Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, het is een traditie in gemeenten waar elektronisch wordt gestemd dat de overheid een mogelijkheid biedt aan de kiezers van die gemeenten om op voorhand het elektronische systeem even te testen, om hen even te tonen hoe het stemmen in zijn werk gaat. Op die manier zijn de mensen op de verkiezingszondag niet al te zenuwachtig en blijven ze niet al te lang in het stemhokje. Deze traditie is lovenswaardig.
In het verleden werd bij de demonstratie van het elektronisch stemmen altijd gewerkt met fictieve partijnamen. Soms werd gewerkt met cijfers, of met de letters van het alfabet of kregen de partijen namen zoals 'lelie', 'roos' en 'cactus'. De eerste keer dat de Vlaamse administratie instaat voor de test, is de organisatie tot onze verbazing gewijzigd. Uw administratie heeft op 22 mei een demodiskette naar de gemeentebesturen gezonden met de mededeling dat de diskette op de computer in het gemeentehuis kon worden geladen om aan de mensen te tonen. Bij het openen van het programma bleek dat de lijst bestond uit '1 VLD', '2 CD&V', '3 SP.A', '4 Groen!', '5 Gemeentelijst' en 'blanco'.
Mijnheer de minister, de demodiskette is bedoeld voor mensen die niet vertrouwd zijn met het elektronisch stemmen en dat was de lijst die ze te zien kregen op het computerscherm. Dat was het geval in heel wat gemeenten, onder meer in die van u. Men zag dit onder meer in Lanaken, Overpelt, Neerpelt, Evergem, en Waarschoot. Het spijt me, maar dit is een vorm van manipulatie. Het gaat om mensen die al kwetsbaar zijn en niet vertrouwd zijn met computers. Ze werden terecht uitgenodigd om eens te komen kijken en eens te proberen zodat ze weten hoe ze moeten stemmen. Die mensen werden niet alleen geconfronteerd met echte partijnamen, de namen stonden bovendien in een verkeerde volgorde, met de VLD op kop.
Dit is manipulatie. Het wekt ten minste de suggestie dat die partijen alleen in die gemeenten opkomen. Het zal dus ook geen toeval zijn dat uw partij daar als eerste opstond en dat onze partij gewoon niet werd vernoemd.
Ik pleit niet voor een aanpassing, waarbij onze partij wel wordt vernoemd. Ik pleit voor een systeem dat neutraal te werk gaat. Mijnheer de minister, uw administratie heeft op 7 augustus een tweede demonstratiediskette gestuurd naar de gemeentebesturen. Die werkte wel zoals het moet. Als men het computerscherm opent voor een test, verschijnen partij 1, partij 2, partij 4 en partij 5, zoals het van bij het begin had gemoeten. Dit is een vorm van manipulatie. Zelfs op dit ogenblik zit bij sommige gemeenten nog altijd het eerste testprogramma, met de echte namen van de partijen, zonder onze partij, en in een verkeerde volgorde.
Mijnheer de minister, hoe zult u ervoor zorgen dat alle gemeenten waar mensen het elektronische stemsysteem zullen testen, de tweede versie hebben? Hoe kan het dat uw administratie zo'n demonstratiediskette naar alle gemeenten heeft gestuurd? Dit neigt naar manipulatie en u bent er als minister van Binnenlandse Aangelegenheden politiek verantwoordelijk voor. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Keulen heeft het woord.
Wat gebeurd is met die eerste demodiskette had niet mogen gebeuren. Los van het probleem voor uw partij, kunnen we op voorhand niet weten welke partijen aan de verkiezingen zullen deelnemen. Niet enkel het Vlaams Belang, maar ook andere nationale partijen werden er niet op vermeld. U doet het voorkomen alsof u als enige wordt geviseerd en dat is niet juist.
Nadat de fout werd vastgesteld, werd een nieuwe demodiskette gemaakt met letterwoorden in plaats van partijnamen. Ik heb daar vorige week pas kennis van gekregen. Ik zeg dat niet om me te verschuilen, want de minister is inderdaad politiek verantwoordelijk. Meteen heeft de administratie nog een nieuwsflash aan alle gemeenten gestuurd om eraan te herinneren dat de eerste demodiskette niet mag worden gebruikt en dat moet worden gewerkt met de tweede.
Mijnheer Van Hauthem, naar aanleiding van uw actuele vraag heb ik de administratie gevraagd om die nieuwsflash te herhalen. Ik heb ook een onderzoek gevraagd naar hoe dat eigenlijk kon gebeuren, want ik vind het zelf ook heel vreemd. Werken met partijnamen zonder te weten welke zullen deelnemen aan de verkiezingen, en andere partijen uitsluiten, kan onder geen enkel beding.
De tweede diskette is neutraal. De proefstemmingen vinden pas nu plaats en dus met de correcte demodiskette. U beweert dat dat op sommige plaatsen nog niet het geval is. Dat zal ik onderzoeken, precies om het te corrigeren, om mensen goed voor te bereiden, en zeker niet om mensen te manipuleren en te beïnvloeden. Laat dat duidelijk zijn. Ik wil een correct verloop van de verkiezingen. De voorbereidingen moeten gebeuren zoals het hoort.
Hoe komt het dat die demodiskette op 22 mei is verstuurd? Dat is toch gebeurd onder auspiciën van uw administratie? De onderrichtingen staan zelfs op de website. Wie heeft het in zijn koker gehaald om zoiets te doen?
Gaat u eventueel maatregelen nemen tegenover diegene die zoiets in zijn koker haalt? Het kwaad is geschied, mijnheer de minister. Er is effectief een gecorrigeerde versie doorgestuurd. Nu ligt het aan de gemeentebesturen om te bepalen welke versie ze gebruiken. Wij stellen vast dat bepaalde gemeenten zoals Waarschoot tot op de dag van vandaag gebruikmaken van de eerste demodiskette met de partijnamen en niet met de fictieve neutrale namen. Het is uw politieke fout dat dit is gebeurd en dat de gemeentebesturen nu twee versies hebben die ze naargelang het geval op de computer zetten. Ik zou niet willen dat er na de verkiezingen een klacht wordt ingediend op basis van wat er gedemonstreerd is voor de verkiezingen. Mijnheer de minister, uw politieke verantwoordelijkheid is bijzonder groot in deze.
Mijnheer Van Hauthem, de demodiskette is opgemaakt door EDS-Telindus en verstuurd door de administratie. Het kabinet was daar niet bij betrokken. Er is meteen een gecorrigeerde demodiskette verstuurd. De gemeenten weten heel goed dat ze de tweede diskette moeten gebruiken en niet de eerste. We hebben dat al eens herhaald en dat gebeurt vandaag opnieuw. Ik heb een onderzoek gevraagd en er zullen maatregelen en sancties volgen want het gaat hier om een fout die had kunnen worden vermeden.
Het incident is gesloten.