Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Peter Van Rompuy bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van decreet van Robrecht Bothuyne, Axel Ronse, Tom Ongena, Maaike De Vreese, Kurt Vanryckeghem en Allessia Claes tot wijziging van artikel 5 en 6 van het decreet van 20 mei 2022 tot regeling van de toekenning van een jobbonus.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega's, om het hoofd te bieden aan deze koopkrachtcrisis en de stijgende inflatie wensen we de regeling van de jobbonus aan te passen en die jobbonus te versterken. Vermits die uitbetaling nog dit jaar in november wordt opgestart, vragen wij bij hoogdringendheid de behandeling van dit voorstel van decreet om die aanpassing te kunnen doorvoeren en de uitbetaling nog dit jaar te kunnen doen.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Collega's, er moet mij toch iets van het hart. Het is nu de zoveelste keer dat wij vanuit de oppositie, of toch vanuit de Vooruitfractie, een spoedbehandeling zullen steunen van een voorstel van decreet waarmee jullie op korte termijn iets willen doen aan een crisis, in dit geval de koopkrachtcrisis, met de jobbonus. We zullen die aanpassing ook steunen.
Maar ik wilde dat wij op zoveel constructiviteit konden rekenen van andere partijen, ook in het federale forum. Het stoort mij mateloos dat de N-VA daar allerhande politieke spelletjes speelt om die energiepremie te blokkeren. (Opmerkingen bij de meerderheid)
Nee, collega's, nee, dat mag hier eens worden gezegd.
Wij zullen de spoed steunen. En dan komt het argument van juridisch broddelwerk. Collega's, ik wil niet téllen hoe vaak deze meerderheid last minute decreten heeft voorgelegd die moeten worden geamendeerd en gerepareerd.
We zullen het steunen, maar ik hoop dat ik in de toekomst in tijden van crisis op evenveel constructiviteit mag rekenen van álle partijen van de meerderheid in het Vlaams Parlement. (Applaus bij Vooruit en Groen)
De heer Ronse heeft het woord, over de spoed.
Puur over de spoed. Alleen nog maar de massale persaanwezigheid hier toont al de spoed voor dit voorstel van decreet aan. (Applaus bij de meerderheid)
Misschien moet ik nog wat trager spreken, zodat u het goed kunt opnemen?
Verder heb ik nog een boodschap aan collega Goeman.
Neen, over de spoed.
Ja, over de spoed.
U hebt het over broddelwerk. Als er op het federale niveau ooit een netto loonsverhoging voor werknemers en meer koopkracht voorligt, dan zullen we dat met plezier met spoed goedkeuren. (Applaus bij de N-VA)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Is het parlement het eens met dat voorstel tot spoedbehandeling? (Instemming)
Dan stel ik voor dat het voorstel van decreet onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Robrecht Bothuyne, Axel Ronse, Tom Ongena, Maaike De Vreese, Kurt Vanryckeghem en Allessia Claes tot wijziging van artikel 5 en 6 van het decreet van 20 mei 2022 tot regeling van de toekenning van een jobbonus.
De algemene bespreking is geopend.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega's, ook ernstig parlementair werk kan soms wel wat aandacht verdienen. Dat geldt zeker ook voor dit voorstel van decreet over de jobbonus. Collega's, we zitten midden in een economische en koopkrachtcrisis en tegelijkertijd worden we geconfronteerd met immer structurele arbeidskrapte op onze arbeidsmarkt. Werken lonend maken is dus belangrijker dan ooit. Daarom willen we de jobbonus uitbreiden en versterken en willen we dat ook snel doen. Daarom leggen we een voorstel van decreet op tafel.
De jobbonus is een bijzonder belangrijk instrument om meer mensen aan te zetten om een job te zoeken en te behouden en zo ook hun koopkracht te versterken. Om naar een werkzaamheidsgraad van 80 procent te gaan, moeten mensen worden geactiveerd. Daarvoor hebben we uiteraard VDAB en de partners van VDAB als bijzonder belangrijke hefboom van het Vlaams beleid. Maar een andere manier om die activering waar te maken, is uiteraard door werken lonender te maken. Door de jobbonus levert werken meer op en wordt de werkloosheidsval verminderd.
Naast het activerende aspect is de jobbonus natuurlijk ook een koopkrachtmaatregel. In het licht van de huidige energiecrisis is het belangrijk om de koopkracht van de werknemers met de laagste lonen te gaan ondersteunen. Daarom stellen wij voor dat werknemers met een laag loon die recht hebben op een jobbonus op basis van hun geleverde prestaties in 2021, een eenmalige verhoging van die jobbonus krijgen van 100 euro, bovenop het al voorziene premiebedrag.
Door de torenhoge inflatie en de daaraan gekoppelde automatische indexering van de lonen, dreigde de jobbonus ook minder mensen te bereiken omdat veel mensen plots te veel zouden gaan verdienen binnen de normen die oorspronkelijk werden gesteld. Daarom worden de grenzen van wie in aanmerking komt voor de jobbonus het best aangepast. Wat ons betreft, moet die ondergrens verhoogd worden van 1800 euro bruto maandloon naar 1950 euro en de bovengrens van 2500 euro naar 2900 euro. Op die manier zullen naar schatting bijna 900.000 werkenden in Vlaanderen de verruimde jobbonus kunnen krijgen. De uitbreiding gaat in vanaf het inkomstenjaar 2022. De regering wordt met dit voorstel van decreet daartoe gemachtigd.
Werken moet dus lonen. De jobbonus is er om mensen die werken aan een laag loon koopkracht te geven. Ook deze werknemers worden bijzonder getroffen door de huidige energiecrisis. Wiens inkomen niet hoger is dan de ondergrens, krijgt nu 600 euro per jaar. Hoe hoger het loon, hoe lager de premie die de werknemer ontvangt als jobbonus. Voor de lonen aan de bovenkant van de inkomensvork wordt het minimumbedrag het best opgetrokken. Hier stellen wij voor om dit op te trekken van 20 euro naar 50 euro volgend jaar.
Het verschil tussen werken en niet werken wordt zo opnieuw groter voor meer mensen. Dat is en blijft een bijzonder belangrijke stimulans om meer mensen aan de slag te krijgen en te houden.
Dus, collega's, dit voorstel van decreet is weer een belangrijke stap om met de Vlaamse bevoegdheden het verschil te maken op de Vlaamse arbeidsmarkt. Het is geen dure symboolmaatregel, zoals sommige leden van de oppositie hebben verklaard, maar het is een daadwerkelijke steun van 700 euro netto extra voor de laagste inkomens die dat inkomen verwerven door te werken in soms weinig evidente jobs.
Collega's, samenwerkingsfederalisme bestaat echt. Dinsdag is in de commissie Financiën van de Kamer de fiscale behandeling van deze jobbonus behandeld en is het belastingvrij statuut van deze jobbonus ook verworven. Bijzonder belangrijk: meer netto voor meer mensen die werken in Vlaanderen. Dus wij rekenen op uw kamerbrede steun hiervoor. (Applaus bij de meerderheid)
Mijnheer Ronse, u gaat ervan uit dat het uw beurt is? Dat klopt. (Gelach)
De heer Ronse heeft het woord.
Voorzitter, dank u wel. Sympathiek om mij meteen het woord te geven. Dank u wel, collega Bothuyne, om de technische details toe te lichten. Ik neem de politieke lijnen even met u door.
Deze Vlaamse Regering gaat hier echt wel over de rand van haar bevoegdheden. We doen er alles aan om werken lonend te maken en dat is bijzonder nodig in dit land.
De werkzaamheidsgraad richting 80 procent is de rode draad doorheen ons regeerakkoord. Heel de namiddag is er gedebatteerd geweest over kinderarmoede. Ik heb vanuit de kant van de oppositie heel weinig horen spreken over werk en het feit dat werken lonend maken, dat mensen activeren ertoe leidt dat we meer middelen hebben om te herverdelen. Die jobbonus is dus in eerste instantie een zeer sociale maatregel, waarmee we de laagste lonen stimuleren om het verschil tussen werken en niet werken effectief te vergroten.
De Septemberverklaring heeft bovenop de jobbonus een extra ambitie neergelegd, namelijk de 100 euro netto extra op jaarbasis, wat op 700 euro uitkomt, en bovendien wordt de groep die voor de jobbonus in aanmerking komt fors uitgebreid tot 2900 euro bruto en de ondergrens vanaf 1950 euro bruto.
Collega Goeman, u vindt het spijtig dat we hier zo snel mee komen, maar ik vind dat eigenlijk een beetje raar. U zit zelf constant te vragen dat we snel met maatregelen komen om koopkracht te versterken. Nu doen we het supersnel, op de snelst mogelijke manier, dus ik hoop dat u dit hier toch ook met zeer veel enthousiasme voluit zult steunen en dat u zult zeggen: deze Vlaamse meerderheid, ik steun die om de koopkracht van wie ervoor kiest om te werken aan lage lonen, te versterken.
Ik hoop, collega’s, dat men aan de overkant van de straat ook zal inzien dat werken en mensen stimuleren om te werken de sleutel is om ons uit die crisis te halen, dat dat de sleutel is om aan sociaal beleid te doen, om armoede uit de wereld te helpen. Dus, collega’s, ik besluit met een groot woord van dank aan al wie voor dit decreet stemt. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Heel kort, mijnheer Ronse.
Bon, ik ga mevrouw Gennez straks de tussenkomst laten doen voor onze fractie, maar ik laat mij hier niet zeggen dat wij dat niet gaan steunen. Wij gaan dat wel steunen. Wat mij stoort, is de manier waarop jullie zelf het spelletje spelen op het federale niveau. Als het gaat over de koopkracht van mensen, gaan wij nooit saboteren. Eigenlijk zou ik willen dat van de N-VA hetzelfde gezegd kon worden. (Applaus bij Vooruit en Groen)
De heer Ongena heeft het woord.
Collega’s, ik neem jullie allemaal terug mee naar het Vlaams Parlement.
Collega’s, eind dit jaar gaan ongeveer 730.000 hardwerkende Vlamingen voor de eerste keer een jobbonus krijgen. Dat is, zeker voor onze fractie, een heel belangrijk iets dat we gaan doen, om op die manier die mensen beter te belonen voor de inspanningen die ze elke dag leveren om aan de slag te gaan. We hebben het hier heel vaak over de enorme krapte op onze arbeidsmarkt, over heel veel vacatures die openstaan, in de zorg, in de kinderopvang. En dan denk ik dat deze jobbonus een heel belangrijk instrument zal zijn om mensen die twijfelen of het wel nut heeft om te gaan werken, over de streep te trekken. En het gaat over veel geld. Het gaat over 6 tot 600 euro voor zij die tegen de laagste lonen gaan werken. Dat decreet van de jobbonus waarover we een tijdje geleden hebben gestemd, is, wat ons betreft, een heel belangrijk signaal dat we geven aan die mensen, dat we hen willen belonen voor zoveel inzet.
En door die jobbonus hebben we nu ook de kans gekregen om meteen ‘een tweede vlieg in één klap te slaan’. Want door deze energiecrisis, die heel hard vreet aan de koopkracht van mensen – en zeker deze mensen, met een laag loon, die misschien nog meer dan vroeger aan het twijfelen zijn geslagen of het wel nut heeft om te gaan werken – willen we die mensen nu 100 euro extra geven. Want dat is voor die mensen ook belangrijk, het is ‘een slok op een borrel’. Met dit decreet zorgen we er dus voor dat we alvast dat bedrag tot 700 euro optrekken en dat iedereen die een jobbonus krijgt 100 euro extra zal krijgen. In deze tijden van hoge energieprijzen, van zware aantasting op koopkracht, is dat, denk ik, een heel belangrijk signaal dat we geven.
Maar we doen nog meer. Collega’s hebben het al gezegd, we zorgen er ook voor dat we vanaf volgend jaar de groep van mensen die een jobbonus gaan krijgen, uitbreiden, van 730.000 naar 890.000. Ik hoorde collega Bothuyne 900.000 zeggen, dat is des te beter. We gaan ze gevoelig uitbreiden, zodat er dus nog meer mensen vanaf volgend jaar ook van die jobbonus zullen genieten. En we rekenen daarvoor op de Vlaamse Regering, dat ze die bedragen optrekt, en we zorgen er ook voor dat iedereen minstens 50 euro gaat krijgen.
Ik denk dus dat we met dit decreet, collega’s, een heel belangrijk signaal geven aan al die mensen die tegen een laag loon toch de moeite doen om elke dag ’s morgens vroeg op te staan, naar hun werk te gaan en op die manier bij te dragen aan onze samenleving, bij te dragen aan het opvullen van al die leegstaande vacatures. Ik denk dat we die mensen vandaag een heel duidelijk signaal geven en een hart onder de riem steken. Dus ik hoop ook, samen met de collega’s die ik dank voor dit decreet, dat we hier straks massaal op dat groen knopje gaan duwen voor al die mensen. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Collega’s, in tegenstelling tot wat soms wordt beweerd, zijn wij dus wel een zeer constructieve oppositiepartij, die dan ook goede voorstellen mee steunt. Wij zullen dus ook deze maatregel mee goedkeuren van 100 euro die extra wordt gegeven aan mensen met een lager inkomen die aan het werk zijn. U mag zeker noteren dat dat voor onze partij nog hoger had mogen zijn.
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, wij hebben een stevig debat gevoerd over het oorspronkelijke mechanisme van de jobbonus. Collega Ongena, u weet dat wij een heel koele minnaar zijn van het systeem, nog altijd met recht en reden, denk ik. Dit, wat hier op tafel ligt, gaat echter niet over het systeem. Waarover het hier gaat, is eigenlijk een verhoging, het optrekken van de drempels. We hebben het debat gehad over het systeem. We zullen zien of het inderdaad werkt. Ik en mijn fractie, en trouwens ook een aantal mensen in het middenveld en een aantal specialisten, betwijfelen nog altijd of het wel nuttig is en of het wel zijn effect zal bereiken, wat wordt gezegd. We gaan ons echter niet verzetten tegen de verhoging van de drempels. We zullen dit voorstel dus mee goedkeuren. (Applaus bij cd&v en Open Vld)
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Collega’s, als het aankomt op het versterken van de koopkracht van mensen die werken, dan kan ik u geen constructievere bondgenoot dan Vooruit aanbevelen. Wij hopen evenwel dat dat in alle parlementen het geval zal zijn, maar ten gronde gaan wij voor het voorstel van decreet stemmen omdat wij elke maatregel ter versterking van de koopkracht in deze inflatiecrisis, in deze energiecrisis van harte steunen en aanmoedigen. Collega Ronse heeft het ooit gezegd: de jobbonus was ooit bedoeld als een activeringsmaatregel. Ondertussen is hij toch een beetje verveld tot een koopkrachtmaatregel tot verhoging van het nettoloon. Inderdaad, ook federaal bestaat er zoiets als een werkbonus. Ik hoop dat men daar dan ook consequent en constructief de versterking daarvan zal ondersteunen. Tot op vandaag heeft immers nog geen enkele Vlaming, geen enkele werkende mens van die jobbonus kunnen profiteren, omdat die niet automatisch wordt toegekend, omdat mensen hem moeten aanvragen, omdat het administratief heel omslachtig is. Wij hopen dus dat met die 100 euro binnen de jobbonus – laten we het een energiepremie noemen – heel veel mensen dat nu daadwerkelijk heel snel zullen doen.
Als ik het goed begrijp, valt één categorie mensen evenwel wederom buiten de maatregel: mensen die daadwerkelijk wilden werken tijdens de covidcrisis, maar tijdelijk werkloos zijn gemaakt. Ik versta dat niet. We hebben dit pleidooi hier al een aantal keren gehouden, en eigenlijk kan niemand de logica uitleggen: waarom zouden mensen met een arbeidscontract en een laag loon die men tegen hun wil tijdelijk werkloos heeft gemaakt, niet in aanmerking komen voor die jobbonus? Ik doe dus een laatste, warme oproep om ook voor mensen die tijdelijk werkloos waren of dat eventueel zullen worden door de energiecrisis, de koopkracht te versterken. Dit is een uitgestoken hand aan het hele parlement om dit voorstel van decreet te versterken, met goedkeuring van Vooruit. (Applaus bij Vooruit)
De heer De Witte heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ook wij gaan deze 100 euro extra steunen, omdat dat inderdaad heel belangrijk is in deze crisis, de grootste koopkrachtcrisis van de eeuw. Die steun neemt echter niet weg dat wij ons blijven verzetten tegen het systeem van de jobbonus – ik ga het hele debat niet hernemen –, maar ook tegen de hypocrisie van partijen zoals de N-VA, Open Vld en cd&v. Zij benadrukken hier hoe belangrijk het is om een loonsverhoging te krijgen voor mensen die het momenteel moeilijk hebben, en federaal blijven ze de loonblokkeringswet steunen. Ook nog in deze crisis zijn er bedrijven die heel veel winst maken. Ik vind het absurd dat jullie blijven weigeren dat een deeltje van die winst naar hun werknemers gaat.
Dus ja, wij steunen die 100 euro extra voor de mensen, maar we hopen dat u het verhaal dat u hier met zoveel bombast brengt, ook in de federale Kamer brengt als het debat daar hervat. Op 9 november is er opnieuw een staking van de vakbonden over de opheffing van de loonblokkeringswet. Er zijn nieuwe debatten in de Kamer. Ik hoop dat u dan een beetje consequent bent en ook in de bedrijven die veel winst maken, toelaat dat de winst gedeeld wordt met de werknemers, en niet alleen via een jobbonus, die – voor alle duidelijkheid – gedragen wordt door alle Vlamingen. Dat blijven wij absurd vinden. (Applaus bij de PVDA)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Ik wil eerst en vooral alle collega’s bedanken voor de steun voor dit voorstel van decreet.
Collega’s van de PVDA, het is wat vreemd om ons hypocrisie te verwijten en tegelijk te zeggen dat u het systeem van de jobbonus niet steunt, maar wel die 100 euro extra. U kunt het ene niet doen zonder het andere. Dankzij het systeem van de jobbonus maken we deze 100 euro extra mogelijk. Over hypocrisie gesproken.
Collega Rzoska, ik ben blij met uw steun voor het voorstel van decreet. Ook hier geldt dat dit voorstel van decreet alleen mogelijk is door het systeem van de jobbonus waar u kritiek op hebt geuit bij de initiële bespreking. Een aantal bezwaren zijn intussen weggenomen. U had bezwaar of vragen bij de fiscale behandeling. Er is intussen op het federale niveau duidelijkheid over verschaft in de commissie en binnenkort ook plenair. Ik denk dat het duidelijk is dat de 600 of 700 euro voor wie een laag inkomen heeft, geen dure symboolmaatregel is.
U hebt bij de bespreking van de Septemberverklaring over het groeipakket of andere inkomensondersteunende maatregelen gewezen op het belang om die ten volle te gebruiken om gezinnen te ondersteunen. Ik denk dat 600 en nu 700 euro meer is dan een dure symbolische maatregel en dat u het best die woorden inslikt en niet meer herhaalt. Ik ben blij met uw steun.
Collega Gennez, ik ben ook blij met uw steun voor dit voorstel van decreet.
Wie tijdelijk werkloos is geweest tijdens corona wordt dus niet uitgesloten van de jobbonus. Wat wel gebeurt, is dat de dagen dat men een uitkering heeft ontvangen als tijdelijke werkloosheid, niet worden meegeteld in de prestatiebreuk. Dat zal een heel beperkte impact hebben voor een heel beperkte groep. Laat ons vooral hopen dat we dit in de toekomst niet opnieuw moeten meemaken.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2022-23, nr. 1447/1)
– Artikel 1 tot en met 4 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.