Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Stassen heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, binnen enkele maanden zijn het gemeenteraadsverkiezingen. Daar zijn duizenden mensen bij betrokken. We zouden kunnen stellen dat het een groot feest van de democratie is. Er zullen duizenden mensen op de lijsten van de Vlaamse steden en gemeenten staan. Dat vind ik ook een goede zaak.
Het is dus met enige schroom dat ik mijn vraag stel. Ik stel de vraag omdat vorige week is bekend geraakt dat een lid van het directiecomité van de VRT zich als onafhankelijke kandidaat stelt op een lijst in de stad Lier. Er zijn nogal wat reacties op gekomen, onder meer ook vanuit de VRT nieuwsdienst zelf. Deze beschikt over interne regelingen beschikken die zeggen hoe de journalisten met de politieke wereld moeten omgaan en met mensen die zich voor allerlei verkiezingen kandidaat stellen. Ze zijn dan niet langer in staat om hun beroep uit te oefenen. Dat wordt dan disponibiliteit genoemd. De interne regeling wordt via de deontologische code vastgelegd. Dat maakt dat de nieuwsdienst zich onafhankelijk kan opstellen. Dat is trouwens de opdracht van de publieke omroep en dat is een goede zaak.
De VRT-nieuwsdienst vindt, en heeft daarin groot gelijk, dat de kandidaatstelling van een topfiguur van de openbare omroep en lid van het directiecomité, mogelijks gevolgen heeft voor de onafhankelijkheid van de VRT. Het gaat er dan niet om op welke lijst dat precies is. Dat is de stelling die de nieuwsdiensten hebben ingenomen. Ik denk dat ze gelijk hebben.
Ik wil niet dat het Vlaams Parlement hier ingrijpt en een decreet goedkeurt om dat te verbieden. Ik vind niet dat het de taak is van dit parlement om te verbieden deel te nemen aan verkiezingen. Ik vraag wel dat de openbare omroep goed nadenkt over de wijze waarop hij zich als onafhankelijke omroep in het medialandschap en het politieke landschap opstelt ten aanzien van personen die het gezicht betekenen van de openbare omroep en zich politiek kandidaat stellen. Dat is goed geregeld voor de mensen die op de nieuwsdienst werken. Dat moet ook kunnen voor de topmensen.
Ik vraag geen decretaal initiatief, wel dat er een overleg wordt gehouden om de bezorgdheid te uiten over de onafhankelijkheid van de VRT. Het feit dat een lid van het directiecomité zich kandidaat stelt is geen goede zaak voor de onafhankelijkheid van de VRT. Ik vraag u om in een overleg met de VRT te vragen dat deze zaak intern wordt geregeld zodat zich zulke problemen in de toekomst niet meer voordoen. (Applaus bij CD&V en het Vlaams Belang)
Minister Bourgeois heeft het woord.
Het is natuurlijk een goede zaak dat zoveel mogelijk mensen aan de gemeenteraadsverkiezingen deelnemen. Dat is hun recht en de beperkingen op verkiesbaarheid en onverenigbaarheden moeten zo minimaal mogelijk zijn. Ik hoor nu stemmen opgaan om de onverenigbaarheden uit te breiden. We moeten toejuichen dat zo veel mensen hun verantwoordelijkheid opnemen.
Ik heb contact opgenomen met de VRT om te vragen welke regels nu gelden. Er bestaan blijkbaar richtlijnen, ook voor de huidige gemeente- en provincieraadsverkiezingen. De VRT maakt een onderscheid tussen informatieve en andere programma's. Over informatieve programma's is de VRT zeer duidelijk. Personeelsleden die kandideren mogen in verkiezingsperiodes niet op een hoorbare of zichtbare wijze aan informatieve programma's meewerken. Daar is een absoluut schot tussen geplaatst. Voor andere programma's geldt dat niet. Daarvoor geldt wel de algemene regel van terughoudendheid en de meldingsplicht aan de directie. Dat staat allemaal in het licht van de onpartijdigheid die de VRT moet verzekeren.
Eenmaal verkozen, gelden voor journalisten bepaalde onverenigbaarheden. Een statutair journalist wordt ambtshalve in disponibiliteit gesteld. Als het om een contractuele journalist gaat, wordt de arbeidsovereenkomst geschorst. Dit zijn de geldende regels. De VRT regelt dit intern en blijft hiermee op een armlengte afstand. Mijns inziens, moeten we deze handelwijze onderschrijven. Het verzekeren van de onpartijdigheid behoort tot de taken van de VRT.
Een ander element van deze zaak is de perceptie. Ik meen trouwens dat de actuele vraag van de heer Stassen door dit element is geïnspireerd. Persoonlijk ben ik van mening dat ambtenaren van dit niveau beter niet aan dergelijke verkiezingen deelnemen. We leven nu eenmaal in een perceptiesamenleving. Hoewel het hier om lokale verkiezingen gaat, zouden de betrokken ambtenaren de indruk kunnen wekken dat de onpartijdigheid wordt doorbroken. In onze samenleving hebben de media veel aandacht voor wat er bij andere media gebeurt en voor BV's. Dit geldt per definitie voor televisiefiguren. Op die manier kan een kandidaat een bepaalde perceptie in het leven roepen.
Persoonlijk vind ik dat de betrokken ambtenaar beter een andere keuze had gemaakt. Het lijkt me evenwel bijzonder moeilijk op algemene wijze in te grijpen en de regels te veranderen. Als ik de heer Stassen goed heb begrepen, is dit trouwens zijn vraag niet. Ik zal dit bij gelegenheid bij de VRT aankaarten. Ik zal dit met de nodige terughoudendheid en onafhankelijkheid ten aanzien van de instelling doen.
Ik pleit niet voor een uitbreiding van het aantal onverenigbaarheden. Dit zou geen goede zaak zijn. Ik vind dat de VRT goed moet nadenken over de omgang met de politieke kandidatuur van een leidende figuur van de openbare omroep. Het verschil tussen landelijke en gemeentelijke verkiezingen speelt hierbij geen rol. Ik zou de minister nogmaals willen vragen deze zaak bij de VRT aan te kaarten. Mij lijkt dit alles alvast geen goede zaak. Een sterke openbare omroep is een onafhankelijke openbare omroep. Dit geldt voor de nieuwsdiensten en voor de leidende figuren van die omroep.
Het incident is gesloten.