Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Verstrepen heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, geachte collega's, deze week waren we getuige van een heel korte radiocampagne op de VRT. Het betreft de reclamespot van VOKA. VOKA heeft nog andere campagnes lopen bij de radio, maar deze keer was de organisatie blijkbaar een brug te ver gegaan. De VAR oordeelde na één uitzending van dertig seconden dat het om een politieke boodschap ging, en dat mag niet volgens het Omroepdecreet. De spot werd daarop onmiddellijk uit de ether gehaald. De definitie van politieke boodschappen op de openbare omroep: daarover willen we wel een boompje opzetten. Ik citeer letterlijk de basisgedachte in de VOKA-spot: 'Voor VOKA is het recht om te werken even belangrijk als het recht op staken.' Dat blijkt een politieke boodschap te zijn.
Zendt de openbare omroep geen politieke boodschappen uit? Ik gooi er even enkele in de groep. Ik denk dan aan 11.11.11 en Oxfam die in spots stellen dat water niet in handen van de privé-sector mag komen - noch hier, noch in het Zuiden.
Wij willen evenmin dat 0,7 percent van het BBP gehaald moet worden of anders de politiek schuldig is. In hoeverre verschillen deze uitspraken en spots van de spots van VOKA? Ik verneem vandaag dat de VRT op vrijdag een 24 uur lange boodschap gaat meegeven over de stakingen. We lezen dat de radiozenders bijna allemaal een non-stop muzieksysteem zullen uitzenden. De reden daarvoor blijkt te zijn dat de druk van de vakbondscentrales op de VRT-vakbonden zo groot was dat men zich op de Reyerslaan gedwongen zag om solidariteit te tonen met de actievoerders uit andere sectoren. Dit is net het tegenovergestelde van de VOKA-spot. Dan rijzen toch vragen over de vakbond. Vrijdag beslist de VAR dat er totaal geen probleem is met de radiospot. Maandag, na één uitzending, vertelt men mij dat de vakbonden bij de VRT een probleem hadden met de radiospot en dat de VAR dan heeft ingebonden.
Het gaat hier om de definitie van een politieke boodschap voor de openbare omroep. Dat is helemaal niet meer duidelijk. Ik heb het gevoel dat bepaalde boodschappen wel mogen passeren en andere niet. De omschrijving in het omroepdecreet wordt à la carte gebruikt. Hier kan zeker worden gesteld dat de spot lastig was want de zenders worden vrijdag gebruikt om de stakingsactie te ondersteunen. Dan wordt het natuurlijk lastig als er een reclamespot tussen zit die het tegenovergestelde vertelt.
Vandaar mijn vragen over de spot van VOKA. Vindt u dat men het omroepdecreet betreffende de politieke boodschappen op de openbare omroep in dit verhaal te ruim heeft geïnterpreteerd en acht u het niet nodig om de omroepdecreten wat betreft de politieke boodschappen op de openbare omroep te updaten, te verfijnen en aan te passen? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Bourgeois heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collega's, ik heb de tekst van de VOKA-spot bij me omdat ik hem letterlijk wil citeren. De boodschap luidde als volgt: 'Vrijdag gaan de vakboden staken en betogen. Volgens VOKA, het Vlaamse netwerk van ondernemingen, helpt dat de financiering van de sociale zekerheid geen stap vooruit. Staken kost de ondernemingen handenvol geld. Staken brengt jobs in gevaar. Voor Voka is het recht om te werken even belangrijk als het recht om te staken. Als ondernemer kun je terecht op www.voka.be voor meer informatie en hulp of bij uw plaatselijke Voka-Kamer van Koophandel.'
Dat is de tekst van de spot die ik de heer Verstrepen niet heb horen citeren. Hij zegt ook niet dat hij inhoudelijk niet politiek zou zijn. Hij maakt er een amalgaam van door te stellen dat de VRT gaat staken.
De VRT neemt geen beslissing om te staken. Dat is een beslissing van het personeel. Laat ons de zaken goed uit elkaar houden. De rol en de taken van de publieke omroep zijn decretaal vastgelegd en het personeel van de VRT heeft zoals iedere andere ambtenaar of werknemer van dit land het recht om te staken.
In het omroepdecreet wordt bepaald dat op radio en tv geen reclame mag komen die politiek, filosofisch, godsdienstig, syndicaal of ideologisch van aard is. Het behoeft niet veel betoog om te stellen dat dit inderdaad een boodschap is waarover het VCM oordeelt, maar prima facie kan gezegd worden dat het om een spot gaat die hier niet mee spoort.
Wat is er gebeurd? De VAR heeft in eerste instantie geoordeeld dat de spot wel kon worden uitgezonden en heeft ze uitgezonden. Nadien is er kritiek op gekomen en is de spot van antenne gehaald. Als de VRT om uitleg wordt gevraagd, zegt die dat de VAR zelf oordeelt over de toetsing van de reclames aan de decretale regelgeving.
In geval van twijfel legt de VAR dit aan de VRT voor. Dit is met betrekking tot deze spot blijkbaar niet gebeurd.
Iedereen weet wat er precies is gebeurd. Na de eerste uitzending is de spot van de antenne gehaald. Ik vind dat de VRT de eigen werkwijze zou mogen expliciteren. De afspraken zouden wat duidelijker mogen zijn. Nu heeft een adverteerder eerst te horen gekregen dat zijn spot zou worden uitgezonden. Onmiddellijk daarna is hem echter meegedeeld dat de spot bij nader inzien toch niet met de decretale bepalingen overeenstemt. Deze handelwijze verdient zeker geen schoonheidsprijs.
Over het eindoordeel spreek ik me niet uit. Iedereen kan bij de VCM een klacht over een reclamespot indienen. Mijns inziens, zijn de decretale bepalingen alvast voldoende duidelijk. (Applaus bij CD&V en bij sp.a)
Ik dank de minister voor zijn antwoord. Blijkbaar heeft hij zich geïnformeerd over de kritiek die op de spot van het VOKA is geleverd. De vraag is natuurlijk wie de kritiek heeft geleverd die de VRT ertoe heeft aangezet de spot weer in te trekken. Dat is tot nu toe in het midden gelaten.
Ik vraag me ook af of het geen tijd wordt om de definitie van een politieke boodschap in het omroepdecreet op te nemen of eventueel te wijzigen. Nu wordt met de natte vinger gewerkt. Het is niet duidelijk wat wel en wat niet kan. We kunnen hier lang discussiëren over wat nu precies een politieke boodschap is. Ik verwacht een duidelijker antwoord van de minister. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Het is duidelijk wie de kritiek heeft geleverd. Er is onmiddellijk een publiek debat over de spot losgebarsten. Ik beschik over een hele stapel persberichten en -commentaren over dit onderwerp. Of deze spot al dan niet met de decretale bepalingen overeenstemt, is onmiddellijk het voorwerp van een publiek debat geworden. Het valt met andere woorden niet moeilijk te achterhalen hoe de beroering is ontstaan. Wie zich al dan niet achter het inhoudelijke standpunt van het VOKA schaart, speelt hierbij geen rol.
Ik meen niet dat het omroepdecreet moet worden gewijzigd of verfijnd. Het lijkt me onmogelijk om de definitie van een politieke, ideologische, filosofische of syndicale boodschap in een decreet op te nemen. De VAR, het zelfreguleringsinstrument van de VRT, moet het decreet handhaven. Indien hierover discussie ontstaat, moet het VCM een oordeel vellen. Ik ben niet van plan om als minister over dergelijke spots te oordelen. Mijn mening telt in dit verband eigenlijk niet. Het VCM moet over klachten oordelen en de VRT moet de bestaande decreten naleven.
Er is openlijk kritiek op de spot gegeven. De VAR heeft meteen ingegrepen. In het verleden hebben al heel wat commercials tot een publiek debat geleid. Ik zal binnenkort wel eens een reeks voorbeelden opsommen. In die gevallen heeft de VAR niet meteen ingegrepen. De discussie is toen steeds in de media gevoerd. Ik vind het argument van de minister dan ook niet zo sterk.
Het incident is gesloten.