Verslag plenaire vergadering
Verslag
ONTWERPEN VAN DECREET
Toerisme voor allen
Algemene bespreking
De voorzitter : Aan de orde is het ontwerp van decreet betreffende de verblijven en verenigingen die een werking uitoefenen in het kader van "Toerisme voor Allen".
De algemene bespreking is geopend.
Mevrouw Veerle Declercq, verslaggever, verwijst naar het schriftelijke verslag.
De heer Jan Laurys, verslaggever : Iedereen die vanwege financiële of gezondheidsproblemen problemen niet op vakantie kan toch de kans geven de dagelijkse sleur te doorbreken, is lovenswaardig. Omdat het sociale toerisme deze doelgroepen niet meer bereikt, moet de overheid optreden.
Tijdens een gedachtewisseling over het sociaal toerisme op 30 mei 2001 waren alle partners het erover eens dat de wetgeving aan herziening toe was. Op 20 november 2002 heeft de Vlaamse regering een ontwerp van decreet ingediend als antwoord op de vraag van de sector. Dit ontwerp van decreet schept een kader voor het nieuwe sociale toerisme.
Het ontwerp van decreet steunt de vakantiebeleving van enkele specifieke doelgroepen, en de organisaties en steunpunten die deze vakanties organiseren. Het ontwerp van decreet erkent en beschermt aanbieders van 'Toerisme voor Allen'-verblijven, legt kwaliteitsnormen vast voor de verblijven en subsidieert erkende verblijven.
Na het advies van de Vlaamse Raad voor Toerisme en de SERV, werd besloten een hoorzitting te organiseren met de doelgroepen, de uitbaters en de commerciële sector. De jeugdsector vreesde dat de capaciteit in het gedrang zou komen door het vergunningenbeleid. Bovendien strookte het oorspronkelijke ontwerp niet met het charter Jeugdwerk-Jeugdtoerisme. De Kinderrechtencommissaris was van oordeel dat het belang van het kind en de jongere onvoldoende aan bod kwam.
Na de hoorzitting diende de Vlaamse regering 31 amendementen in. Het vergunningenbeleid werd omgezet in een erkenningenbeleid. Verschillende partijen steunden het ontwerp, maar voor CD&V blijven er enkele knelpunten en juridische onvolmaaktheden. Uiteindelijk werd het geamendeerde ontwerp van decreet met onthouding van de CD&V-fractie goedgekeurd. (Applaus)
Ik dank de verslaggevers voor hun verslag over de bespreking en de hoorzitting. Tijdens de hoorzitting kwamen alle betrokken partners aan bod, maar vooral de Jeugdraad had kritiek.
Dit ontwerp van decreet schept een kader voor het vernieuwde sociale toerisme. Het sociale toerisme was aan vernieuwing toe want het werd nog geregeld door een KB van 1980. Aan dit ontwerp van decreet gaat een onderzoek vooraf waaraan Toerisme Vlaanderen en de sector mee hebben gewerkt. De vraag is of de Vlaamse regering er de juiste conclusies uit getrokken heeft. Tijdens de hoorzitting werden immers tal van opmerkingen gemaakt.
Minister Landuyt heeft met voormalig minister Anciaux een charter afgesloten over de verhouding tussen het jeugdwerk en het jeugdtoerisme. In dat charter wordt gestreefd naar veilige en hygiënische voorzieningen.Voorts dient de overnachtingscapaciteit op peil gehouden te worden. Omdat het voorgestelde vergunningenstelsel het aanbod in gedrang bracht, strookte het oorspronkelijke ontwerp van decreet niet met dit charter.
Na de hoorzitting diende de Vlaamse regering 31 amendementen in, waardoor het vergunningenstelsel in een erkenningenstelsel wordt omgezet. Waarom werd dat niet van meet af aan zo geregeld?
CD&V heeft in commissie ook op enkele juridische onvolkomenheden gewezen. Door zijn toelichting heeft de minister al veel verduidelijkt, maar toch blijven er nog hiaten. Zo wordt de wet op de Reisbureaus uitgebreid met een twintigste artikel, terwijl er maar de oorspronkelijke tekst maar 18 artikels telt.
Paragraaf 2 van artikel 8 van het ontwerp van decreet, over de subsidiëring, blijft onduidelijk. Wie een subsidie van meer dan 50.000 euro ontvangt, dient de doelstellingen van dit ontwerp minstens 15 jaar in stand houden. Voor werkzaamheden van minder dan 50.000 euro, dient men de doelstellingen van dit ontwerp 5 jaar na te streven. Wat is er bepalend : het bedrag van de subsidie of dat van de werkzaamheden?
We zullen zeker onze steun verlenen aan een amendement om dit euvel te verhelpen.
Mijn fractie is het eens met het kader, de doelstellingen en de uitgangspunten van dit ontwerp. We willen echter ook wijzen op de ontoereikendheid van de subsidies voor de infrastructuur van het jeugdwerk en een aantal juridische onvolkomenheden. We willen duidelijk maken dat we bij de begrotingsbesprekingen van 2004 zullen waken over voldoende middelen. Daarom zullen we ons bij de stemming onthouden.
Bepaalde groepen kunnen, ondanks het ruime aanbod van sociale centra, niet op vakantie. Dit ontwerp van decreet vormt een trendbreuk met het sociaal toerisme van de jaren 1960 en 1970. Er diende een einde gesteld te worden aan de misbruiken van bepaalde doelgroepen en de commerciële uitgangspunten van bepaalde centra. Al in 1997 werd er een werkgroep opgericht om het sociaal toerisme te hervormen. Pas in deze regeerperiode zijn vraag en aanbod duidelijk geanalyseerd.
De uitdaging van het ontwerp van decreet ligt in de doelgroepenbenadering. Sociaal toerisme ligt niet langer in handen van de zuilgebonden organisaties. Kwetsbare doelgroepen worden rechtstreeks ondersteund. Ook de armen, de meest kwetsbare groep, worden rechtstreeks benaderd via de erkende opstaporganisaties. Op termijn moeten zij individueel op vakantie kunnen gaan. We moeten erop toezien dat de keuzemogelijkheden gevrijwaard blijven.
Tijdens de hoorzitting werd de vrees geuit dat er voornamelijk groepsvakanties georganiseerd zouden worden. Dat zou stigmatiserend kunnen werken. Ik ben ervan overtuigd dat de doelgroepen in een eerste fase begeleiding nodig zullen hebben. Nadien zullen ook individuele reizen mogelijk zijn. Stigmatisering moet vermeden worden.
Voor personen met een handicap is het positief dat de toegankelijkheid zal gelden voor elke vorm van toeristische verblijfsinfrastructuur. Samen met de rechtstreekse ondersteuning zal dat ervoor zorgen dat de commerciële en niet-commerciële sector op dezelfde lijn worden gesteld.
De inhaalbeweging van het jeugdtoerisme is noodzakelijk. Er is behoefte aan accommodatie die voldoet aan de basiskwaliteitsnormen van veiligheid en hygiëne. Bovendien dienen de capaciteit en diversiteit uitgebreid te worden. Ook voor het internationale jeugdtoerisme is een opwaardering van de infrastructuur nodig.
In het projectplan en de memorie van toelichting wordt het dagtoerisme als een pijler van sociaal toerisme beschouwd. Het is jammer dat het ontwerp er weinig aandacht aan besteedt.
Ook de rechtstreekse erkenning en ondersteuning van de verblijven en het management zijn een trendbreuk. Dat heft de spanningen tussen commercieel en sociaal toerisme op.
Voldoende middelen zijn cruciaal. De minister is er van overtuigd dat de middelen zullen stijgen. De VLD zal dit ontwerp van decreet met genoegen goedkeuren. (Applaus)
Ik heb mooie herinneringen aan wandelingen en reisjes in het basisonderwijs en de bivakken van de jeugdbeweging. Toen speelde sociale status geen rol. Pas bij de reizen georganiseerd door de zuilen ontspoorde een en ander.
Dit ontwerp van decreet, bedoeld om alles te reorganiseren, is gebaseerd op twee aanbevelingen : de ondersteuning van de vakantiebeleving van specifieke doelgroepen en de maatregelen voor de structurele werking van toerisme voor allen. Men wil vakanties betaalbaar maken door de organisaties van de doelgroepen te ondersteunen. Toerisme Vlaanderen heeft al een steunpunt Vakantieparticipatie. Een overlegplatform en een databank worden opgericht.
Men heeft ook oog voor vakantie voor personen met een handicap vanuit een totaalvisie inzake toegankelijkheid. Daarnaast wil men het jeugdtoerisme bevorderen via capaciteitsgarantie en basiskwaliteit.
Vroeger konden centra voor sociaal toerisme enkel subsidies krijgen via een koepelorganistatie, maar nu wordt een rechtstreekse subsidieregeling voorgesteld. Hierdoor zal volgens de minister het spanningsveld tussen het commerciële en het niet commerciële toerisme verdwijnen.
'Toerisme voor Allen' vervangt het sociaal toerisme. Het is niet commercieel en het werkt drempelverlagend door een aanpassing van de prijzen of door een aangepaste dienstverlening. Het komt het sociale, culturele, psychische en fysische welzijn ten goede.
De oude koepelorganisaties verdwijnen en worden vervangen door ondersteuningspunten : denktanken voor visievorming, productontwikkeling en management.
Er wordt een structuur voorgesteld van rechtstreekse erkenning en subsidiëring van vakantiecentra. Toerisme Vlaanderen krijgt de taak dit nieuwe model te implementeren en te blijven begeleiden.
Toch hebben wij een aantal kritische vragen. Hoe gaat men de personen die in armoede leven detecteren? Door eerlijke schaamte zullen zij zichzelf niet melden. Zal men de gehandicapten opdragen te bewijzen dat zij hulpbehoevend zijn? Hoe zult u de sector stimuleren tot aanvaardbare toegankelijkheid? Wat is de waarde van het label voor toegankelijkheid en wie zal dat controleren? Hoe veel zal dit project kosten, en wanneer zal het beëindigd zijn? Is het niet zo dat gezinnen en senioren met beperkte middelen vindingrijk genoeg zijn om zelf op een prijsvriendelijke manier aan hun trekken te komen?
We moeten ook onder ogen zien dat er een grote groep niet-participerenden is die gewoon geen nood heeft aan vakantie wegens familiale of leeftijdsgebonden situaties of omdat ze er gewoon voor kiezen thuis te blijven. Anderen hebben er geen tijd voor door beroepsbezigheden of studies. En een kleine groep participeert niet uit een gevoel van onveiligheid. Dit toont aan dat 80 procent van de doelgroep daar in feite niet thuishoort.
Wie toerisme wil stimuleren, moet in de eerste plaats werken aan de welvaart van de burger, en er dus voor zorgen dat iedereen werk heeft.
Wegens de goede bedoelingen en om het project alle kansen te geven, zal het Vlaams Blok het ontwerp van decreet toch steunen. (Applaus bij het VB)
Agalev is verheugd over het ontwerp van decreet en over de werkwijze waarop het tot stand kwam. We hebben zeer veel waardering voor de aandacht die er op deze manier naar de kansarmen - en in het bijzonder naar mensen met psychische, sociale en karakteriële problemen - gaat en voor de kans die hen hierdoor geboden wordt van vakantie en van reizen te leren genieten.
De uitvoeringsbesluiten zijn belangrijk. Wij kijken ook uit naar het budget dat hiervoor zal worden vrijgemaakt.
De positieve samenwerking tussen de regering en het parlement resulteerde in een goede tekst met een groot draagvlak ten aanzien van Toerisme voor Allen.
Bij artikel 8, paragraaf 2 wil ik ter verduidelijking aanvullen dat de terugvorderingstermijn bij subsidie van 50.000 euro of meer 15 jaar bedraagt, en bij een bedrag dat lager ligt 5 jaar. Dit kon helderder geformuleerd worden.
Dit ontwerp van decreet is de realisatie van een belangrijke wijziging in het sociaal toerisme, dat als gevolg van de verzuiling stilaan een uitverkoop werd van goedkope vakanties aan de leden van de verschillende koepels.
In het kader van het Europese voorzitterschap werd bekeken hoe de bevolking maximaal kon gaan deelnemen aan vakantiebeleving, en kwam men tot de internationale term 'Toerisme voor Allen'. We realiseren ons in dat verband het grote nut van gratis openbaar vervoer, waarmee men met name in de Noord-Europese landen zeer goede ervaringen heeft. Wij willen er graag op wijzen dat ook Vlaanderen gratis openbaar vervoer kan aanbieden voor bepaalde doelgroepen in het kader van hun vakantie.
Dit ontwerp van decreet zorgt voor drie grote trendbreuken.
In de eerste plaats worden subsidies niet meer via de koepels maar rechtstreeks aan de centra toegekend. Dit brengt een volledig andere dynamiek met zich mee. Toch willen wij niet dat de jarenlange ervaring van de koepels zou verloren gaan. Daarom kunnen zij een managementsfunctie ter ondersteuning van de vakantiecentra blijven uitoefenen. Ook deze ondersteuningspunten verdienen subsidies.
De tweede trendbreuk is de ondersteuning van de opstaporganisaties die reizen organiseren voor doelgroepen die niet aan hun trekken komen via het klassieke sociale toerisme. Daarbij denken we onder meer aan mensen van de vierde wereld.
Een derde trendbreuk is de inhaalbeweging inzake jeugdtoerisme. We willen investeren in een verhoging van het aantal jeugdcentra en in het bereiken van minimale kwaliteitseisen. Dat is niet alleen de bevoegdheid van de minister van Jeugd. Dit decreet vormt een geheel met het toekomstige decreet Jeugdtoerisme.
Ik dank het Vlaams Parlement voor de goede samenwerking. Het zou jammer zijn mocht CD&V zich alsnog onthouden bij de stemming (Applaus).
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
De voorzitter : Aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het ontwerp van decreet betreffende de verblijven en verenigingen die een werking uitoefenen in het kader van "Toerisme voor Allen".
Ik hoop dat voor artikel 8 kan worden genoteerd dat de tekst moet gelezen worden zoals de minister hem hier heeft voorgelezen.
- De artikelen worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen morgen om 16 uur de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.