Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het voortgangsrapport 2022 van het Vlaams Energie- en Klimaatplan
Actuele vraag over de stijging in de CO2-uitstoot
Verslag
De heer Aerts heeft het woord.
Collega’s, 30.000 mensen kwamen afgelopen zondag op straat in Brussel tijdens de klimaatmars, voor hun toekomst, die van hun kinderen, die van hun kleinkinderen en die van de volgende generaties, hier en in de rest van de wereld, voor een sterker klimaatbeleid. En weet u, ze hebben verdorie gelijk. Ze hebben gelijk, want de klimaatcrisis laat zich in alle hevigheid voelen. In Nigeria leven op dit moment 1,5 miljoen kinderen in bedreigende situaties door de gevolgen van de overstromingen, Pakistan is voor een derde verwoest, maar ook dichter bij huis worden de gevolgen van de klimaatopwarming alleen maar tastbaarder. Herinner u de ramp, de waterbom van vorige zomer in Wallonië, of de droogte van afgelopen zomer, ook bij ons. We hadden de droogste zomer in 500 jaar op het Europese continent. Die klimaatcrisis is niet langer een ver-van-ons-bedshow. Die klimaatcrisis is hier en nu.
De dag na de klimaatmars bleek dat deze Vlaamse Regering de Europese klimaatdoelstellingen nog maar eens niet haalt. Om tegen 2030 op schema te zijn, hadden jullie al bijna drie keer zo veel CO2 moeten besparen. Minister, het enige wat u daarop te zeggen hebt, is dat er in het verleden te weinig is gebeurd. Ik vind dat enorm, enorm cynisch, en eigenlijk ook tegelijkertijd een schuldbekentenis, maar wel een met een zure nasmaak. Het is immers toch uw partij die al achttien jaar in de Vlaamse Regering zit. Wat gaat u doen om die achterstand in te lopen? Waar stuurt u het Vlaamse beleid grondig bij om eindelijk te komen tot een ambitieus klimaatbeleid? (Applaus bij Groen)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega’s, we waren inderdaad met tienduizenden mensen die de politiek opriepen tot meer klimaatambitie, maar vooral, denk ik, tot meer klimaatactie. Ik denk dat dat een oproep is die we moeten horen, en dat we moeten handelen naar die oproep. Mag ik het trouwens nogal vreemd vinden dat sommige politieke partijen, zelfs bestuurspartijen, in zo’n betoging meelopen tegen zichzelf, partijen die ministers van Klimaat en van Energie leveren en betogen tegen het eigen klimaat- en energiebeleid? Maar goed, iedereen moet doen wat hij of zij wil doen. Ik denk dat de boodschap van die tienduizenden mensen moet worden gehoord en hier, in dit parlement aan bod moet komen. Vandaar deze vraag.
Collega D’Haese had de cijfers opgevraagd wat de uitstoot van vorig jaar betreft. Die is logischerwijs opnieuw een klein beetje gestegen na het coronajaar 2020, toen er door het stilvallen van de economie en de samenleving een forse daling van de broeikasgasuitstoot was opgetekend. We zien overal in Europa opnieuw een lichte stijging van de uitstoot in 2021. Dat blijkt uit de voorlopige cijfers die nu in Vlaanderen, maar ook in de rest van Europa naar boven komen.
Bekijken we die cijfers van naderbij, dan zien we dat bijvoorbeeld onze afval- en energieproductie, maar ook onze industrie er zelfs na corona, in een groeiende economie in slagen om de uitstoot verder te doen krimpen. We moeten dus niet vervallen in fatalisme. We moeten ook die andere sectoren meekrijgen. Het zijn vooral het transport en de gebouwen die vorig jaar opnieuw een grotere uitstoot lieten noteren.
Minister, daarom is de vraag heel eenvoudig: wat kunt en zult u doen om ervoor te zorgen dat zeker in die sectoren waar de uitstoot het hoogst is en opnieuw het snelst aan het stijgen is, die uitstoot wordt aangepakt, en Vlaanderen op die manier weer op koers te zetten richting de Europese doelstellingen?
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, die cijfers uit 2021 waren om vele redenen confronterend. Ze wezen inderdaad op iets heel pijnlijks, namelijk dat de coronacrisis ervoor had gezorgd dat de uitstoot in Vlaanderen was gedaald en dat, zodra de coronacrisis weer voorbij was, de uitstoot opnieuw steeg naar het niveau van ervoor. Dat betekent eigenlijk dat over die jaren het nettoresultaat van het beleid dat u hier nochtans meermaals bent komen verdedigen, nul is.
En ongetwijfeld zullen vandaag ook weer in de feiten de cijfers van uitstoot aan het dalen zijn, omdat nogal wat mensen noodgedwongen de vinger op de knip houden en de thermostaat naar beneden hebben gedraaid, maar ook dat is qua resultaat van beleid nul.
Concreet hebben Marc Van Ranst en Vladimir De Waanzinnige meer impact op de uitstoot van broeikasgassen in Vlaanderen dan Zuhal Demir en de Vlaamse Regering, want zij hebben een pijnlijke invloed op die cijfers, en de Vlaamse Regering realiseert eigenlijk bijzonder weinig.
En dat is pijnlijk, niet alleen vanwege het imago, maar vooral omdat dat aantoont dat men er nog altijd niet in is geslaagd om positieve maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat mensen die uitstoot op een comfortabele manier kunnen verlagen. Waar zijn al die gerenoveerde woningen die we hadden moeten hebben? We zitten in Vlaanderen nog altijd aan een renovatiegraad van 1 procent. Waar zijn die alternatieven voor het nemen van een vaak zeer vervuilende auto? We hebben nog altijd een afkalvend aanbod van openbaar vervoer. Waar is dat aanbod van hernieuwbare energie dat bijvoorbeeld via energiedelen voor iedereen toegankelijk is, zodat er alternatieven zijn die het leven comfortabel maken? En het is wél de verantwoordelijkheid van de Vlaamse Regering om dat te doen in plaats van noodgedwongen de kraan te moeten dichtdraaien omdat we het ons niet meer kunnen veroorloven.
Dit beleid kijkt eigenlijk niet naar voren en bouwt geen toekomst uit.
Minister, u zegt altijd dat we geen ambities moeten hebben, maar als u geen ambities hebt, wanneer zult u dan in godsnaam resultaten hebben? Want ook die zie ik niet. (Applaus bij Vooruit)
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, het is belangrijk om de cijfers erbij te nemen. Sommigen beweren dat de emissies onder deze regering gestegen zijn, maar dat klopt niet. Toch heb ik ook dat wel gelezen.
Daarom haal ik er even de cijfers erbij. Tussen 2005 en 2019 is de niet-ETS-uitstoot (emissions trading scheme) gedaald met 5,8 procent. Vanwege corona hebben we inderdaad een heel sterke daling van de uitstoot gekend, vooral in de transportsector. Tussen 2005 en 2010 was er een daling met 15 procent en in 2021 was het iets minder, namelijk 10 procent. Als er wordt gezegd dat de emissies gestegen zijn, dan klopt dat niet. Als er wordt gezegd dat er meer moet gebeuren, dan ga ik daarmee akkoord.
Dat is ook de reden waarom we met deze regering nog niet zo lang geleden, een halfjaar geleden, een aantal bijkomende maatregelen hebben genomen. Het effect daarvan zit inderdaad nog niet vervat in deze cijfers. Collega Bothuyne heeft heel terecht verwezen naar onder andere de woningen. Dat is ook de reden waarom we met een aantal maatregelen naar de regering zijn gegaan, namelijk omdat we zagen dat er een hele inhaalbeweging nodig is in het woningpatrimonium in Vlaanderen. We hebben heel veel verouderde woningen. Dat is ook de reden waarom we vanaf volgend jaar 1 januari de renovatieverplichting hebben ingevoerd voor nieuwe eigenaars van woningen. Leuk is dat niet, want ik vind het niet tof om verplichtingen in te voeren. Maar net omdat we zagen dat er geen beweging in zat, kunnen we niet anders dan aan mensen die een woning kopen, te vragen om die ook te renoveren.
Daarnaast hebben we ook gezegd dat we de drempels om premies aan te vragen zullen wegwerken. Daarom zijn we gestart met één loket. We hebben ook een enorm budget van 1 miljard euro vrijgemaakt. Dat is heel veel.
We zien ook dat het aantal aanvragen bij het unieke loket gigantisch is gestegen, waarschijnlijk heeft dat ook met de energiecrisis te maken. Het is niet meer normaal, we moeten extra externe medewerkers aanwerven om die dossiers te kunnen realiseren. We zijn daar op de goede weg.
We hebben ook een algemeen aardgasaansluitingsverbod vanaf 2025 ingevoerd. Ook de hernieuwbare energie laten we niet los. Als het gaat over zonnepanelen is Vlaanderen de derde regio van heel Europa. Ook met windenergie zitten we in de top vijf. Daar hebben we ook een aantal procedures versneld, zodat we sneller windmolens kunnen plaatsen. Zonnepanelen hebben we voor grote energieverbruikers zelfs verplicht. Vanaf 1 januari 2023 stoppen we de steun aan nieuwe warmtekrachtkoppelingen (WKK's) op aardgas. Dat zijn allemaal maatregelen die we bijkomend hebben genomen. Minister Lydia Peeters van Mobiliteit heeft ook een aantal acties. Ook minister Brouns van Landbouw is met een aantal acties bezig om de methaanuitstoot verder te reduceren. Dat is de reden waarom ik deze week een nieuw voortgangsrapport over de uitvoering van ons Klimaatplan naar de regering breng, om te bekijken wat we de komende jaren nog extra moeten doen. Zeggen dat er niets is gebeurd of dat de emissies niet gedaald zijn, dat klopt niet. Ze zijn aan het dalen. Mag het meer zijn? Ja, absoluut! Vandaar de extra maatregelen die we genomen hebben, en ik sluit niet uit dat er nog bijkomende maatregelen zullen worden genomen.
De heer Aerts heeft het woord.
“Mag het meer zijn? Ja, absoluut!” Daarmee bent u geëindigd. Dat is in de Klimaatcommissie constant de teneur. U klopt zich op de borst met de maatregelen die u nam. Maar het is niet genoeg! Dat komt week na week in de Klimaatcommissie aan bod. Het zijn kleine stapjes, en we hebben grote stappen nodig. Als er zich dan een grote stap, een grote mogelijkheid, aandient, laat u die schieten. Ik haal het Internationaal Energieverdrag aan, dat de fossiele industrie beschermt en het aanpakken van de klimaatopwarming dwarsboomt. Eigenlijk houdt dat verdrag de fossiele industrie een hand boven het hoofd. Heel wat landen beseffen dat dat waanzin is. Nederland, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië, zelfs Polen: allemaal willen ze uit dat verdrag stappen. Maar hier blijft de Vlaamse Regering opnieuw dwarsliggen en weigert zij ook aan die kar te trekken in Europa. Onbegrijpelijk!
Wat kiest u? Een ambitieus klimaatbeleid of de fossiele industrie? U moet kiezen. (Applaus bij Groen)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. U sloot af met een oproep om bijkomende maatregelen te nemen. Ik denk dat we vanuit dit parlement in de schoot van de Energie- en Klimaatcommissie tegen het voorjaar een aantal concrete voorstellen op uw tafel moeten kunnen leggen, om op die manier het Vlaams energie- en klimaatbeleid te versterken.
In tegenstelling tot collega Aerts denk ik dat internationale verdragen opzeggen en dergelijke meer op zich het klimaat niet zal redden. We moeten de mensen en de bedrijven doorheen de klimaattransitie helpen. We hebben inderdaad vanaf 1 oktober Mijn VerbouwPremie en Mijn VerbouwLening geïnstalleerd, waarbij mensen op een haalbare en betaalbare manier hun eigen woning kunnen renoveren. Maar wat stellen we vast, minister? Dat door het succes van die nieuwe maatregel lange wachtlijsten aan het ontstaan zijn, dat mensen de boodschap krijgen dat ze binnen een paar maanden eens terug moeten bellen. Er is dus een versterking nodig van de energiehuizen, van de mensen op het terrein, die onze gezinnen kunnen ondersteunen bij het voeren van een klimaatbeleid.
Effectieve actie op het terrein is nodig, minister. Wat kunt en zult u doen om die mensen te helpen, om de gezinnen beter te steunen doorheen de energie- en klimaattransitie?
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, niemand heeft gezegd dat de uitstoot aan het stijgen is. Wat duidelijk is, is dat de uitstoot door corona is gedaald en dan opnieuw is gestegen naar het niveau van daarvoor. En dat hij historisch langzaam aan het dalen is. Veel te langzaam. Dat zal niemand tegenspreken. Maar er is wel een pijnlijke realiteit in die cijfers. Er zijn vandaag mensen en gezinnen in Vlaanderen die met een zeer gerust en comfortabel gevoel kijken naar de energiecrisis en naar de gigantische prijzen. Het is hun gegund. Dat zijn mensen die vandaag al wonen in een energiezuinige woning, met hernieuwbare energie en alles erbij. Zij voelen geen centje pijn.
Jammer genoeg is dat een zeer kleine groep en is ook wat u aanbiedt aan maatregelen om die groep groter te maken, alleen maar toegankelijk voor wie de mogelijkheid heeft om geld te lenen en dus een lening af te betalen. Dat is vandaag meer dan ooit niet evident.
Mijn vraag is eenvoudig: hoe zult u ervoor zorgen dat de huidige renovatiegraad omhooggaat en dat een veel grotere groep Vlaamse gezinnen met een gerust gemoed naar die energieprijzen kan kijken en geen last meer heeft van de nood om gas van Vladimir Poetin te kopen omdat die zelfs helemaal geen gas meer nodig heeft? Dat is vooruitziend beleid. Het is altijd te laat om vroeger te beginnen, maar het is meer dan het moment om er nu aan te beginnen, minister. (Applaus bij Vooruit)
De heer Schiltz heeft het woord.
Minister, de maatregelen die tijdens de Septemberverklaring zijn voorgesteld, zijn goed. We steunen die volop. We zien ook de eerste cijfers. De minister van Financiën heeft die al aangehaald. Het succes van de Mijn VerbouwPremie en Mijn VerbouwLening is heel groot. De oppositie mag kritiek hebben. Het komt er vooral op aan, minister, om goed in de gaten te houden hoe snel die nieuwe maatregelen succes boeken. We hebben immers een afspraak met de geschiedenis: een klimaatneutraal Europa, België en Vlaanderen in 2050. Dus moeten we nu beginnen te kijken naar de horizon en naar dat doel. Alle tussentijdse doelstellingen zijn maar een middel om daar te geraken. Als er andere plannen zijn om daar te geraken, soms wat sneller, soms wat trager, dan is dat mogelijk.
Het is vooral duidelijk, minister, om bij de update van het Vlaamse Energie- en Klimaatplan een helder verhaal te brengen. Wie het klimaat spaart, spaart ook zijn portefeuille. Wie moeite heeft om de investeringen te doen, kan rekenen op de Vlaamse overheid om een zetje te krijgen. Wie achterop blijft hangen, zal daar uiteindelijk de gevolgen van beginnen te voelen. Iedereen meekrijgen en een rechtvaardige transitie met een scherp oog op de snelheid zullen het enige zijn wat op den duur de kritiek van de oppositie zal kunnen smoren en iedereen zal kunnen overtuigen.
De heer Van Rooy heeft het woord.
Mocht u, en dan heb ik het over alle regeringspartijen van de afgelopen twintig jaar, twintig jaar geleden in plaats van over een kernuitstap over een kerninstap hebben beslist met behoud van onze eigen kernreactoren en de bouw van eigen nieuwe kernreactoren, dan hadden we vandaag minder CO2-uitstoot en lagere energiefacturen gehad. Maar u koos er allen voor om exact het tegenovergestelde te doen. Kernenergie werd gedemoniseerd en tientallen miljarden euro’s werden niet uitgegeven aan nieuwe kernreactoren, maar aan zonnepanelen, windmolens en nu dus ook aan CO2-uitstotende gascentrales. Al decennialang laat u zich gewillig leiden door de achterlijke antinucleaire lobby van de groenen en vandaag zit u met de gebakken peren: dom, dommer, domst. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Vandaele heeft het woord.
De minister gaf al enkele positieve cijfers en ik wil daar graag nog een paar aan toevoegen. Op basis van inwonersaantal staat Vlaanderen wat de zonne-energie betreft op de derde plaats in Europa. We worden alleen vooraf gegaan door Duitsland en Nederland. We staan op de vierde plaats wat betreft windenergie, na Duitsland, Nederland en Denemarken. Als daar offshore windenergie bij zou zijn, die nu meetelt voor de federale inspanningen, staan we ongetwijfeld hoger. België haalde in 2020 de doelstellingen voor energie-efficiëntie, ook dankzij de inspanning van Vlaanderen. Het is dus niet allemaal kommer en kwel, zoals ik soms zou denken als ik bepaalde mensen bezig hoor. Die positieve elementen van dit beleid mogen toch ook eens naar voren komen.
De heer D’Haese heeft het woord.
Dat zijn inderdaad interessante cijfers uit De Standaard van afgelopen maandag.
Minister, de uitstoot stijgt niet, maar hij daalt veel te traag. Ik weet niet of u het liedje ‘all we ever hear from you is blah blah blah’ kent. Ik krijg dat niet uit mijn hoofd als ik u bezig hoor over uw klimaatbeleid. Er stonden opnieuw dertigduizend mensen op straat voor het klimaat. Vlaanderen is helemaal uit de koers om haar eigen veel te lage klimaatdoelstellingen te halen. Ik hoor u alleen maar zaken zeggen over haalbaar en betaalbaar. Ik vraag me af wat er niet haalbaar en betaalbaar is aan beter gratis openbaar vervoer. Wat is er niet betaalbaar aan publieke hernieuwbare betaalbare energie? Wat is er niet betaalbaar aan massaal investeren in isolatie van huizen van mensen die op dit moment de isolatie niet kunnen betalen?
Minister, renteloze leningen, dat is alleen voor woningen die zijn aangekocht na 2021. U spreekt over mobiliteit, maar De Lijn is een fiasco op dit moment, een fiasco. En hernieuwbare energie, dat gaat toch allemaal veel te traag?
Minister, wanneer gaat u eindelijk echt het roer omgooien?
Minister Demir heeft het woord.
Bedankt, collega’s. Collega Tobback zegt over die renovatiegraad van 1 procent dat dat te weinig is. Ja uiteraard, anders zouden we die renovatieverplichting niet hebben ingevoerd. En we zouden anders ook geen 1 miljard euro hebben vrijgemaakt. We zouden anders ook geen werk hebben gemaakt van dat unieke loket. We zouden anders ook geen werk hebben gemaakt van die renteloze leningen. Wij beseffen dus maar al te goed dat daar extra inspanningen nodig waren, en dat is ook de reden waarom ik met al die maatregelen naar de regering ben gegaan: om te zeggen dat we er op dit tempo niet gaan komen. Punt aan de lijn.
En ja, we evalueren dat continu. Nu gaat het heel goed, maar we gaan moeten versterken, we gaan inderdaad die energiehuizen moeten versterken. Ik heb die energiehuizen ook het signaal gegeven dat ze daarvoor al moeten beginnen met de aanwervingen. Dat is ook de reden geweest waarom we nu externe mensen zijn gaan aanwerven, heel breed. We hebben een call gedaan: eenieder die energiedeskundige is, die architect of ingenieur is, mag zich aanmelden. En er zijn heel veel mensen die zich hebben gemeld; ik denk dat tweehonderd mensen hebben gezegd dat ze in aanmerking willen komen. We gaan die eerste toestroom goed moeten helpen. En daar waar het nodig is zullen we ook nog extra inspanningen doen.
Collega Tobback, stel dat na een half jaar of een jaar blijkt dat dat niet meer volgt, of dat het stilligt en dat mensen dat toch niet meer aanvragen, dan ben ik de eerste die dat zal herbekijken: moeten we dat niet op een andere manier doen? Maar we hebben dit nu hervormd, en we zien dat dat enorm goed gaat. Laten we dit nu op een juiste manier zijn werk laten doen, ook die renovatieverplichting vanaf 1 januari 2023.
Wat fossiele energie in de industrie betreft, collega Aerts: ik denk dat u toch ook ziet dat daar de laatste tijd heel veel beweging is. De switch was al bezig: alle bedrijven in de havens van Zeebrugge en Antwerpen maken de switch naar duurzame energie. Ik denk dat we dat niet kunnen ontkennen. Ook rond waterstof gebeurt daar heel veel. We spreken daar ook over met de collega’s van de Federale Regering. Die ommekeer is dus bezig, en die is nu zelfs versneld bezig. Dat is ook goed, denk ik.
U weet dat we bij de energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s) ook hebben verscherpt waar we dat konden. Er zijn ook meer bedrijven die daarvoor in aanmerking komen. We gaan dit nu evalueren. Ik zal met het voortgangsrapport naar de regering gaan. Voor mij mag het ook allemaal wat meer zijn. Vandaar dat we gaan kijken waar we extra moeten gaan bij steken om effectief de doelstelling op lange termijn – collega Schiltz is nu weg – te halen. Want we zijn over procenten bezig, maar het belangrijkste is wel dat we onze klimaatinspanningen moeten leveren. Ik denk dat iedereen dat vindt. Dat heb ik bij iedereen gehoord, behalve bij collega Van Rooy.
We weten allemaal welke richting we moeten uitgaan. In het klimaatplan van 2019 – nog voordat Poetin en Rusland eraan kwamen – hadden we al heel duidelijk gezegd dat we die switch moeten maken, weg van gas. Dat is ook de reden waarom we die maatregelen nemen. Fijn zijn ze niet. Denk bijvoorbeeld aan mensen die aardgasaansluitingen doen. We hebben ook beslist dat we die premies, die stimulansen niet meer betalen. We geven geen subsidies voor fossiele brandstof. Ik doe dat niet voor mijn plezier, integendeel. Ik heb daar hele kwade mails over gehad. Maar de reden waarom we dat doen is net omdat we inderdaad van richting moeten gaan veranderen.
Maar het is ook wel belangrijk dat eenieder nog mee is, dat we iedereen mee hebben. Dat is ook de reden waarom ik het ook belangrijk vind dat we naar die woningen kijken die zelfs geen deur hebben. Dat zijn die noodkoopwoningen. We zijn nu in kaart aan het brengen over hoeveel woningen het gaat. Ik heb binnenkort een project dat ik samen doe met de collega’s in Mechelen. Dat is iets wat niet in de belangstelling komt, maar vandaag zitten we in Vlaanderen nog altijd met een ouder woningpatrimonium. We spreken soms over F- en E-labels, maar we hebben het ook over woningen die gewoon geen ramen of een deur hebben. Dat is bijzonder pijnlijk, en dat is ook de reden waarom we daar extra geld voor hebben vrijgemaakt. Binnenkort zal ik met de bevoegde schepen daar, die daar heel fel mee bezig is, kijken hoe we dat project ook naar andere lokale besturen kunnen overbrengen.
Ik ben het eens: alles wat we extra kunnen doen, zullen we doen. Dat zullen we ook doen in de schoot van de regering. Met het voortgangsrapport kunnen we kijken waar we extra tandjes moeten bij steken. Ik zal ook de jaarlijkse adviesvraag aan het klimaatpanel met de experten vragen. Ik kijk ook uit naar wat er van aanbevelingen uit jullie commissie komt. Ik denk dat daar ook veel goede dingen gebeuren, dat daar heel veel experten aan het woord komen. Ik ben niet degene die zegt dat het dit is en dat we niets meer gaan doen, want we ondervinden elke dag de gevolgen van de klimaatverandering. Die ondervinden we vandaag ook. Ga maar eens naar buiten. We hebben de lange periodes van droogte gehad. Er waren de overstromingen. Volgend jaar moeten we waarschijnlijk ons hart vasthouden tijdens de zomer. Dat betekent dat we de emissies naar beneden moeten halen, maar klimaatadaptatie is voor mij even belangrijk als de broeikasgassen naar beneden halen.
De heer Aerts heeft het woord.
Minister, wat mij betreft is de conclusie duidelijk: u kijkt weg van de oproep van de 30.000 deelnemers op de klimaatmars. U blijft doof voor de week-na-weeksuggesties, de meningen van experten die zeggen dat dit kleine stapjes zijn en dat het grote hervormingen moeten zijn. Week na week komt dat daar aan bod. U bent blind voor wat een gebrek aan klimaatbeleid op dit moment aanricht. Ik heb u geen afstand horen nemen van een internationaal verdrag dat de handen boven fossiele industrie houdt. Het klimaatbeleid van deze regering is exact hetzelfde als dat van de vorige regering, namelijk niet genoeg, te weinig. De resultaten blijven uit. Een ambitieus klimaatbeleid is nochtans gewoon een verstandig beleid. Het helpt tegen hoge energiefacturen. Het is goed voor onze energieonafhankelijkheid en het is goed voor onze planeet. Wij geloven dat Vlaanderen dat kan. Vlaanderen moet dat kunnen, maar dan hebben we wel een Vlaamse Regering nodig die de motor wil zijn van het klimaatbeleid in plaats van er altijd maar de rem op te zetten. (Applaus bij Groen)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, dank voor de bijkomende antwoorden.
Collega Aerts, we vinden allemaal het energie- en klimaatbeleid bijzonder belangrijk, maar dat u hier, nadat de minister een hele reeks aan bijkomende maatregelen heeft aangekondigd, de openheid getoond heeft voor de suggesties en aanbevelingen van dit parlement om meer te doen dan wat er vandaag gebeurt – en we zijn het erover eens dat er meer nodig is –, dan een vooraf voorbereid repliekje komt voorlezen over het gebrekkig klimaatbeleid van de Vlaamse Regering, is triest. Dat is een aanfluiting van de tienduizenden betogers die zondag hier in de straten gelopen hebben, die mensen … (Opmerkingen bij Groen)
Collega Bothuyne heeft het woord.
Die mensen verdienen meer sérieux dan wat u hier te berde bent komen brengen. Collega’s een sterk klimaatbeleid is nodig. Het is aan ons allemaal om dat waar te maken. We hebben concrete suggesties op tafel gelegd. Ik ben blij dat de minister aangekondigd heeft dat er straks tweehonderd mensen extra komen om onze gezinnen te begeleiden richting de renovatie van een woning, richting een energiezuinige woning. Zo maken we het haalbaar en betaalbaar voor iedereen. De studie van EnergyVille vorige week wees nog uit dat een klimaatneutraal Vlaanderen effectief haalbaar en betaalbaar is als we de juiste keuzes maken en als we zowel vanuit de meerderheid als de oppositie durven beleid te voeren.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik ga al ongeveer twintig jaar naar klimaatconferenties. Ik heb daar al heel veel dingen gehoord. Maar een van de dingen die me het beste is bijgebleven, is iemand die op zeker ogenblik zei: ‘We praten de hele tijd over de toekomst van de planeet, maar eigenlijk moeten we ons niet zoveel zorgen maken over de planeet. Die trekt zich dat niet aan. We moeten ons zorgen maken over de toekomst van de mensen.’ Dat is nooit duidelijker geweest dan vandaag. Er zijn daarstraks al wat voorbeelden genoemd. Maar ook bij ons gaat dit vandaag over financieel en economisch overleven, over onafhankelijkheid, over de toekomst en over de vraag of we op alle vlakken onze eigen toekomst bepalen en in handen houden en nemen ofwel ons blijven vastklampen aan het verleden, aan de manier waarop we het in het verleden deden. Of dat nu nucleair was of gas is of chemische industrie is, maakt op zich niet uit.
Het is duidelijk dat al die dingen vandaag uitgeleefd zijn en dat we een nieuwe toekomst moeten aanvatten. Daar moet u veel drastischer en daadkrachtiger in zijn dan vandaag, in het bijzonder voor de mensen die vandaag niet meekunnen, en die met afgunst en nijd en grote zorgen kijken naar wie vandaag wél kan ontsnappen aan zijn facturen. Dat zijn mensen die met handen en voeten vastzitten omdat zij met leningen nooit hun woning zullen renoveren. U kunt blijven proberen meer van hetzelfde te doen, maar dat instrument werkt niet. Er moet iets anders naast staan. Als u dat blijft ontkennen en dat als Vlaamse Regering niet doet, dan laat u een hele groep mensen – geen ijsberen maar mensen – in de steek. (Applaus bij Vooruit, Groen en de PVDA)
De actuele vragen zijn afgehandeld.