Verslag plenaire vergadering
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Diependaele.
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister, Vlaanderen dreigt opnieuw voor de zoveelste keer de dupe te worden van het failliete federale asielbeleid. Meer dan 24.000 asielaanvragen in dit land sinds begin dit jaar, dat betekent dat behalve Oostenrijk momenteel geen enkel land binnen Europa zoveel asielaanvragen ontvangt in verhouding tot de eigen bevolking als België.
We kennen de redenen: veel te lange asielprocedures, geen ontradingscampagnes, het feit dat er een bijzonder gulle sociale zekerheid is, dat er nauwelijks een repatriëringsbeleid bestaat enzovoort. Dat zijn allemaal thema’s die ons vandaag helaas hier niet ter harte gaan omdat wij eenvoudigweg niet bevoegd zijn. Wij betalen alleen de rekening, samen met onze bevolking. Nochtans zijn er in dit land 31.000 opvangplaatsen, wordt er 680 miljoen euro besteed aan asiel en immigratie en telt het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) tegenwoordig meer dan 500 medewerkers. Er zijn dan nog eens 32 vreemdelingenrechters om een en ander in goede banen te leiden, maar veel is niet genoeg.
In plaats van de asielkraan dicht te draaien wordt er op dit moment blijkbaar in allerijl naar meer emmers en dweilen gezocht. Daardoor komen onder andere ook de opvangdorpen voor Oekraïense vluchtelingen die in Mechelen en Antwerpen door de Vlaamse Regering werden gefinancierd, opnieuw in beeld als mogelijk alternatief.
Ik hoop in ieder geval dat de Vlaamse Regering niet zal toegeven aan de druk van de asiellobby en de federale Vivaldiregering om deze dorpen open te stellen voor andere vluchtelingen dan Oekraïners. Nooddorpen openstellen voor asielzoekers die geen tijdelijk ontheemden uit de eigen regio zijn, zou ingaan tegen alle met de betrokken stadsbesturen gemaakte afspraken, en zou ook de bevolking choqueren, denk ik, want die steden hebben reeds heel wat overlast te verwerken.
Minister, mijn vraag ligt in feite voor de hand. Wij hebben inderdaad niet meer opvangplaatsen nodig. We hebben minder asielzoekers nodig. Gaat de Vlaamse Regering mee in de stelling van Vivaldi, van de asiellobby, dat we vooral meer opvangplaatsen nodig hebben? Of zegt u ‘neen, daar doen we niet aan mee, we beperken dat, die opvangdorpen gaan niet ter beschikking worden gesteld, en daarmee geven we het duidelijke signaal dat een krachtig en kordaat beleid ter zake het enige alternatief is om de asielstroom af te remmen’? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Diependaele heeft het woord.
Mijnheer Dewinter, dank u wel. Ik denk dat uw tussenkomst veeleer opgevat was als statement dan als echte vraag. We hebben dit eigenlijk al behandeld in de commissie. Daar heb ik al dezelfde vraag gekregen. Blijkbaar delen jullie die bezorgdheid van collega Vaneeckhout, met een ietwat andere invalshoek.
Het antwoord daar was echter wel heel duidelijk. Toen al, in het voorjaar, ik denk dat die vraag er in mei of juni is geweest, hebben we heel duidelijk gesteld dat de opvangplaatsen die wij vandaag creëren voor Oekraïense vluchtelingen, niet voor iets anders kunnen worden gebruikt, dus ook niet als terugvalpositie voor andere vluchtelingen. Dat is zeer duidelijk en heel gemakkelijk af te lijnen. Waardoor? Omdat Europa natuurlijk heeft beslist om Oekraïense vluchtelingen een afzonderlijk, uitzonderlijk statuut te geven, dat van tijdelijk ontheemde. Waarom heeft Europa dat gedaan? Omdat men de vaststelling heeft gedaan dat het gaat om opvang wegens een conflict in de regio. Daarom is er een bijzonder statuut aan Oekraïense vluchtelingen gegeven. Daarom doen wij die opvang nu.
De initiële bedoeling die wij hadden met het creëren van opvangplaatsen vanuit Vlaanderen, was natuurlijk om te vermijden dat die grote aantallen die op ons afkwamen – het ging toen om 120.000 mensen voor Vlaanderen alleen, in een worstcasescenario –, rechtstreeks op onze woningmarkt zouden terechtkomen en daar heel wat Vlamingen die vandaag al in de problemen zitten, zouden verdringen. Voor de rest is de opvang van vluchtelingen niet onze bevoegdheid. Het gaat ook om iets tijdelijks. Al die opvangplaatsen die wij hebben gecreëerd, hebben altijd een zeer tijdelijk statuut, dus niet voor de lange termijn.
Inderdaad, mochten we daar iets anders mee doen dan de opvang die we hadden beloofd voor Oekraïense vluchtelingen, dan zouden we daarmee de afspraken met de lokale besturen en met heel wat Vlamingen verbreken. Dat is dus niet de bedoeling. Ik heb dat ook zeer duidelijk geantwoord op de vraag van collega Vaneeckhout.
Trouwens, heel in het bijzonder, er zijn ook geen vrije plaatsen in de nooddorpen, die zijn wel degelijk allemaal bezet.
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister, ik ben me bewust dat dit het standpunt van de regering is. Mijn tussenkomst was inderdaad voor een stuk als statement bedoeld, om wat druk op de ketel van de regering te zetten. Er maken twee partijen deel van uit die aan de overkant ook het beleid enige kleur geven en daar natuurlijk een andere taal spreken.
Ik kan me best voorstellen dat er binnen de regering druk zal worden uitgeoefend naargelang de crisis alsmaar ingrijpender wordt om de faciliteiten zoals de nooddorpen voor de tijdelijk ontheemden ter beschikking te stellen. Daarom willen wij onze steun aan u toezeggen en duidelijk maken dat wij op geen enkel moment kunnen tolereren dat steden als Antwerpen, dat al de meeste vluchtelingen van allemaal opvangt, bijna een derde, nog eens bijkomende faciliteiten voor asielzoekers zouden ter beschikking stellen. Onder geen enkel beding mag dat het geval zijn. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Smeyers heeft het woord.
Dank u, minister, dat u niet zult toegeven aan de vraag van de federale overheid, van Fedasil, om eventueel andere asielzoekers toe te laten in de nooddorpen. Laten we niet vergeten dat het statuut van tijdelijk ontheemden ons is opgedrongen door dat federale niveau, door de vorige staatssecretaris van Asiel en Migratie. De huidige staatssecretaris moet nu het hoofd bieden aan de crisis die al bestond.
Het is inderdaad goed dat Vlaanderen, dat uw woonbeleid, niet bereid is om het Belgische probleem op te lossen.
U zegt dat er geen vrije plaatsen zijn in de nooddorpen, maar hebt u prognoses, cijfers, over vrije plaatsen in de steden en gemeenten, over de noodwoningen van de lokale besturen voor Oekraïners? Hebt u zicht op de mogelijke toestroom van Oekraïners deze winter? U hebt altijd gezegd dat u zich voorbereidde op het slechtste maar hoopte op het beste.
De heer Ongena heeft het woord.
Ik sluit me helemaal aan bij de minister, laat daar geen misverstand over bestaan. Het zou geen goed idee zijn om de opvangplaatsen die voor Oekraïense vluchtelingen zijn opengesteld, te gaan gebruiken voor de opvang van andere asielzoekers. Daar zijn twee redenen voor.
Het gaat echt over een ander statuut. We hebben de Oekraïners een verblijfsstatuut gegeven. Asielzoekers moeten nog een statuut krijgen, er moet nog geoordeeld worden of ze in ons land mogen blijven. Eén op twee van hen krijgt geen vergunning. Die twee groepen samenbrengen, lijkt me al geen goed idee, maar vooral – zoals u zelf aangeeft, minister – het zou woordbreuk zijn ten aanzien van vele lokale besturen die enorme inspanningen hebben geleverd om opvangplaatsen te voorzien. Er is van bij het begin gezegd tegen hen: het is voor Oekraïense vluchtelingen. Het is goed om dat woord gestand te doen. (Applaus bij Open Vld)
Mevrouw Partyka heeft het woord.
We kunnen de federale bevoegdheden moeilijk bediscussiëren. De Vlaamse nooddorpen zitten aan hun limiet. Er is een verdubbeling voorzien in Antwerpen; Mechelen kan niet worden uitgebreid. Er was sprake van twee bijkomende nooddorpen voor Oekraïners. Wat is de stand van zaken met betrekking tot die nooddorpen?
Minister Diependaele heeft het woord.
De stelling is duidelijk. Zoals de heer Ongena het heeft verwoord: we hebben dat bedoeld voor Oekraïners, zij hebben het statuut van tijdelijk ontheemden. Dat blijft zo. Dat is de afspraak die we gemaakt hebben. Daar gaan we het mee doen.
Men vroeg naar de toestroom. We zitten op een honderd mensen per dag. Ongeveer 18 procent vraagt om opvang, dat is voor België.
Dus die toestroom is wel degelijk stilgevallen. Maar het is, en ik geef grif toe dat dat wel degelijk het grote probleem is, zeer moeilijk om in te schatten hoe die oorlog evolueert. Niemand weet dat. Ik weet ook niet in welke mate de winter en de koude daar al dan niet effect zouden op hebben. Dat weet niemand. En dus is de vraag hoever je gaat in het, om het heel duidelijk uit te drukken, bijkomende kosten te maken om mensen op te vangen als je dat niet weet.
Maar we proberen zoveel mogelijk voor een marge te zorgen. Daarom, mevrouw Partyka, zijn we wel degelijk bezig met de voorbereidingen van een extra nooddorp in Gent. Maar ik heb altijd gezegd – en ik geef toe dat dat vanuit begrotingsstandpunt niet evident is –, dat het perfect mogelijk is dat we dat niet eens nodig zullen hebben. Maar dat is zeer moeilijk in te schatten. We zitten wel nog altijd met het feit dat er mensen uitstromen richting andere opvanginitiatieven zoals #plekvrij. Daarvoor is er zeker nog marge nodig, zeker in Gent. Maar dat is allemaal een beetje moeilijk in te schatten. Die voorbereidingen blijven wel lopen en daar zijn we mee bezig. Maar we proberen dat op een financieel verstandige manier te doen.
De heer Dewinter heeft het woord.
Dank u. Minister, ik ben blij dat u voet bij stuk houdt ondanks de druk die soms zeer groot is. Als ik de schrijnende beelden zie van kinderen die op straat moeten slapen in tenten die door de welwillende media worden verspreid met daarbij dan de boodschap dat er meer opvang moet komen... Het antwoord is feitelijk niet dat er meer opvang nodig is. Neen, er is een strenger beleid nodig om ervoor te zorgen dat er minder asielzoekers naar hier komen.
Ik vind het een schandalige praktijk om die schrijnende toestanden van kinderen die op straat slapen, te misbruiken om het draagvlak bij de bevolking en ook in de politiek te vergroten om meer opvangplaatsen te creëren, en om nog meer asielzoekers naar hier te halen. Dat wilde ik, bij deze, hier toch nog maar eens aanklagen. Het recupereren van het leed van kinderen om uiteindelijk een politieke agenda te dienen, wat de pro-asiellobby permanent doet, en waarin de Vivaldi-regering volgt, is een schandalige praktijk die wij, in ieder geval, nooit zullen tolereren. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De actuele vraag is afgehandeld.