijn. In de commerciële sector wordt er meestal per kwartaal gewerkt. Alleen de VRT doet dat blijkbaar op jaarlijkse of tweejaarlijkse basis. Misschien hebben ze daar wel een gave die de mensen in de reclamesector niet hebben. Dat verklaart misschien waarom de heren Van Hecke en Mary nu werkzaam zijn in de reclamesector. Ik weet het niet, maar dat is volledig terzijde.
De VRT heeft extra geld nodig, maar anderzijds hoor ik steeds meer over extra financiering door de minister van Jeugd en de minister van Economie. Er worden programma's gefinancierd vanuit een aantal domeinen. Dat doet bij mij enorm veel vragen rijzen. In de Reyerslaan houdt men de hand op. De rekening klopt weer niet. De VRT verkondigt wildweg efficiënt te zullen worden. Als u de bewijzen hebt, zou ik die graag eens willen zien. Dat is toch onze taak, vooral die van de commissie voor Media. Als ze zeggen efficiënt te zullen worden, krijgen ze geld. Dat is een beetje als een student nu al belonen die belooft goed te zullen studeren en misschien goede punten te zullen halen. Dat zou ik zeer jammer vinden. De openbare omroep kost de Vlaamse Gemeenschap erg veel. Dan moet er echt wel eens letterlijk worden gedaan over de centen, en niet over beloften die lucht zijn.
Mijnheer de minister, geeft u de garantie dat de VRT dat extra geld zal krijgen?
En twee - u voelt het al komen - de commerciële sector zal protesteren. Voorziet u in compensaties voor de commerciële partners om zo alles in evenwicht te houden en de voorlopige pax media te behouden? U blijft heel vaag op dat gebied.
Dit is een heel eigenaardig verhaal aan het worden, waar ik kop noch staart aan krijg. Ik reken dus op een heel duidelijk antwoord.
Minister Bourgeois heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren, de vragen verwonderen me een beetje. Wat ik gezegd heb in de pers, heb ik hier ook gezegd op 10 oktober naar aanleiding van een actualiteitsdebat, het zogenaamde 'Woestijnvisdebat'. We hebben de zaak toen uitvoerig besproken. Enkele weken geleden gaf ik een interview aan AVI, een vakblad voor de audiovisuele sector dat u ongetwijfeld kent, mijnheer Verstrepen. Het werd opgepikt door Trends en werd vervolgens ook door de andere pers overgenomen.
Ik heb aan de pers gezegd wat ik toen ook hier heb verteld: de regering heeft naar aanleiding van de begroting 2008 beslist om het evaluatiemoment voor de VRT te vervroegen. We vervroegen het naar het moment van de begrotingscontrole in 2008. De evaluatie krijgt ook een andere finaliteit, want u weet dat de evaluatie die werd opgenomen in de beheersovereenkomst en die tegen medio 2008 gepland was, de bedoeling had om te beslissen of er een bijkomend informatiekanaal moet komen. We hebben beslist om het evaluatiemoment te vervroegen in functie van de financiële situatie.
Ik heb hier toen publiekelijk gezegd dat het wordt gekoppeld aan drie voorwaarden. Een, maakt de VRT de efficiëntieoefening die we hebben opgelegd? Twee, wat staat in het rapport van het Rekenhof? U kunt misschien zeggen dat het niets ter zake doet, maar we hebben toen algemeen de wil uitgesproken om klaarheid te krijgen over de productiekosten. Drie dus, we moeten een evaluatie hebben aan de hand van de eigen inkomsten van de VRT. Het probleem is immers dat in de beheersovereenkomst de eigen inkomsten overschat worden, waardoor het financiële plaatje niet klopt.
Betekent dit dat de efficiëntieoefening teruggeschroefd wordt? Neen, integendeel, de efficiëntieoefening begon onder de heer Van Roe, en ik kan u vertellen dat de heer Wauters nog een tandje bij gestoken heeft. Hij is me komen zeggen dat er geen enkel tekort meer zal zijn voor wat 2007 betreft. Hij heeft de inspanning versneld en de efficiëntie vergroot.
De opdracht blijft bestaan. Het gaat om een gigantische opdracht: het terugschroeven van de productiekosten met 10 percent. En de VRT zal tegen 2011 een efficiëntieoefening doen ten belope van 40 miljoen euro. Deze opdracht blijft onverkort gelden.
Mijnheer Verstrepen, u verwijst naar de reclame-inkomsten, maar ik wijs u erop dat 2007 een jaar is met minder reclame-inkomsten voor de VRT. Niettemin slaagt het huidige management erin om het verwachte tekort aan de hand van de efficiëntieoefening weg te werken. De inspanning is heel groot. Ik wil niet op de zaken vooruitlopen en wacht het rapport in januari af. Dan kan ik het met de collega's in de regering bespreken naar aanleiding van de begrotingscontrole. Ik heb wel al gezegd dat ik verwacht dat, ondanks de zware inspanningen, het financiële plaatje niet zal kloppen. Ik herhaal publiekelijk wat ik aan de pers heb gezegd en wat ik hier al eerder heb gezegd in de plenaire vergadering: als blijkt dat het financiële plaatje niet klopt, zal ik mijn verantwoordelijkheid opnemen.
Ik ga niet in op een van uw voorstellen: ik zal niet snijden in de opdracht van de VRT. U kunt natuurlijk zeggen dat we de opdracht moeten terugschroeven, dat de VRT minder taken moet hebben en dat de VRT niet langer een brede omroep moet zijn met een hoog bereik. Ik wil de bestaande opdracht behouden en als blijkt dat ondanks de heel zware inspanning, het financiële plaatje niet in evenwicht is, dan wil ik mijn politieke verantwoordelijkheid opnemen. Dat zal gebeuren naar aanleiding van de begrotingscontrole.
Op de vraag of het nu al voor 100 percent zeker is dat er een verhoging vanwege de overheid komt, antwoord ik dus 'neen'. Ik wil alles evalueren aan de hand van de drie genoemde zaken. Over de oefening krijg ik tot nog toe een mondelinge rapportage. Die oefening verloopt heel ernstig en correct. Als zou blijken dat de zaak niet in evenwicht is, dan moet ik mijn verantwoordelijkheid nemen.
Mijnheer de minister, de pers is natuurlijk de pers, en misschien werden uw woorden hier en daar een beetje vervormd, maar uiteindelijk blijkt eruit toch dat u gezegd zou hebben dat men op steun kan rekenen. In de huidige situatie en wegens het feit dat over alles nog beslist moet worden, hebt u het management tevreden gesteld met een dode mus.
Ik wil nog één ding citeren uit de gedachtewisseling over de rapportering over de beheersovereenkomst en het jaarverslag 2006 van de VRT. Ik citeer de heer Wauters. ?De totale middelen ingeschreven in de beheersovereenkomst zijn correct, al is er, zoals de heer Van Roe al aanhaalde, een probleem met de inschatting van de eigen inkomsten door de VRT zelf. (?) De VRT verkeert niet in financiële ademnood. De financiële toestand is beheersbaar voor 2008 en 2009.? Paniekvoetbal is dus niet nodig.
Voor mij gaat het nog altijd om het principe dat u uw politieke verantwoordelijkheid neemt. U moet niet in de middelen van de VRT gaan snijden en geen mensen ontslaan omwille van tekorten die in het verleden werden opgebouwd. Die tekorten zijn opgebouwd door een visie, een plan en de invulling van de beheersovereenkomst. De verantwoordelijkheid ligt bij het management van de VRT. Het gaat nog altijd over belastinggeld. Ik vind het heel fijn - en dat meen ik - dat u uw politieke verantwoordelijkheid wilt nemen en de tekorten wilt aanvullen. Men heeft die keuze gemaakt om de openbare omroep te laten bestaan en verder te financieren en niet te commercialiseren of privatiseren. Alleen vind ik dat men daar te gemakkelijk mee weggeraakt. We komen van ver inzake financiering en transparantie. We zijn op korte tijd tot het punt gekomen dat de VRT zich moet verantwoorden. Vroeger werden alleen maar de inkomsten en uitgaven meegedeeld. Op een of andere manier ontbreekt nu weer de verantwoordelijkheid. Men kan moeilijk de nieuwe ceo of afgevaardigd bestuurder ineens verantwoordelijk stellen en een kleiner budget geven omdat zijn voorgangers alles door deuren en ramen hebben gegooid. Dat ligt op mijn maag. Er zijn verantwoordelijken voor die financiële put. Ze hebben de reserves opgesoupeerd. Het heeft geen zin om te blijven doorbomen over het verleden, dat weet ik wel. De nieuwe managers zitten met de problemen die hun voorgangers gecreëerd hebben. U hebt afspraken gemaakt, een budget vastgelegd en nu wilt u de tekorten aanvullen. Dat moet gebeuren met belastinggeld. Niet iedereen vindt dat fijn.
De heer Decaluwe heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, dames en heren, ik ben ook nooit voorstander geweest van de aankondigingspolitiek. Maar men moet natuurlijk ook alles goed lezen en bekijken. Ik heb het zeer boeiende interview met de minister gelezen. Men zou zich kunnen afvragen of het niet vreemd is naar aanleiding van de begroting 2008. Maar ik heb daar geen nieuws gelezen. Ook het element van wachten op het Rekenhof, dat wisten we allemaal.
Bij de evaluatie van de beheersovereenkomst heb ik gesteld: als zou blijken dat de openbare omroep in de problemen komt, omwille van het mismanagement uit het verleden, dan moeten wij als parlement onze verantwoordelijkheid nemen en desnoods extra middelen toekennen. De omroep moet kunnen draaien. Ik heb daarvoor zware kritiek gekregen, onder meer van de heer Verstrepen. Dat was de zogenaamde zware bocht van CD&V. Daar was allemaal niets over te maken. Men zou kunnen zeggen dat het pure perceptie is. Men zou kunnen zeggen dat u voor uw beurt gesproken hebt. Uit de interviews kan ik dat niet besluiten. U hebt gewoon gezegd wat u in het parlement al zei. Ik steun u ten volle. Dat doet mijn hele fractie. Als de openbare omroep meer middelen nodig heeft om te voldoen aan zijn kernopdrachten, dan moet hij dat verdienen.
We moeten de evaluatie inderdaad afwachten. We kunnen getuigen over de stukken die we nu krijgen. De gedelegeerd bestuurder en de raad van bestuur doen knap werk en zitten op schema. Het Vlaams Parlement moet dan ook woord houden en bij de begrotingscontrole extra middelen geven aan de openbare omroep om verder te functioneren.
Mijnheer de minister, zijn er al middelen geprovisioneerd voor de VRT? Ik heb me laten vertellen dat het gaat over 10 miljoen euro. Dat zou de moeite waard zijn. Zo geven we de zekerheid aan de VRT dat hij goed kan blijven functioneren.
Mevrouw Stevens heeft het woord.
Als het parlement overweegt om de middelen voor de VRT te verhogen, dan wil ik aandacht vragen voor de teletekstondertiteling. Vorige week heb ik een ontmoetingsavond bijgewoond waar teletekstgebruikers werden geïnformeerd. De VRT heeft grote inspanningen gedaan. Momenteel wordt 65 percent van de Nederlandstalige programma's ondertiteld. Over twee jaar moet dat 95 percent worden. De VRT wil dat graag doen, maar dat is onmogelijk zonder extra middelen. Als er wordt overwogen om bijkomende middelen toe te kennen, dan ook graag voor de teletekstondertiteling.
De heer Vandenbossche heeft het woord.
Zoals ik twee jaar geleden al heb gezegd, we blijven hem missen. Hij komt hier altijd weer boven, ik zal zijn naam niet noemen. Ik hoef dat ook niet te doen, want u kent hem.
De twee vragenstellers zijn zeer verrast, maar ik niet. Ik kan de minister volgen. We hebben al een debat gevoerd over Woestijnvis waaruit bleek dat er tekorten zouden ontstaan en dat de evaluatie die in de beheersovereenkomst stond, zou worden vervroegd. Ik ben het helemaal niet eens met wat u zegt, mijnheer Verstrepen. U zegt dat de beheersovereenkomsten nooit zijn nageleefd. Dat klopt helemaal niet. Ik heb u dat ook nooit horen zeggen bij de evaluatie van de beheersovereenkomsten. Ze hebben een financieel eindresultaat en tot nu toe zijn ze nageleefd. We wisten van in het begin dat de reserves werden opgebruikt in de vorige beheersovereenkomst. U moet hier dus niet verrast staan doen. De beheersovereenkomst is gewoon uitgevoerd zoals ze werd overeengekomen.
U hebt vragen over de extra middelen. Het is duidelijk dat er een misinschatting was van de inkomsten. Als minister Bourgeois meer middelen vraagt voor de VRT, kan hij op onze steun rekenen.
De heer Stassen heeft het woord.
Mijnheer de minister, u hebt me twee keer blij gemaakt. Dat gebeurt niet veel. De eerste keer was omdat u zegt dat ik altijd gelijk heb gehad inzake de beheersovereenkomst, dat we de VRT altijd ondergefinancierd hebben. Wat me nog blijer maakt, is dat u ook de daad bij het woord gaat voegen en 10 of 15 miljoen euro zult geven. Deze rijke Vlaamse Regering heeft inderdaad geld genoeg om de VRT te geven wat hem toekomt, omdat hij zijn werk goed doet.
Wat u zegt, klopt niet, mijnheer Stassen. Als de beheersovereenkomst niet uitkomt op een evenwicht, heeft dat te maken met terugvallende inkomsten via reclame en met een overschatting van de eigen inkomsten. Dat heb ik hier meermaals gezegd, en dat is ook bewezen.
De efficiëntieoefening blijft overeind. De VRT neemt dus ten volle zijn verantwoordelijkheid, mijnheer Verstrepen. Ik ben het eens met de gedelegeerd bestuur, die zegt: "Ik zal snijden, maar niet in de spieren en niet tot op het bot."
We moeten de opdracht die we geformuleerd hebben, behouden. Er moeten voldoende middelen zijn om die opdracht te financieren. Dat is een heel belangrijk gegeven. De regering heeft beslist om de evaluatie te vervroegen. Bij de begrotingsevaluatie komt er een beslissing, in functie van de drie zaken die ik vooropgesteld heb. Dat is mijns inziens een zeer verstandige beslissing.
Mijnheer de minister, we kunnen hieruit besluiten dat het misschien wat ongelukkig was om zo prematuur zo snel bepaalde uitspraken te doen. Wij vinden dat we de echte beslissing pas mogen nemen als er duidelijkheid komt omtrent de vijf vragen die ik gesteld heb.
Ik heb net gezegd dat het daarvan zal afhangen.
Mijnheer Decaluwe, ik heb inderdaad kritiek gegeven. Ik zal even toelichten waarom ik dat gedaan heb. Je kunt de VRT extra middelen geven omdat ze tekorten hebben die te wijten zijn aan het management uit het verleden, en omdat de functionering vandaag in gevaar komt. Dan financier je stukken uit het verleden die een weerslag hebben op vandaag. Het wordt echter een heel ander verhaal wanneer de VRT dat extra geld gebruikt voor nieuwe projecten die nu in de pijplijn zitten. Gaan ze het geld gebruiken om tekorten uit het verleden te compenseren of om nieuwe projecten te financieren? Dat is een afgelijnde vraag.
Mijnheer Vandenbossche, u hebt gelijk omdat u het hebt over het eindresultaat. Ik heb dat echter niet gezegd. Ik heb dat in mijn uiteenzetting zeer duidelijk vermeden. Ik heb gezegd dat het zich niet houden aan de beheersovereenkomst te maken had met de projecties die gemaakt werden op inkomsten en uitgaven ín de jaarrekening. Daar ging het over, en niet over het einde van de rit, want dat plaatje moet sowieso kloppen.
Mijnheer Verstrepen, mochten we in de situatie zitten van de RTBF, dan zouden we de kraan ook dichtdraaien, omdat dat geen objectieve omroep is. De VRT werkt meer dan behoorlijk, daarom steunen wij de extra middelen voor de VRT ten volle. (Rumoer/Gelach)
Het incident is gesloten.