Verslag plenaire vergadering
Voorstel van bijzonder decreet houdende vaststelling van de Vlaamse nationale kieskring voor de verkiezing van het Vlaams Parlement
Voorstel van bijzonder decreet houdende de oprichting van één Vlaamse nationale kieskring met regionale correcties voor de verkiezingen van het Vlaams Parlement
Verslag
MOTIE VAN ORDE
Voorstel tot verdaging van de beraadslaging
De heer Francis Vermeiren : Op 12 november 2003 verklaarde minister-president Somers dat de omvang van de kiesomschrijvingen bepalen een onderdeel is van Vlaanderens constitutieve autonomie.
Niemand kan echter ontkennen dat er een duidelijk verband is tussen de agenda voor deze plenaire vergadering en de agenda van de federale Kamer, die zich vandaag zal uitspreken over enkele andere wijzigingen van de kieswetgeving. Omdat we van mening zijn dat het Vlaams Parlement zelf moet beslissen over de kiesomschrijvingen, vinden we het wenselijk dat er eerst duidelijkheid is over de federale beslissingen. Omdat er nog geen duidelijkheid is, kunnen wij hier niet beslissen op basis van een volledig dossier. Bovendien beïnvloedt de federale beslissing de opvatting van een aantal fracties. Daarom lijkt het aangewezen de bespreking en stemming in het Vlaams Parlement over de voorstellen van bijzonder decreet betreffende de kieskringen met maximum één week uit te stellen.
Ik spreek in naam van de meerderheidsfracties : dit is de enige manier om in eer en geweten en met kennis van alle elementen te stemmen. Nadat de voorzitter van dit parlement meerdere keren heeft gesteld dat het Vlaams Parlement over de kiesomschrijving beslist, is het verheugend dat de minister-president hem bijtreedt. De hilarische reacties van bepaalde fracties daarop, verwonderen me. (Samenspraken)
Ik wil benadrukken dat de heer Vermeiren niet namens Groen! heeft gesproken. (Applaus bij CD&V)
Ik heb niet namens de volledige meerderheid gesproken, wel in naam van enkele groepen uit de meerderheid.
De vraag van de heer Vermeiren verbaast ons omdat meerdere fracties er bij ons op hebben aangedrongen dit voorstel van bijzonder decreet met spoed te behandelen. Bovendien heeft men vorige week in de Kamer al beslist om de stemming over de kieswetgeving uit te stellen. Op 12 november 2003 verklaarde minister-president Somers dat het Vlaams Parlement zich niet onder curatele van het federale parlement mag laten plaatsen. Dit uitstel plaatst ons uiteraard wel onder federale curatele. Ten slotte kondigde de heer Denys in december aan dat we ons allen moesten bezinnen over dit thema. Drie weken later waren de standpunten evenwel niet gewijzigd. Niemand kwam met een nieuw voorstel.
Waarom vraagt de heer Vermeiren uitstel? Is er een nieuw element in dit dossier?
Ik ben blij met de tussenkomst van de heer Geysels, hij verwoordt immers ook ons standpunt. Het is vreemd dat een minister-president de dag voor een bespreking in de pers pleit voor een uitstel van de bespreking van een voorstel van decreet. In de commissie voor Institutionele Zaken is de timing eenparig aanvaard. De minister-president heeft op 12 november gezegd dat het indecent zou zijn om niet voor Kerstmis te stemmen over de kieskringen. Nu pleit hij in de media voor een uitstel.
Op vraag van de voorzitter van dit parlement hebben we de reflectieperiode verworpen. De agenda is bepaald in het Uitgebreid Bureau. Er is overeengekomen om vandaag te stemmen. Gisterenmiddag hebben we nog vergaderd en toen is de wijziging van de agenda niet aan bod gekomen.
De minister-president is scherp voor dit parlement. Volgens hem is stemmen over de kieskringen blind stemmen, iets wat een parlement dat zichzelf respecteert, zich niet kan veroorloven. Vorige week hebben sp·a en de VLD in de commissie dit voorstel dus blind goedgekeurd.
Wij zijn inderdaad bevoegd voor de kieskringen, niet de federale overheid. Zoals de heer Tobback zo dikwijls bepleit houden we ons nu aan de bevoegdheidsverdeling. Eerst was het voorstel dringend, moesten we er zelf over beslissen en was er geen verband met de federale beslissingen. Nu verdedigt de meerderheid het omgekeerde.
Er zijn geen nieuwe elementen. De minister-president kan het parlement geen instructies geven louter omdat het resultaat van de stemming hem niet bevalt. Ik doe dan ook een beroep op de voorzitter van dit parlement om de agenda te laten respecteren. We zullen de bespreking niet aanvatten vooraleer er duidelijkheid is. Zo niet wordt dit een vaudeville, dit parlement onwaardig. (Applaus bij CD&V)
Iedereen wist dat het uiteindelijke resultaat van de stemming over de voorstellen van bijzonder decreet onzeker was. Het parlement was het eens over een spoedige afhandeling. Ik heb mij daartoe verbonden. Het is echter niet aan mij om te bepalen of een agenda al dan niet gewijzigd kan worden. De meerderheid bepaalt de agenda.
Ik vind de manier waarop dit voorstel afgehandeld wordt, een parlement onwaardig. Verkiezingen zijn geen spelletjes. Onze vertegenwoordigers begeleiden prille democratieën. Na deze vertoning hebben weinigen nog het recht om wie dan ook de les te spellen. (Applaus bij CD&V, het VB en Groen!)
Als de meerderheid meent dat niet alle elementen van het dossier duidelijk zijn, heeft zij echter het recht om de agenda te wijzigen.
Ik betwist de gemaakte afspraken niet. Het is inderdaad een belangrijke materie. Meningen over politieke spelletjes verschillen naargelang de invalshoek. Men kan minstens luisteren naar elkaars argumenten. De minister-president heeft het recht om zijn mening te geven. Het parlement blijft meester over zijn werking en agenda.
Wij zijn niet afhankelijk van de Kamer. De kiesdrempel is een federale materie, de kieskringen zijn onze bevoegdheid. Beide zijn wel verbonden. Het zou eleganter zijn als de Kamer de stemming niet uitgesteld had. We moeten echter met kennis van zaken een stem uitbrengen. We spelen geen politieke spelletjes, maar verwijzen naar duidelijke elementen uit het dossier om de definitieve stemming uit te stellen.
Ik vraag de schorsing van de vergadering om te kunnen overleggen met mijn fractie.
Ik ben eveneens voor een schorsing maar ik wil eerst de argumenten van de minister-president aanhoren : het is hij die de aanzet tot een mogelijk uitstel gegeven heeft.
Ik stel voor dat we eerst de minister-president en vervolgens de heren Van Dijck, Geysels en Van den Brande aanhoren en vervolgens de vergadering schorsen.
De Vlaamse regering is steeds van oordeel geweest dat enkel het Vlaams Parlement zich kan uitspreken over de kiesomschrijvingen. Het Vlaams parlement moet zelf beslissen hoe het de constitutieve autonomie invult.
Het is evident dat het Vlaams Parlement baas is over zijn eigen agenda. Het zou onverstandig zijn van de regering om zich actief met deze agenda te bemoeien.
Afgelopen november vroeg het parlement mij of het debat over de kiesomschrijvingen in het Vlaamse dan wel in het federale parlement moest gevoerd worden. Ik ben toen heel duidelijk geweest en stelde dat het voor mij ondenkbaar was dat een ander dan het Vlaams Parlement beslissingen zou kunnen nemen over de manier waarop de Vlaamse kiesomschrijvingen er moeten uitzien. Het Vlaams Parlement draagt hier de volle bevoegdheid. Het is dus ontoelaatbaar dat het federale parlement onze bevoegdheden zou usurperen. Ik heb dit standpunt in november ingenomen en heb dit gisteren herhaald. Het kan dus niet dat een hier gehouden stemming zou overgedaan worden op het federale niveau. Een in het Vlaams Parlement gehouden stemming over de kiesomschrijvingen is een eindstemming.
In november verklaarde ik ook dat het niet goed is dat we pas enkele maanden voor de verkiezingen weten welk soort kiessysteem er zal gehanteerd worden. Dat is te laat. De oorzaak hiervan berust niet bij het Vlaams Parlement. Dat is immers klaar om te stemmen. Over de totaliteit van de kiesverrichtingen wordt echter niet alleen op het Vlaamse maar ook op het federale niveau beslist.
Ik zal de beslissing van het Vlaams Parlement volledig respecteren. Er is echter een zeer sterke verwevenheid tussen kiesdrempels enerzijds en kiesomschrijvingen anderzijds. Verschillende politieke partijen hebben de voorbije maanden duidelijk gemaakt dat hun mening over de omvang van de kiesomschrijvingen mee bepaald wordt door het feit of er al dan niet kiesdrempels ingevoerd worden. Beide discussies zijn dus zeer nauw met elkaar verweven. Een aantal onder ons meenden dat we vandaag al een zicht zouden hebben op wat op het federale niveau beslist wordt over de kiesdrempels. Op het federale niveau heeft men zich hier echter nog niet over uitgesproken.
Gisteren stelde ik enkel dat men de grootte van de kiesomschrijvingen veel beter kan bepalen wanneer men duidelijkheid gekregen heeft over de kiesdrempels. Dit is echter een persoonlijk standpunt. Ik respecteer dat het Vlaams Parlement autonoom zijn agenda samenstelt en autonoom over de omvang van de kiesomschrijvingen zal beslissen.
De minister-president heeft uiteraard het recht om zijn persoonlijke mening te formuleren. Hij spreekt zichzelf echter twee keer tegen.
Hij zegt dat we eigenlijk al te laat zijn met een hervorming van de kiesomschrijvingen maar vraagt toch nog uitstel. Verder wil hij zich niet moeien met de agenda maar tegelijkertijd doet hij wel een voorstel tot wijziging van de agenda.
Ik ben wel blij dat de minister-president, drie maanden nadat alle leden van het Vlaams Parlement weten dat er een verwevenheid is tussen wat op federaal en op Vlaams niveau wordt beslist, ook tot deze bevinding komt.
Ten slotte wil ik me ook de heer Vermeiren richten. Blind stemmen is niet slim. Blindelings met iets akkoord gaan, is ook dom. Welke nieuwe feiten heeft hij hier naar voor gebracht? Ik heb er nog altijd geen gehoord. (Applaus)
De zaken worden hier verdraaid. Er is geen enkele reden waarom we vandaag niet in alle openheid en vrijheid een beslissing zouden kunnen nemen over welke kiesomschrijvingen we wensen. De minister-president beweert dat het Vlaamse parlement niet alle elementen kent. Dit geldt echter eveneens voor het federale niveau. Hij maakt de stemming van het Vlaamse Parlement afhankelijk van wat er op het federale niveau gebeurt en giet er een Vlaams sausje over.
Ik verbaas me over het voorstel van de heer Vermeiren, omdat er, zoals de heer Geysels terecht stelt, geen enkel nieuw element is. De heer Vermeiren vraagt een week uitstel. Dit is onzinnig. De besluitvorming in de federale Kamer en Senaat zal immers ten minste een maand in beslag nemen. In de hervorming van de kiesdrempel en de herinvoering van de opvolgers zitten ook elementen die enkel met bijzondere meerderheden kunnen geregeld worden. Enkel tegen het einde van februari kan men een correct beeld krijgen. Men moet er zich heel goed van bewust zijn dat we hier geconfronteerd worden met een oplichting van een aantal fundamentele democratische regels. Het is dus absurd om een uitstel van een week te vragen.
Als prille democratieën gevraagd wordt om regels te respecteren, moeten gevestigde democratieën zeker het goede voorbeeld geven. Het betaamt dus niet dat het Vlaams Parlement pas vijf weken voor de beëindiging van zijn werkzaamheden een beslissing neemt over de manier waarop men de verkiezingen zal organiseren. Dit is onfatsoenlijk en niet ernstig. Er moet dus vandaag beraadslaagd en gestemd worden. (Applaus bij CD&V)
Ik stel voor dat we de vergadering om 11 uur hervatten. (Instemming)
- De vergadering wordt geschorst om 11.41 uur.