Verslag plenaire vergadering
Verslag
VOORSTEL VAN DECREET
Wijziging omroepdecreet
Algemene bespreking
De voorzitter : Aan de orde is het voorstel van decreet van de heren Keulen, Vandenbossche en Vermeulen, mevrouw Hermans en de heer Lauwers houdende wijziging van sommige bepalingen van de decreten betreffende de radio-omroep en de televisie, gecoördineerd op 25 januari 1995.
Ik wijs de vergadering tevens op de reflectienota die de heren Decaluwe, Schuermans en Van Rompuy en mevrouw Van Hecke hebben ingediend en die krachtens artikel 56, punt 2 van ons reglement mee de basis vormt voor de beraadslaging in plenaire vergadering;
De algemene bespreking is geopend.
De heer Frans De Cock, verslaggever, verwijst naar het schriftelijke verslag.
De bespreking van dit voorstel van decreet bezorgt me een meewarig gevoel. De sector heeft veel te lang moeten wachten op een nieuwe decretale regeling voor de lokale radio's. Eind vorig jaar werden de erkenningen op onze vraag met een jaar verlengd. Om het debat aan te zwengelen, diende CD&V begin dit jaar een voorstel van resolutie in, wat uiteindelijk heeft geleid tot het voorliggende voorstel van decreet van de meerderheid.
De fundamentele opmerkingen die CD&V tijdens de commissiebesprekingen heeft geopperd, blijven jammer genoeg overeind. Onze partij klaagt het ontbreken van een frequentieplan aan en heeft principiële vragen bij de bepalingen over de datum van inwerkingtreding, de ketenradio's en de invoering van provinciale radio's.
De bepalingen over de datum van inwerkingtreding van dit voorstel van decreet werken de rechtsonzekerheid in de sector in de hand. Er ontstaat een juridisch vacuüm als men de bepaling dat een nieuwe erkenningsaanvraag moet worden ingediend ten minste zes maanden voor het vervallen van de erkenning, samen leest met de artikelen 6 en 7.
De Vlaamse, de Duitstalige en de Franse Gemeenschap hebben samen met de minister van Telecommunicatie op 29 augustus het probleem besproken. Over acht frequenties bestaat nog discussie; de opdracht werd gegeven om de zaak technisch in kaart te brengen. Het is de bedoeling om op 22 oktober 2002 een definitieve beslissing te nemen, waardoor een nieuw frequentieplan in alle gemeenschappen in werking zou kunnen treden op 1 september 2003. Ik stel daarom voor een amendement op artikel 6 goed te keuren waarin deze datum staat ingeschreven. Wanneer een akkoord wordt bereikt over een nieuw frequentieplan, zal ik dit eerst aan de commissie voor Media meedelen.
Ook CD&V is er voorstander van om zo snel mogelijk een nieuw frequentieplan in werking te laten treden, maar het staat niet vast dat er op de interministeriële conferentie van 22 oktober 2002 ook daadwerkelijk een oplossing uit de bus komt. Het lijkt me daarom gevaarlijk dit amendement nu al goed te keuren.
De heer Decaluwe moet weten wat hij wil. Hij vindt dat de huidige bepalingen de rechtszekerheid niet ten goede komen, maar wil ook geen amendement goedkeuren dat aan zijn bedenkingen tegemoetkomt.
De lokale radio's zullen pas rechtszekerheid kijgen als het nieuwe frequentieplan er is.
Uit de hoorzitting is gebleken dat de lokale radio's nieuwe erkenningen vragen en een snelle invoering van het nieuwe frequentieplan. Ik ben van mening dat de politieke wil bij alle betrokken partijen aanwezig is om op 22 oktober 2002 een definitieve beslissing te nemen, al kan ik dat natuurlijk niet garanderen. Ik doe alleen maar mijn best om eindelijk uit de impasse te komen die al sinds 1994 bestaat.
De CD&V-fractie zal haar houding tegenover dat amendement bepalen.
Bij de erkenningscriteria is het niet duidelijk of de VZW of de bestuurders zelf moeten beschikken over radio-ervaring. Er blijven ook juridische onduidelijkheden over de correcte interpretatie van de bepalingen van ketenradio's.
De lokale radio's vinden een nieuw decreet zonder frequentieplan een achteruitgang. De technische situatie ondermijnt hun marktpositie. Over de verlenging van de huidige licenties zal het amendement hopelijk meer duidelijkheid scheppen.
CD&V is bezorgd over de leefbaarheid en het zendcomfort van de kleine radio's. Een goede regeling is noodzakelijk onder meer voor de werkgelegenheid. Zij hebben behoefte aan een groter verzorgingsgebied, gebaseerd op sociaal-economische criteria. Provinciale radio's zijn niet leefbaar en nemen veel frequentieruimte in beslag.
Er is een kans gemist om een volledige en objectieve inventaris van de frequenties te maken. Ook de door ons voorgestelde rondetafelconferentie werd overbodig geacht.
Bij het begin van de regeerperiode hebben we gediscussieerd over de aanpak. Een zero-basemodel stuitte op bezwaren van de VRT. In Nederland had dergelijke aanpak niet gewerkt.
Een tweede aspect is dat de digitale radio niet gerealiseerd is binnen de tijdslimiet.
Wij hebben ook vergeefs gepleit voor een steunpunt voor lokale radio's.
Provinciale radio-omroepen zijn enkel in het belang van de grote mediagroepen en zullen de mediaconcentratie bevorderen. Dat zal de doodsteek zijn voor de lokale radio's. Die vervullen nochtans een essentiële maatschappelijke rol : ze versterken het sociale weefsel. Een concentratie leidt ook tot culturele eenvormigheid.
De omschrijving van rechtstreekse en onrechtstreekse bindingen tussen de aanvragers blijft onduidelijk. De Vlaamse regelgeving over mediaconcentratie is beperkt tot een impliciete bevoegdheid over het mededingingsrecht In de decreten blijven de concentratiebeperkingen beperkt tot een aantal drempels en onrechtstreeks belemmerende bepalingen
In de beleidsbrief 2002 hebben we de eerste resultaten gegeven van de acties in verband met mediaconcentratie. Ondertussen hebben we het advies van de Vlaamse Mediaraad. In de beleidsbrief van oktober zal er op basis van een studie een nieuw model voor de opvolging en beoordeling van de concentratie voorgesteld worden. Ik stel voor om deze discussie te voeren bij de bespreking van de beleidsbrief en dan eventueel initiatieven te nemen.
Het VCM moet oordelen over pluralisme en diversiteit, maar beschikt niet over criteria. De erkenning van provinciale radio's zal de concentratie bevorderen. De maatregelen tegen de mediaconcentratie komen dan te laat.
De beleidsbrief wordt besproken vanaf oktober. De erkenningen gebeuren pas in het voorjaar van 2003.
Door de regionale radio-omroepen krijgen we grotere vermogens op de middenband van de FM. Dat is nodig voor een akkoord met de Franse Gemeenschap. Ook voor de professionalisering en de economische leefbaarheid zijn de grotere vermogens nodig. De lokale initiatieven kunnen beschikken over de bovenband.
We verschillen hier fundamenteel van mening. Het gaat hier om politieke besluitvorming. Wil men dit of wil men dit niet? Gedurende heel deze beleidsperiode hoor ik de hele tijd al goede voornemens maar ik zie geen resultaten. Het hoeft dus niet te verbazen dat CD&V eerder sceptisch reageert.
Pas nadat de concentratie binnen het medialandschap geïnventariseerd werd, kan het debat van start gaan, waarna men eventueel tot decretale initiatieven kan komen. Op dat moment en niet eerder kan een regeling voor de toekenning van licenties aan provinciale radio's overwogen worden. De combinatie van regionale televisie en provinciale radio zal de mediaconcentratie alleen maar doen toenemen.
Wat moeten wij ons precies voorstellen bij de rechtstreekse en onrechtstreekse bindingen in de tekst van het voorstel?
Die termen zijn weggelaten in de definitieve tekst. Bovendien wordt in de toelichting bij het voorstel wordt wel degelijk duidelijk gemaakt welke relaties wel en niet geoorloofd zijn
De verwijzingen naar de bindingen staan wel nog in de commissieverslagen. Wat betekenen zij? Op basis van welke criteria gaat men de samenwerkingsverbanden beoordelen? Wat impliceert de term diversiteit? Ik weet het niet.
Voor alle duidelijkheid wens ik hier toch te stellen dat het decreet zal gevolgd worden door een uitvoeringsbesluit. Het uitvoeringsbesluit wordt op zijn beurt dan weer gevolgd door een feitelijke beoordeling.
De toelichting in de commissie door de heer Vermeulen was bijzonder duidelijk. Achteraf zal alles getoetst worden door het VCM.
Inzake de mediaconcentratie had ik graag nog een viertal suggesties gedaan.
Vooreerst moet de Vlaamse regelgeving voor de mediaconcentratie en het pluralisme passen in een weldoordacht beleid waarvoor voldoende middelen moeten worden vrijgemaakt. Verder bevatten de huidige mediadecreten geen expliciete verbodsbepalingen voor concentratie. In deze situatie vereist een effectief concentratiebeleid een zeer nauwgezet toezicht door het VCM op de ontwikkelingen in de markt. Het systematisch publiek maken van de beslissingen voor de concentraties van het VCM zou de transparantie van de sector ook verder kunnen bevorderen. Omdat de bevoegdheden van de Vlaamse gemeenschap inzake mededinging en concentratie vrij beperkt zijn is het tenslotte ook noodzakelijk dat het VCM en de federale Raad voor de Mededinging nauw gaan samenwerken.
CD&V is dus voorstander van een debat. Het VCM is immers bevoegd voor de toekenning, schorsing en intrekking van de radiolicenties. Door tegenstrijdige verklaringen over de mogelijke onzorgvuldigheden bij de toekenning van commerciële radiolicenties en omdat de effectieve leden van het VCM niet langer bevoegd zijn voor de toekenning van nieuwe uitzendvergunningen, maar zich laten vervangen hebben door plaatsvervangers, rijzen er duidelijk vragen over de geloofwaardigheid van deze instelling. Tussen de plaatsvervangers van de effectieve leden van het VCM zit trouwens een zeer controversieel figuur.
De heer Decaluwe strooit hier enkel verdachtmakingen rond. Ik vind het niet correct dat hij hier zaken suggereert die nog niet eens hebben plaatsgevonden. Als iemand overweegt terug te treden, betekent dat nog niet dat hij schuld bekent. De heer Decaluwe moet hiermee ophouden.
Ik stel enkel vast dat een gerechtelijk onderzoek loopt. Mocht het aan CD&V liggen, dan zouden de commissarissen bij decreet ontslagen worden. De huidige toestand is echter noch mossel noch vis.
Rond 4FM zou een commissaris op een niet-correcte manier een beslissing genomen hebben. Ik durf nu al voorspellen dat er met de nieuwe regeling voor de toekenning van vergunningen aan de lokale radio's door hetzelfde VCM-team, binnen de kortste keren problemen zullen komen.
Het is ongepast om hier vandaag het proces van het VCM te maken.
Er waren altijd al instrumenten om toezicht te houden op de mediaconcentratie. Zij waren echter te versnipperd zodat niemand er nog wijs uit raakte. Ik zal daarom een voorstel indienen om te komen tot de creatie van één toezichthoudende overheid, een soort mediamonitor. Elke Vlaamse burger met klachten over welk medium dan ook zal zich dus kunnen wenden tot een dezelfde interface. Intern kan men dan beslissen wie welke aangelegenheid moet beoordelen. Dit is de enige manier om uit de impasse te raken.
Ook CD&V is een voorstander van transparantie. Onze fractie wil het VCM versterken als autonome instelling met meer personeel en onafhankelijke deskundigen.
Het freqentieplan is essentieel voor het voortbestaan van de lokale en stadsradio's. Hoeveel radio's zullen er overblijven? Dit is essentieel voor de schaalgrootte en de economische leefbaarheid van de zenders.
Om al deze redenen kunnen wij het voorstel niet goedkeuren. De Vlaamse christen-democraten willen immers niet medeplichtig zijn aan de sluipmoord op de lokale radio's en aan het vergroten van de mediaconcentratie.
Dit voorstel van decreet, waarover al veel is gezegd, coördineert alles wat verband houdt met de private radio. Met de creatie van de regionale of provinciale radio doorbreken we het monopolie, zoals bepaald in het regeerakkoord. Wij zorgen voor de kansen waarna het aan de sector is om voorstellen te doen. Door regionale radio's de kans te bieden samen te werken met de regionale televisie, zullen beide elkaar versterken.
Eén van de redenen waarom wij ons tegen de provinciale radio verzetten is precies die samenwerking. Het versterkt alleen de mediaconcentratie. Welk monopolie hoopt u overigens te doorbreken?
Dat is merkwaardig want tijdens het debat over de economische leefbaarheid van de regionale omroepen was u daar nog voor.
Wij zijn voorstander van kleinschalige en onafhankelijke initiatieven, omdat concentratie een aantal perverse effecten heeft. Maar concentratie heeft ook positieve effecten : De Morgen overleeft dankzij de Persgroep en Het Volk dankzij de VUM. We kunnen inderdaad niet om de vijf grote spelers heen, maar tegelijk zijn zij erin geslaagd mensen als Berlusconi of Murdoch buiten te houden.
Ik weet liever wie wie precies vertegenwoordigt. In Italië is dat dankzij Berlusconi duidelijk. Hier is dat niet het geval. Door de sluipende concentratie verliezen we alle controle. Naar aanleiding van de overname van de Financieel Economische Tijd waarschuwde minister Van Mechelen ervoor dat de mediaconcentratie aan haar maximum zat. Volgens mij wordt die concentratie nu overschreden. Laat ons daarom de studie afwachten.
Mediaconcentratie wordt inderdaad een belangrijk punt in de besprekingen. In het mediadebat moeten we in de eerste plaats enkele belangrijke waarden verdedigen. Ik heb alleen gezegd dat de concentratie van krantentitels aan haar maximum zit.
Wat bestaat, proberen wij te behouden. Door de positie van de regionale televisie te versterken, zal het huidige aanbod blijven en kan de kiezer blijven kiezen.
De lokale radio's waren het tijdens de hoorzitting over één ding roerend eens : de huidige impasse moet doorbroken worden. Vlaanderen telt 307 lokale radio's. Slechts één derde daarvan is onafhankelijk en dat aantal neemt dagelijks af. Lokale radio's zijn belangrijk. We voorzien ook in de mogelijk om stads-, doelgroep- en themaradio's te starten.
Met de samenwerkingsverbanden willen we nieuwe initiatieven maximale kansen geven. De ketenradio's mogen blijven, maar ook lokale initiatieven verdienen alle kansen. Bovendien blijkt uit een studie van de administratie Media dat er voldoende frequenties zijn voor de provinciale en de lokale radio's. In tegenstelling tot wat we vroeger dachten wordt niemand in zijn bestaan bedreigd.
Ik hoop dat u gelijk hebt, maar u mag toch niet doen alsof alles al in kannen en kruiken is. Ik zal u pas geloven als ik het in het Staatsblad lees.
Wie vroeg er eigenlijk om regionale en provinciale radio's?
Het doorbreken van het monopolie is een principekwestie. Op het vlak van de lokale radio bestaat er nog altijd een monopolie, met name Radio 2. Het is de opdracht van de overheid om kansen te creëren voor iedereen. De sector zelf dient met voorstellen te komen.
Dat is een eigenaardige redenering. Waarom doen de lokale commerciële radio's niet hetzelfde? Waarom moeten er aparte rechtspersonen opgericht worden om het monopolie te bestrijden?
Dat is de keuze die we gemaakt hebben. Die is technisch haalbaar. Een duidelijk uitgangspunt is evenwel dat er geen derde landelijk net ontstaat.
De geplande ontmoeting op 22 oktober is belangrijk. De premier bekommert zich zelf om het dossier van het frequentieplan. We hebben echter een instrument in handen om de zaak te operationaliseren. Daarom zal de VLD het voorstel van decreet goedkeuren. We dienen een amendement op artikel 6 in, waarin staat dat de erkenningen van de lokale radio-omroepen die op 31 december 2002 vervallen, verlengd worden tot 1 september 2003. Een logische consequentie is dat artikel 7 geschrapt wordt. (Applaus bij de VLD, sp·a, AGALEV en VU&ID)
Onze fractie was voor het reces geneigd om zich te onthouden omdat men geen akkoord kon bereiken met de Franse Gemeenschap over het radiofrequentieplan. Ondertussen zal er verder onderhandeld worden op 22 oktober 2002. We wachten af wat er daar beslist wordt.
We hebben echter uit verschillende hoeken vernomen dat er een nieuw probleem opduikt door het opstarten van Radio Contact Inter. In afwachting van eigen programma's zou die integraal het signaal uitzenden van Médi 1, een in nieuws gespecialiseerd commercieel Frans-Arabisch radiostation dat uitzendt vanuit Tangiers. Buitenlandse zenders op de FM-band zijn in strijd met de wetgeving en dus illegaal.
Op de interministeriële conferentie over de radiofrequenties van 29 augustus 2002 is beslist om Radio Contact op 94.5 buiten dienst te stellen.
Ondertussen is er wel een probleem geweest.
De lokale radio's klagen dat sommigen een groter zendbereik hebben. Die toestand moet dus duidelijk uitgeklaard worden. Er is een degelijk en eerlijk radiofrequentieplan nodig dat rekening houdt met alle aspecten en dat door beide gemeenschappen wordt gevolgd. Het Vlaams Blok zal tegen het voorstel van decreet stemmen. (Applaus bij het VB)
Ik ben vereerd dat de federale premier achter het voorstel van decreet staat. Er moest iets gebeuren. Het juridische vacuüm, waarop in de reflectienota van CD&V wordt gewezen, kan door het amendement opgevangen worden. De essentie van het voorstel van decreet is ervoor te zorgen dat de lokale radio's leefbaar zijn. Ik ben geen voorstander van het concurrentiedenken van de heer Keulen. Er dient niet op alle niveaus concurrentie te zijn. Niemand weet of de wijziging een succes zal worden, maar alle frequenties zullen tenminste Vlaams zijn. Dat is een stap vooruit. Bovendien zal het zendcomfort uitgebreid worden. Het voorstel van decreet zal de mediaconcentratie niet blokkeren en evenmin organiseren. Bij mediaconcentratie gaat het om andere zaken dan samenwerking tussen lokale radio's.
De essentie van het voorstel is dat vrijheid van de lokale radio's behouden wordt, dat ze leefbaar en lokaal zijn. Dat is niet gemakkelijk om te realiseren, maar het voorstel van decreet biedt daarvoor wel garanties. In de reflectienota van CD&V wordt ook verwezen naar de rol van het VCM. Ik wijs erop dat er voorstellen op komst zijn om het VCM te versterken.
In de toelichting en tijdens de bespreking in de commissie is er een correcte interpretatie gebeurd van ketenradio's. Men kan niet alles vervatten in voorwaarden. De strekking is evenwel duidelijk. Er komt inderdaad kritiek omdat iedereen de zaak vanuit het eigen standpunt bekijkt.
We willen geen eenheidsworst van lokale radio's. De berichtgeving dient lokaal verankerd te zijn. Op dat vlak zullen de lokale radio's zich duidelijk van elkaar onderscheiden, ook al zijn ze binnen een keten werkzaam. We zijn voorstander van veelkleurige lokale radio's.
Het feit dat er verschillende interpretaties zijn, bewijst dat er onduidelijkheid bestaat. Kan een VZW-keten één aanvraag voor verschillende frequenties indienen?
Neen, de aanvraag moet individueel gebeuren.
Het eerste decreet op de niet-openbare radio's dateert van 1982. Op 17 november 1990 werd het antiketendecreet goedgekeurd, waardoor de lokale radio's eigenlijk in een keurslijf werden gedwongen. In 1998 liet de fractie van de heer Decaluwe dan toch toe dat de lokale radio's zouden gaan samenwerken. Vandaag zetten we geen stap verder.
Ik wil nog twee amendementen toelichten. De discussie over de rechtstreekse of de onrechtstreekse bindingen is al aan bod gekomen. We willen de lokale radio's niet in een keurslijf dwingen : synergieën moeten mogelijk zijn. Dit mag echter niet leiden tot een eenheidsworst : het lokale karakter blijft belangrijk.
Verder hebben we voor de bestaande lokale radio's een duidelijk kader gecreëerd dat hen een goede toekomst moet garanderen. De bestaande initiatieven hoeven geen inschrijvingsrecht te betalen om mee te doen aan de gunning. Voor de nieuwe initiatieven werd er wel een remgeld ingevoerd omdat we willen voorkomen dat sommige nieuwe initiatieven alleen op papier zouden bestaan. (Applaus bij de VLD en bij VU&ID)
Ik ben teleurgesteld omdat het frequentieplan op zich laat wachten, want dat is erg bepalend voor het radiolandschap. Met ons amendement probeerden we een oplossing te vinden voor het ontbreken van het frequentieplan. Ik hoop dat het optimisme van dat amendement, dat ervan uitgaat dat er wel degelijk een frequentieplan komt, terecht is.
De reactie van het radiolandschap is divers. Enerzijds is er protest tegen dit decreet en daarin heeft de heer Decaluwe gelijk, maar anderzijds is er ook enthousiasme.
De huidige situatie kan in elk geval niet blijven duren. Dat geldt zowel voor de juridische regeling als voor de situatie van de lokale radio's die uit de markt dreigen te verdwijnen. Bovendien bestaan er een aantal onoirbare situaties, onder meer het doorverhuren van de toegekende frequenties.
Dat is een merkwaardige uitspraak. Er bestaan toch instrumenten om op te treden tegen dergelijke wantoestanden. Waarom signaleert men dit niet aan het VCM? Het is niet juist dat men binnen dit decreet niet kan optreden tegen deze wantoestanden.
We hebben dit gesignaleerd.
Het experiment van de provinciale radio's wil ik het voordeel van de twijfel gunnen. Ik kan de redenering van de heer Vermeulen volgen dat het belangrijk is een frequentie te hebben. Uiteindelijk moet de praktijk uitwijzen of het een sucees wordt of niet. Ik ben het niet eens met de uitspraak van de heer Keulen dat dit een verderzetting is van de concurrentie.
We hebben al veel tijd besteed aan het VCM. Er werd een regeling uitgewerkt waarbij plaatsvervangers van het VCM zouden optreden. De heer Decaluwe hoeft hier niet het proces te maken van die plaatsvervangers, die in deze dossiers nog niet hebben geoordeeld. Dat is niet de taak van het parlement.
Ik heb alleen verwoord wat ik hoor in de sector. Ik wilde dus alleen waarschuwen voor moeilijkheden.
De algemene bespreking is gesloten. Artikelsgewijze bespreking Aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het voorstel van decreet van de heren Keulen, Vandenbossche en Vermeulen, van mevrouw Hermans en van de heer Lauwers houdende wijziging van sommige bepalingen van de decreten betreffende de radio-omroep en de televisie, gecoördineerd op 25 januari 1995. - De stemmingen over het amendement op artikel 6 en over het amendement tot schrapping van artikel 7 worden aangehouden.
- De stemmingen over de artikelen 6 en 7 worden aangehouden.
- De overige artikelen worden zonder opmerkingen aangenomen.
We zullen straks om 16 uur de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.