Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer D’Haese heeft het woord.
Voorzitter, minister, Frank en Simonneke hadden gisteren niets te doen, want de productie van Thuis staakte. Geen pintjes bij Bar Madam, geen klusjes bij De Kabouters, geen zaken bij Tom, zelfs geen scheidingen of moorden, want zonder klankmannen en -vrouwen, zonder mensen die de montage doen, zonder de schmink en de decorbouwers, geen Thuis. Minister, waarom staakt men bij Thuis en waarom is men daar zo kwaad? Omdat Thuis geprivatiseerd wordt als gevolg van de besparingen van deze Vlaamse Regering. De populairste soap van Vlaanderen op de openbare omroep wordt geprivatiseerd om te besparen. Waarom moet er worden bespaard bij de VRT? Omdat de Vlaamse Regering de VRT altijd maar meer wil laten doen met altijd maar minder middelen.
200 collega’s moeten afvloeien tegen binnen dit en 3 jaar en bovendien indexeert u ook de werkingsmiddelen niet, terwijl we allemaal weten dat de inflatie vandaag aan het stijgen is en dat de VRT 10 procent aan werkingsmiddelen verliest. Dat zijn nog eens tientallen miljoenen euro’s aan besparingen erbovenop. Minister, het gaat niet alleen over het personeel van de VRT. Het gaat ook over de kijker die dat gaat merken. Twee van dat soort besparingsgolven, minister. Wat vindt u eigenlijk dat de VRT dan niet meer moet doen? Geen Ketnet meer, geen Ronde van Vlaanderen meer, Thuis gewoon helemaal schrappen? Wat vindt u dat de VRT niet meer moet doen als u ze een tiende van haar personeel afpakt en nu zelfs nog meer? En de kijker heeft dat door, minister. U houdt hem niet voor de gek. Er hebben al meer dan 30.000 mensen de petitie getekend om Thuis niet te privatiseren en de besparingen op de VRT stop te zetten.
Mijn vraag aan u is dus, minister, of u eindelijk tegemoet gaat komen aan de vragen van de mensen die onze openbare omroep doen draaien, om de werkingsmiddelen van de VRT opnieuw te indexeren. Dat is toch de meest normale zaak van de wereld in deze tijden van hyperinflatie?
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel, collega D’Haese, voor de vraag. Ik wil er wel graag op wijzen dat precies die vraag ook op 13 oktober in de mediacommissie beantwoord is. Dat was een vraag van collega Segers ter zake. Maar goed, ik kan het hier ook nog eens herhalen.
De VRT staat, zoals heel wat mediabedrijven, voor grote uitdagingen. We hebben de internationale concurrentie, we hebben de digitalisering, en het is duidelijk dat we ook een uitdagende budgettaire context hebben. Op die basis heeft de directie in april een transformatieplan vooropgesteld, dat beoogt om die digitalisering ook radicaal door te zetten binnen de VRT, en dat extra investeringen wil in Thuis, via een extern productiehuis dat dat zal opnemen. Er zijn ook interne oefeningen rond efficiëntie, ook extra investeringen in digitale profielen en dergelijke meer.
Daar zitten ook zaken in die moeilijk zijn voor de medewerkers en waarbij men op termijn met minder medewerkers zal functioneren. De bedoeling moet zijn om een publieke omroep te hebben die niet alleen nu, maar ook op het einde van de beheersovereenkomst, binnen vijf jaar, binnen tien jaar, slagkrachtig is en er staat. Op die manier heeft men sinds april 2022 de werkzaamheden aangevat.
Er is een zeer intens overleg geweest met het personeel en de vakbewegingen. Dat is nog niet afgerond. Er zal de komende weken nog rond gewerkt worden. Op die manier moet men opnieuw vooruit gaan.
Om de heel concrete vraag omtrent de werkingsmiddelen te beantwoorden: u weet dat we binnen de Vlaamse Regering niet beslist hebben om op het vlak van de werkingsmiddelen een koerswijziging door te zetten. Het is belangrijk om op te merken dat het wel zo is dat we sinds deze beheersovereenkomst de totaliteit van de looncomponent financieren via de dotatie. Vroeger was dat 42 procent van de dotatie die geïndexeerd werd, nu is dat 65 procent die volgens de spilindex wordt geïndexeerd.
De heer D’Haese heeft het woord.
Minister, u zegt dat u een sterke en slagkrachtige VRT wil op het einde van het beheerscontract, maar ondertussen weigert u om de VRT daar de nodige middelen voor te geven. Het gaat niet eens om extra’s. U vraagt hen om meer te doen. Het gaat erom dat ze dezelfde werkingsbudgetten behouden die ze vandaag hebben.
Trouwens, bij mijn weten was de staking van gisteren. Vorige week of op 13 oktober 2022 had die nog niet plaatsgevonden. Het lijkt me redelijk evident waarom we daar vandaag een vraag over stellen, minister. Ik vraag me af waarom u, als minister van Media, die openbare omroep niet sterker steunt.
U hebt het gehad, minister, over het sociaal conflict en over het overleg dat er binnen de VRT is. Dat is toch wel heel kras. Een directie die alle regels van het sociaal overleg naast zich neerlegt, communiceert over plannen die nog niet zijn voorgelegd aan de leden van de vakbonden, terwijl het heel duidelijk is dat dat normaal gezien de bedoeling is. Het ACOD spreekt van een vertrouwensbreuk en vraagt een sociaal bemiddelaar.
Mijn vraag is: wat is uw standpunt in die materie?
Mevrouw Van den Brande heeft het woord.
Minister, onze omroep staat inderdaad voor een bijzonder moeilijke uitdaging en leeft in een uiterst spannende tijd. Want hij moet de voor hem toekomstbepalende multimediasprong gaan maken. Gezien die sprong inderdaad de toekomst van onze openbare omroep bepaalt, zou je denken dat we er alles aan zouden doen om die transformatie zo goed mogelijk te laten verlopen, zodat het zeker goed komt voor onze omroep. Maar nee, deze Vlaamse Regering doet dat amper en blijft, naast een aantal eenmalige aanpassingen, volharden in haar zoveelste – en in onze ogen ook deze keer onverantwoorde – besparingsronde.
De omroep bevindt zich in een technisch en qua inzet superuitdagende tijd, met daarnaast ook een inhoudelijk pakket dat stevig groeit. Want zowel lineair als online moet goede content worden gemaakt. Het gaat om een zwaardere en grotere opdracht, maar toch met jaarlijks 25 miljoen euro en zeker tweehonderd mensen minder.
Nu, het personeel slikt dat overleg inderdaad niet, minister. En terecht, want dat overleg loopt mank. Er wordt voorbarig door de directie gecommuniceerd dat er minder naakte ontslagen zullen zijn, maar aan het totaal aantal mensen dat zal moeten vertrekken, wordt niet getornd. Het personeel spreekt van een vertrouwensbreuk en wil bemiddeling aanvragen. Wat een chaos.
Minister, ik heb deze vraag voor u: hoe gaat u ervoor zorgen dat de VRT uit die crisis geraakt? Gaat u ofwel ingaan op de vraag van de CEO om de VRT te helpen door hem de mogelijkheid te geven meer middelen te werven uit reclame, of gaat u uiteindelijk deze onverantwoorde besparing toch deels terugdraaien? (Applaus bij Groen en van Lise Vandecasteele)
De heer Slootmans heeft het woord.
Weet u wat mij tegen de borst stuit, mijnheer D’Haese? Dat is dat de VRT vandaag gegijzeld wordt door een klein links clubje activisten die, ondanks de hetze en ondanks de revolutie die er zich in de mediawereld afspeelt, eigenlijk maar één ding willen en dat is dat er niets verandert. En ik maak daarbij heel graag de vergelijking met de privé. Met wat vandaag voorligt zal de VRT na 2025 nog altijd meer dan 1800 personeelsleden tellen, voor een aanbod van welgeteld 10 merken.
Weet u, mijnheer D’Haese, met hoeveel ze het moeten rooien bij het grootste commerciële mediabedrijf van ons land, en dat voor een aanbod van 35 merken? Weet u dat? Ze zijn met een kwart minder, met 1400.
Kom dus niet af met die grijsgedraaide plaat dat men bij de VRT op zijn tandvlees zit, want als je dat vergelijkt met de privésector, zitten ze daar nog altijd in een paradijs. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, het belangrijkste is dat de VRT haar opdracht om alle Vlamingen te bereiken kan blijven vervullen, zeker in deze crisis- en oorlogstijden, waarin mensen op zoek zijn naar juiste informatie. In tijden waarin er juist heel veel desinformatie is, waarin die welig tiert, moet de VRT meer dan ooit het huis van vertrouwen kunnen zijn. Dat kan nu eenmaal niet meer alleen via dat klassieke tv-kijken. De digitalisering is dus hoogstnoodzakelijk om overeind te blijven in de veranderende wereld. Het transformatieplan is dus wél verantwoord, want dat speelt daarop in, dat is nodig om dit te doen slagen. De directie zoekt nu al maanden een draagvlak via het sociaal overleg, want zo’n plan wordt natuurlijk het best uitgevoerd in de beste omstandigheden en in alle rust. We horen dat er al een vijftigtal naakte ontslagen zijn verdwenen uit het plan, wat superpositief is. Wat wij hier als politiek nu moeten doen, is het sociaal overleg de volgende weken en maanden alle kansen blijven geven. Moet daar een sociaal bemiddelaar bij te pas komen? Dat weet ik niet. Ik kijk ook uit naar uw antwoord. Maar laten we alstublieft dit overleg alle kansen geven. Dat is in het belang van de VRT en van ons allemaal.
Mevrouw Segers heeft het woord.
We zijn er allemaal van overtuigd: een sterke VRT is gewoon een goede zaak voor onze samenleving en is belangrijk voor onze democratie. De VRT staat voor immense uitdagingen: een transformatie als gevolg van ons wijzigende mediagebruik, digitalisering, en dat in een context van uiterst zware besparingen die de Vlaamse Regering de VRT al jaren oplegt en blijft opleggen.
Minister, dat heeft ook geleid tot naakte ontslagen, waarvan u eerst had aangegeven dat die niet zouden vallen. Dat verklaart natuurlijk dat er sterke onrust is binnen de VRT. Voor onze fractie is het heel belangrijk dat dat sociaal overleg in alle sereniteit en goed kan verlopen, en dat is vandaag duidelijk niet meer het geval. Minister, wat gaat u dus ondernemen om de VRT uit de crisis te krijgen, om het personeel weer te bedaren en een perspectief te geven wat de uitvoering en concrete timing van dit transformatieplan betreft?
De heer Tommelein heeft het woord.
Voorzitter, ik heb in deze vergadering al te kennen gegeven dat de omvorming van de VRT naar een efficiënte, digitale mediaorganisatie een broodnodige herstructurering vergt als we de toekomst van de VRT willen veiligstellen. Ik sprak ook mijn waardering uit voor de moeilijke keuzes die worden gemaakt door de directie. Dat is sowieso niet eenvoudig. Het is goed dat er de afgelopen maanden intensief werd onderhandeld, dat er ruimte was om de plannen bij te sturen. Als er minder mensen gedwongen worden ontslagen, dan is dat een positief gegeven.
Nu, het is een beetje logisch dat, nu de finale dagen en weken eraan komen, men wat zenuwachtiger wordt. De laatste loodjes wegen het zwaarst. Ik denk dat we de VRT-directie ook in de laatste weken de nodige ruimte moeten geven om dit proces tot een goed einde te brengen. Ik heb wel een vraag. Minister, u voorziet in een transformatiebudget van 16 miljoen euro om de herstructurering te begeleiden. Als we dat bijsturen, blijft die 16 miljoen euro overeind, of gaan we ook die 16 miljoen euro bijsturen?
De heer Vandaele heeft het woord.
Voorzitter, we hebben eerder al een aantal keren gezegd dat wij de transitietrajecten zoals die zijn uitgetekend, ondersteunen. Natuurlijk moeten we het overleg alle kansen geven. Ik begrijp dat er wat onrust is bij het personeel, maar daar dient het sociaal overleg voor, denk ik, en naar wij horen is dat bezig, is dat nog niet afgerond. Wij geven dat alle kansen.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega’s, dank u wel voor de bijkomende opmerkingen en vragen. Eerst en vooral wil ik misschien de focus leggen op wat de Vlaamse overheid doet en heeft gedaan, en ook zal blijven doen in de toekomst. Ik hoor zeggen dat er niks structureels gebeurt, dat alles eenmalig is. Als je kijkt naar de inspanningen die we doen, dan moet ik dat opnieuw heel sterk tegenspreken. We hebben met de nieuwe beheersovereenkomst net voorzien dat de totaliteit van alle loonuitgaven wordt gefinancierd via de dotatie. Dat was in het verleden niet het geval. De logica was vroeger dat loonuitgaven met daaraan gekoppeld een indexatie deels met de dotatie en deels met privé-inkomsten moesten worden bekostigd. Wij hebben beslist dat dat volledig via de dotatie moest, waardoor men vandaag eigenlijk toch een groot voordeel heeft ten aanzien van de oude beheersovereenkomst.
Alleen al op dat punt is dat een structurele aanpassing van 8,5 miljoen euro dit jaar extra voor de VRT in vergelijking met de afspraken onder de vorige beheersovereenkomst. Dat is een zeer belangrijke structurele aanpassing.
Het tweede punt is dat er inderdaad ook eenmalige middelen voorzien zijn. Tijdens de coronacrisis hebben we iets meer dan 7 miljoen euro aan eenmalige middelen toegekend aan de VRT. We hebben voor dat transformatieplan inderdaad in 16 miljoen euro voorzien. Collega Tommelein, die zullen volledig worden toegekend. Het is de VRT die met de vakorganisaties en het personeel bekijkt hoe ze die het beste inzetten. Het gaat over vorming, outplacement en begeleiding. Zij hebben de keuze om dat in te zetten, en het aantal ontslagen of mensen die het bedrijf verlaten, is daarvoor niet bepalend.
Ik kom tot het laatste punt in die financiële ondersteuning. We hebben ook gezegd dat we 7,3 miljoen euro extra investeren in het bedrijf, om tegemoet te komen aan stijgende kosten rond energie. De VRT is natuurlijk een bedrijf dat ook op het vlak van energie en in het bijzonder elektriciteit vandaag extra kosten moet maken.
U kunt niet zeggen dat we daar als Vlaamse Regering geen verantwoordelijkheid in opnemen.
Ten tweede ga ik in op de houding van de directie. Ik kan vaststellen dat er sinds het transformatieplan in april zeer intens overleg is geweest met de vakbeweging en het personeel. Er zijn ook resultaten geboekt. In april had de directie vooropgesteld dat een 116-tal mensen het bedrijf zouden moeten verlaten op een unilaterale wijze. Dat aantal is nu door goede afspraken tussen vakbewegingen en de directie al substantieel verlaagd.
Men zegt nu dat het niet kan dat men tijdens de besprekingen ook het personeel inlicht. Dat vind ik een zeer merkwaardige zaak. Niet alle personeelsleden van de VRT zijn ‘gesyndikeerd’, om het eufemistisch uit te drukken. Heel wat personeelsleden worden dus niet op die manier als lid van een vakbeweging geïnformeerd. Dat de directie daarin transparant is en samen met een intens overleg met de vakbewegingen ook rechtstreeks in communicatie gaat en overleg pleegt met de personeelsleden, lijkt mij eigenlijk zeer verdedigbaar te zijn. Uiteindelijk moeten álle personeelsleden kunnen rekenen op een sterke werkomgeving met een sterk product voor alle Vlamingen.
Tot slot, men vraagt mij welke oplossingen ik voorzie, hoe ik hiermee aan de slag wil. We moeten de komende dagen en weken alle mogelijkheden geven aan de sociale partners en de directie om op een goede manier voort te werken. Tegen morgen zullen we ook weten hoe de drie vakbewegingen reageren. Als er effectief nog extra onderhandelingen kunnen zijn, dan moeten we die alle kansen geven. Ik stel in elk geval vast dat er ook vanuit de directie een grote bereidheid is geweest en nog altijd is om te luisteren en in dialoog te gaan. Het is niet alleen in het belang van de publieke omroep, maar ook van alle medewerkers van de VRT, en vooral ook van alle Vlaamse mediagebruikers, dat de VRT verder kan evolueren naar een slagkrachtige publieke omroep. Dat is uiteindelijk waarover het gaat.
De heer D’Haese heeft het woord.
Voorzitter, minister, een akkoord dat geen akkoord is – aangezien het niet getekend is – communiceren naar de pers: u kunt dat goed sociaal overleg noemen, maar ik ken niemand die met sociaal overleg bezig is die dat een correcte manier van werken zal durven te noemen.
Minister, wat u hier aankondigt, zijn druppels op een hete plaat. Deze Vlaamse Regering maakt van deze inflatie gebruik om een forse nieuwe besparingsronde door te voeren: bij de VRT, met de volle steun van het Vlaams Belang, dat blijkbaar helemaal van Thuis af wil, maar ook in het onderwijs, in de zorgen, in de steden en gemeenten die dan vervolgens op de cultuur moeten besparen, zoals in Antwerpen, en natuurlijk, minister, u weet het nog wel, op het kindergeld. Dat zijn allemaal besparingen die jullie uitvoeren door misbruik te maken van de inflatie vandaag.
En de mensen van de VRT, minister, hebben groot gelijk om daarover op tafel te kloppen. En ze hebben ook groot gelijk om te zeggen dat ze doorgaan met hun acties en dat ze samen met de vakbonden zullen deelnemen aan de staking van 9 november, tegen die besparingen en voor de koopkracht. Zij kunnen daarvoor op onze volle steun rekenen. (Applaus bij de PVDA)
De actuele vraag is afgehandeld.