Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Dewinter heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, het gaat van kwaad naar erger met de Vlaamse Regering. Ze baadt permanent in een soort crisissfeer.
De onduidelijkheid is de voorbije dagen en weken troef. Het actualiteitsdebat van vorige week heeft geen enkele duidelijkheid verschaft. Nauwelijks een of twee dagen na het debat vonden allerlei VLD-excellenties het nodig om, naast de verklaringen van fractieleider Ceysens, bijkomende verklaringen af te leggen om het standpunt van de VLD te verduidelijken. Dat kan gebeuren met een partij die niet altijd even duidelijk communiceert. Niettemin was er meer aan de hand omwille van het simpele feit dat u zowel over uw positie na de federale verkiezingen als over het functioneren van de Vlaamse Regering en de bevoegdheden van minister Van Mechelen vage berichten hebt rondgestuurd.
Even de chronologie op een rijtje gezet. Vorige woensdag vond hier het debat plaats. U maakte er zich gemakkelijk vanaf door te verklaren dat we zouden zien wat we zullen zien na de verkiezingen van 10 juni. Er waren opmerkingen van de VLD-excellenties. Daarna hebt u vrijdag op de persconferentie van de Vlaamse Regering verklaard dat u uw verantwoordelijkheid zou opnemen als een en ander niet verenigbaar zou blijken te zijn. Wat dat betekent is mij niet helemaal duidelijk. Uiteindelijk hebben minister Moerman en minister Van Mechelen tijdens het weekend om verduidelijking gevraagd. Op maandag is er een gesprek gekomen dat welgeteld tien minuten in beslag nam. Daaruit heeft de VLD bij monde van minister Moerman het volgende afgeleid. Als u formateur of informateur wordt, kunt u niet langer als minister-president functioneren en zou u zich eventueel laten vervangen. Dat zijn de woorden van minister Moerman, niet de uwe. Dat kan misschien volstaan voor de VLD die in dit incident graag als over winnaar uit de bus komt. Zij moet u op de knieën krijgen en is tevreden met een pyrrusoverwinning door zelf mee te delen dat u dat zou hebben verklaard.
Voor een kritische oppositiefractieleider is dat onvoldoende, temeer omdat ik niet zelf tijdens dat gesprek aanwezig was en ik uiteindelijk slechts geloof wat men mij rechtstreeks meedeelt. Het Vlaams Parlement heeft het recht om door de minister-president zelf te worden geïnformeerd. Daarom hoor ik graag zelf uit uw mond wat maandag tijdens het gezellige onderonsje met de VLD-ministers is doorgepraat.
Ik herhaal de vragen van vorige woensdag. Ze zijn bijzonder duidelijk. Gaat u na 10 juni ontslag nemen als minister-president? En nu komt De slimste mens of De tabel van Mendeljev met een multiplechoicevraag. A: neemt u ontslag als u informateur wordt? B: neemt u ontslag als u formateur wordt?
Minister-president Leterme heeft het woord.
Voor mijn partij heb ik beslist dat voor de slimme spelletjes zoals De tabel van Mendeljev, de Van Rompuy's meedoen.
Daarmee hebben we nog geen antwoord op mijn vraag. C: neemt u ontslag wanneer u als onderhandelaar namens uw partij aan de onderhandelingstafel voor een nieuwe federale regering zult deelnemen? Wanneer neemt u nu ontslag? En zal dat ontslag tijdelijk zijn? U kunt informateur worden maar niet noodzakelijk formateur, u kunt informateur en zelfs formateur worden, maar geen eerste minister, zoals u weet.
U kunt onderhandelaar worden namens uw partij maar geen minister of eerste minister. Leg nu eens duidelijk uit met welk kluitje u de VLD in het riet hebt gestuurd, of hebt u hen weten te overtuigen van uw eerlijke bedoelingen en hebt u een duidelijk en klaar antwoord gegeven aan de betrokkenen?
Dan is er natuurlijk de kwestie - ik zie dat de liberale ministers er vandaag niet bij zijn, misschien hebben ze schrik van uw antwoord - hoe het nu zit met het beleid van de Vlaamse Regering. Minister Van Mechelen heeft in een communiqué benadrukt dat hij: ?? er meer dan ooit zal over waken dat elke regeringsbeslissing die nog zal worden genomen rigoureus zal kaderen binnen de uitvoering van de goedgekeurde begroting 2006-2007 en de door de regering al goedgekeurde begrotingscontrole 2007.? Tussen haakjes: ?? door de regering goedgekeurd ?? is nog niet door het parlement goedgekeurd. ?Dossiers die dit budgettaire kader overschrijden, kunnen pas worden behandeld naar aanleiding van de werkzaamheden met betrekking tot het opstellen van de begroting 2008 vanaf medio juli tijdens de zomer. Dit wordt een regering van gebudgetteerde zaken.? Geen lopende zaken, geen aflopende zaken, maar ?een regering van gebudgetteerde zaken?.
Dat is merkwaardig, ik ken dat niet. Het is uw regering en uw meerderheid, niet de mijne. Maar ik heb daar toch wel enkele vragen bij. Want dit leidt toch tot conflicten. (Opmerkingen van de heer Jan Peumans)
Er worden allerlei beslissingen genomen. U hebt duidelijk nog nooit in een regering gezeten, mijnheer Peumans. Er worden elke dag beslissingen genomen die nog niet gebudgetteerd zijn en die worden vooruitgeschoven.
Ik lees voor wat minister Van Mechelen daarover zegt: ?? volkomen in de electorale sfeer waar deze meerderheid momenteel in baadt.? Getrokken messen zijn nooit ver weg. Minister Vervotte voert het plan uit van mevrouw Vogels - en nu weet ik waarom mevrouw Vogels niet interpelleert vandaag - en van de heer Dewael van 2002 uit om de wachtlijsten weg te werken. ?Als dat niet voldoende is, moeten we dat bij de begrotingsopmaak van volgend jaar maar bekijken. Momenteel houden we ons aan de budgetten die ter beschikking zijn. Niet meer maar ook niet minder.?
Voilà. We zijn er al. En er komen nog andere zaken aan de oppervlakte. Hoe zit het met de alternatieve financiering bij het wegwerken van een aantal grote missing links? Men had daar concrete oplossingen voorgesteld, maar die zijn nu blijkbaar verder weg dan ooit. Wat met de beslissing van de Vlaamse Regering in het dossier van de luchthaven van Deurne? Het milieueffectenrapport is klaar, maar hoe zit het ermee? Welke budgetten zullen in de bestaande begroting worden vrijgemaakt? We lezen daar niets over. Kortom, er zijn heel wat zaken. Hoe zit het met de financiering van het Masterplan Antwerpen, dat ondertussen toch ook in de komende maanden cruciaal wordt en moet worden gefinaliseerd? Al deze dingen worden nu meer dan ooit tevoren door deze meerderheid vooruitgeschoven. We zullen wel zien, na de verkiezingen, na de regeringsonderhandelingen, met sint-juttemis, wanneer we dit allemaal in de praktijk zullen oplossen.
Ik heb gelezen wat minister van Begroting Van Mechelen daarover zegt. Wat zegt u daarover, mijnheer de minister-president? Treedt u uw minister Vervotte bij, wanneer zij meer geld vraagt voor het wegwerken van de wachtlijsten? Of zegt u zich te zullen houden aan wat minister Van Mechelen daarover een paar dagen geleden in De Standaard heeft verklaard?
Onduidelijkheid troef. Zeker over het beleid van deze regering, een regering waarvan uw eigen minister van Begroting zegt dat het ?een regering van gebudgetteerde zaken? is. In de praktijk is het een regering van lopende zaken, niets meer maar ook niets minder dan dat. Deze regering wordt in neutraal gezet, de handrem wordt aangetrokken. Niet tot na de federale verkiezingen maar tot na de regeringsonderhandelingen, waarvan we weten dat ze op federaal vlak met communautaire besprekingen zullen gepaard gaan. Er zal een moeilijk akkoord tot stand moeten komen. Die onderhandelingen kunnen maanden aanslepen, tot in en misschien zelfs na de zomer. Ooit heeft Dehaene er honderd dagen over gedaan, waarom zou dat nu met Leterme I anders zijn?
Mijnheer de minister-president, laat me van de gelegenheid gebruik maken om te polsen naar een andere onduidelijkheid die opduikt omtrent het laten al dan niet terug laten samenvallen van de federale en Vlaamse verkiezingen. Ik lees dat u daarover samen met uw partijvoorzitter ballonnetjes allerhande oplaat. Ik las een paar dagen geleden in Het Laatste Nieuws dat u als minister-president zegt: "Eerst zorgen dat het regionale niveau sterker staat. Dan kunnen we spreken over de verkiezingsdata." Uw voorzitter zegt daarover twee dagen later in De Morgen: "Wanneer het zwaartepunt echt naar Vlaanderen verschuift en we de garantie hebben dat het Vlaamse niveau een eigen dynamiek kan bewaren, zeggen we niet op voorhand neen." Vandaag lees ik dat uw kartelpartner, in de figuur van Bart De Wever, in De Morgen geen "… veto meer uitspreekt tegen het samenvallen van de federale en regionale verkiezingen op één dag". Als ik dat allemaal hoor en als de N-VA daarmee zelfs akkoord gaat, dan gaan er bij mij nogal wat oranje en rode lampjes branden. Ook daar is men de bocht aan het voorbereiden.
Het is altijd zeer gemakkelijk om CD&V te betrappen op tegenstrijdigheden. Laat me bijvoorbeeld het perscommuniqué voorlezen - ik zal dat iedere keer doen - van uw toenmalig fractieleider, de heer van Rompuy en de verklaringen die hier in het Vlaams Parlement zijn gedaan over deze thematiek door de heer Van den Brande, gewezen minister-president en prominent CD&V'er. Op 9 januari 2002 zeiden beide heren naar aanleiding van een soortgelijk ballonnetje dat werd opgelaten door de paarse meerderheid: "De voorstellen om de federale en Vlaamse verkiezingen opnieuw te laten samenvallen, gaan frontaal in tegen de Vlaamse staatswording. Die werd al te lang gehinderd door het dubbelmandaat. Ze gaan ook in tegen de verworvenheden van het Sint-Michielsakkoord. Dat maakt het immers mogelijk dat het Vlaams Parlement rechtstreeks wordt verkozen, los van federale bemoeinissen. Toen werd het principe van een van het federale niveau onderscheiden verkiezing ingevoerd en dat moet zo blijven. De voorstellen gaan ook frontaal in tegen de verschillende resoluties van het Vlaams Parlement en maken de afzonderlijke verkiezing en legitimatie van de verschillende bestuursniveaus onmogelijk."
Van al die verklaringen is geen sprake meer. Nu luidt het dat we het zullen onderzoeken, dat er geen veto meer is en als Vlaanderen sterker staat, het misschien wel kan in 2009. Ook daar, mijnheer de minister-president, wil ik het standpunt klaar en duidelijk herhaald zien dat u in het verleden vanuit de oppositie altijd hebt ingenomen. We hebben met dit Vlaams Parlement rechtstreekse verkiezingen die los staan van de federale en dat moet zo blijven omdat we anders altijd parallelle meerderheden zullen kennen, hier en aan de overkant. We weten wat daar het gevolg van is: nog meer immobilisme, zeker op het vlak van vooruitgang in bevoegdheden voor het Vlaamse niveau. Dat zal helemaal onmogelijk worden wanneer we opnieuw samenvallende verkiezingen hebben.
Het is uw standpunt dat ik hier opnieuw aan de agenda breng. Ik vind het een absolute prioriteit om ook van CD&V en de N-VA te vernemen, en zeker van de minister-president van de Vlaamse Regering wat zijn standpunt is, nog voor de federale verkiezingen van 10 juni een feit zijn. Of wordt dit een deel van het pakket waarmee zal worden onderhandeld? Is dit al een eerste toegeving die CD&V en de N-VA met de minister-president op kop doet aan de paarse mogelijke coalitiepartners? Is dit het eerste water in de wijn om toe te geven op afzonderlijke verkiezingen in de toekomst?
De Vlaamse Regering heeft een probleem. Deze week kon de commissie voor Onderwijs bijna niet bijeenkomen omdat men het oneens was over de behandeling van het decreet inzake het volwassenenonderwijs.
De heer Van Dijck heeft het woord.
Ter attentie van de heer Dewinter wil ik opmerken dat hij het over een parlementaire discussie heeft. Hier wordt echter de regering ondervraagd. Een discussie in het parlement waar de regering niet bij betrokken is, moet niet met het regeringswerk worden verward. Die lijn moet duidelijk worden getrokken: de regering is één zaak, het parlement een andere. Er was een discussie onder parlementsleden, en dat hoort ook zo.
De meerderheidspartijen hadden met elkaar een probleem. Er was geen conflict met de oppositie. In de commissie voor Onderwijs kwamen de meerderheidspartijen niet overeen. En dat was het gevolg van het feit dat deze meerderheid een schip op drift is. Het schip heeft geen kapitein. De kapitein zit nog wel op het schip, maar hij staat al lang niet meer aan het roer. Hij zit ergens in een kajuit om de plannen voor andere projecten en initiatieven uit te tekenen. Niemand bepaalt nog de koers van de meerderheid. Niemand bepaalt nog de agenda of bepaalt welke initiatieven men zal nemen.
Het is pompen of verzuipen. Ik heb de indruk dat u misschien nog even met spuug en plakband de scheuren en barsten kunt lijmen. Dat houdt misschien enkele dagen stand, tot er een nieuwe rel ontstaat. Lang blijft dat evenwel niet duren. De incidenten stapelen zich op. De werking van het parlement komt in het gedrang, zoals bleek in de commissie voor Onderwijs. Er is ruzie in de regering. Niemand weet nog welke kant het uit moet. Dat is dus zeker geen goed bestuur.
Ik hoop dat de tweede keer de goede keer is. Na alle incidenten en problemen die de afgelopen weken aan de oppervlakte zijn gekomen, reken ik erop dat u duidelijke antwoorden op mijn duidelijke vragen zult geven. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister-president Leterme heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, ik had even gehoopt dat we vandaag niet alleen de heer Dewinter maar ook mevrouw De Winter aan het woord zou komen. Ik heb evenwel begrepen dat mevrouw De Winter de eer aan zichzelf houdt en vandaag geen interpellatie houdt. Ik wil hier drie belangrijke zaken benadrukken.
Het was altijd al mijn uitgangspunt en we hebben afgesproken dat de verkiezingen van 10 juni niet mag betekenen dat de Vlaamse Regering op een of andere wijze een regering van lopende zaken zou worden. De Vlaamse Regering is geen regering van lopende zaken. Ik zal hier niet de agenda van de zitting van afgelopen vrijdag of van deze van de bijzondere extra ministerraad van deze ochtend voorlezen. Er zijn echter beslissingen genomen die voor het dagelijkse leven van de mensen belangrijk zijn. De belangrijke luiken van het regeerakkoord zijn uitgevoerd.
Zo is afgelopen vrijdag de kosteloosheid van het onderwijs afgesproken. Verder is de procedure voor het aanvragen van milieuvergunningen sterk vereenvoudigd. Vandaag is het historische dossier van de financiering van het hoger onderwijs opgelost. De hervorming van de ecologiepremie is, zowel wat de retroactieve aspecten betreft als voor de toekomst, goedgekeurd. Zoals dat de afgelopen 2,5 jaar het geval is, heeft de regering dus punt per punt beslissingen genomen die conform het regeerakkoord en de afgesproken timing zijn. Uiteraard moet de Vlaamse regering werken binnen de budgettaire krijtlijnen die het Vlaams Parlement heeft uitgetekend.
Uiteraard zijn er dossiers, zoals sommige die vanochtend zijn goedgekeurd, waarvan de budgettaire impact zich over tien of soms zelfs vijftien jaar uitspreidt. Er kan dus geen twijfel over bestaan: deze regering bestuurt. Tussen vandaag en 10 juni zijn er nog drie ministerraden gepland: op 25 mei, 1 juni en 8 juni.
Ik heb daarstraks een eerste lijst van dossiers bekeken die we volgende week vrijdag zeker zouden moeten aanpakken.
Ik heb ook nog eens ten aanzien van de collega's van VLD benadrukt, dat het uiteraard mijn deontologische plicht is om van de opdracht die mij toevertrouwd is door dit Vlaams Parlement en door de kiezer in 2004, geen misbruik te maken, niet vanuit een particulier belang en ook niet vanuit een partijbelang. Ik ga me daar ook scrupuleus aan houden. Wie het tegendeel beweert, daag ik uit om dat te bewijzen. Ik zal absoluut geen misbruik maken van de functie die me vandaag is toevertrouwd.
Op 10 juni is het aan de kiezer om een uitspraak te doen. U en een aantal andere collega's zijn ook kandidaat. We zullen in functie van de verkiezingsuitslag zien wat op dat moment de gebeurtenissen zullen zijn die zich zullen afspelen. Ik heb nog eens verzekerd ten aanzien van de collega's van VLD dat indien er op een of ander moment, als gevolg van de uitslag van 10 juni, mij een opdracht zou worden toebedeeld die ofwel in feite ofwel in rechte onverenigbaar is met het voorzitterschap van de Vlaamse Regering, ik er als eerste conclusies uit zal trekken en mij zal laten vervangen als voorzitter van de Vlaamse Regering. Er zijn een paar voorbeelden gegeven in het gesprek met de collega's van VLD.
Over het samenvallen van verkiezingen heb ik in het interview waarnaar u verwijst, telkens geantwoord dat men de zaken niet in het extreme moet trekken. Wij hebben in vergelijking met andere landen niet zoveel verkiezingen meer. Ik vind het argument van te veel verkiezingen geen goed argument. Vandaar dat ik dit absoluut geen prioritaire discussie vind. Ik denk dat de mensen met andere dingen bezig zijn. Ik probeer samen met de collega's te werken aan de vragen, de verzuchtingen en de problemen waarmee mensen in hun dagelijks leven te maken hebben: de kostprijs van het onderwijs, het aanvragen van een vergunning, het aanvragen van een ecologiepremie, kansen voor jongeren om in het hoger onderwijs aan hun trekken te komen. Dat zijn de dingen die ons bezig houden. De discussie over de verkiezingsdatum houdt mij eigenlijk niet bezig. Als u mij een vraag stelt, antwoord ik daarop. Tot daar mijn poging om zo volledig mogelijk te antwoorden op de vragen van de heer Dewinter, bij ontstentenis van vragen van mevrouw De Winter. (Applaus bij CD&V en de N-VA)
Mevrouw de voorzitter, mijn vermoedens worden bewaarheid. VLD is blij geweest met een dode mus. Want ik heb de minister-president vandaag niet horen zeggen dat hij in bepaalde concrete situaties, ik heb er drie opgesomd, ontslag neemt. Ik heb hem alleen letterlijk horen zeggen dat hij ontslag neemt wanneer in feite of in rechte de functie die hem zou toebedeeld worden, onverenigbaar is met het mandaat van minister-president. Dat heb ik de heer Leterme, lijsttrekker van CD&V, vandaag horen verklaren. Al de rest zijn blijkbaar interpretaties die mevrouw Ceysens of mevrouw Moerman of anderen geven aan het private gesprek achter gesloten deuren tussen een aantal VLD-ministers en de minister-president.
Dit antwoord voldoet mij op geen enkel moment. Ik blijf dus mijn vraag herhalen. Wanneer neemt u na 10 juni ontslag? Wanneer u informateur wordt? Wanneer u formateur wordt? Wanneer u eerste minister wordt? U geeft daarop geen duidelijk antwoord. U weigert een concreet antwoord te geven. Ik denk dat VLD het bij deze ook wel zal begrepen hebben.
Wanneer het gaat over het laten samenvallen van de federale en de Vlaamse verkiezingen, had ik van u toch ook wat meer daadkracht verwacht. Ik had op zijn minst gehoopt dat u zich zou aansluiten bij de lijn van uw voorganger, de heer Van den Brande, en van uw toenmalige oppositiefractieleider, de heer Van Rompuy, die daar zelfs spoeddebatten in het parlement voor hebben gevraagd toen de paarse meerderheid eertijds nog maar durfde dat ballonnetje op te laten. Ze lieten er moties over goedkeuren. Samen met ons - wij zaten toen ook in de oppositie, dat is ten minste enige eenduidigheid - moesten ze toen telkens opnieuw in het zand bijten.
Vandaag stel ik vast dat CD&V ook daar een bocht neemt van 180 graden. Het zal niet de eerste en niet de laatste bocht zijn.
Mijnheer de minister-president, u komt met de mantra van het goed bestuur, zegt dat de mensen bezig zijn met de kostprijs van het onderwijs en de wachtlijsten in de zorg, maar dat het samenvallen van de verkiezingen uw prioriteit niet is. U, Yves Leterme, de goede bestuurder, bent daar niet mee bezig, want het zou 'politique politicienne' zijn. Nee, dat is geen 'politique politicienne', het is een verworvenheid die we hebben kunnen realiseren na vele jaren strijd in het federale parlement, om in Vlaanderen een eigen rechtstreeks verkozen parlement te hebben dat onafhankelijk van het federale parlement verkozen wordt. Dat is wel belangrijk.
Indien we beide verkiezingen opnieuw laten samenvallen, zullen we meer dan ooit ondergeschikt zijn aan het federale niveau. Dan zullen we opnieuw geconfronteerd worden met parallelle meerderheden en zal dit parlement politiek geneutraliseerd worden zoals nooit eerder het geval was. Mijnheer de minister-president, dat weet u zeer goed.
Uw unieke uitgangspositie vandaag, die u toelaat om twee petjes te dragen, dat van oppositieleider op het federale vlak en dat van minister-president van een meerderheid waar dezelfde partijen in zetelen die u bestrijdt op federaal niveau, kan enkel omwille van het feit dat er aparte verkiezingen zijn.
Maar u wilt natuurlijk zelf niet met een dergelijke situatie geconfronteerd worden. U wilt, als u eerste minister wordt, zo vlug mogelijk komaf maken met deze situatie en opnieuw parallelle meerderheden creëren, op federaal en op Vlaams niveau.
Feitelijk zegt u daarmee wat de komende weken gaat gebeuren. U streeft naar een zo groot mogelijke meerderheid op federaal niveau, een rooms-paarse federale regering, die parallel zal zijn aan de regering die hier al werd gevormd in 2004.
Mijnheer de minister-president, u laat in uw kaarten kijken op een manier die ik van een verstandige politicus niet had verwacht. Ik vind het spijtig dat u daarvoor opnieuw een Vlaamse verworvenheid te grabbel gooit. Wij zullen blijven eisen dat dit Vlaams Parlement apart verkozen wordt van het federale, omdat dat essentieel is om verdere stappen in de staatshervorming te kunnen zetten, ten voordele van meer bevoegdheden voor Vlaanderen, de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement. (Applaus bij Vlaams Belang)
Het incident is gesloten.