Verslag plenaire vergadering

Algemene bespreking

Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet over de subsidiëring in het kader van de lokale energie- en klimaatpacten.

De algemene bespreking is geopend.

De heer Ongena heeft het woord.

Het ontwerp van decreet dat voorligt, is belangrijk. Het gaat ervoor zorgen dat we een duidelijk subsidiekader in het leven roepen om de lokale energie- en klimaatplannen te ondersteunen. We vinden dat belangrijk omdat we in de eerste plaats de klimaatuitdagingen ernstig nemen. Dat is evident. Open Vld heeft op dat vlak een heel heldere lijn. U zult ons niet vinden bij de klimaatontkenners die doen alsof er niets aan de hand is, dat het allemaal uit de lucht gegrepen is en we alles kunnen laten zoals het is. Aan de andere kant zult u ons ook niet zien aansluiten bij mensen die vinden dat je alles van bovenaf kunt opleggen met allerhande regeltjes en die vooral het draagvlak voor een klimaataanpak onderuithalen. Wij zijn blij dat de Vlaamse Regering gekozen heeft voor deze lokale energie- en klimaatplannen die net de grote verdienste hebben dat ze de klimaatuitdaging van onderuit aanpakken, vanuit de steden en gemeenten, maar vooral vanuit burgers, bedrijven en verenigingen die samen op zoek gaan, samen maatregelen nemen om heel concreet ingrepen te doen die de klimaatuitdaging van dichtbij aanpakken.

Het was een groot succes. Op de eerste versie van het lokale energie- en klimaatplan hebben 293 steden en gemeenten ingetekend. Het zorgt voor een nieuwe dynamiek. Er kwam een brede waaier aan acties die zorgen voor energiebesparing en voor een verlaging van de CO2-uitstoot. Het zijn acties die heel tastbaar waren en zijn en waar iedereen van onderuit ook echt aan meehelpt. Ondertussen is er een tweede en derde versie van het lokale plan. Dat was nodig. De aangescherpte CO2-reductiedoelstelling in ‘Fit for 55’ heeft daarvoor gezorgd maar ook de energiecrisis waardoor het besef gegroeid is dat we ons moeten losmaken van fossiele brandstoffen en vooral de afhankelijkheid ervan. Er zijn extra acties in het leven geroepen in die nieuwe versies.

Het is goed dat we het ontwerp van decreet nu kunnen goedkeuren want dat bepaalt het subsidie- en financiële kader. Koken kost geld en de Vlaamse Regering heeft alvast veel geld opzijgelegd. Meer dan 100 miljoen euro zal ze deze legislatuur uittrekken voor de ondersteuning van die lokale acties. We rekenen natuurlijk ook op een bijdrage van die lokale besturen, het principe van 1 euro voor 1 euro zit ook in het ontwerp van decreet. Daarom is het juist zo belangrijk, we voorzien een robuust subsidiekader voor de lokale klimaatplannen en zorgen ervoor dat ze van onderuit gerealiseerd kunnen worden. Daarmee dragen we bij tot de reductie van CO2 en tot ons klimaat. (Applaus bij Open Vld)

De heer De Loor heeft het woord.

Voorzitter, we vinden het ook goed dat steden en gemeenten worden aangemoedigd om een energie- en klimaatplan uit te werken en uit te voeren in de strijd tegen de opwarming. We vinden het belangrijk dat dit op alle niveaus gebeurt en dat ook steden en gemeenten daarbij worden betrokken. Het is een goede zaak dat die mensen worden aangezet tot een goed klimaatbeleid. We vinden het positief dat de middelen via dit ontwerp van decreet worden vastgelegd, 1 euro voor 1 euro zoals gezegd, en hopen dat er voldoende hefbomen zijn om daar lokaal mee aan de slag te gaan. We vinden het positief dat de gemeenteraad dat jaarlijks zal monitoren. Dat is ook belangrijk.

We zullen dit ontwerp van decreet steunen. (Applaus van Bruno Tobback) 

De heer Van Dijck heeft het woord.

Collega’s, ik ga beginnen met een negatieve noot. Als we willen dat er een deftig energie- en klimaatbeleid wordt gevoerd, dan zal dat op alle domeinen moeten geschieden, en niet alleen hier in Vlaanderen. Dat is een Europese en een mondiale uitdaging. Als ik zie hoe bepaalde zaken in de wereld aan het evolueren zijn, met nog meer steenkoolverbranding én meer gasverbranding, dan maakt dat me sceptisch. Dat houdt ons echter niet tegen om hier in Vlaanderen de nodige zeilen bij te zetten. Ik denk dat dit ontwerp van decreet daar een zeer goede aanzet toe is. Energieverbruik verminderen, een Blue Deal wat duurzaam waterbeleid betreft, dat zijn allemaal zaken die niet alleen steden en gemeenten, maar elke burger aanbelangen. Het is dus sensibiliseren, het is ondersteunen en het is natuurlijk ook investeren. Op deze manier krijgen we nu een decretale verankering van wat voordien reeds werd gelanceerd in proefprojecten en van de klimaatplannen die we reeds kenden en waarnaar de collega’s verwezen. Voor elke euro die lokaal wordt ingezet, zal een euro worden bijgepast. Gemeenten zijn niet verplicht – wat ik ook wel belangrijk vind – maar de pot geld die ter beschikking staat, zal dan ook worden ingezet op die plaatsen waar men wél de handschoen opneemt. De verdeling die hier wordt voorgesteld van vier vijfde op basis van het inwonersaantal en een vijfde op basis van de verdeling zoals we die kennen binnen het Gemeentefonds, is een goede aanzet om tot subsidiëring te komen.

Minister, we hebben ook in de commissie heel duidelijk onze steun uitgesproken. We hopen dat dit een bijkomende stimulans geeft om lokale besturen, maar ook de burger, de Vlaming ervan te overtuigen dat ze ook een steentje kunnen bijdragen bij het ontharden, het vergroenen, het afkoppelen en investeringen om het energieverbruik naar beneden te krijgen.

Los van de kritische noot als ik zie wat er wereldwijd gebeurt, is dit dus een positieve stap die we hier in Vlaanderen zetten.

De heer Warnez heeft het woord.

Onze fractie zal dit ontwerp van decreet ook ten volle ondersteunen, ook omdat het vertrekt van twee belangrijke principes die onze partij als basisprincipes heeft. Er is het rentmeesterschap. Klimaatproblemen aanpakken getuigt natuurlijk van rentmeesterschap en duurzaamheid. Daarnaast speelt dit ook ten volle in op het principe van subsidiariteit: wat lokale besturen kunnen doen, laten we hen ook doen. We geloven dat zij met kleine stappen hierop een grote impact kunnen hebben. Dit is ook een duidelijk engagement. Het is geen symbolische ondersteuning. 100 miljoen euro voor al die pacten samen, als je daar een euro tegenover een euro aan koppelt, weet je dat het over veel meer gaat op lokaal niveau. Dat is geen klein engagement. Je ziet ook dat heel wat lokale besturen geëngageerd zijn. 293 besturen hebben het eerste pact ondertekend. Dat is niet weinig.

Ik wil in naam van onze fractie wel nog onderstrepen, zoals ik ook in de commissie heb gedaan, dat het in het licht van de lokale autonomie wel een klein beetje wringt dat er wel wat fiscale beperkingen worden meegenomen in de voorwaarden voor subsidiëring. Minister, ik ben wel tevreden dat u hebt aangegeven dat u begrijpt dat het wel een impact heeft op de lokale financiën als er beperkingen worden opgelegd aan het heffen van belastingen, dat het een beetje tegennatuurlijk is om dat te doen, maar goed, u hebt beloofd om de financiële gevolgen goed te bekijken en te monitoren, en dan ook te evalueren.

Collega’s, dit ontwerp is misschien beperkt in omvang, maar ik denk wel dat het een grote impact heeft. Vandaag zien we op het terrein al dat gemeenten daarmee aan de slag waren. Voor mij is het ook een grote stap ten opzichte van het burgemeestersconvenant, dat soms wat vaag was. Dit zijn heel concrete doelstellingen waarmee we uit de weg kunnen en waaraan we ook concrete acties kunnen koppelen ten aanzien van burgers, ondernemers, verenigingen, iedereen die eraan wil meewerken. Dit is immers inderdaad een probleem dat we samen moeten aanpakken: de lokale besturen, Vlaanderen, maar ook het gehele middenveld.

Onze fractie zal dit ontwerp van decreet dus zeker en vast ten volle ondersteunen.

De heer Aerts heeft het woord.

De klimaatuitdaging is zo groot dat we ze het best op alle niveaus aanpakken, uiteraard. Dan is het lokale bestuur, dat dicht bij de burger staat, een aangewezen bestuur om erbij te betrekken. We zullen dit ontwerp steunen.

Dit is een pact met afspraken tussen de Vlaamse Regering en de lokale besturen die er vrijwillig op intekenen. Dat betekent dus ook dat er engagementen in staan. We moeten erover blijven waken dat die engagementen worden nageleefd. Zo zien we dat het aantal gemeenten die hun doelstellingen halen, lager ligt dan het aantal gemeenten die er qua CO2-uitstoot op achteruitgaan. We moeten erover waken dat het meer is dan alleen windowdressing en dat het ook op het terrein effectief in acties uitmondt, dat de lokale besturen de handschoen opnemen en effectief aan de slag gaan met dat waartoe zij zich verbinden in dit lokaal energie- en klimaatpact. 

Naast het perspectief van de gemeenten heb je natuurlijk ook het perspectief van de Vlaamse Regering. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) heeft een hele waslijst van bemerkingen gemaakt waar de Vlaamse Regering werk van moet maken. Het betreffen drempels die de Vlaamse Regering moet wegnemen om het gemeentebestuur makkelijker te maken en drempels uit te schakelen opdat het klimaatplan effectief wordt uitgevoerd. De gemeentebesturen worden vandaag nog gehinderd door Vlaamse regels die we nog moeten aanpassen. De minister heeft daar in de zitting op geantwoord dat er een aantal werven worden aangepakt – dat wil ik niet ontkennen –, maar hij heeft ook aangegeven dat hij begrijpt dat de VVSG gefrustreerd is en dat er bij een heel aantal ministers nog werven liggen. Het is altijd gemakkelijker om naar andere ministers te wijzen, maar in alle eerlijkheid vind ik dat we de hele nota van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten moeten aanpakken om ervoor te zorgen dat die drempels worden weggewerkt. Dat is het engagement dat de Vlaamse Regering heeft aangegaan.

We zullen het ontwerp mee steunen, maar laat ons dan ook maar de Vlaamse engagementen uit die pacten nakomen en er werk van maken. (Applaus van Chris Steenwegen) 

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

De algemene bespreking is gesloten.