Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de houding van de Vlaamse Regering ten aanzien van politieke standpunten ingenomen door provinciegouverneurs, naar aanleiding van nieuwe uitspraken van de Limburgse gouverneur
Verslag
De heer Dewinter heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister-president, leden van de regering, dames en heren, aan de soap 'Doet-ie het of doet-ie het niet', met minister-president Leterme in de hoofdrol, schijnt blijkbaar geen einde te komen. Hoe minder u wilt spreken over het thema of u de lijsttrekker zal worden van uw partij voor de federale verkiezingen, hoe meer erover wordt gesproken in de media en door de vijanden binnen uw eigen meerderheid van de sp.a en naar verluidt ook steeds meer van de VLD.
Mijnheer de minister-president, het is van uw vrienden dat u het moet hebben. U hebt de man pas benoemd en een goede job gegeven als gouverneur, maar hij was er dit weekend als een van de eersten bij om u onderuit te halen in een interview met het staatsblad van Limburg of met andere woorden 'Het Belang van Limburg' want de heer Stevaert wordt ook 'de koning van Limburg' genoemd. Hij heeft er zijn wijsheden gespuid en zegt onder andere: 'Yves Leterme zit muurvast tussen zijn partij en Vlaanderen want als je de verkiezingen wint, ben je nog niet zomaar premier. Als Leterme voor het premierschap gaat en het lukt niet, wordt het uitzonderlijk moeilijk voor hem om terug te gaan naar de Vlaamse Regering. Anderzijds vraag ik me af op basis waarvan hij premier zou worden. Als Di Rupo de Waalse christen-democraten van de cdH in de oppositie dwingt, dan staat Leterme niet meer aan het hoofd van de grootste politieke familie. Leterme kan dus nooit winnen. De verkiezingen zijn voor hem een ramp.' Tot daar het citaat van de koning van Limburg, de Limburgse gouverneur Steve Stevaert die zich bij deze gebogen heeft over uw politiek lot en dat van uw partij.
Het water is diep en wordt steeds dieper tussen de paarse vleugel van deze regering en de christen-democratische Vlaams-nationale vleugel. Ze kunnen het achter de schermen steeds minder goed met elkaar vinden. (Opmerkingen van de heer van Rompuy)
Mijnheer Van Rompuy, er zijn mensen die in een soap gevraagd worden en er zijn anderen die zich er zelf in wringen. U doet dat via uw website: het enige middel dat u nog rest om nu en dan ook eens in de media aandacht te genieten. De heer Stevaert heeft zich wel een rol in de soap verworven.
Het water wordt steeds dieper binnen deze coalitie. Dat verheugt me niet, ik stel het alleen vast.
U zult natuurlijk ooit de vraag der vragen moeten beantwoorden. In de pers zegt u dat u weigert het daarover te hebben. U zou nochtans de moed moeten hebben om te zeggen wat de politieke toekomst van de minister-president van Vlaanderen is. Gaat u het aangegane engagement waarmaken? Van over de taalgrens heeft minister Didier Reynders daarover zijn mening geventileerd. In een interview zei hij dit weekend: 'Leterme heeft als minister-president ambitieuze plannen. In 2007 zullen die nog niet volledig uitgevoerd zijn. Als dat de uitdaging is, dan moet je er als politicus ook volledig voor gaan. Tenzij je de Vlaamse Regering als een fitnesszaal ziet waar je traint vooraleer je naar het federale niveau gaat.' Ik ben het met hem op dat punt eens. Zijn visie op dit parlement is niet echt lovend. Wij zijn de fitnesszaal die politici moet klaarstomen voor het federale niveau. De liberalen kennen er alles van, getuige wat de heer Dewael eertijds heeft gedaan. De heer Reynders heeft gelijk als hij zegt dat men voor zijn project moet durven gaan.
Ik vraag me daarom af waarom de minister-president niet durft te zeggen dat hij de leider van deze regering is en blijft? Waarom zegt hij niet dat hij in 2004 is verkozen om dit project waar te maken, en dat hij voor de volle vijf jaar gaat? Als hij dat doet, is de discussie afgelopen. Nu sleept dat allemaal aan. Nochtans heeft hij de sleutel in de hand. Hij kan aan deze pijnlijke soap een einde maken.
In dit dossier heeft de minister van Binnenlandse Aangelegenheden natuurlijk ook een verantwoordelijkheid. Als hij dat wil, kan hij het vuur tussen Sp.a en CD&V nog wat oppoken. Hij heeft hierover al op vragen van de heer Sauwens moeten antwoorden. Kan het dat gewezen politici van hieruit in een gouverneurszetel worden gekatapulteerd, maar dat die nieuwe gouverneur denkt dat hij aan politiek kan blijven doen? Het decreet is duidelijk: een gouverneur is een lid van de Vlaamse overheid. Hij heeft een vrij apart statuut; een statuut sui generis. Hij is de voorzitter van de deputatie. Hij is de commissaris van de federale regering en de commissaris van de federale regering. Dat is zijn taak. Hij moet politiek neutraal zijn. De heer Stevaert is dat nog nooit geweest, en hij zal dat ook nooit worden. Dat maakt van zijn benoeming tot gouverneur een politieke fout. Dat is uw probleem, niet het mijne.
Mijn probleem is dat deze gouverneur zich steeds meer met politiek bezighoudt en vindt dat dit ook zo moet. Naar aanleiding van een vorige vraag van de heer Sauwens hebt u gezegd dat u met hem eens zou bellen. Dat telefoongesprek heeft blijkbaar niet veel uitgehaald. Ofwel luistert hij niet naar u, ofwel bent u niet expliciet genoeg geweest. Ik heb gehoord dat de minister-president heeft gezegd dat hij zelf eens zou bellen. Ondertussen is er wellicht met Limburg getelefoneerd. (Minister-president Leterme schudt ontkennend het hoofd)
Ik neem er akte van dat dit niet is gebeurd. In elk geval zal bellen niet volstaan om de heer Stevaert te overtuigen. Er zullen kordatere middelen moeten worden gebruikt. Ik denk dan bijvoorbeeld aan sancties, zoals een reprimande. Of durft u dat niet? Bent u bang om de socialistische fractie voor het hoofd te stoten? Bent u bang om de cohesie van de regering nog meer in het gedrang te brengen? Ondertussen zit u wel met een gigantisch politiek probleem. U kunt niet beslissen of u deze regering wilt verder leiden dan wel de heer Verhofstadt van de troon wilt stoten. En u zit als voogdijoverheid met een gouverneur die niet in de hand is te houden.
Dat soort van politieke uitspraken door gouverneurs moet stoppen. Zeker de heer Stevaert moet begrijpen dat de ambtswoning van de gouverneur geen RVT is voor gebuisde of gepensioneerde politici. Het komt de minister-president toe om dat de gouverneurs duidelijk te maken. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Sauwens heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, leden van de regering, geachte collega's, op 9 november heb ik minister Keulen al over dit onderwerp ondervraagd. Toen heb ik gezegd dat een aantal collega's erg gedreven zijn. Ze zaten tot een jaar geleden op onze banken. Het kan dat ze dachten dat ze op hun oude elan als volksvertegenwoordiger, minister of partijvoorzitter konden doorgaan.
U hebt toen geantwoord dat de spelregel is dat ze in hun publieke optreden politiek neutraal moeten zijn. Daar kan nooit aan worden getornd want het bepaalt ook het gezag van hun functie. Ik citeer uit het verslag.
Daarnet in de wandelgangen vonden een paar collega's dat we niet moesten overdrijven want dat hij geen politieke uitspraken had gedaan. Wat mij bijzonder stoort is het volgende aspect. Door constant in de wijvorm te spreken, associeert hij zich niet alleen met wat in het verleden is gebeurd in de Spa. Hij blijft ook nu dezelfde toon hanteren. Ik citeer:
"Democratische partijen zouden moeten beginnen met veel meer van hun eigen kracht uit te gaan. Het Vlaams Blok is de enige partij die dat doet. De andere partijen zitten te veel in het defensief. Tegenover de aanpak van het Vlaams Belang moeten we een correct populisme inzetten zoals Lode Craeybeckx en Camille Huysmans dat deden. De vraag is hoe men politiek kan vereenvoudigen zonder te versimpelen?"
In wijtermen spreken terwijl het om een partij gaat die 22 percent van de stemmen haalt? Zelfs als ik het eens zou zijn met een groot gedeelte van de analyse, vind ik niet dat hij als provinciegouverneur deze partijpolitieke, strategische overwegingen kan te berde brengen. Er is heel veel volk in de arbeidsvijver te vissen. Ik denk aan de christelijke arbeidersbeweging, het Vlaams Belang en zo meer.
"De Vlaamse socialisten hebben zich destijds geprofileerd als Belgische nationalisten. Toch hebben we ons gehandhaafd rond 20 percent. In bepaalde hoek hebben we terrein prijsgegeven. Gelukkig spreken we tegelijk nieuwe kiezers aan: jongeren, vrouwen. Het socialisme heeft altijd gestreden voor de emancipatie van bepaalde bevolkingsgroepen. Eerst de arbeiders, daarna de vrouwen. Nu verdienen de tweeverdieners het respect van de socialisten."
Hij spreekt hier niet als gouverneur van Limburg. Hij spreekt hier duidelijk als socialist. De vraag is of dat wel kan. Het staat haaks op wat u zelf hebt gezegd in november, toen we de vraag hebben gesteld. Hij zegt trouwens in het interview wat intussen een publiek geheim is, namelijk dat hij adviseur is voor de opmaak van het socialistische partijprogramma van de PVDA in Nederland. Het blijkt ook - en we krijgen daar dagelijks signalen van, dat hij zeer actief is in de Spawerking, de lokale werving van kandidaten en in de strategie op het lokale niveau in de provincie Limburg.
U moet ons niet kwalijk nemen dat wij aan de minister vragen wat hij intussen heeft gedaan. Het gaat niet alleen om de heer Stevaert. Ik heb gezien dat onze goede vriend, de heer Denys, gouverneur van Oost-Vlaanderen, aan een ronde van Oost-Vlaanderen is begonnen. Ik zou alweer citaten uit de kranten kunnen voorlezen. Minister Flahaut viel bijna van zijn stoel toen de gouverneur van Oost-Vlaanderen kwam pleiten voor meer militairen. Het gaat blijkbaar om een algemeen structureel probleem. Mediapolitiek wordt voortgezet rond belangrijke strategische functies binnen de ambtenarij.
Ik wil nog even citeren uit het Overzicht van het Belgisch Adminstratief Recht geschreven door professor Vande Lanotte, hoogleraar aan de universiteit van Gent. Hij schrijft: "Het statuut van de gouverneur. In iedere provincie is er een gouverneur die de commissaris is van de federale regering in de provincie." Daar kunnen we ook de commissaris van de Vlaamse Regering naastzetten. De cursus dateert immers van enkele jaren geleden.
"De gouverneur is de vertegenwoordiger van het algemene bestuur in de provincie. Als politiek ambtenaar moet hij het vertrouwen van de regering hebben en behouden. Hij dient zich naar haar instructies te schikken. Voor de aangelegenheden waarvoor de gouverneur optreedt namens de gemeenschap of het gewest, moet hij de onderrichtingen volgen van de gemeenschaps- of de gewestregering.
Als toezichthoudende overheid en als bij de werking van de Raad en van de Bestendige Deputatie betrokken gezagsorgaan, kan hij de hem opgedragen taken slechts op doeltreffende en vlotte wijze volbrengen als het vertrouwen in de regering en de provinciale overheden bewaard blijven." Dat is de eerste paragraaf van het hoofdstuk De gouverneur.
Daar kan dus geen discussie over zijn. Men kan dit minimaliseren of bagatelliseren, maar uiteindelijk is er toch een norm.
Ik herinner me de regeringsverklaring van 1999. De betrokken gouverneur lag toen zelf aan de basis van het regeerakkoord. De eerste bladzijde van dit akkoord staat bol van de retoriek over het primaat van de politiek. De politieke verantwoordelijken zijn door de bevolking verkozen en moeten de beslissingen nemen.
Het is het een of het ander. De gouverneur heeft beschouwingen bij de carrièreplanning van de minister-president geuit. Ik zou wel eens willen weten hoe lang een ambtenaar in het Provinciehuis in Hasselt op zijn stoel zou blijven zitten indien hij publiek in kranten de vraag stelt of de gouverneur van Limburg na de verkiezingen van oktober 2006 nog zal kunnen functioneren en of diezelfde gouverneur niet beter naar Hasselt zou terugkeren. Voor een kleine ambtenaar van de provincie Limburg zou dat geen twee minuten duren. De machinerie zou onmiddellijk in gang schieten. Gezien de gulheid van dit parlement en van deze regering, laten we dit allemaal maar gebeuren. Het gaat hier nochtans om een ambtenaar.
Het is het een of het ander. We kunnen voor het politieke debat kiezen. We kunnen dit debat op basis van de door de heer Stevaert ontwikkelde argumenten voeren. We kunnen zelfs besluiten dat Oost-Vlaanderen meer militairen nodig heeft. We kunnen dit debat voeren. Dit debat moet dan echter wel binnen de geslotenheid van de gekozen organen worden gevoerd en moet uiteindelijk in een besluit van de politiek gekozen organen uitmonden.
Nu bevinden we ons in een andere situatie. De gouverneur is een ambtenaar die zich in de perfecte neutraliteit moet hullen. Hij moet dat trouwens niet zomaar doen. De gouverneur kan de begroting van elke gemeente in zijn provincie goedkeuren of schorsen. Hij moet de rekeningen van de gemeenten goedkeuren. Indien een burger onregelmatigheden bij een bepaald bestuur vaststelt, moet hij bij de gouverneur klacht indienen. Welke inwoner van een Limburgse gemeente met een socialistische burgemeester heeft nog de volle vrijheid om bij de gouverneur een klacht neer te leggen, nu hij weet dat diezelfde gouverneur zich zo partijpolitiek opstelt? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Dit betekent dat niet alle burgers op dezelfde wijze hun rechten kunnen aanwenden. Ik beweer niet dat dit bij de behandeling van individuele klachtendossiers of van begrotingen en rekeningen het geval zal zijn. Ik heb in dit verband momenteel geen concrete aanwijzingen. Dit soort publieke politieke uitspraken hangen echter een zweem van partijdigheid rond een functie die dat absoluut moet missen. Een gouverneur put zijn gezag uit zijn neutraliteit. Hij staat boven het partijpolitieke gewoel.
Volgens de heer Stevaert is een gouverneur geen bloempot. Wie durft te beweren dat de heer Kinsbergen, de heer Balthazar of mevrouw Houben-Bertrand geen goede gouverneurs waren? Zij hadden heel sterke persoonlijke overtuigingen, maar zij zijn er tegelijkertijd in geslaagd om gedurende hun volledige mandaat boven elk partijpolitiek gewoel te staan. Dat waren geen bloempotten. Dat waren mensen die op een bezadigde, rustige manier de katalysator van de gezonde krachten in hun provincie vormden. Dat was ook hun opdracht.
Een gouverneur die echt de gouverneur van alle inwoners van zijn provincie wil zijn, moet zich totaal hoeden voor partijpolitieke uitspraken zoals ze thans helaas worden gedaan. In de privé-sfeer van de eigen kerk of tempel kan hij zich omringen met de vrienden die hij zelf kiest. Hij kan hierover allerlei contacten onderhouden. Hij kan eigen discussiegroepen oprichten. Hij kan zelfs zijn memoires voorbereiden. Tijdens publieke optredens moet hij zich echter onthouden van commentaar die in een democratie in een verkozen parlement thuishoren.
Mijn fractie tilt hier zwaar aan. We willen de zaak echter niet dramatiseren. We eisen vandaag geen sanctie. We zijn bekommerd om de scheiding der machten en om de eerlijke, discrete, correcte en deontologisch verantwoorde omgang met de structuren van onze samenleving.
Mijnheer de minister, welke afspraken zijn met de gouverneur gemaakt? Op welke manier zal de Vlaamse Regering als voogdijoverheid optreden, nu die afspraken blijkbaar worden genegeerd? Op welke manier zal de Vlaamse Regering ervoor zorgen dat deze feiten zich in de toekomst niet zullen herhalen?
Ik wil nog iets ter overweging meegeven. Tijdens een vorige regering was ik minister van Ambtenarenzaken. Omwille van de responsabilisering van ons topmanagement zijn we in veel gevallen overgegaan tot het organiseren van mandaatfuncties. Iemand wordt voor vijf jaar aangesteld in een topfunctie. Na die periode volgt een evaluatie en wordt nagegaan of de man of vrouw dezelfde functie kan blijven vervullen of niet.
Ik wil aan de regering suggereren om eens te onderzoeken in hoeverre de invoering van de mandaatfunctie voor provinciegouverneurs een goede zaak zou zijn voor de hele Vlaamse gemeenschap. (Applaus bij CD&V, de N-VA, het Vlaams Belang en Groen!)
Minister Keulen heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collega's, ik heb het statuut van de gouverneurs nog eens nagelezen. Mijnheer Sauwens, mijnheer Dewinter, zij hebben een fundamenteel spreekrecht. Dat is zo opgenomen in hun statuut.
Aan het spreekrecht zijn wel een aantal beperkingen verbonden. Zij mogen de staatsveiligheid niet in het gedrang brengen, de openbare orde niet verstoren en ze moeten hun ambt op een loyale en correcte manier uitoefenen, onder het gezag van de Vlaamse en de federale regering. Wat absoluut niet kan, zijn partijpolitieke uitspraken. Mensen hebben recht op een politieke overtuiging, maar in de hoedanigheid van ambtenaar of een statuut sui generis mag men zich niet publiek uitlaten over die politieke overtuiging.
Mijnheer de voorzitter, collega's, ik heb hierover al meerdere vragen gekregen. Mijnheer Sauwens, u hebt hier trouwens al naar verwezen. We hebben het geval besproken met het college van gouverneurs op 5 december 2005. De gouverneurs zijn vragende partij voor het recht van spreken. Ik vind dat een goede zaak. Een gouverneur moet de ruimte krijgen om advocaat te zijn van zijn provincie, waarbij we het provinciaal belang ruim mogen interpreteren.
Partijpolitieke uitlatingen kunnen niet. Het kan ook niet dat de gouverneur het beleid van de regeringen waarvoor hij werkt, evalueert en kritiseert. De gouverneur moet loyaal zijn in de uitoefening van zijn ambt. Dat staat als een paal boven water.
Over de uitspraken van gouverneur Stevaert is in de media al drie dagen veel te doen. Ze raken duidelijk de gemoederen. Ik heb gouverneur Stevaert opgebeld en hem met de situatie geconfronteerd. Ik heb het kader geschetst, waarna zijn eerste uitspraak was: 'Ik heb daarmee geen enkele partijpolitieke bijbedoeling gehad.' (Rumoer)
De gouverneur zegt dat hij een analyse wou maken van ons federaal stelsel, met opeenvolgende verkiezingen, waarbij bepaalde kandidaten vandaag een Vlaamse rol hebben en morgen of overmorgen een federale rol vervullen. Ik heb daar duidelijk op gerepliceerd en heb tegen de gouverneur gezegd dat heel veel mensen dat standpunt niet delen. Ondertussen vond ook een gesprek plaats tussen de gouverneur en de minister-president. Ik heb ook gezegd dat ik, als ik gouverneur zou zijn, die uitspraak niet zou hebben gedaan.
Tijdens de volgende bijeenkomst van het college van gouverneurs zullen we dat opnieuw bespreken. Als een spreekrecht statutair is vastgelegd, is het niet goed dat er vaak controverse is over uitspraken van gouverneurs. Dat is in de eerste plaats een slechte zaak voor de gouverneurs zelf.
Ik heb gouverneur Stevaert er ook op gewezen dat het een ambt is dat heel veel prestige en aanzien geniet bij de bevolking, wat werd opgebouwd door een traditie van 175 jaar. Dat aanzien hebben de gouverneurs verworven door hard te werken en zich volledig in te zetten voor hun provincie, maar ook door zich te onthouden van partijpolitieke uitspraken. Dat is cruciaal.
Ik wil er alles aan doen om ervoor te zorgen dat die evenwichten ook in de toekomst bewaard blijven en dat er niet aan wordt getornd. (Applaus)
Minister-president Leterme heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collega's, ik onderschrijf uiteraard wat minister Keulen heeft gezegd. Ik wil er nog een aantal dingen aan toevoegen.
Ik vind het jammer dat het politieke debat van de afgelopen dagen over andere dingen gaat dan de echte samenlevingproblemen waarover we hier vorige week en de week daarvoor nog goede debatten hebben gevoerd naar aanleiding van de gebeurtenissen in Antwerpen. Ik vind dat er belangrijker thema's zijn dan de bespiegelingen die dit weekend in een aantal kranten werden geventileerd.
We hebben er inderdaad alle belang bij dat de functie van gouverneur, zoals die thans is uitgetekend in onze instellingen, boven de partijpolitiek staat. Bovendien wil ik bevestigen dat de gouverneur van Limburg me gisteren op eigen initiatief heeft opgebeld om zich te verontschuldigen.
Mijnheer de minister-president, ik noteer dat u het jammer vindt dat het debat al drie dagen beheerst wordt door zaken die niet echt de maatschappelijke problematiek van het moment behelzen, maar dat moet u uiteindelijk alleen maar uzelf verwijten. U hebt de sleutel in handen. U bent degene die dit debat kan doen stoppen. Dat betekent dat u uitsluitsel zult moeten geven over uw plannen. Zult u als Vlaams minister-president verder deze ploeg blijven leiden of zult u overstappen naar de overkant van de straat, naar de federale regering? Velen hebben dat voor u al gedaan. U hebt dus de sleutel in handen om het debat hier en nu te beslechten en dan kunt u zich nog drie jaar bezighouden met de grote maatschappelijke problemen en met de projecten die u op de rails wilt zetten.
Ik heb de indruk dat de heer Stevaert niet alleen een slechte gouverneur, maar ook een slechte leugenaar aan het worden is. Hij zegt dat hij geen partijpolitieke uitspraken heeft gedaan, maar ik raad iedereen aan om het interview eens te lezen. Ik ga er nu niet uit citeren, maar als politicus vraag ik me toch af wat een politiek interview dan eigenlijk is. Ik weet het niet, want blijkbaar heeft dat interview van twee pagina's niets te maken met politiek.
De provocatie wordt ten top gedreven. Gouverneur Stevaert zegt in het interview immers dat hij geregeld in Nederland is, waar hij de socialistische PVDA van de heer Bos helpt bij het schrijven van haar programma. Hoe kan een gouverneur van dit land nu een buitenlandse partij helpen? Ik hoor een collega aan de rechterkant over collaboratie spreken. Ik zou dat woord nooit in de mond durven nemen, maar hoe kan een gouverneur het socialistische programma van een partijleider in het buitenland helpen schrijven en vervolgens beweren dat hij niet aan partijpolitiek doet?
De gouverneur van Limburg bewijst alle tegenstanders van het provinciale en het intermediaire niveau een grote dienst. Ik ben in stilte blij met het feit dat de gouverneur van Limburg zijn ambt zo politiseert. Ik hoop immers dat dat alleen maar zal bijdragen tot de snelle afbouw van de provincies als intermediair niveau en het afschaffen van de gouverneurs. We hebben in dit parlement al eens een kans gemist door dat in het provinciedecreet niet te doen.
De functie van gouverneur dient alleen nog om politici die vervroegd op pensioen willen gaan, die het niet meer zien zitten in de politiek, die een achterdeur zoeken en nog een goed betaald mandaat willen uitoefenen, via het gouverneurschap te geven wat ze willen. Het gouverneurschap is de ultieme politieke benoeming geworden.
U hebt gewezen politici die pas van de banken van het parlement kwamen, die pas minister of partijvoorzitter af waren, benoemd tot gouverneur. Dat geldt als de ultieme politieke benoeming. U hebt daarmee een gigantische vinger in uw eigen oog gestoken. Ik vind het dan ook wat hypocriet van de heer Sauwens, die deel uitmaakt van deze meerderheid, om dat nu aan te klagen.
Wij hebben voorspeld, toen u de André Denysen en de Steve Stevaerts van deze wereld vlug vlug aan een tot het pensioen betaald mandaat van gouverneur wilde helpen, dat dit het resultaat zou zijn. Eigen schuld, dikke bult. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Het incident zal besproken worden op het volgende college van gouverneurs. Mijnheer Dewinter, iedereen heeft het fundamentele recht op een politieke overtuiging, ook de gouverneurs. Wat mensen doen in hun vrije tijd, dat is hun zaak. Gouverneurs moeten zich daar publiek niet over uitlaten, dat kan niet, dat is een duidelijk statement van mijn kant.
Het incident is gesloten.