Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Aan de orde is het ontwerp van decreet houdende instemming met het protocol van Kyoto bij het raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering,en met de bijlagen A en B, opgemaakt te Kyoto op 11 december 1997.
De algemene bespreking is geopend.
De heer Jacques Laverge, verslaggever : De commissie voor Buitenlandse en Europese Aangelegenheden heeft dit uiterst belangrijke ontwerp van decreet besproken met de leden van de commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening en de leden van de commissie voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme.
Minister Dua verklaarde dat het federale niveau en het Brusselse Gewest al hadden ingestemd met dit protocol. Het Vlaamse en het Waalse gewest zouden dat parallel doen. In het overgrote deel van de ondertekenende landen moest deze procedure nog doorlopen worden.
Omdat het vooral de elektriciteits- en transportsector zijn die CO2 uitstoten, zal het Vlaamse klimaatbeleid in de eerste plaats de verantwoordelijkheid zijn van de minister voor Mobiliteit en Energie.
Ook al zijn veel gevolgen van dit protocol nog ongekend en moeten die voor ieder departemement afzonderlijk bestudeerd worden, toch besloot de commissie zich aan de timing te houden. Kort na de goedkeuring van dit ontwerp van decreet zal nog een hoorzitting georganiseerd worden om de invoering ervan te evalueren. Minister Dua garandeerde dat het Vlaams Parlement nog inspraak zal hebben in de uiteindelijke toepassing.
Het ontwerp van decreet werd met 9 stemmen bij 4 onthoudingen goedgekeurd. (Applaus)
Dit is een van de belangrijkste ontwerpen van decreet dat de commissie besproken heeft en dat het parlement zal goedkeuren. Het is een enorme opdracht om de CO2-emissie te reduceren met 7,5 procent of met 17 procent ten opzichte van 2000. We onderschrijven het protocol, maar hebben nog een aantal vragen. Die hebben we herhaaldelijk gesteld in de commissie, maar we hebben nog geen antwoord gekregen.
Wie gaat het protocol van Kyoto onderschrijven? De Verenigde Staten zullen dat niet doen, en Japan en Rusland zeer voorwaardelijk. We weten ook niet welk pakket emissie-uitstoot erin opgenomen is. We vinden het spijtig dat België onvoldoende gebruik gemaakt heeft van het Europese voorzitterschap om een voortrekkersrol te spelen.
Gaat men de doelstellingen van het protocol regionaal vertalen? Wat zijn de doelstellingen voor Vlaanderen? Gaat men de regio's op dezelfde manier behandelen?
Komen er lineaire maatregelen? Moeten er binnen elke sector dezelfde inspanningen geleverd worden? Minister Stevaert spreekt over benchmarkingconvenants. Dat is een goede optie, die evenwel niet eenvoudig te realiseren is. Is de Vlaamse regering bereid om bijvoorbeeld met audits te werken?
Gaat Vlaanderen een emissiehandel voorzien? In Kyoto is dat principe aanvaard. Het is echter onduidelijk wat het gaat kosten.
Ten slotte moet er dringend aandacht besteed worden aan een Vlaams klimaatplan. We dringen aan op een planmatige aanpak en betreuren het dat er nog geen maatregelen genomen zijn. We hopen dat die er komen na de goedkeuring van het ontwerp van decreet. (Applaus bij CD&V)
Op Europees niveau is er een akkoord dat alle Europese landen het protocol onderschrijven. Dat is een belangrijke stap. We verwachten dat de ratificatie voor de zomer zal gebeuren door de verschillende parlementen in Europa. Ik wijs erop dat de doorbraak in Marrakech te danken is aan het Europese voorzitterschap van België. We hebben een belangrijke rol gespeeld in het op een lijn brengen van de landen.
Het is de bedoeling te werken met benchmarkingconvenants. Wat de verhandelbare emissierechten betreft is Europa bezig met een ontwerprichtlijn. Dat is een goede zaak.
De Europese consensus groeit inderdaad, maar er zijn nog altijd problemen op wereldniveau. We hadden gehoopt dat een eendrachtig Europa vooruitgang geboekt had, maar dat is niet gebeurd.
Het Vlaams Blok is niet gekant tegen de doelstellingen van het protocol van Kyoto, maar heeft wel vragen over de hoogdringendheid van de ondertekening van het raamverdrag. We wachten trouwens nog steeds op de studie van minister Van Mechelen.
Voorts is de verdeling van de reductielast tussen de gewesten een groot struikelblok. Vlaanderen heeft al belangrijke inspanningen geleverd om de uitstoot van CO2 te verminderen. De milieunormen in Brussel en Wallonië zijn echter minder streng zodat daar nog heel wat werk aan de winkel is. De VITO-studie over de verdeling van de reductielast is pas tegen het zomerreces voltooid. Ik ben benieuwd hoe het samenwerkingsakkoord tussen de gewesten tot stand zal komen.
We vrezen dat, als België de CO2 -taks doorvoert, het het enige land in Europa zal zijn. Bovendien is dat bedrog ten opzichte van de bedrijven : enerzijds is er een lastenverlaging en anderzijds voert men een nieuwe belasting in.
De uitwerking van het protocol van Kyoto is een lege doos. Daarom zal het Vlaams
Blok zich onthouden bij de stemming. (Applaus bij het VB)
Het is belangrijk om tot een win-winsituatie te komen. We weten duidelijk waar we naartoe gaan. De doelstellingen moeten onderschreven worden. Een aantal besluiten moeten in het beleid geïmplementeerd worden. Die hebben betrekking op alle actoren die met het milieu te maken hebben. In het MIRA-T-rapport 2001 staat dat we 19 procent boven het niveau van 1990 uitstijgen ondanks de akkoorden. Als iedereen voor de eigen deur veegt, zal alles netjes opgelost geraken.
België heeft in Europa een vooruitgeschoven positie ingenomen. Uiteraard moet er een internationaal en een Vlaams klimaatplan komen. Voorts moet er een evenredige verdeling tussen de gewesten komen om de doelstellingen te bereiken.
Ook op het vlak van de emissies zijn er nog heel wat mogelijkheden. Zo bepaalt Factor Vier dat het mogelijk moet zijn om met vier keer minder energieverbruik toch een verhoogd economisch rendement te bekomen. Het is een dooddoener dat de realisatie van de Kyoto-doelstellingen tot het verlies van duizenden arbeidsplaatsen zou leiden. Volgens een Oostenrijkse studie is zelfs het tegendeel het geval.
Sp·a pleit voor een sociaal klimaatbeleid met de aanwending van flexibele instrumenten. De inspanningen moeten evenwichtig worden verdeeld tussen de gewesten. Het verheugt onze partij trouwens dat de ecologische fiscaliteit deel uitmaakt van de 21 federale beleidsprioriteiten. Ook wij zijn voorstander van een niet-concurrentieverstorende CO²-taks, die kan worden gecompenseerd door een verlaging van de lasten op arbeid.
Voor de realisatie van de Kyoto-doelstellingen dringt een heel gamma aan maatregelen zich op. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van de benchmarkingconvenants en de voordelen van de emissiehandel. De randbemerkingen die daarbij kunnen worden gemaakt, zijn in het verslag terug te vinden. Ook op het vlak van transport kunnen nog energiebesparende maatregelen worden genomen : het autoverkeer moet worden afgebouwd in het voordeel van de binnenvaart en het openbaar vervoer.
Ik heb helemaal niet gezegd dat duizenden arbeidsplaatsen verloren zouden gaan, wel dat sommige bedrijven hun technische en financiële limieten hebben bereikt.
De concurrentiekracht van onze bedrijven mag inderdaad niet worden ondergraven. Wij pleiten dan ook voor het gebruik van flexibele instrumenten, maar kortzichtigheid moet ondertussen wel worden vermeden. (Applaus)
De inhoud van het protocol van Kyoto is slechts een minimum. Het internationaal klimaatpanel heeft recent nog gewezen op de grote nood aan dringende maatregelen om de door de mens veroorzaakte klimaatswijzigingen op te vangen en te stoppen. Het gaat hier om duurzame ontwikkeling in meer dan één zin van het woord. Zo ondergaan niet alleen wij de gevolgen van het broeikaseffect, maar ook de mensen uit de derde wereld, die op geen enkele manier een bijdrage leveren aan de vervuiling. Daarnaast gaat het ook om de toekomstige generatie.
Het winstdenken op korte termijn moet plaats ruimen voor een verantwoordelijk beleid. Het is duidelijk dat niet-optreden uiteindelijk de allergrootste schade zal opleveren. Het is dan ook spijtig dat verschillende belangengroepen de verantwoordelijkheid van zich afschuiven. Ik zou de bedrijven die beweren dat ze technisch niet in staat zijn om nog meer energie-efficiënte maatregelen te nemen, met alle plezier een expert willen toewijzen die hen ongetwijfeld nog voor miljoenen aan rendabele energiebesparende maatregelen zou kunnen voorstellen.
De regering moet de voorwaarden creëren om de doelstellingen van Kyoto te kunnen realiseren : een stabilisatie van de uitstoot in 2001 en een reductie met 7,5 percent tegen 2010, dit met 1990 als referentiejaar. Zij moet daarvoor de maatregelen waarvan al sprake was, versneld invoeren. Ik denk dan aan het REG-decreet, de energieprestatieregelgeving, de benchmarkingconvenants met resultaatverbintenissen en het Vlaamse klimaatplan. Er dringen zich ook maatregelen op om de CO²-uitstoot door het wegverkeer terug te dringen.
Vlaanderen alleen kan niet zorgen voor de verwezenlijking van deze doelstellingen, al staan er in het protocol heel wat flexibele maatregelen vermeld. Er is nood aan een flankerend federaal beleid en een federale CO²-taks. De Vlaamse overheid moet daarop aandringen.
Ook in Vlaanderen moeten er specifieke maatregelen genomen worden. Onder meer het Vlaamse klimaatplan, het REG-decreet en de benchmarkingconvenants kunnen hiertoe een belangrijke bijdrage leveren. (Applaus bij de VLD, sp·a, AGALEV en VU&ID)
Mijn fractie zal het voorliggende ontwerp van decreet goedkeuren.
In 1992 heeft België zich er in Rio toe verbonden om de emissies te inventariseren, een nationaal beleidsplan op te stellen om de uitstoot te verminderen, het wetenschappelijk onderzoek te ondersteunen, sensibiliseringscampagnes te voeren en opvolgconferenties bij te wonen. Het is niet duidelijk in welke mate de verschillende regeringen deze verbintenissen zijn nagekomen. De effecten van de afgesloten overeenkomsten zijjn nog steeds niet duidelijk.
België heeft zich ertoe verbonden om de emissies met 7,5 procent te reduceren. In vergelijking met de andere EU-landen moeten we 12 procent van de inspanningen leveren, terwijl we slechts 2,5 procent van de inwoners hebben en 3 procent van het totale BBP. Het engagement in het federale regeerakkoord om kernenergie af te bouwen zorgt ervoor dat we nog meer inspanningen zullen moeten doen.
De EU moet de ontwikkelingslanden ertoe aanzetten om zich er ook toe te verbinden om bepaalde doelstellingen te bereiken. Als de ontwikkelingslanden niet meedoen, zullen de gevolgen catastrofaal zijn.
De verantwoordelijkheid voor de broeikasgassen in Vlaanderen is verdeeld als volgt : 22 procent voor de elektriciteitssector; 15 procent voor de verwarming van gebouwen; 19 procent voor verkeer; 34 procent voor de industrie en 10 procent voor de landbouw. Vooral de gebruikers zulen dus inspanningen moeten doen.
Er zullen dus pijnlijke beslissingen moeten worden genomen. Minister Dua moet hierover overleg plegen met minister Stevaert.
Ik ben voorstander van de verhandeling van emissierechten. Het zal echter nog enige tijd duren vooraleer dit mechanisme kan worden geïmplementeerd.
Het Vlaams Parlement moet een hoorzitting organiseren met alle actoren.
De VLD zal dit ontwerp van decreet goedkeuren. Het protocol van Kyoto is immers van groot belang voor toekomstige generaties. (Applaus)
België heeft zich ertoe verbonden om de uitstoot van zes broeikasgassen te verminderen met 7,5 procent voor de periode 2008-2012 ten opzichte van het referentiejaar 1990. Mijn fractie steunt dit engagement.
Het heeft bijzonder lang geduurd voordat dit ontwerp van decreet werd voorgelegd. Dat was niet de schuld van het parlement.
Om de doelstellingen van Kyoto te halen moeten belangrijke inspanningen worden gedaan, die grote economische en maatschappelijke gevolgen zullen hebben. Hierover moet een breed maatschappelijk debat worden georganiseerd waarbij de verschillende verenigingen uit het maatschappelijke middenveld worden vertegenwoordigd.
Zijn er al meer gegevens beschikbaar over de kostprijs? De kostprijs zal afhangen van de beleidskeuzes die Vlaanderen maakt : zullen we de doelstellingen proberen te halen op basis van eigen inspanningen of zullen we ook emissierechten kopen? In het eerste geval zal de kost hoger zijn. Welke bijkomende projecten zullen nodig zijn? Wanneer zal de studie over de economische impact van het protocol klaar zijn? Welke sectoren zullen het meest moeten bijdragen tot de realisatie van de doelstellingen?
Het is niet logisch dat we eerst dit protocol ratificeren en pas later debatteren over de noodzakelijke maatregelen. De lastenverdeling in Vlaanderen had reeds bij de ratificatie moeten vaststaan.
De regering moet ons alle cijfermateriaal over de kostprijs bezorgen en alle scenario's voor de realisatie van de doelstellingen. We moeten zo vlug mogelijk de relevante wetenschappelijke studies krijgen en de maatschappelijke en sociale onderbouw. De sectorale maatregelen moeten het resultaat zijn van een afweging tussen kostenefficiëntie, evenwichtige sectorale verdeling van de lasten en politieke prioriteiten.
Het Vlaams klimaatplan moet zo snel mogelijk worden voorgelegd, nog voor het nationaal klimaatplan. Hoe ziet de regering het debat hierover in het Vlaams Parlement? Hoe wil ze de sociale partners daarbij betrekken? Dat debat moet met concrete cijfers worden gestoffeerd.
De sectorale emissie- en reductiedoelstellingen en de gevolgen voor de gezinnen moeten duidelijk worden, ze moeten gedragen zijn en de resultaten moeten kunnen opgevolgd worden. Dat is een taak voor het parlement.
Een tweede knelpunt is de afstemming tussen de verschillende beleidsniveaus. De reductiedoelstellingen voor België zijn al een tijdje duidelijk, maar de verdeling tussen de gewesten is nog altijd niet gebeurd. Zal een dergelijke verdeling mogelijk zijn of zal de reductiedoelstelling lineair gelden voor alle gewesten? Dat is volgens de minister nog niet duidelijk. Mijn fractie is voorstander van een gelijkwaardige en niet van een lineaire lastenverdeling. Wanneer wordt dat overleg afgerond?
De goedkeuring van dit ontwerp in het Vlaams Parlement betekent nog niet dat mijn fractie bereid is af te zien van de eis van een gelijkwaardige lastenverdeling. We willen ook meer duidelijkheid over de manier waarop de federale overheid haar engagementen wil realiseren. Onder dit voorbehoud zullen we het ontwerp van decreet goedkeuren. (Applaus bij CD&V)
Dit is inderdaad een heel belangrijk decreet. Om de toekomst veilig te stellen, moeten we de reductiedoelstellingen halen. Dat is een opdracht voor de hele Vlaamse regering en voor heel België.
Uit studies is gebleken dat er eindelijk beterschap is voor belangrijke milieuparameters. Alleen voor de CO2-uitstoot scoren we nog altijd zeer slecht : er is nog steeds een stijging en we zijn dus nog ver verwijderd van de realisatie van de reductiedoelstelling. Voor bepaalde sectoren en activiteiten moet er dus een trendbreuk gerealiseerd worden.
De discussie in het parlement is belangrijk, niet alleen over de algemene doelstellingen, maar ook over de gevolgen en over het te voeren beleid.
Mevrouw Merckx vroeg een stand van zaken. De bespreking van het ontwerp van samenwerkingsakkoord tussen het federale niveau en de gewesten staat in februari op de agenda van de Vlaamse regering. Er zal een klimaatcommissie worden opgericht die de uitvoering van het Kyoto-akkoord moet coördineren.
In de discussie over de verdeling tussen de gewesten moeten we eerst zien wat er via federale maatregelen kan gerealiseerd worden. Dan pas kunnen de inspanningen van de gewesten ter sprake komen. We mogen ook niet vergeten dat de totale uitstoot van broeikasgassen hoger ligt in Vlaanderen. Sommige sectoren hebben trouwens al belangrijke stappen gezet.
Het ontwerp van het nationaal klimaatplan, dat een opsomming bevat van wat de verschillende overheden kunnen doen, werd doorgestuurd naar de gewesten en komt wellicht in februari op de agenda van de Vlaamse regering.
De eerste ontwerpversie van het Vlaams klimaatplan is klaar en wordt nu beoordeeld door de verschillende administraties. De betrokken actoren in de samenleving zullen worden geconsulteerd. Het is de bedoeling dit plan eind maart een eerste keer te bespreken binnn de Vlaamse regering. Daarna kan het doorgestuurd worden naar het parlement en kan het advies van de SERV en van de MiNa-raad worden gevraagd. Hopelijk kan het voor het zomerreces definitief worden goedgekeurd. De studie van het VITO zal bij de discussie kunnen betrokken worden en ook over het luik van de KULeuven is een rapportering in de commissie mogelijk.
Nu bestaat de uitdaging erin de plannen te realiseren en de doelstellingen te halen. (Applaus)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het ontwerp van decreet houdende instemming met het protocol van Kyoto bij het raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering, en met de bijlagen A en B, opgemaakt te Kyoto op 11 december 1997.
- De artikelen worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.