Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de onderhandelingen bij Delhaize
Verslag
De heer Verbeurgt heeft het woord.
Collega’s, wie herinnert zich nog deze campagne van Delhaize? (Thijs Verbeurgt toont een affiche van Delhaize.)
Delhaize wordt ‘Belhaize’, met deze campagne vroeg Delhaize respect voor Belgische producenten en Belgische producten. Twee jaar later blijkt datzelfde bedrijf echter vergeten te zijn dat er ook zoiets bestaat als respect voor Belgische werknemers, voor mensen die elke dag keihard werken, mensen die in tijden van corona als eersten terug aan de slag gingen, en ervoor zorgden dat wij eten op ons bord kregen. Want, collega’s, in dit land hebben wij wetten, decreten, en regels die mensen die keihard werken moeten beschermen. Die moeten hen beschermen tegen de multinational die enkel en alleen voor het eigen winstbejag gaat, ten koste van alles en iedereen. Want dat is wat het personeel van Delhaize wist dat er zou gebeuren, een besparing op hun kap.
Twee weken geleden stond ik hier ook, en toen heb ik de bezorgdheden en de angst van het personeel trachten te verwoorden. En u zei dat ze zich geen zorgen moesten maken, u had met Delhaize gebeld, en alles ging allemaal goedkomen. Maar wat blijft er twee weken later over van die beloftes? Men zei dat er geen collectief ontslag zou zijn, maar er worden al minstens 280 mensen ontslagen. Alle winkels zouden openblijven, maar Delhaize kan dat vandaag nog altijd niet garanderen. Alle loons- en arbeidsvoorwaarden zouden gegarandeerd blijven, Delhaize kan dat nog altijd niet garanderen.
Twee weken later is dus de angst en onzekerheid omgeslagen in woede bij het personeel. Dat is woede voor een gebrek aan respect vanuit Delhaize, een bedrijf dat er wel in is geslaagd om alternatieve depots op te zetten, maar niet om het personeel zekerheid te bieden.
Minister, nu het sociaal overleg totaal geblokkeerd is, ook door een gebrek aan respect vanuit het management, nu we zien dat alles vastzit, wat gaat u doen om de rechten van het personeel van Delhaize, van mensen die keihard werken, te laten garanderen om ervoor te zorgen dat hun rechten ook in de toekomst gerespecteerd zullen worden? (Applaus bij Vooruit en van Onno Vandewalle)
De heer D’Haese heeft het woord.
Minister, ik heb een andere affiche mee. (Jos D’Haese toont een affiche.)
Ik heb een affiche mee om mijn steun te betuigen aan de werknemers van Delhaize, die vandaag samen een vuist maken tegen die financiële aandeelhouders uit de Verenigde Staten, zoals BlackRock en Goldman Sachs, die hier vandaag de mensen buitengooien om meer winst te kunnen geven aan de aandeelhouders. Heel veel steun en respect voor die mensen.
Minister, ik heb de afgelopen twee weken heel veel van die mensen gesproken. Ik ben in de striemende regen mee naar Zellik geweest toen de mensen daar zijn komen betogen aan de eerste bijzondere ondernemingsraad. Ik ben daar langs heel wat piketten gepasseerd van mensen die al twee weken het werk neerleggen omdat ze zich tegen dat soort beslissingen verzetten. Wat je daar hoort, is ongelooflijk. Mensen die 41 jaar van hun leven gegeven hebben aan Delhaize, die vandaag zonder respect met het grofvuil buiten worden gezet.
En wat heel veel van die mensen tegen mij hebben gezegd, minister, is de vraag waar de actie blijft uit de politiek, dat zij niets horen van onze ministers, dat er niets wordt gedaan om hun te helpen.
Twee weken geleden hebt u hier gezegd, minister, dat dat sociaal overleg moet gebeuren met respect voor de werknemers, dat u dat heel belangrijk vindt. Vandaag weten wij, minister, dat Delhaize geen milligram, maar dan ook geen milligram, respect opbrengt voor haar werknemers en voor haar syndicale afgevaardigden.
De mensen van de vakbond zijn onthaald geweest met wapenstokken en schilden op de hoofdzetel, met politieagenten in robocopkledij, met veiligheidsagenten – minister, dat is ongezien in de sociale geschiedenis van ons land – die vakbondsvertegenwoordigers hebben gefouilleerd voordat ze het onderhandelingslokaal binnen mochten. Ongezien.
Dus er is geen respect in de onderhandelingen vandaag minister. Ik heb gehoord dat u vanavond samenzit met de vakbonden, en mijn vraag is wat u daar gaat bespreken. Want de vraag is, minister, of u steun gaat geven aan die mensen, tegen dat model van Delhaize om de mensen maar af te stoten, of dat u steun gaat geven om dat plan van die franchisering van tafel te gooien. (Applaus bij de PVDA)
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u wel collega’s. ik denk inderdaad dat zoveel duidelijk is dat de patstelling totaal is, compleet is. collega D’Haese verwijst naar de situatie, de wijze waarop dat sociaal overleg op dit moment volledig is vastgeraakt. Dat is inderdaad op zijn zachtst gezegd ongezien.
Ik denk dat het in het belang is van elkeen, van Delhaize en zijn toekomst in Vlaanderen, maar zeker ook, zeker ook van die negenduizend werknemers en van de klanten, dat we dat zo snel mogelijk opnieuw vlot kunnen trekken. Ik denk dat dat duidelijk is.
Ik sta in nauw contact met zowel directie als met vakbonden, en heb inderdaad vanavond opnieuw contact. Er is inderdaad, als je de situatie bekijkt vanuit het standpunt van Delhaize, begrip voor de situatie. Dat ze vandaag in een moordende concurrentie zitten in Vlaanderen: een ‘race to the bottom’ wat de prijzen betreft, de grondstofkosten die enorm gestegen zijn – we kennen de problematiek – en het personeel. Maar ik zou zeggen: koester ze. De instroom is vandaag inderdaad moeilijk op die Vlaamse arbeidsmarkt, dus ze hebben het niet onder de markt. En rendabiliteit staat natuurlijk voorop in functie van de toekomst.
Maar ik heb zeker ook, zeker ook begrip voor die negenduizend mensen. Dat is hier een gigantische, een gigantische herstructurering. Dat is niet zomaar een overname of het stopzetten van een of andere kleine winkel. Het gaat hier om een heel grote herstructurering van negenduizend mensen, hun toekomst die op het spel staat. En dat is iets dat natuurlijk gaat over mensen die zeer kwaliteitsvol zijn, die heel goed opgeleid zijn, dus die verdienen natuurlijk alle respect en waardering. We moeten die koesteren op een Vlaamse arbeidsmarkt die vandaag in brand staat.
Er zijn twee dingen collega’s, twee zaken die voor mij op korte termijn belangrijk zijn. Ten eerste, binnen de bevoegdheden die collega Dermagne heeft, zou ik geen dag wachten om daar een sociaal bemiddelaar aan te stellen. Ik denk dat ondertussen alle alarmbellen afgaan die aangeven dat het absoluut noodzakelijk is.
Ten tweede begrijp ik dat er heel wat zorgen zijn rond de cao 32bis, dat een garantie moet zijn over de loopbaanarbeidsvoorwaarden in de toekomst, waarbij er vandaag de vrees is of die niet uitgehold gaan worden. Dus mijn voorstel zou zijn: leg daar een sociaal plan bovenop. Leg daar een sociaal plan bovenop om die garanties en die zekerheid te bieden die nodig zijn voor die negenduizend werknemers van Delhaize.
De heer Verbeurgt heeft het woord.
Minister, u zegt dat we die werknemers moeten koesteren. Ik denk dat we ze inderdaad moeten koesteren, maar we moeten meer doen. Dat zijn mensen die twintig, dertig, soms veertig jaar lang het beste van zichzelf hebben gegeven, dag en nacht klaar hebben gestaan voor een bedrijf waar ze hard en ziel aan hebben gegeven. Een bedrijf dat hun vandaag koudweg zegt: “Sorry, jullie zijn een kost die wij ons niet meer kunnen permitteren.” Het gaat om een bedrijf dat miljarden winst maakt, collega’s.
Het is inderdaad een concurrentieel model, maar een concurrentieel model dat zij zelf mee hebben gevoed. Een holding die heeft beslist om op 500 meter van een zaak die ze al hadden een tweede zaak te openen. Collega’s, we moeten die mensen niet alleen koesteren, we moeten ze ook verdedigen, we moeten het ook voor hen opnemen.
Dus ik verwacht van u minister, dat u niet alleen in overleg gaat, maar ik verwacht ook dat u al uw bevoegdheden gebruikt om die mensen te verdedigen – net als uw federale collega, daar verwacht ik dat ook van. En dus is mijn vraag: zult u in uw bijkomend sociaal plan ook zaken steken die ervoor moeten zorgen dat de rechten ook echt nageleefd worden, en dat waar mogelijk ingegrepen wordt wanneer Delhaize de rechten van de werknemers niet zou respecteren? Dank u.
De heer D’Haese heeft het woord.
Voorzitter, ik moet eerst en vooral zeggen dat ik het echt ongepast vind dat collega’s kotsneigingen nadoen bij de tussenkomst van een collega, en zeker wanneer het gaat om een collega die op het terrein gaat om werknemers te steunen, die de strijd aangaat met aandeelhouders uit Amerika. (Applaus bij de PVDA)
Ik vind dat totaal ongepast, mijnheer Ronse. U hebt hier al veel laten zien, maar dit is werkelijk van een totaal bedroevend niveau. Echt waar.
Minister, u zegt dat u een sociaal plan wilt, maar het plan van Delhaize is asociaal. En daaraan zult u niets kunnen veranderen. Mijn vraag was: steunt u de vakbonden in de eis dat dit plan van tafel moet? Dat is de vraag die vandaag op tafel ligt. Want dit gaat over een model dat niet alleen gaat over Delhaize. Altijd maar meer werken voor minder loon, is dat de weg die met deze samenleving op willen? Want dat is waarover het gaat bij Delhaize: dat de rekkenvullers het met steeds minder volk moeten doen, het flexibeler moeten doen, het voor minder loon moeten doen, zodat de zakkenvullers aan de andere kant van de oceaan hun zakken nog beter kunnen vullen. En mijn vraag, minister, is dat u zich uitspreekt tegen dat model, dat u zegt: ik sta achter de vakbonden, achter die 9000 werknemers van Delhaize, tegen die franchisering. Mijn vraag is dat u ervoor zorgt dat zij een sterk statuut kunnen behouden bij Delhaize. Gaat u zich daarvoor engageren, minister? (Applaus bij de PVDA)
De heer Ongena heeft het woord.
Ik denk dat we inderdaad alle begrip moeten hebben voor de onzekerheid waarin de negenduizend getroffen werknemers zich vandaag bevinden. We hopen allemaal dat er snel een einde komt aan die onzekerheid. Maar ik vraag toch ook begrip voor die tienduizenden zelfstandige winkeluitbaters in Vlaanderen en in ons land, die door sommige vakbonden nu worden weggezet als slavendrijvers. Daarmee doen zij ook afbreuk… (Applaus bij de meerderheid. Opmerkingen van Jos D'Haese)
Ja, maar nu voelt u zich blijkbaar aangesproken. Ik heb geen kotsneigingen of andere dingen, maar u voelt zich blijkbaar aangesproken. Wel, dat doet me plezier. Want dat moet ook gezegd worden. Vandaag worden zij door sommige vakbonden afgeschilderd als slavendrijvers. Dat doet ook afbreuk aan de dagelijkse inzet van die mensen. Die werken zich ook uit de naad, niet enkel om hun eigen zakken te vullen, mijnheer D’Haese, maar ook om jobs te geven aan de mensen die daar werken. En dat mag ook gezegd worden.
Daarom, minister, steun ik u volop: we moeten proberen de rede er weer in te krijgen aan alle kanten, en het wordt hoog tijd dat de socialistische minister van Werk op federaal niveau, minister Dermagne, een bemiddelaar aanduidt zodat we hier naar een degelijke oplossing voor iedereen kunnen. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Dit sociaal conflict loopt uit de hand, en dat is onder andere te wijten aan het gedrag van de werkgever in kwestie. Dat de werkgever in kwestie herstructureringen aankondigt, is één ding. Maar als de CEO bij een sociaal overleg afwezig blijft, als bij een sociaal overleg fouilleren blijkbaar aan de orde is, lijkt dat me niet het klimaat om effectief tot een sterk plan te komen. Het kan dat een herstructurering nodig is, maar daarbij moet respect zijn voor de negenduizend werknemers over wie het effectief gaat.
En inderdaad, er moet ook respect zijn voor de vele zelfstandige uitbaters die dit land rijk is, de zelfstandige winkels die dit land rijk is. Maar respect moet dus van twee kanten komen. Minister, ik ben blij met uw oproep voor een sociaal bemiddelaar. Ik hoop dat die aan de overkant van de straat luid en duidelijk wordt gehoord. We moeten daar vanuit federale hoek de bevoegdheden die we hebben, zoals collega Verbeurgt zegt, inderdaad inzetten en niet meer talmen. En we hopen inderdaad dat er een sociaal plan komt dat de rechten van werknemers kan garanderen, maar tegelijkertijd ook de toekomst van de distributiesector.
Vandaar mijn bijkomende vraag, minister: op welke manier kunnen we ervoor zorgen dat de vele duizenden werknemers, niet alleen van Delhaize, maar ook andere, extra ondersteund worden om de grote uitdagingen waar de distributiesector voor staat, zoals digitalisering en automatisering, aan te kunnen? En op welke manier kunnen we bijvoorbeeld opleiding en vorming bieden aan alle werknemers uit de distributiesector, om hen sterker te maken doorheen de zware concurrentieslag die woedt in de sector?
De heer Ronse heeft het woord.
Collega's, ik word hier echt misselijk van de manier waarop collega D’Haese de indruk probeert te wekken dat hij de man is die het opneemt voor de vele werknemers bij Delhaize. Ik vind dat we hier onderling toch een zekere ethiek moeten houden. En ere wie ere toekomt: het is collega Verbeurgt die een voorstel van resolutie op tafel heeft gelegd, die in de commissie het debat heeft aangetrokken. Hij heeft er vorige week meer dan twee uur over gedebatteerd. Er was geen enkele PVDA’er te zien. Maar nu hier de camera’s staan, zijn zij zogenaamd de messiassen die het voor de werknemers opnemen. Ik word daar misselijk van, vooral ten aanzien van collega Verbeurgt. (Applaus bij de meerderheid)
Want dat is zo onfair, het is gewoon walgelijk en degoutant. Het is even walgelijk en degoutant als de manier waarop u spreekt over al die zelfstandigen, collega D’Haese, die nu kansen willen geven aan de vele werknemers. (Opmerkingen van Jos D’Haese)
Dat zijn inderdaad correcte, het goed menende ondernemers, die ook weleens hulde mogen krijgen, collega's. (Applaus bij de meerderheid)
En dan ten laatste: vorige week heb ik cao 32bis geciteerd, alsook de verklaring van Delhaize, waarin zij op hun communieziel zeggen dat al die medewerkers in dezelfde omstandigheden, met dezelfde loonvoorwaarden zullen doorgaan naar de Delhaizes die zelfstandig uitgebaat zullen worden. Minister, ik vraag u ook om een sociaal bemiddelaar via minister Dermagne te laten aanstellen zodanig dat we dat minstens kunnen garanderen. (Applaus bij de N-VA)
Minister Brouns heeft het woord.
Collega’s, dank u wel. Ik voel hier alvast grote eensgezindheid voor de twee voorstellen die ik gedaan heb. Ten eerste was er de vraag om zo snel mogelijk een sociaal bemiddelaar aan te stellen, want als je vandaag kijkt naar dat sociaal overleg, dan is dat er geen meer. Dat is gewoon geen overleg meer in de wijze waarop dat daar gevoerd wordt. Ten tweede, zal ik die negenduizend werknemers verdedigen? Uiteraard. Daarom, collega D’Haese, het idee, het voorstel om samen te werken aan een sociaal plan om nog veel meer garanties te bieden voor die arbeids- en loonvoorwaarden naar de toekomst toe.
En ja, ik ben hier vandaag ook, collega D’Haese, om te zeggen dat die zelfstandige uitbaters geen slavendrijvers zijn. Ik ken er ook heel veel. We mogen dat beeld echt niet ophangen omdat we daar ook heel vaak zien dat in de omstandigheden waarin daar gewerkt wordt, de personeelsleden gekoesterd worden. Dat zijn inderdaad mensen. We weten allemaal dat die negenduizend werknemers van Delhaize kwaliteitsvolle mensen zijn, goed geschoold, goed opgeleid en gemotiveerd. Met die motivatie zal het vandaag natuurlijk niet meer zo goed zijn in die omstandigheden. We hebben er dus alle baat bij om die mensen zo snel mogelijk weer dat perspectief te bieden dat absoluut noodzakelijk is.
Collega Bothuyne, wat betreft uw bijkomende vraag: uiteraard staat VDAB klaar om alles te doen wat nodig is in die transitie. Vandaag zien we inderdaad dat de digitalisering ook in die sector vandaag een enorme vlucht neemt. Wij bieden daar ook alle mogelijkheden in de vorm van opleidingen, enzovoort. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Verbeurgt heeft het woord.
Collega’s, dit debat gaat niet over mij. Het gaat niet over collega D’Haese. Het gaat niet over de ene partij. En het gaat ook niet over een strijd tussen werknemers en zelfstandigen. Dit debat gaat over het recht van mensen die keihard gewerkt hebben en rechten opgebouwd hebben. Voor Vooruit is het glashelder: wie elke dag keihard werkt, verdient een Vlaamse Regering die die rechten beschermt, een Vlaamse Regering die het opneemt voor Delhaize, een Vlaamse Regering die zich boos maakt tegen een multinational die misbruik maakt van het harde werk van de werknemers.
Minister, u bent een braaf man, maar ik verwacht van u dat u zich boos maakt. En ik zal het uitleggen in termen die u en uw partij goed begrijpen: wanneer een multinational negenduizend werknemers tegen de muur kwakt, dan mag u zich boos maken. (Applaus bij Vooruit en de PVDA)
De heer D’Haese heeft het woord.
Beste collega’s van de rechterzijde, jullie doen heel erg jullie best om te doen alsof dit een strijd is tussen de werknemers – de negenduizend werknemers van Delhaize – en de zelfstandigen, maar dat is het niet. Dat heb ik er hier ook nooit van gemaakt. Ik heb helemaal niks gezegd van zelfstandigen. Dit is een strijd tussen mensen die keihard werken voor hun boterham – of dat nu als zelfstandige of als werknemer is bij Delhaize – en aandeelhouders uit de Verenigde Staten die nooit genoeg hebben. Daarover gaat het. Een miljard euro besparen op het personeel om een miljard euro extra aandelen zelf te kunnen inkopen als cadeau aan de aandeelhouders. Dat is waar dit over gaat. Stop dus met dat gezever dat het zou gaan over de strijd tussen zelfstandigen en werknemers. Daar gaat dit niet over. Delhaize zet die zelfstandigen ook onder druk. Jullie zouden nu moeten opkomen voor de zelfstandigen tegenover Delhaize, die die marges flinterdun maakt, zodat zij geen andere keuze hebben dan het doen met minder personeel en met meer flexibiliteit. Maar daar hoor ik jullie niet over. Jullie gaan gewoon akkoord met dat model, het model waarin buitenlandse aandeelhouders hier komen zeggen dat die mensen op straat vliegen, dat die geen goede job meer moeten hebben.
Minister en beste collega’s van de N-VA, ik zal jullie het verschil tussen cao 32bis in de theorie en de praktijk heel kort uitleggen. Het verschil is vakbonden. Dat is het verschil. In de praktijk wordt er geen cao 32bis vastgesteld als er geen vakbonden zijn die daar druk op zetten. Minister, wat wil Delhaize met dit plan doen? Dat is heel duidelijk: de vakbonden buiten spel zetten zodat cao 32bis theorie blijft. (Applaus bij de PVDA)
De actuele vragen zijn afgehandeld.