Verslag plenaire vergadering

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, Vlaanderen beschikt over Europees beschermde natuur, over topnatuur. Dat is natuurlijk iets om trots over te zijn. U doet uw best om die natuur te verbeteren en te beschermen, zoals Europa ons dat vraagt. Dat kan ik alleen maar toejuichen. Want het gaat niet goed met die natuur in Vlaanderen. Verbeteren en beschermen is ook iets dat we van een minister van Natuur kunnen verwachten.

Maar, minister, we hebben veel meer natuur dan alleen die topnatuur. En die andere, eerder gewone natuur, die is vogelvrij. Ik geef u daar twee voorbeeldjes van. Nog altijd wordt in 90 procent van de aanvragen tot ontbossing in woon- en industriegebied een positief advies afgeleverd door de Vlaamse administratie. Ik vroeg de cijfers op en het blijkt dat vorig jaar ongeveer 40 kilometer haag en heg zomaar is verdwenen uit ons landschap. Het werd illegaal vernietigd.

De topnatuur is natuurlijk superbelangrijk, maar de gewone natuur is ook zeer kwetsbaar. Het beleid dat op dit moment door deze regering wordt gevoerd, schiet op vlak van bescherming van de gewone natuur, tekort. Dat is nochtans zeer belangrijk want u kunt maar de topnatuur beschermen als u ook inspanningen levert voor alle natuur. Mijn vraag is dan ook de volgende, minister.

Welke inspanningen zult u leveren om alle natuur in Vlaanderen te beschermen, niet alleen de Europees beschermde natuur? Zult u uw administratie – het Agentschap voor Natuur en Bos, dat toch de behoeder van alle natuur in Vlaanderen zou moeten zijn – de opdracht geven om ook buiten de topnatuur een beleid te voeren, zodat alle natuur in Vlaanderen beschermd is?

Minister Demir heeft het woord.

Collega Schauvliege, in uw vraagstelling die ik ontvangen heb verwijst u naar een opiniestuk in De Morgen van twee milieujuristen, maar u moet de volledige waarheid zeggen. Een van die juristen is ook een schepen van Groen. Kwestie dat we ons aan de feiten houden vandaag. (Applaus bij de meerderheid)

Zeggen dat we de natuurzorgplicht van het artikel 16 dat in ons Natuurdecreet ingeschreven staat niet naleven, klopt niet. Ik kan u tal van voorbeelden geven. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende aanvragen voor veehouderijen die we geweigerd hebben op basis van dat artikel 16, natuurzorgplicht. Het gaat daar niet allemaal over Europese topnatuur. Het gaat daar ook over gewone natuur. Denk ook aan de beoordeling rond die gascentrales. De laatste keer, bij de gascentrale van Engie, ging het over natuurzorg, waardoor we dat hebben geweigerd. 

In dat kader wil ik erop wijzen dat lokale besturen ook vaak beslissingen nemen. Ik verwijs naar Gent, waar u ook in het bestuur zit. Het Sterrebos en de Wondelgemse Meersen zijn er van cruciaal belang. Het gaat over een kostbaar stuk natuur waarvoor uw partijgenoten een gunstig advies hadden verleend waardoor wij, toen het dossier in beroep is gekomen, hebben gezegd ‘neen, we gaan dat niet doen’.

Dus zeggen dat we niets doen, klopt niet. Maar dat we nog werk hebben, daar ben ik het mee eens. En dan vergeet ik nog te vermelden: stikstof …

Dat kunt u straks nog doen.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, 40 hectare haag en heg die verdwenen is op een jaar tijd, dat kan toch wel tellen, zou ik denken. Mijn vraag is vooral: welk beleid zult u voeren om ervoor te zorgen dat we dat niet meer tegenkomen?

U lanceerde in het regeerakkoord een oproep voor Vlaamse parken en landschapsparken. In die Vlaamse parken wordt natuur gerealiseerd, in de landschapsparken wilt u de focus leggen op het beschermen van landschap. In totaal zijn er dertien kandidaturen. Daarvan zijn er tien in Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant; drie in Oost- en West-Vlaanderen. Minister, dat decreet is er nog altijd niet. Welke inspanningen zult u leveren? Wanneer komt dat decreet, en zal het ertoe bijdragen dat die natuur, de hagen en heggen waarover ik het heb, al die natuur in dat landschap, beschermd zal zijn, zodanig dat we volgend jaar, in plaats van 41 hectare minder, net hagen en heggen bij krijgen? Welke inspanning zult u leveren? (Applaus van Stijn Bex)

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, u weet: als het over natuur en natuurbeleid gaat, dan ben ik het heel vaak eens met uw woorden. Ik kan me in veel gevallen zelfs aansluiten bij de voorbeelden die u geeft ter illustratie van waar u die woorden in de praktijk brengt. Alleen zijn we stilaan ruim over de helft van deze legislatuur. Of die milieujuristen lid zijn van Groen of van iemand anders, verandert de wet niet, maar het verandert vooral ook de cijfers niet. We zijn stilaan op het moment dat we naar het nettoresultaat zullen kijken van wat u hebt gerealiseerd met die woorden. Dan gaan we niet meer over casussen en over voorbeelden in deze of gene zijn stad of gemeente spreken, maar over het totaal.

Is er inderdaad beschermde natuur bij gekomen? Is er minder dat verdwijnt? Wordt er minder gekapt? Wordt er minder legaal en illegaal verwijderd? Die 4000 hectare bos die we bij zouden krijgen, staat die er stilaan, of zijn we nog altijd maar aan een fractie daarvan? Met andere woorden, minister, ik doe een oproep. Ik zou graag hebben dat u naar het nettoresultaat kijkt, de cijfers op tafel legt, in plaats van er met kleine voorbeelden altijd onderuit proberen te muizen. (Applaus van Maxim Veys en Steve Vandenberghe)

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Dank u, minister. Het regeerakkoord is heel duidelijk. Er zijn ambitieuze doelstellingen op het vlak van natuur, ook op het vlak van extra opnames in natuurbeheer, ik dacht 20.000 hectare. Er is extra aandacht voor bossen, natte natuur, waterrijke gebieden en de groenblauwe dooradering die we extra willen. Het regeerakkoord is daar heel ambitieus over.

Uiteraard steunen we u volop in dat beleid. Ook wij zijn natuurlijk geïnteresseerd – en ik denk dat we dat in onze commissie zeker eens kunnen aankaarten, of er een gedachtewisseling over houden – om eens te zien waar we de dag van vandaag staan. Ik denk in ieder geval dat we heel duidelijke en goede beslissingen hebben genomen, en we kijken uit naar het resultaat.

Als ik toch nog een vraag mag stellen voorzitter …

Absoluut.

Ik denk dat het ook belangrijk is om toekomstgericht meer aandacht te geven aan het natuurinclusief bouwen, dus zo bouwen dat we nog meer respect hebben voor de bomen die er staan. Ik zou graag willen weten welke acties toekomstgericht zullen worden genomen om meer bomen te sparen. (Applaus bij Open Vld) 

De heer Pieters heeft het woord.

Minister, natuurzuinig zijn is heel belangrijk. Maar er is ook een transversaal gegeven. Dat wil zeggen: we hebben het deze morgen en ook gisteren gehad over zwerfvuil en sluikstorten. Het heeft allemaal te maken met hoe wij hier leven in Vlaanderen. Dan is mijn vraag: hoe gaat u dat doen met het bevolkingsaantal? Er komt alleen maar bij. Met auto’s? Er komen er alleen maar bij. De wegen, industrie, energie … Er wordt elke keer meer ruimte ingenomen. Wat zult u daartegen doen, om toch zekerheid te geven aan de mensen die hier al wonen? Kunnen we ook iets ondernemen en daar is een keer een stop op zetten om te vermijden dat we meer en meer bevolking krijgen in Vlaanderen? We zijn al klein genoeg.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Ik wil me graag aansluiten bij deze vraag omdat het duidelijk mag zijn dat natuur en bescherming van natuur belangrijk is; ik denk dat iedereen heel duidelijk is in dat standpunt. Natuurlijk leeft men in het maatschappelijk gegeven en zijn er verschillende maatschappelijke uitdagingen waarop antwoorden moeten worden geboden. Soms zorgt het fragmentarisch eruit pikken van het een of het ander ervoor dat we in een andere context denken.

Collega, u zei dat er geen bescherming is voor natuur. Ik moet vaststellen dat soms zelfs bedrijven die aan zelfrealisatie van natuur doen, de volgende dag ermee worden geconfronteerd dat een vergunning niet meer wordt afgeleverd. Met andere woorden, er is dan weer een heel sterke bescherming voor bijgecreëerde natuur. Ook daar denk ik dat we eens moeten over nadenken.

Minister, ik wil u uitnodigen – en ik heb begrepen dat ook collega Steenwegen vanmorgen in het debat heeft aangegeven daar ook mee over te willen nadenken – om het debat te voeren over hoe scherp soms decretaal uitspraken worden gedaan over bescherming van natuur, en dat binnen een integrale visie.

De heer Vandaele heeft het woord.

Dat we zoveel mogelijk natuur moeten bewaren, daarover zijn we het min of meer eens. We kennen het verhaal van de poldergraslanden en van de zonevreemde bossen. Mensen krijgen wel eens de indruk dat er meer natuur is dan er natuur bij komt, maar dat is natuurlijk niet zo. Wel verhoogt de kwaliteit ervan en verbetert de bescherming.

Tegelijkertijd zijn we er nog steeds niet in geslaagd om de oppervlakte die we vijftig jaar geleden als natuur in de gewestplannen hebben bestemd, ook echt voor natuur te bewaren. Ik hoop dat we er op een bepaald moment wel in slagen om die balans goed te krijgen.

Minister Demir heeft het woord.

Collega's, ik dank jullie voor de vele vragen.

Ik wil toch heel duidelijk zeggen dat onze wetgeving heel duidelijk is als het gaat over natuurbescherming. Ik pas die wetgeving dan ook consequent toe. Ik denk dat het ook logisch is dat we dat doen en dat ook alle lokale besturen dat doen.

Ik wil er ook op wijzen dat we eind dit jaar ongeveer 100.000 hectare natuur onder effectief natuurbeheer gaan zetten. Dat betekent dat er beheersplannen voor moeten komen, dat er toegankelijkheidsregels voor zullen komen. Het gaat ook over het beschermen van de natuur.

Het houtkantenplan is ook opgesteld door de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en is zo goed als klaar.

Het parkdecreet, mevrouw Schauvliege, staat ook op de agenda van de regering voor deze vrijdag.

Als er natuur is, moet men ook handhaven. Ik blijf dat belangrijk vinden. Er zijn 33 natuurinspecteurs. De historische achterstand is weggewerkt. Er zijn ook nog 6 extra inspecteurs aangeworven. Als ze stuiten op illegale boskap of natuur die illegaal is verdwenen, dan wordt er een herstelmaatregel opgelegd.

U zegt dat er niets is gebeurd voor de Blue Deal. Het is ongezien wat deze regering daarvoor heeft gedaan. Twee jaar geleden zijn we ermee gestart. Bij de begrotingsbesprekingen hebben we beslist om nog eens 150 miljoen euro vrij te maken om werk te maken van die groenblauwe dooradering.

Collega De Vroe heeft verwezen – terecht – naar de natuurinclusieve ontwerpen die ook in het klimaatadaptatieplan zitten. Nog niet zo lang geleden heeft de regering dit goedgekeurd.

Mevrouw Schauvliege, ik vind het ook jammer dat u doet alsof het Agentschap Natuur en Bos zomaar alles gunstig adviseert. Dat is niet altijd het geval. Soms gaat het bijvoorbeeld over een stuk grond, een bouwgrond gekocht door een jong koppel. Vindt u dan dat het agentschap hen dat moet ontzeggen? Ik zou dat wel eens willen weten.

We hebben wel met het Agentschap Natuur en Bos samengezeten en gezegd dat de adviesverlening wat accurater mag. Ik denk dat ze dat het laatste halfjaar ook wel doen.

Ten slotte, als het gaat over de bescherming van de natuur, denk ik dat nog geen enkele regering het heeft aangedurfd om de stikstofproblematiek aan te pakken. Deze regering wel. We hebben al een grote stap voorwaarts gezet. Nederland kijkt ook naar ons voorbeeld. Er is nu een openbaar onderzoek en we zijn de bezwaren aan het verwerken. Ik hoop om tegen het einde van het jaar ook dat dossier af te ronden. Het is toch wel een historische doorbraak. Waarom doen we dat? Net om de natuur die er is in Vlaanderen, te beschermen.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, uw antwoord toont net aan wat ik wil aanklagen, namelijk dat u heel veel inspanningen doet om die topnatuur – de Natura 2000-gebieden en de habitatrichtlijngebieden – te beschermen en dat is goed. Daarin steunen wij u. Maar de natuur die daar niet onder valt, wordt op dit moment onvoldoende beschermd. U zegt dat het ANB zijn werk goed doet. Zij zullen zeker op het vlak van topnatuur hun werk zeer goed doen, maar ik stel toch nog altijd vast dat er 200 hectare per jaar ontbost wordt met toestemming van het ANB. Dat gaat ook over bos dat waardevol is. Daarover gaat het, minister. U moet een beleid ontwikkelen dat niet alleen georiënteerd is op die hele waardevolle topnatuur, maar ook op de gewone natuur net omdat die topnatuur daar baat bij heeft. Minister, ik roep u dus op: sloop de muren tussen die verschillende soorten natuur en zorg ervoor dat alle natuur in Vlaanderen beschermd is.