Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Aan de orde is het ontwerp van decreet houdende wijziging van het wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten.
De algemene bespreking is geopend.
, verslaggever : Bij de inleidende uiteenzetting in de commissie pleitte de minister voor een spoedige goedkeuring van dit ontwerp, dat met terugwerkende kracht moet gelden vanaf 1 januari. Vlaanderen kan dankzij de Lambermontakkoorden de registratierechten bepalen. Het ontwerp is grondig voorbereid bij de begrotingsbesprekingen. Er is overleg gevoerd met het federale niveau en de Raad van State heeft advies uitgebracht.
Het ontwerp omvat drie aspecten. Het eerste voert een algemene tariefverlaging van de registratierechten van 12,5 procent naar 10 procent in voor de overdracht ten bezwarende titel van onroerende goederen. Tegelijk wordt voorgesteld om het tarief van 6 procent voor de aankoop van kleine landeigendommen, bescheiden woningen en de bouwgrond daarvoor, te verlagen tot 5 procent.
Een tweede deel van het ontwerp voert het principe in van de meeneembaarheid van in het verleden betaalde registratierechten. De belastingsplichtige moet zich in het nieuw aangekochte goed vestigen en de vorige verblijfplaats verkopen. Het derde onderdeel voorziet in een verlaging van de belastbare grondslag met 12.500 euro voor de aankoop door natuurlijke personen van een eerste onroerend goed om er binnen een termijn van twee jaar hun hoofdverblijfplaats te vestigen. Voor een bouwgrond geldt een periode van drie jaar. Met deze maatregel wil de overheid belastingplichtigen die niet van de meeneembaarheid kunnen genieten, toch een voordeel toekennen bij het verwerven van de eerste woning.
Tijdens een hoorzitting met vertegenwoordigers van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat bleek onder meer dat het percentage van woningen met klein beschrijf daalt omdat de kwaliteit van het woningbestand verbetert. Er is echter geen algemene perequatie en de cijfers zijn niet geëvolueerd.
In de algemene bespreking lichtte de minister 6 amendementen toe die tegemoet komen aan de opmerkingen van de sprekers op de hoorzitting en van de leden van de commissie. De minister verbindt er zich toe om de noodzakelijke bijsturingen, die eventueel uit de praktijk zullen blijken, voor te leggen aan het parlement. De minister stelt dat boetes niet verschuldigd zullen zijn indien het niet nakomen van de verbintenis een gevolg is van overmacht. Er waren nog diverse opmerkingen van de leden onder meer over de kritieken van de Bond van Grote en Jonge Gezinnen.
De heer Tobback wees erop dat alle gezinnen in Vlaanderen zullen kunnen genieten van de voordelen van dit ontwerp, terwijl toch binnen de budgettaire grenzen gebleven wordt.
Dit ontwerp werd in de commissie met 11 stemmen bij 4 onthoudingen aangenomen. (Applaus)
De CD&V is voor de algemene verlaging van de registratierechten voor de overdracht van onroerende goederen, zowel voor natuurlijke als rechtspersonen. Een belangrijke lineaire verlaging ware beter geweest dan het ingewikkelde stelsel van meeneembaarheid. Wij vrezen immers voor interpretatieproblemen. De amendementen bevatten belangrijke verduidelijkingen.
De prijzen van gronden en woningen stijgen onrustwekkend. Betaalbare woningen zijn de beste waarborg voor een duurzaam woonbeleid.
Meeneembaarheid is een belangrijk principe dat professionele en familiale mobiliteit kan stimuleren. CD&V vraagt geen grotere algemene verlaging noch hogere meeneembaarheid, ook al zijn daar redenen toe. We zullen dus niet opnieuw een amendement indienen om de maximale meeneembaarheid te indexeren. We vragen evenmin deze regeling uit te breiden voor de herlokalisatie van bedrijven.
We zullen ons amendement over gezinnen met personen ten laste wel opnieuw indienen. Met dat amendement vragen we een abattement van 1250 euro op de belastbare grondslag en een verhoging van de meeneembaarheid van 1250 euro per persoon ten laste. Het is de beste mobiliteitsstimulans en zal gezinnen aansporen te bouwen in functie van de gezinsgrootte. Het is bovendien geen uitzonderlijke aanpassing want in heel wat decreten wordt rekening gehouden met de grootte van het gezin. Ik denk aan de regeling inzake kinderopvang, studietoelagen, elektriciteit en vooral huisvesting. Gezinnen met kinderen hebben een groter huis nodig dan alleenstaanden. Hoe groter het huis, hoe hoger de registratierechten, maar toch genieten gezinnen met kinderen en alleenstaande dezelfde rechten.
Net nu gezinnen het steeds moeilijker hebben om bouwgrond of een huis te kopen, verwerpt men ons amendement ondanks de beperkte budgettaire weerslag ervan. Ook de bouwsector heeft baat bij onze aanpassing. Het blijft een raadsel waarom de meerderheid zich een voorstander van de gezinnen verklaart, maar toch weigert ons amendement goed te keuren.
Uw voorstel klinkt positief maar die zogenaamde extra inspanning is maar een peulenschil in vergelijking met de totale aankoopsom. De budgettaire consequentie van de meeneembaarheid is dan weer heel moeilijk in te schatten. Wij wachten liever even af om deze maatregel na een grondige evaluatie eventueel te moduleren.
De meerderheid wacht liever af, terwijl wij onmiddellijk iets willen doen voor de gezinnen met personen ten laste. Wat wij voorstellen, is beperkt en zeker geen budgetair avontuur. Ik begrijp niet waarom de meerderheid het heeft aangegrepen om de heer Vandenbroeke als lid van de commissie te liquideren. Het wijst op interne verdeeldheid. (Applaus bij CD&V)
Aangezien het niet mogelijk is om de invloed te voorspellen van de meeneembaarheid op het gedrag van de belastingplichtigen, is het zeer moeilijk om de kostprijs te berekenen. Aanvankelijk werd 2 miljard frank vooropgesteld. Intussen heb ik al opgevangen dat de maatregel 8 miljard frank of meer zou kunnen kosten. De uitvoering van ons amendement zou slechts 200 tot 300 miljoen frank kosten. Dat is zeer weinig in verhouding tot de totale kostprijs van de maatregel. De meerderheid heeft een duidelijke politieke keuze gemaakt waarin een gezinsvriendelijk beleid geen plaats krijgt. (Applaus bij de CD&V)
Agalev wil consequent blijven : we hebben bij de begrotingsbesprekingen duidelijk gezegd dat we geen bijkomende lastenverlagingen wensen voordat we weten waar we staan. Bij de begrotingscontrole kunnen eventueel bijkomende inspanningen worden gedaan.
De meeneembaarheid zal voor 2002 volgens de minister 2 miljard frank kosten.
De kostprijs zal zeker veel hoger zijn. Als het inderdaad slechts om 2 miljard frank zou gaan, dan zou ons amendement hoogstens 50 miljoen frank kosten. Waarom steunt u ons amendement dan niet?
Belastingverlaging was een prioriteit voor de VLD. Het voorliggende ontwerp van decreet kon zeer snel worden afgehandeld in de commissie, dankzij samenwerking over de partijgrenzen heen. Als commissievoorzitter ben ik daar bijzonder trots op.
De meeneembaarheid is een uniek fiscaal instrument dat alleen in Vlaanderen bestaat. De maatregel komt tegemoet aan de toenemende nood aan arbeidsmobiliteit. Het abattement op de eerste woning is een uitstekend alternatief voor de vroegere bouwpremies. Ik ben blij dat de commissie en de regering rekening gehouden hebben met de adviezen van de federaties voor notarissen.
Dit ontwerp van decreet heeft verschillende doelstellingen. België is koploper op het vlak van registratierechten; de geografische mobiliteit kan dankzij dit ontwerp van decreet worden verhoogd; de bouwsector wordt gestimuleerd; er wordt tegemoetgekomen aan het fileprobleem; de discrepantie tussen de belasting van roerende en onroerende inkomsten wordt verminderd.
We willen eerst zekerheid over de precieze kostprijs van de meeneembaarheid, voordat we ons in een avontuur storten. Als blijkt dat de geraamde 2 miljard frank voldoende is, zullen we het ontwerp van decreet evalueren.
Iedereen is het erover eens dat de meeneembaarheid het meeste kost. De kostprijs voor de uitvoering van ons amendement is zeer laag in verhouding tot de totale kostprijs. Ons amendement goedkeuren of niet is dus in de eerste plaats een politieke keuze. Het komt erop aan om op lange termijn te denken. Deze regering schijnt dat soms te vergeten.
Bij de volgende begrotingscontrole zal het nog niet mogelijk zijn om het decreet te evalueren. Dat kan ten vroegste een jaar later gebeuren, zodra men zicht heeft op het gedrag van de belastingplichtigen.
We zullen altijd fundamenteel van mening verschillen. We hanteren het voorzichtigheidsprincipe. Vooraleer er meer geld uitgegeven wordt, moet er een evaluatie gebeuren na 12 maanden.
Ik nuanceer dat. De meerderheid heeft dat voorzichtigheidsprincipe immers niet op alle domeinen gehanteerd. We spreken over een meeruitgave van maximaal een half miljard frank.
U kan het blijven hebben over budgettaire ontsporingen en het loslaten van het voorzichtigheidsprincipe. De cijfers van het begrotings- en kasoverschot en van de schuldafbouw spreken voor zich. (Applaus bij de VLD en VU&ID)
Het Vlaams Blok zal het ontwerp van decreet goedkeuren, maar toch hebben we kritiek op een aantal zaken. Zo dalen de registratierechten van 12,5 naar 10 procent en van 6 naar 5 procent. Dat betekent dat men voor een groot beschrijf een vijfde vermindering krijgt en voor een klein beschrijf slechts een zesde. Dat is een deficit op het vlak van het sociale beleid van deze regering aangezien de kapitaalkrachtigen bevoordeeld worden. Voorts betreuren we het dat de meerderheid het amendement verworpen heeft om het plafond te verhogen met 1250 euro per persoon of kind ten laste. We zullen die gezinsvriendelijke maatregel blijven steunen. Tevens is het spijtig dat het amendement van het Vlaams Blok om de meeneembaarheid op vennootschappen toe te passen niet gesteund werd. We zullen het evenwel vandaag opnieuw indienen.
De regering vond de ingediende amendementen positief, maar ze kon er momenteel niet op ingaan wegens budgettaire redenen. De discussie over de impact van de maatregel is bij de begrotingsbesprekingen gevoerd. Toen is gebleken dat het Rekenhof en de minister van Financiën grondig van mening verschillen.
Op pagina 32 van het verslag staat dat de minister 2 miljard frank uittrekt en dat de buffer 0,8 miljard frank wordt. Het is een nieuw gegeven dat er in 2002 een winst is ten opzichte van de registratierechten van 2001. Waarom kan men dan wegens budgettaire redenen niet ingaan op de voorstellen die maximaal een half miljard frank kosten?
De tekst van het ontwerp van decreet is verfijnd met de hulp van de Federatie van Notarissen. We vinden de vermindering van de registratierechten en de meeneembaarheid positief. We blijven het echter spijtig vinden dat er geen gehoor gegeven wordt aan de voorstellen van de minderheid. Het parlement blijft duidelijk in de kou staan. Het ontwerp van decreet is een dictaat van de regering waaraan men zich vasthoudt.
Voor het aankondigingseffect wordt 3,4 miljard frank ter beschikking gesteld. Het is dan ook onmogelijk om binnen 12 maanden een evaluatie te maken. De regering kondigt aanpassingen aan, maar die zijn niet mogelijk op korte termijn. (Applaus bij het VB)
De Agalev-fractie heeft een ambiguë houding ten aanzien van belastingverlaging. Enerzijds vinden we een verlaging van de belastingen verantwoord, maar anderzijds is het belangrijk dat de overheid voldoende middelen heeft om bepaalde uitdagingen aan te gaan. Agalev staat evenwel positief tegenover het ontwerp om de registratierechten te verlagen.
Iedereen was het erover eens dat de registratierechten te hoog en onrechtvaardig waren. Bovendien moet een belastingsysteem ook het beleid ondersteunen. Daarom werden de registratierechten aangepast. Niet zozeer de verlaging is hier van belang, maar wel de meeneembaarheid, iets wat niet bestaat in de buurlanden. Zo wil men ervoor zorgen dat de juiste mensen in de juiste woningen woningen, op de juiste plaats. Dat is belangrijk voor de mobiliteit, maar ook voor het huisvestingsbeleid en voor de ruimtelijke ordening.
Mevrouw Demeester-De Meyer heeft gezegd dat de kostprijs van dit ontwerp van decreet vooral te maken zal hebben met de meeneembaarheid ervan. De studies spreken dat echter tegen : precies in de meeneembaarheid zal het terugverdieneffect het grootst zijn. Ik stel voor de begrenzing van de meeneembaarheid te bekijken bij de evaluatie, dus over een of twee jaar.
Ik heb gezegd dat men het effect van de verlaging kan berekenen, maar dat van de meeneembaarheid niet. Nochtans gaat de meeneembaarheid terug in de tijd. Daarom zal dat volgens mij de grootste kostprijs zijn.
Door de toename van de verkoop van woningen zal er een grotere mobiliteit zijn. Daardoor realiseert men meerinkomsten. Over deze prognoses bestaat onzekerheid. Sommigen zeggen dat de kostprijs niet zo hoog zal zijn. Laat het ons hopen, want dan bestaat ook de mogelijkheid om de maatregel meer gezinsvriendelijk te maken.
Ik heb hier krasse opmerkingen gehoord. Deze maatregel zou gekenmerkt worden door een sociaal, een gezinsvriendelijk en een economisch deficit. We mogen het beeld niet laten vertroebelen door deze kritieken. Het blijft een belangrijke maatregel met een sociaal, gezinsvriendelijk en mobiliteitsvriendelijk karakter.
De laatste woorden van de heer Sannen stuiten me tegen de borst.
In mijn gemeente zijn tijdens de kerstperiode twee huizen afgebrand. In het ene huis woonden een man en een vrouw en na drie dagen hadden ze al een andere woning gevonden. In het andere huis woonde een alleenstaande vrouw met vijf kinderen. Zij heeft na drie weken nog steeds geen andere woning gevonden, ondanks de inspanningen van de sociale dienst en van mezelf. Dit gezin heeft immers meer slaapkamers nodig en daarom liggen de kosten hoger.
De heer Sannen beweert dat deze maatregel een verbetering is voor alle gezinnen in Vlaanderen. Ik stel echter vast dat gezinnen met meer kinderen ten laste het moeilijker hebben.
Wie een hoger inkomen heeft, kan zich een duurder huis veroorloven. Onze bekommernis geldt de gezinnen met meer kinderen en met een lager inkomen.
De lineaire maatregel die door de heer De Roo werd voorgesteld, geldt ook voor de hogere inkomens.
Dit wetsontwerp over de verlaging van de registratierechten bij de aankoop van een woning wordt vandaag in plenaire vergadering behandeld, hoewel we voor deze materie pas sedert 1 januari van dit jaar bevoegd zijn. Dat is een prestatie, wat ook de kritieken zijn.
Er is inderdaad kritiek mogelijk, maar dan alleen detailkritiek. Bepaalde punten kunnen mettertijd nog verbeterd worden.
Tien jaar geleden heb ik al gewezen op twee belangrijke elementen voor de mobiliteitspolitiek inzake wonen, namelijk de registratierechten bij de aankoop van een woning en de huurwetgeving.
De verlaging van de registratierechten wordt met dit ontwerp een feit. In het buitenland liggen de registratierechten nog steeds veel lager. In sommige landen bedragen die slechts één procent. Het belangrijkste is dat we naar een zo laag mogelijk tarief gaan. Dat geldt ook voor de gezinnen met veel kinderen en voor de vennootschappen. We hebben echter een bepaald fiscaal systeem en daarmee dienen we rekening te houden.
Het meeneemrecht is een fantastische vondst. Men kan met zijn gezin dichter bij het werk gaan wonen. …
In 2001 zou er een kasoverschot en een begrotingsoverschot zijn. Zo wordt het althans voorgesteld. Dan kan men zich toch niet meer verschuilen achter budgettaire beperkingen. Daarom herhaal ik dat het gezinsdeficit, het economisch deficit en het sociaal deficit blijven bestaan.
Door de meeneembaarheid kan het gezin dichter bij de werkplaats gaan wonen en dat komt ook de kinderen ten goede.
Ik heb in de pers het volgende voorbeeld gelezen. Een ongehuwde vrouw koopt een flat. Na enkele jaren gaat ze samenwonen of trouwt ze en krijgt ze kinderen. Het gezin verhuist naar een grotere woning. Wanneer er een derde kind komt, wordt ook die woning te klein en verhuist het gezin opnieuw. Wanneer de kinderen het huis uit zijn, verhuizen man en vrouw opnieuw naar een flat. In een dergelijk geval betaalt men in Wallonië 81.875 euro op de vier verkopen en in Vlaanderen slechts 35.500 euro. Dat betekent dus een winst van 46.375 euro.
We hebben goed werk geleverd. De kritiek die we krijgen, kan in de toekomst tot verbeteringen leiden. Objectieve verlagingen zouden misschien makkelijker toepasbaar zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat de meeneembaarheid schitterende mogelijkheden creëert. (Applaus bij de VLD en VU&ID)
Ik dank iedereen voor het feit dat we op zestien dagen tot een efficiënte besluitvorming konden komen. We hebben zeer resultaatgericht gewerkt en dit ontwerp van decreet zal de rechtszekerheid zeker ten goede komen. We hebben niet gekozen voor de gemakkelijkste weg via het indienen van een voorstel van decreet, maar hebben ervoor geopteerd te werken met een ontwerp van decreet.
Op het voorontwerp van decreet gaf de Raad van State als advies om over de fiscale regelingen te overleggen met de federale overheid. De Raad van State stippelde ook de procedure uit die in navolging van de Lambermontakkoorden moet worden gevolgd. Na de technische aanpassingen heeft zij zich in Verenigde Kamers over het aangepaste ontwerp uitgesproken. Zij kwam tot de conclusie dat het Vlaams Gewest volledig bevoegd is en dat het ook retroactief kan optreden.
Ik dank ook de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen voor hun opmerkingen, waardoor wij een juridisch ordentelijke tekst konden afleveren.
Dit ontwerp van decreet is een synthese van uiteenlopende beleidsdoelstellingen. Het komt tegemoet aan de vraag naar een substantiële verlaging van de fiscale druk op het overdragen van onroerende goederen. We bouwen op deze manier ook de actieve welvaartstaat verder uit, door een verhoging van de werkzaamheidsgraad door de grotere geografische mobiliteit en een verlaging van de financiële drempels voor de verwerving van onroerende goederen. Eigendomsverwerving is nog altijd de beste sociale bescherming.
Het debat over de gezinsvriendelijkheid werd gestart door de heer Vandenbroeke, die werd gevolgd door leden van CD&V en het Vlaams Blok. (Samenspraken) Op pagina 16 van het verslag kunt u lezen dat ik weet dat grote gezinnen grotere uitgaven moeten doen, maar ook dat ik me afvraag of dit moet worden geregeld aan de hand van subsidies of goedkope leningen dan wel door het inbouwen van de gezinsdimensie in elke belasting.
Ik verbind me ertoe een objectieve wetenschappelijke studie hierover te laten uitvoeren, met het oog op onze toenemende fiscale autonomie. Ik hoop daarover verslag uit te kunnen brengen in oktober 2002, waarna een deskundige discussie en daarmee overeenstemmende besluiten kunnen volgen. Binnen de budgettaire context ben ik bereid tot een eventuele aanpassing van de wetgeving. De kernvraag is hoe we een gunstige gezinspolitiek kunnen voeren op basis van objectieve criteria.
Ik ga nog even in op de gevolgen voor de bedrijven. Er is natuurlijk de verlaging van de registratierechten. Daarnaast zullen we ook de evolutie van de vennootschapsbelasting op federaal vlak nauwgezet opvolgen en daar eventueel ook Vlaamse maatregelen aan koppelen.
De Vlaamse regering wil een dynamisch fiscaal beleid voeren voor de burgers, gezinnen en bedrijven. De Brusselse en Waalse beleidsmakers volgen onze vorderingen alvast met argusogen. Dit ontwerp van decreet zal retroactief werken, maar de periode van deze retroactieve werking is zeer beperkt. Na de eventuele goedkeuring zal het decreet vanaf morgen al worden toegepast, dit in afwachting van de publicatie in het Belgisch Staatsblad.
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het ontwerp van decreet houdende wijziging van het wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten.
- De stemmingen over de amendementen op de artikelen 5, 6 en 7 en over de artikelen 5, 6 en 7 worden aangehouden.
- De overige artikelen worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen om 16 uur de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.