Verslag plenaire vergadering

Aan de orde zijn de samengevoegde actuele vragen van de heren Bogaert, Van Rompuy en Van Goethem tot de heer Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Innovatie, Media en Ruimtelijke Ordening, over de inbreng van het Vlaams Gewest in de financiering van DAT-plus.

De economische aspecten van het Sabena-dossier roepen heel wat vragen op. Op 6 november heeft de federale regering de afgevaardigden van de deelregeringen uitgenodigd met de vraag dat de Vlaamse regering 1 miljard frank zou investeren in DAT-plus door middel van de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV). Die bevindt zich evenwel nog in de opstartfase.

Het gaat om een federaal dossier waarvoor een regionale verankering gevraagd wordt. Als er evenwel te weinig voorwaarden gesteld worden, zullen bepaalde fouten van het Sabena-dossier naar de gewesten toegeschoven worden. De Vlaamse regering heeft wel al een aantal stringente voorwaarden gesteld, maar die zijn onvoldoende. Er dient dan ook eerst zekerheid te komen over de juridische, economische en finaciële aspecten van het dossier. Hoe gaat de Vlaamse regering die bekomen? Tegen welke voorwaarden gaat ze investeren in DAT-plus? Op welke manier gaat PMV die taak op zich nemen?

We staan voor het zwaarste sociale drama sinds de sluiting van de steenkoolmijnen. Ik stel evenwel vast dat de VLD, sp·a en Agalev hierover geen vragen stellen. Niemand voelt zich blijkbaar verantwoordelijk voor het Sabena-dossier. Premier Verhofstadt zegt dat hij er van af is. Het sociale plan is goedgekeurd, er zijn financiers gevonden en de nieuwe maatschappij kan van start gaan. De federale overheid trekt zich duidelijk terug uit de luchtvaartsector. De heer Di Rupo zegt dat de heer Verhofstadt niet verantwoordelijk wil zijn.

Vlaanderen is er nog niet van af. Men vraagt dat de Vlaamse regering 1 miljard frank investeert in een maatschappij waarover de onzekerheid zeer groot is. PMV heeft dat geld niet. Waar zal de regering trouwens 1 miljard frank halen? Het Rekenhof stelt immers dat er volgend jaar een tekort van 40 miljard frank zal zijn. Als PMV 1 miljard frank investeert, dient men 5 miljard frank terug te betalen binnen een termijn van zes maanden. Er is dan een overschot van 3 miljard frank. Bovendien bestaat er geen businessplan. Welke garanties zijn er dat de nieuwe maatschappij rendabel zal worden?

Toen ik minister van Economie was, ben ik gestopt met het geven van geld aan bedrijven in moeilijkheden. Momenteel investeert het Vlaamse gewest 1 miljard frank zonder dat het de leiding heeft over de operatie en zonder dat het over garanties beschikt. Minister-president Dewael wil premier Verhofstadt duidelijk tegemoetkomen.

De werknemers in Zaventem weten momenteel helemaal niet waar de Vlaamse regering mee bezig is. Hoe kan men een maatschappij opstarten als men geen middelen en geen businessplan heeft? Dit parlement dient meer inbreng te hebben in het dossier aangezien het gaat om werkgelegenheid in de Vlaamse regio en om Vlaamse middelen. Welke rol speelt de Vlaamse overheid? Iedereen is voorstander van DAT-plus, maar men mag de betrokkenen niets op de mouw spellen : welke vooruitzichten zijn er nog?

Wat zijn de bekommernissen van Agalev en sp·a? Welke garanties voor tewerkstelling zijn er? Vlaanderen zal de gevolgen dragen van een wanbeleid. Het is onaanvaardbaar dat beloftes niet nagekomen worden. Dat vergroot de onzekerheid.

Uw interventie heeft niet het karakter van een actuele vraag, maar lijkt meer op een interpellatie. U moet zich houden aan het Reglement.

Onder druk van de eerste minister moet Vlaanderen bijspringen om de nationale trots in de lucht te houden. Ik betwijfel of het Vlaamse geld goed besteed zal worden. Zo zouden er Airbussen worden overgenomen van Sabena die Sabena tegen commercieel zeer ongunstige voorwaarden leasde. Het Vlaamse geld moet worden ingebracht via de PMV maar die is nog niet operationeel. Hoelang zal dat nog duren? PMV zou via een GIMV-dividend 25 miljoen euro moeten inbrengen, maar daarvoor zijn er te weinig middelen. De minister-president heeft in dit verband al verwezen naar andere financieringskanalen; welke kanalen bedoelt hij?

Ik wil oproepen tot sereniteit. De participatie van Vlaanderen in DAT-plus is niet zonder ricico's op politiek, maatschappelijk en economisch vlak. Ik heb echter begrepen dat alle democratische partijen deze participatie steunen in het kader van het sociale drama dat het failliet met zich heeft meegebracht.

De raad van bestuur van PMV heeft het dossier op 7 november voor het eerst onderzocht. Ik heb de nota die in dit verband door PMV werd opgesteld vorige vrijdag aan de Vlaamse regering bezorgd. De Vlaamse regering heeft vervolgens de opdracht gegeven om te onderzoeken op welke manier een participatie van PMV in DAT-plus haalbaar is. Ze heeft hieraan een aantal financiële en juridische voorwaarden gekoppeld en de participatie ook afhankelijk gemaakt van de goedkeuring vanwege de Europese Commissie en van de naleving van het principe van gelijke behandeling, ook op fiscaal vlak.

Na ondertekening van een memorandum of understanding werd een stuurgroep opgericht. Op 10 november heeft die een overeenkomst gesloten met de curatoren en DAT over de timing van het bod op de DAT-aandelen : binnen een maand na het akkkoord moet het bod ingediend worden. De haalbaarheid van het dossier wordt momenteel verder onderzocht. Een essentiële voorwaarde voor het bod is dat de rentabiliteit kan worden gegarandeerd.

Ik zal volgende vrijdag een nieuwe nota aan de Vlaamse ministerraad overhandigen. Daar zullen bijkomende voorwaarden voor participatie worden besproken.

We hebben er alle belang bij om in dit dossier zo redelijk mogelijk te blijven handelen. De nieuwe luchtvaartmaatschappij moet zo snel mogelijk operationeel kunnen worden en moet een voldoende groot marktaandeel kunnen verwerven.

Ik zal de Commissie voor Economie minutieus blijven inlichten over dit dossier. We moeten er alles aan doen om dit initiatief te doen slagen.

Dit dossier moet inderdaad op een serene manier behandeld worden. Dat mag echter geen excuus zijn om het parlement buiten spel te zetten. Als gevolg van de begrotingsbesprekingen kunnen we over deze aangelegenheid enkel actuele vragen stellen aan de regering.

De Vlaamse regering heeft een voorbeeldfunctie vervuld in haar aanpak van de sociale problematiek rond het Sabena-dossier. Een sociaal drama mag echter geen excuus zijn om om het even wat te doen. We roepen de regering op om voldoende voorwaarden te stellen voor een Vlaamse participatie en om zich voldoende in te dekken. Er zouden slechts 200 personen van Sabena opnieuw tewerkgesteld worden bij DAT-plus, dat is onvoldoende. Vlaanderen mag dus niet te hard van stapel lopen.

Het actualiteitsdebat van vorige week was in de eerste plaats informatief bedoeld. We konden niet onmiddellijk reageren op de uiteenzetting door de minister-president.

Premier Verhofstadt heeft laten vallen dat er op korte termijn duizend personen werk zouden kunnen vinden bij DAT-plus; op middellange termijn zou het zelfs gaan om twee- tot drieduizend banen. Het is bijzonder gevaarlijk om dit soort vooruitzichten voor te spiegelen. Er zijn geen garanties voor een dergelijk optimistisch scenario. De oprichting van een Vlaams luchtvaartfonds maakt me bang : het doet me terugdenken aan de nationale sectoren.

De minister neemt een groot risico. Hij mag de mensen geen illusies geven, met als enige doel de sociale rust te herstellen.

Ik deel natuurlijk de bekommernis om de ontslagen werknemers, maar misschien was het beter om onze tijd en financiële middelen in een Vlaamse luchtvaartmaatschappij te investeren. Ik kreeg trouwens geen antwoord op mijn vraag of er nog wel financiële middelen voorhanden zijn.

Het onderwerp van dit debat is niet zozeer of we een Belgische of een Vlaamse luchtvaartmaatschappij willen, maar wel of we vanuit DAT een leefbare en rendabele maatschappij kunnen oprichten die een deel van de werkloosheid ten gevolge van het faillissement van Sabena kan opvangen. De stuurgroep moet daar uitsluitsel over geven.

Het is net om tegemoet te komen aan de vraag naar de mogelijkheid van een democratische controle door de Commissie voor Economie, dat we de PMV oprichten. De GIMV is immers een beursgenoteerd bedrijf, waardoor het parlement zijn controle niet langer volledig kan uitoefenen.