Verslag plenaire vergadering
Verslag
Deze middag heeft de heer Denys bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van de heren Voorhamme, denys, Malcorps en Bex betreffende hetinvesteringsprogramma 2001-2012 van de NMBS.
Is het Parlement het eens met dat voorstel tot spoedbehandeling? (Instemming)
Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie van de heren Voorhamme, Denys, Malcorps en Bex betreffende het investeringsprogramma 2001-2012 van de NMBS onmiddellijk wordt behandeld. (Instemming)
Bespreking
De voorzitter : Aan de orde is het voorstel van resolutie van de heren Voorhamme, Denys, Malcorps en Bex betreffende het investeringsprogramma 2001-2012 van de NMBS.
De bespreking is geopend.
Wij hebben deze spoedbehandeling gevraagd, omdat er momenteel een raadplegingsprocedure loopt over het investeringsprogramma van de NMBS. De gewesten worden hierover geraadpleegd. Dat impliceert nog niet dat het Vlaams Parlement hierover advies moet uitbrengen, wel dat de Vlaamse regering haar standpunt bepaalt. Wij hebben hier de afspraak dat de Vlaamse regering haar standpunt toetst aan de opvattingen in het parlement of haar standpunt zelfs baseert op een resolutie van het Vlaams Parlement.
Over dit investeringsprogramma werd al veel gepraat en geschreven, maar op basis van de hier goedgekeurde moties en resoluties is het alvast duidelijk dat de goedkeuring van het investeringsprogramma zoals het nu voorligt, zeer nadelig zou zijn voor Vlaanderen.
Zo wordt een meer objectieve behoefteanalyse inzake spoorweginvesteringen niet mogelijk gemaakt, wat zeer nadelig is voor Vlaanderen. De 60/40-verdeelsleutel is sowieso al negatief voor Vlaanderen en wordt dan bovendien nog zo geïnterpreteerd dat Vlaanderen nog meer nadeel ondervindt. De verbinding met de luchthaven van Zaventem zit in deze verdeelsleutel. Een ander voorbeeld zijn de Waalse verbindingen met Brussel die over Vlaams grondgebied gaan : waar ze over Vlaanderen lopen, worden ze toegerekend aan de Vlaamse verdeelsleutel, al stopt de trein er helemaal niet.
Wij vragen met deze resolutie aan de Vlaamse regering dat zij slechts een positief advies uitbrengt voor de eerste twee jaar van het investeringsprogramma. Het gaat dan om geplande investeringen voor rollend materieel die niet in gevaar mogen worden gebracht.
Voor de periode 2003 tot 2012 moet een nieuwe oefening worden gemaakt, waarbij rekening moet worden gehouden met de objectieve behoeftes en de Vlaamse wensen inzake de ontsluiting van Zaventem en de zeehavens. Deze ontsluitingen moeten uit die 60/40-verdeelsleutel worden gehaald, wat ineens de enige manier is om deze investeringen nog voor 2010 te kunnen realiseren.
Wij wensen tevens uitbreidingsinvesteringen voor een opwaardering van het reizigersverkeer in de voorstadsnetten van Antwerpen en Gent. De verdeelsleutel en de strikte hantering van het territorialiteitsbeginsel moeten worden bijgestuurd.
Als we ervoor kunnen zorgen dat dit voorstel van resolutie met een ruime meerderheid wordt goedgekeurd, biedt dat de Vlaamse regering een sterke onderhandelingspositie. Wat niet wil zeggen dat de onderhandelingen makkelijk zullen zijn. Een hernieuwd overleg over de investeringsplanning mag de herstructurering van de NMBS, waarmee werd begonnen op federaal vlak, natuurlijk ook niet tot nul herleiden. De Vlaamse regering heeft wel de plicht om de Vlaamse belangen in nieuwe onderhandelingen te verdedigen. (Applaus)
Het Vlaams Parlement heeft al vaak resoluties en moties goedgekeurd die betrekking hadden op de mobiliteit. We kunnen nu een reële inbreng doen en we mogen dan ook trots zijn op deze motie. We tonen aan zeer consequent en coherent te werken en geven een niet mis te verstaan teken.
Het federaal spoorakkoord is niet louter negatief, maar bevat ook een aantal positieve punten. Zo is er een groter financieringspakket, de inbreng van de PPS-samenwerking, meer ruimte voor de alternatieve financiering en de grotere inbreng van de gewesten. Spijtig genoeg blijft de 60/40-verdeelsleutel gehanteerd en wordt het programma getrokken tot 2012.
De interpretatie die aan het federale spoorakkoord wordt gegeven, doet echter de wenkbrauwen fronsen. Het is niet onze bedoeling de zaak te blokkeren. We hebben nood aan een objectieve behoefteanalyse en een strategisch MER.
Wat zijn onze aandachtspunten? Ten eerste zijn we bezorgd om het reizigersverkeer, met aandacht voor een Antwerps en Gents GEN, en de verhoging van het frequentieaanbod van de NMBS.
Ten tweede zijn er de goederenspoorinvesteringen. De verbinding van Antwerpen met Bergen op Zoom zou zijn uitgesteld tot na 2012, wat een regelrechte provocatie is.
Ten derde is er een samenwerkingsakkoord over de financiering en de verdeling van het exploitatiedeficit van het Brussels GEN. Er is ook al een akkoord over de investeringen die moeten worden gedaan, maar we vrezen dat de zaak wel eens vast zou kunnen lopen door de vraag wie zal instaan voor de kosten na 2010. Er wordt een bedrag genoemd van 5,7 miljard frank per jaar. Aangezien de basisinvestering een federale bevoegdheid is, lijkt het logisch dat ook de exploitatie van het GEN federaal wordt gedragen.
Sommigen zien een tegenstelling tussen het interprovinciaal Brabant-Brusselnet en het GEN van de NMBS. Dat is volgens mij ten onrechte, zij kunnen complementair werken. Het is in ieder geval duidelijk dat het standaardnetwerk een federale opdracht is en blijft. Dit probleem illustreert het feit dat samenwerking tussen de federale overheid en de gewesten gewoon onontbeerlijk is.
Ik betreur dat de regering afwezig is.
Het is geen vereiste dat de regering aanwezig is.
Haar afwezigheid wordt waarschijnlijk verklaard door een eerlijk gevoel van schaamte.
Op 30 maart werd het investeringsprogramma van de NMBS door de federale regering goedgekeurd. Eerder had dit parlement al diverse resoluties goedgekeurd. Daarin vroegen we dat de gewesten zouden vertegenwoordigd worden in de raad van bestuur van de NMBS, dat ze aanvullende beheersovereenkomsten zouden kunnen sluiten met de NMBS, dat de bestedingen en investeringen zouden gebeuren volgens een objectieve behoefte-analyse en niet meer volgens de 60/40- verdeelsleutel; de verdeelsleutel konden we voorlopig nog aanvaarden op voorwaarde dat investeringen van nationaal belang er zouden uitgelicht worden. Er werd op geen enkele manier aan onze resoluties tegemoetgekomen evenmin als aan de resolutie die we in de Senaat samen met de Franstaligen hebben ingediend. De federale regering hield zich daar niet aan. Bovendien stelde ze onvoldoende middelen ter beschikking van de NMBS. Gedurende deze legislatuur wordt er amper 3 miljard meer aan financiële middelen ter beschikking gesteld aan de NMBS. De 60/40-verdeelsleutel blijft behouden. Vlaanderen zal pas binnen 15 jaar over meer middelen voor investeringen kunnen beschikken, voor een snellere realisatie moet het zelf betalen. Met dit akkoord is aan de Vlaamse verzuchtingen inzake herstructurering niet tegemoetgekomen.
Na 30 maart zong de hele Vlaamse regering de lof van het federale akkoord. De ontnuchtering volgde toen de heer Schouppe verklaarde dat de ter beschikking gestelde middelen veel te laag waren voor de doelstellingen die vooropgesteld waren. De minister-president van de Waalse Gemeenschap, Van Cauwenberghe, verklaarde bovendien dat dit een goed akkoord was : Vlaanderen had daardoor geen ruimte meer om een belastingverlaging door te voeren maar zou integendeel al zijn geld moeten besteden aan het bouwen van tunnels en bruggen. Wallonië daarentegen moet gaan improviseren om alle ter beschikking gestelde middelen te kunnen besteden, zoals blijkt uit een interview met een spoorwegspecialist in La libre Belgique. Alle Waalse steden kunnen binnen het half uur met Brussel verbonden worden, terwijl de men over de afstand Brussel-Hasselt nog steeds twee uur doet.
Dit spoorwegakkoord zal hoe dan ook weer op tafel komen. De Vlaamse partijen beseffen immers dat ze bedrogen werden. Ook de meerderheid beseft dit blijkbaar en wil het akkoord rechttrekken. Zij zou dit echter pas in 2003 willen doen. Ik betreur dit en vind het spijtig dat ze niet de moed heeft om de consequenties door te trekken zodat er meer federale middelen besteed zouden worden aan de spoorwegen.
Ik begrijp niet dat de herstructurering van de NMBS wordt voorgesteld als een Vlaamse eis. Er wordt immers niet tegemoetgekomen aan onze eisen, integendeel. Dit is blijkbaar gebeurd op vraag van de groeen, in overleg met minister Durant, terwijl het spoorwegakkoord eigenlijk dat is van de heer Coene.
Als men bekwame bestuurders onvoldoende middelen geeft, kunnen ze overigens geen efficiënte dienstverlening garanderen. Dit moet rechtgezet worden. Het is nog niet te laat. Indien men onze amendementen goedkeurt, beschikt men ook over de middelen om over dit akkoord te heronderhandelen. Dit zal dan niet binnen 2 jaar maar nu gebeuren. Als onze amendementen niet goedgekeurd worden zullen we ons, uit erkenning van de intellectuele eerlijkheid van de meerderheid, bij de stemming over het voorstel van resolutie onthouden.
Wij willen een signaal geven aan de federale overheid en aan de NMBS. Het spoorwegakkoord mag echter niet geblokkeerd worden. De herstructurering van de NMBS is noodzakelijk. Wij zullen niet ingaan op de stokken die u in de wielen tracht te steken.
Dit voorstel van resolutie ligt in de lijn van de resoluties van dit parlement over de investeringen bij de NMBS. We geven een gunstig advies voor een periode van twee jaar maar koppelen de langetermijninvesteringen aan vijf voorwaarden : een prioriteitenlijst van de projecten; federale middelen voor de ontsluiting van de luchthaven Zaventem en voor spoorprojecten in de drie grootste zeehavens; het ontsluiten van de Vlaamse zeehavens; het realiseren van een voorstandsnet rond Antwerpen en Gent; een transparant controlesysteem. We moeten een onderscheid maken tussen investeringen en herstructureringen. Op het laatste vlak zetten we een belangrijke stap vooruit, de politiek primeert nu veel meer dan in het verleden. De Vlaamse regering krijgt nu de kans om het investeringsdossier te hernegociëren. (Applaus bij de VLD, SP en AGALEV)
Voor de beslissing van de federale regering waren wij zeer gelukkig met de standpunten van dit parlement over de structuren, de investeringsprogramma's, een globale mobiliteitsaanpak. Wij waren minder gelukkig met de reactie van de Vlaamse regering op het investeringsprogramma. Dat wordt rechtgezet door deze sterke resolutie. Wij zien niet in hoe de amendementen van de CVP deze resolutie kunnen versterken. Een goedkeuring onder specifieke voorwaarden voor twee jaar is eigenlijk een negatief advies over dit investeringsprogramma. De federale regering heeft dat investeringsprogramma trouwens nog niet goedgekeurd. We hopen dat de Vlaamse regering, hierdoor gesteund, degelijke onderhandelingen kan voeren en dat de andere fracties van de meerderheid op federaal niveau dezelfde standpunten zullen verdedigen. Vooralsnog heb ik geen reden om hieraan te twijfelen.
We kunnen over het investeringsprogramma van de NMBS enkel advies aan de Vlaamse regering geven. Deze resolutie is, onder druk van Agalev en minister Durant, beperkt gebleven tot een minimaal eisenpakket en voldoet niet aan de eisen van het Vlaams Blok of aan de resoluties van het Vlaams Parlement. Zelfs bij goedkeuring van de amendementen van de CVP kunnen wij deze resolutie niet steunen. (Applaus bij het VB)
Er zijn vijf amendementen bij dit voorstel van resolutie.
- De stemmingen over de amendementen worden aangehouden.
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.