Verslag plenaire vergadering

Algemene bespreking

Dames en heren, de algemene bespreking is geopend.

Mevrouw Temsamani, verslaggever, verwijst naar het schriftelijke verslag.

Mevrouw De Ridder, verslaggever, heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik zal beginnen met een kort verslag van de werkzaamheden in de commissie en daarna overgaan tot een betoog namens onze fractie over dit ontwerp van decreet.

Het voorliggende ontwerp van decreet betreft de Winwinlening, de vroegere vriendenlening. Het ontwerp werd behandeld tijdens de vergadering van de commissie voor Economie, Werk en Sociale Economie van 30 maart 2006. Minister Moerman heeft een toelichting gegeven en stelde dat de toegang tot kapitaal een van de belangrijkste knelpunten vormt voor startende ondernemingen in Vlaanderen. De reden hiervoor is dat de startfase van een onderneming voor formele risicokapitaalverstrekkers vaak niet aantrekkelijk genoeg is. De Winwinlening biedt een oplossing, want startende ondernemers kunnen voordelig lenen bij vrienden, familie of kennissen, en wie het geld uitleent krijgt daarvoor een stimulans in de vorm van een belastingvoordeel.

De minister overliep de verschillende uitvoeringsbepalingen: het maximumbedrag is 50.000 euro, de looptijd 8 jaar en de rentevoet mag maximaal de wettelijke zijn. Ze stelde dat startende KMO's, conform de Europese definitie, in aanmerking komen als kredietnemer en ze overliep de voorwaarden waaraan een kredietgever moet voldoen.

Verder is er gesproken over de belastingvermindering ten belope van 2,5 percent op het uitgeleende bedrag. De minister heeft dat toegelicht. Zij heeft overlopen wat er gebeurt bij faillissement. De kredietverlener kan nog eens 30 percent van het kredietbedrag dat verloren is gegaan, recupereren. Het uitvoeringsbesluit wordt momenteel voorbereid met het oog op voorlegging na goedkeuring door de Vlaamse Regering en de verschillende adviesinstanties.

Daarop volgde de algemene bespreking. De meeste collega's sloten zich aan bij het initiatief. Ze vonden dat de Winwinlening wel degelijk tegemoet komt aan een bestaande behoefte. Er werden ook bekommernissen naar voren gebracht die vooral teruggaan op de adviezen van de SERV en van de werknemers- en werkgeversorganisaties. De leden merkten op dat er een verdeeld advies werd uitgebracht.

De leden vroegen of het systeem wel betaalbaar zal blijven. De Nederlandse Tante Agaath-regeling is namelijk lichtelijk ontspoord. Er werd aan de minister gevraagd wat het geschatte risico is dat de deelnemende KMO's de lening niet zouden kunnen terugbetalen, en of bepaalde bepalingen niet te vaag zijn. De leden vertolkten de vrees dat het investeringsrisico's op een disproportionele manier op de overheid zal worden afgewenteld.

De minister ging daar uitgebreid op in. Zij stelde dat er wel degelijk rekening is gehouden met de diverse adviezen. Om tegemoet te komen aan de bekommernissen van de collega's stelde zij voor een overzicht van de adviezen bij het verslag te voegen en ook de aanpassingen aan de ontwerptekst. Dat zijn er heel wat. De minister zei dat het moeilijk was om rekening te houden met de verdeelde adviezen. Zij verduidelijkte dat het grootste gedeelte van het risico niet op de schouders van de overheid wordt gewenteld. De overheid zal bij eventueel faillissement slechts 30 percent voor haar rekening nemen. De minister vermeldde dat het percentage falende ondernemingen volgens een ondersteunende nota bij het ontwerp werd geschat op 4 tot 5 percent. De regeling gaat nu over een lening van de ene privé-persoon aan de andere of aan een rechtspersoon die een zelfstandige activiteit ontplooit. Het hiaat is dat er geen enkele stimulans bestaat om dat daadwerkelijk te doen.

Daarna overliep de minister kort de budgettaire impact. De RIA, de reguleringsimpactanalyse, gaat uit van de volgende gegevens: 250 toegekende Winwinleningen, 3123 faillissementen in 2004 en een gemiddeld leningsbedrag van 25.000 euro. Op basis daarvan komt de analyse tot een jaarlijkse belastingvermindering budgettair geschat op 156.000 euro, een eenmalige belastingvermindering die wordt geschat op 1,3 miljoen euro en een beheerskost die op jaarbasis 100.000 euro bedraagt. De minister vond dat het erg moeilijk was om een precieze berekening te maken, maar met die omkadering moet het binnen de verwachtingen blijven.

De minister ging in op de vragen van de leden. Om misbruik te voorkomen wordt de verplichting ingevoerd om intrest aan te rekenen op de Winwinlening.

Bij de artikelsgewijze bespreking werden de artikelen steeds eenparig aangenomen.

Ik wil ook graag als VLD-lid de mening van mijn fractie vertolken. De meeste ondernemers gaan van start met een kapitaal van 60.000 euro. Dat is voor formele risicokapitaalverstrekkers een te laag bedrag. Het is dan ook een lovenswaardig doel om zoveel mogelijk Vlamingen te laten proeven van het ondernemerschap, vandaar de Winwinlening, de vroegere vriendenlening.

Het is positief dat er nu een maatregel komt die het vele spaargeld wil kanaliseren naar kleine starters om zo de ondernemingsactiviteit te stimuleren. In Nederland bestond dergelijke maatregel al, in Vlaanderen nog niet.

Bij een Winwinlening investeert de belegger zijn geld rechtstreeks. De maatregel is complementair aan andere maatregelen, zoals ARKimedes die meer formeel risicokapitaal betreft en eerder gericht is op innovatieve groeiondernemingen.

De Winwinlening zal de positieve omslag die we de jongste jaren inzake ondernemerschap hebben gekend - volgens Unizo stijgt het aantal starters sterk - verder versterken. We mogen immers niet vergeten dat kleine starters met heel wat handicaps inzake financiering hebben te kampen. Ze zijn oninteressant voor formele financiers en venture-capitalfondsen. Deze maatregel kan hiervoor, samen met de nieuwe waarborgregeling, een oplossing bieden. Toch mogen we niet uit het oog verliezen dat ondernemerschap ook inhoudt dat we meer groeiondernemingen - zogenaamde gazellen - nodig hebben, willen we onze economische slagkracht vrijwaren.

De belastingvermindering bestaat uit twee delen. Enerzijds wordt een belastingvermindering toegekend op basis van de bedragen die werden uitgeleend. Die vermindering bedraagt 2,5 percent. Anderzijds is er een eenmalige belastingvermindering van 30 percent op de hoofdsom als het misloopt met de onderneming. De minister heeft toegelicht dat dit betekent dat de investeerder nog altijd zelf 70 percent van het risico blijft dragen. Dat is belangrijk. De maatregel is bedoeld als stimulans, niet als een manier om het risico van een investering af te wentelen op de overheid.

De reguleringsimpactanalyse wijst uit dat de voorgestelde maatregel doelmatig en doeltreffend is en dat het instrument geen bijkomende administratieve lasten met zich meebrengt voor de ondernemers. Ook dat is zeer belangrijk. De VLD-fractie zal dit ontwerp van decreet dan ook volop steunen. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Van Rompuy heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, we steunen dit ontwerp van decreet. We hebben er een aantal jaren op gewacht. Vóór Lambermont was het niet mogelijk om zo'n systeem, gekopieerd van de Tante Agaathlening, in Vlaanderen door te voeren. Nu is daar wel ruimte voor omdat we fiscale maatregelen mogen nemen van maximum 6,75 percent van de totale fiscale inkomsten. We blijven onder het bedrag van 1,3 miljard euro die de deelstaten mogen toestaan.

De minister heeft gezegd dat we achterliggen op andere Europese landen. De studie over 16 Europese landen toont dat gemiddeld 2,4 percent van de beroepsbevolking kan worden gecatalogiseerd als een informele investeerder. Wij staan met 1,6 percent op de twaalfde plaats. Vlaanderen scoort met 1 percent nog lager. Verschillende ministers hebben gepoogd om dit te realiseren.

Mevrouw de minister, u bent erin geslaagd om het door de lange weg van de instellingen te loodsen. De Winwinlening is nog niet opgenomen in het rapport van de Vlaamse Regering, maar het is zeker een positieve realisatie. Het is een belangrijk economisch gegeven dat we risicokapitaal aan de KMO's en starters aanreiken. Ik hoop dat dit ontwerp van decreet operationeel wordt, en dat de Participatiemaatschappij Vlaanderen de nieuwe waarborgregeling kan uitbouwen. Er zijn garanties dat dit op een professionele manier kan gebeuren. De minister heeft duidelijk geantwoord op de bemerkingen van de SERV dat het investeringsrisico niet op een disproportionele manier op de overheid mag worden afgewenteld. We zullen dit ontwerp van decreet steunen.

De heer Peumans heeft woord.

Mijnheer de voorzitter, ik sluit me aan bij de vorige sprekers en wil de minister ook feliciteren. Ik wil een suggestie doen voor een aantal andere ontwerpen van decreet.

De adviezen of opmerkingen van adviesinstanties als de SERV, het Rekenhof, de FOD Financiën en de Raad van State zijn opgenomen in een tabel, wat de leesbaarheid bevordert. Wanneer een opmerking is gemaakt, staat rechts daarvan de tegemoetkoming of aanpassing. Bij heel wat andere ontwerpen van decreet moeten we daar zelf naar op zoek gaan. Dat lijkt me dan ook een goede suggestie voor de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement om de leesbaarheid van een aantal ontwerpen van decreet te vergroten.

Minister Moerman heeft het woord.

Ik dank iedereen voor het vertrouwen in de maatregel. Ik heb nog twee korte opmerkingen.

De Winwinlening staat inderdaad nog niet in het rapport van de Vlaamse Regering. Ten eerste moet er vandaag nog over gestemd worden door dit Vlaams Parlement. Ten tweede liggen de uitvoeringsbesluiten nog bij de SERV voor advies. De SERV wordt momenteel voorgezeten door VOKA. Ik hoop dat we ons aan onze timing kunnen houden en dat de maatregel operationeel kan worden voor het zomerreces.

Mijnheer Van Rompuy, de nieuwe waarborgregeling is reeds operationeel. We hadden in de eerste ronde voorzien in 90 miljoen euro. Vorige week heb ik daar nog 60 miljoen bijgevoegd. De middelen waren nog niet uitgeput.