Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Dillen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, geachte collega's, het Vlaamse beleid inzake middelengebruik is de laatste jaren en spijtig genoeg ook tijdens deze legislatuur een vrij vaag en vrij onduidelijk beleid geweest. De beleidsnota en de beleidsbrieven - en ik heb de moeite gedaan om die passages uit de verschillende beleidsbrieven nog eens na te lezen - besteden bijzonder weinig aandacht aan preventie voor middelengebruik. Ze formuleren een aantal vage, algemene doelstellingen zoals "het behalen van gezondheidswinst", "preventie van druggebruik is een belangrijk maatschappelijk thema" of de opdracht tot "het onderzoeken of Vlaanderen werkt met de meest effectieve preventiestrategieën". Dat zijn allemaal juiste doelstellingen, maar heel vaag en algemeen waar men alle kanten mee uit kan.
Tot op vandaag hebben we hier nog steeds geen krachtdadig strategisch plan middelengebruik, hebben we geen actieplan met een krachtdadig preventiebeleid, hebben we nog altijd geen concrete, doeltreffende preventiestrategieën. Het resultaat is dat het problematisch cannabisgebruik hand over hand toeneemt. Het aantal cannabisverslaafden is de laatste vijf jaar verdubbeld.
Een op vier jongeren die zich aanmelden in een hulpcentrum om professionele hulp te vragen, zegt te kampen met problematisch cannabisgebruik, en deze week heeft ook de Vlaamse Vereniging van Behandelingscentra Verslaafdenzorg, naar aanleiding van de voorstelling van het jaarverslag, aan de alarmbel getrokken.
De vereniging stelt in haar jaarverslag vast dat de hulpvraag van verslaafden met als eerste product cannabis de voorbije jaren aanzienlijk is gestegen. In 2000 ging het over 11 percent, terwijl het in 2005 was opgelopen tot 24 percent.
Mevrouw de minister, we mogen zeggen dat de paarse en paars-groene federale regeringen een verpletterende verantwoordelijkheid dragen. Zij hebben steeds gezegd dat cannabis absoluut niet gevaarlijk is, minder verslavend dan een pint en minder gevaarlijk dan een sigaret. Ik herinner me zelfs uitspraken over chocoladesigaretten, die - in een vorige regering - gevaarlijker zouden zijn dan cannabis.
Mevrouw de minister, vandaag blijkt zeer duidelijk uit wetenschappelijk onderzoek dat dat absoluut niet waar is. Cannabis is wel degelijk heel verslavend. Het THC-gehalte in cannabis benadert de roeswekkende kracht van een harddrug. Met andere woorden, we kunnen cannabisgebruik niet langer banaliseren en gelijkstellen met een sigaret, een pint of een glas wijn.
Mevrouw de minister, u bent bijna drie jaar minister van Welzijn. Nog steeds hebben we geen strategisch plan middelengebruik. Uw voorganger heeft daar ook mee gewacht tot twee maanden voor het einde van de vorige legislatuur, dus u bent niet alleen. Maar nog steeds hebben we geen concrete aanpak van de drugsproblematiek, van het preventiebeleid enzovoort, met de negatieve resultaten waar ik naar verwezen heb.
Wanneer gaat deze Vlaamse Regering - want ik kan nog moeilijk vragen wanneer u dat gaat doen - eindelijk doen wat ze moet doen en werk maken van een krachtdadig preventiebeleid, dat enkel gebaseerd is op ontrading van drugs?
Minister Vervotte heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, ik denk dat ik nooit een onduidelijke boodschap heb gegeven over drugs en dat we altijd een duidelijke keuze hebben gemaakt om de gezondheidsboodschap te geven dat drugs ongezond zijn en men er dus van af moet blijven. Dat is de boodschap die ik, samen met alle gezondheids- en preventiewerkers die al lang aan de alarmbel trekken, telkens heb willen geven.
De informatie die nu naar boven komt in die wetenschappelijke onderzoeken, is niet nieuw. We hebben daar ook al lang rekening mee gehouden in onze strategieën die constant worden toegepast.
Mevrouw Dillen, u weet dat we ondertussen met onze partners werken. We hebben in deze legislatuur wel convenants afgesloten en bijgestuurd. Daaromtrent werd dus wel een duidelijke beleidsbeslissing genomen, waarin we wel degelijk rekening hebben gehouden met de veranderende omstandigheden en ook zelf onderzoek hebben laten doen. We hebben daar niet op gewacht, maar hebben daarop geanticipeerd.
We hebben een onderzoek laten doen dat heeft aangetoond dat het THC-gehalte van cannabis enorm is gestegen. U stelt terecht dat heel wat mensen er nog niet van op de hoogte zijn dat cannabis verslavend is en een veel gevaarlijker en ongezonder drug is geworden.
Als we spreken over de gezondheidsrisico's, hebben we het niet over de gezondheidsrisico's die meestal algemeen bekend zijn, zoals kanker en hart- en vaatziekten. We hebben hier in het parlement al heel wat debatten gehad over de maatschappelijke evoluties en impact, dus dan hebben we het ook over acute angst- en paniekstoornissen, over stemmingsstoornissen en zelfs over psychose. Ongevallen zijn meer bekend, maar het gaat ook over het sneller ontwikkelen van schizofrenie, wat niet onbelangrijk is.
Mevrouw Dillen, ik ben het niet met u eens als u zegt dat er daaromtrent nog niets gebeurd zou zijn. Naast de heroriëntatie van de convenants die we hebben afgesloten, hebben we ook een gezondheidsconferentie gehad. Dat weet u, want we hebben daar al meerdere malen over gesproken in de commissie.
Als u zou gaan kijken naar de resultaten van de gezondheidsconferentie, zou u meer informatie vinden dan wat u hebt gevonden in mijn beleidsnota. De resultaten van die gezondheidsconferentie zijn werkgroepen met heel wat experten. Die hadden we al gemobiliseerd en we hebben een draagvlak gecreëerd in onderwijs, vrije tijd enzovoort. Dat heeft geleid tot zeer concrete strategieën op het domein van werk, gezin, vrije tijd, onderwijs, gezondheidszorgen en hulpverlening. U kunt dat nagaan. Ik heb al meermaals het aanbod gedaan in de commissie om dat te bespreken, want het is zonde dat op het grondige werk dat is geleverd door zoveel experten, nog niet dieper kon worden ingegaan.
De aanbevelingen en strategieën zijn heel concreet. Het gaat bijvoorbeeld over keuzes die we maken, over vroege detectie, een genderspecifiek beleid, het op meer sporen werken enzovoort. Er staan heel wat maatregelen in opgesomd.
Wat staat er nog verder op de rails? U hebt een punt dat er uit de concrete strategieën een actieplan moet komen. We hebben na de conferentie van november 2006, al die strategieën verzameld en onderzocht. We zijn samengekomen met de betrokkenen, wat moet leiden tot een actieplan. Dat actieplan zou afgerond moeten zijn tegen het einde van dit jaar. Er zal een werkgroep voor opgestart worden. Zoals ik al eerder heb aangekondigd, wachten we niet met alle aanbevelingen tot het concrete actieplan er is, we zullen al met sommige aanbevelingen van start gaan. Dat is ondertussen besproken met alle belangrijke en relevante actoren. Vanaf juni 2007 zal er een oproep gebeuren van projecten. Met de sector hebben we de communityprojecten geselecteerd op het lokale en regionale niveau. De geselecteerde thema's zijn stoppen met roken bij een algemeen publiek, alcoholproblemen bij hooggeschoolden en de volwassen bevolking en cannabis bij adolescenten. In totaal gaat het over een bedrag van 550.000 euro die we ter beschikking stellen vanaf juni, en dan zullen we ook de projecten opvragen bij de initiatiefnemers. Daarnaast willen we inzetten op de drugspreventiewerkers van de centra voor geestelijke gezondheidszorg. Vanaf juni komen er in die centra vijf extra drugspreventiewerkers bij.
Wat werd aangekondigd, is ook uitgevoerd. Het breder draagvlak hebben we gecreëerd. Dat heeft geleid tot heel wat strategieën op al deze domeinen. Die worden omgezet in een actieplan. We wachten niet om daar uitvoering aan te geven tot het actieplan helemaal rond is, maar we hebben er al enkele strategieën uit gehaald die vanaf juni van start gaan.
Ik hoop hiermee aangetoond te hebben dat de Vlaamse Regering heel wat belang hecht aan drugspreventie omdat we ervan overtuigd zijn dat er een grote maatschappelijke impact is op mensen en gezinnen. We kunnen maar één boodschap geven, en we zijn dat aan de mensen verplicht, namelijk: blijf van drugs af, begin er niet aan en weet dat het ongezond is. (Applaus bij CD&V en de N-VA)
Mevrouw de minister, ik dank u voor uw uitvoerig antwoord. Er zijn inderdaad strategieën ontwikkeld naar aanleiding van de gezondheidsconferentie van november 2006. Ik ben zeker vragende partij om daar een grondig debat over te voeren in de commissie. We zullen die vraag in elk geval stellen. Het is een materie die zeker de moeite waard is om er meer aandacht aan te besteden.
Mevrouw de minister, we kunnen er spijtig genoeg niet omheen dat op het terrein, ondanks uitgewerkte strategieën en ondanks afgesloten en deze legislatuur aangepaste convenants, de cijfers van drugverslaving blijven stijgen en dat vooral de cijfers van jonge cannabisverslaafden angstaanjagend en werkelijk dramatisch zijn. Ondanks het feit dat de talrijke veldwerkers al jarenlang waarschuwen voor de gevaren van cannabis - en ik ben blij dat u ten minste de moed aan de dag legt om toe te geven hoe verslavend cannabis is - betreur ik dat men dat op een ander niveau, waar een zeer belangrijke verantwoordelijkheid zit, gewoon weglacht. Men blijft stellen dat cannabis niet gevaarlijk is en negeert eenvoudigweg alle waarschuwingen van specialisten en veldwerkers.
Ik blijf dat betreuren. Alleszins wil onze fractie zeker op een heel constructieve wijze meewerken bij de bespreking van de strategieën.
Mevrouw de minister, ik hoop dat het strategisch plan er zeer snel komt. U hebt nu een aantal strategieën. Ik zie niet in waarom het nog heel lang zou moeten duren om dat plan uit te werken. Ik hoop dat het dit Vlaams Parlement niet zal vergaan als in de vorige zittingsperiode. Toen is dit onderwerp herhaaldelijk aan bod gekomen en hebben de opeenvolgende ministers aangekondigd dat dit plan er zou komen. Uiteindelijk is het pas ingediend in de paasvakantie, twee weken voor dit parlement werd ontbonden. Ik hoop dat u hier wel werk van zult maken.
De heer Caron heeft het woord.
Mevrouw Dillen geeft de indruk dat er lichtzinnig wordt gehandeld in het drugsbeleid. Dat zou in zekere zin kunnen. Ze stelt dat het probleem van het cannabisgebruik enorm is toegenomen. Mevrouw Dillen, ik wil dit niet minimaliseren, maar ik wil precies zijn. Zowel in Europa als in Vlaanderen stagneert het aantal gebruikers. Wel zijn er meer verslaafden dan voorheen. Dat heeft vooral te maken met cannabis zelf, waarvan het THC-gehalte veel sterker is dan voordien, wat de drug beter, maar tegelijk ook veel schadelijker maakt. Laat dat duidelijk zijn: het gezondheidsrisico is zeer groot.
Het is niet alleen de preventie die zal tellen. Als we willen dat die drug, die sowieso circuleert in de samenleving, wordt gecontroleerd, dan moeten we pleiten voor een legalisering. We staan niet alleen wat dat betreft. Ik denk aan professor Decorte van de Universiteit Gent. Zelfs Brice De Ruyver pleitte eergisteren in De Morgen voor een beperkte vorm van legalisering van softdrugs, niet om het gebruik te stimuleren, maar om de distributie en de verkoop aan banden te kunnen leggen en maffieuze drugshandelpraktijken te kunnen bestrijden. Dat verdedigen wij. Door legalisering zullen we veel efficiënter aan middelenbestrijding kunnen doen.
Het is immers niet omdat we voor legalisering zijn, dat we voor middelengebruik zijn. Integendeel, we steunen volmondig de ambitie van deze Vlaamse Regering om sterk in te zetten op preventie. We steunen ook de vraag en de resultaten van de gezondheidsconferentie. Ik heb die naar aanleiding van deze vraag nogmaals opgezocht en herlezen. We steunen ook het beleid ter zake.
Mevrouw de minister, u stelt dat het rapport er op het einde van het jaar zal zijn. Zal dat dan ook leiden tot een extra inspanning van de Vlaamse Regering qua financiële middelen en instrumenten, om die preventie extra te stimuleren? Hoe verhoudt het Vlaamse beleid zich eigenlijk tegenover het federale? Ik begrijp dat ook de federale overheid inspanningen levert inzake preventie. Er zou ter zake geen of veel te weinig coördinatie zijn tussen de overheden. Is er een samenwerkingsakkoord? Wordt dit hernieuwd of verbeterd? Hoe wordt een en ander op elkaar afgestemd?
De heer Caron heeft gelijk: er is geen sprake van een algemene toename. Er is een toename van het aantal behandelingen omdat er inderdaad meer verslavingsproblemen zijn.
Mijnheer Caron, er is wel degelijk een probleem, omdat er federaal een aantal cellen zouden moeten functioneren. Daar zou overleg moeten worden gepleegd tussen de gemeenschappen en de federale overheid. Met betrekking tot de drugsnota, die nog tijdens de vorige federale regeerperiode werd opgesteld, zijn de zaken wat stilgevallen. We hebben geen overleg kunnen plegen. Er is zelfs sprake van cellen die normaliter moesten worden opgericht, en die niet opgericht zijn. Wij betreuren dat ook. We vinden dat immers belangrijk. Het is ook duidelijk aan bod gekomen tijdens de gezondheidsconferentie. Het normerende kader is belangrijk, maar ook het maken van afspraken met politie en gerecht. Het gaat dus niet alleen over de boodschap, maar ook het volgen hiervan en de hele keten.
Onder meer Binnenlandse Zaken speelt daar een belangrijke rol in. Dat punt zal zeker veel aandacht moeten krijgen in de toekomst. Die afstemming is immers cruciaal om te komen tot een totaalbeleid qua drugs. We hebben nu geprobeerd op het Vlaamse niveau coherentie tot stand te brengen, maar we moeten ook rekening kunnen houden met de federale overheid. Die afstemming kan beter, maar dan moeten die cellen worden opgericht. Dat is niet gebeurd.
Mijnheer Caron, mijn fractie is in elk geval geen voorstander van het legaliseren van drugs. Wij zijn ervan overtuigd dat daardoor het gebruik enkel zal toenemen. U zegt dat het gebruik van cannabis op dit ogenblik is gestagneerd. Dat is zo het laatste jaar, maar tegelijkertijd stellen we vast dat het aantal cannabisverslaafden de laatste vijf jaar angstaanjagend gestegen is. Ik heb de cijfers hier. U kent ze ook.
We moeten dringend werk maken van een krachtdadig ontradingsbeleid waarin we jongeren duidelijk de boodschap brengen dat cannabis absoluut niet hetzelfde is als een pint, een chocoladesigaret of een gewone sigaret. Het is integendeel bijzonder gevaarlijk en heeft zeer verslavende effecten. Ik hoef u niet te overtuigen van de negatieve gevolgen voor de gezondheid.
Het incident is gesloten.