Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Wilfried Vandaele bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Karl Vanlouwe, Orry Van de Wauwer, Bart Tommelein, Annick Lambrecht en Staf Aerts over het openen van de politieke dialoog met de Europese Commissie over de niet-erkenning van schijnreferenda georganiseerd door de Russische Federatie in Oekraïne en de daaropvolgende annexatie van de bezette gebieden Cherson, Zaporizja, Donetsk en Loehansk.
Vraagt er iemand het woord? (Neen)
Is het parlement het eens met dat voorstel tot spoedbehandeling? (Instemming)
Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Karl Vanlouwe, Orry Van de Wauwer, Bart Tommelein, Annick Lambrecht en Staf Aerts over het openen van de politieke dialoog met de Europese Commissie over de niet-erkenning van schijnreferenda georganiseerd door de Russische Federatie in Oekraïne en de daaropvolgende annexatie van de bezette gebieden Cherson, Zaporizja, Donetsk en Loehansk.
De bespreking is geopend.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, Vladimir Poetin weet absoluut van geen ophouden. De waanzin van zijn oorlog blijft hem volledig ontgaan. Toen hij een paar weken terug, op 21 september, de gedeeltelijke mobilisatie aankondigde, luidde hij een nieuw hoofdstuk van dit conflict in. Dat zijn eigen bevolking daarvoor massaal het land tracht te ontvluchten, lijkt hem volledig te ontgaan. Nochtans zien we de beelden aan de grens met Finland en meerdere andere landen, zoals Georgië en Armenië, waar duizenden Russen naartoe vluchten omdat ze hun eigen land willen ontvluchten en tegelijkertijd niet willen worden betrokken in deze waanzinnige oorlog. Samen met de gedeeltelijke mobilisatie besloot hij over te gaan tot schijnreferenda in de bezette gebieden Cherson, Zaporizja, Donetsk en Loehansk. De bevolking zou zich dan zogezegd op een democratische manier kunnen uitspreken over de aanhechting bij Rusland.
Collega’s, niets is minder waar. Deze schijnreferenda schenden alle democratische regels. Veeleer dan een product van het zelfbeschikkingsrecht of een voorbeeld van democratie zijn ze er juist de aanfluiting van. Schijnreferenda georganiseerd in tijden van oorlog, zonder democratisch debat en met, naar goede gewoonte, stalinistische resultaten van meer dan 90 procent. Een bevolking die na gedwongen deporaties, maar ook een doelbewuste russificatie, met de revolver tegen het hoofd zou moeten beslissen. Poetin wil ons weer voor een voldongen feit plaatsen. Zijn recepten zijn beproefd. Al in 2014 lichtte hij een tipje van de sluier van zijn militaire doctrine toen hij op illegale wijze de Krim bezette en annexeerde.
Maar genoeg is genoeg. We moeten vandaag vermijden dat de geschiedenis zich herhaalt. Een sterk signaal is dan ook noodzakelijk dat we nooit deze illegale schijnreferenda aanvaarden, dat wij nooit deze illegale annexatie zullen aanvaarden. Daarom moet ook ons parlement dit voorstel van resolutie goedkeuren, zoals zovele andere democratische parlementen in de Europese Unie. Het is een oprecht signaal van steun aan Oekraïne, aan de bevolking, maar ook een signaal, een boodschap aan Poetin: Oekraïne is Oekraïne, en daar blijf je af.
Collega’s, ten slotte, vandaag is er ook een nieuwe kans voor de extreme partijen om zich te herpakken: collega’s aan extreemrechtse zijde die in het verleden tijdens door Rusland betaalde snoepreisjes voormalige illegale schijnreferenda legitimeerden, maar ook collega’s van extreemlinks, die door hun communistische kameraadschap moeilijkheden blijven hebben met het complexloos steunen van Oekraïne. Ook hen roep ik op om vandaag het juiste te doen. (Applaus bij de meerderheid, Groen en Vooruit)
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Voorzitter, we zien met de organisatie van deze valse referenda nu de volgende stap in de escalatie van die onrechtvaardige aanvalsoorlog van Poetin die aan de gang is in Oekraïne, valse referenda waarbij er geen maatschappelijk debat heeft plaatsgevonden, waarbij er intimidatie plaatsvindt van hen die toch komen stemmen. Poetin probeert daarmee te verantwoorden wat totaal niet te verantwoorden valt. We zien de resultaten van die valse referenda, met stalinistische scores van 87 procent in Cherson tot 99 procent in Donetsk. Ik zeg heel uitdrukkelijk ‘stalinistische scores’. Die term wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar dergelijke uitslagen, maar nog nooit ging die vergelijking met de oude Sovjetleider zo goed op. Collega D’Haese, herinner u: hij was verantwoordelijk voor een dictatuur, voor een moordend, totalitair bewind. Nooit ging die vergelijking zo sterk op als vandaag met Poetin.
Vandaar, collega’s, dat wij vanuit de cd&v-fractie, met hopelijk alle partijen hier – en inderdaad, het is opnieuw een kans voor het Vlaams Belang en de PVDA –, ons volledig achter Oekraïne zetten, zoals wij al gedaan hebben vanaf het begin van het uitbreken van dit conflict. De meeste partijen hier zijn consequent geweest, dat we ons niet alleen achter Oekraïne zetten als land, maar ook achter de Oekraïense bevolking en hun rechtvaardige eis voor meer zelfbeschikking. (Applaus bij de meerderheid, Groen en Vooruit)
De heer Tommelein heeft het woord.
Collega’s, namens de liberale fractie zou ik u willen vragen om dit voorstel van resolutie volmondig en unaniem te ondersteunen.
De afgelopen weken is de oorlog in Oekraïne sterk geëvolueerd en in een volledig nieuwe fase terechtgekomen. Het succesvolle tegenoffensief dat het Oekraïense leger deze zomer is gestart in het oosten en het zuiden van het land heeft de Russische bezetter sterk in het defensief gedrongen. Niet alleen moeten de Russen in sneltempo terrein prijsgeven, hun hele oorlogsmachine stokt. Daardoor moet president Poetin zijn toevlucht zoeken in nieuwe strategische keuzes.
Ten eerste nam hij dus de beslissing om een gedeeltelijke mobilisatie af te kondigen, wat in de praktijk betekent dat heel wat onervaren en ongeoefende Russische jongelui eenvoudigweg de dood worden ingejaagd op het slagveld. Het resultaat is een massale vlucht van jonge mannen naar de buurlanden van Rusland. De oorlog komt voor de Russische bevolking op die manier zeer tastbaar dichtbij. En toch blijft het vandaag gissen naar de impact van deze mobilisatie op de macht van president Poetin zelf. Sommigen hopen dat hiermee zijn stoel zal wankelen, maar in een autoritaire staat zitten autoritaire leiders vaak steviger in het zadel dan de buitenwereld in feite zou wensen.
Een tweede beslissing – en deze is het voorwerp van dit voorstel van resolutie – is het illegaal annexeren van vier Oekraïense provincies, een verderzetting in feite na de annexatie van de Krim in 2014. Het proces ernaartoe was even voorspelbaar als in 2014: organiseer een schijnreferendum waarbij stalinistische cijfers voor aanhechting bij het zogenaamde moederland kunnen worden voorgelegd en creëer een fait accompli. Een fait accompli waarmee een rode lijn kan worden getrokken en tegelijk een overwinning kan worden voorgesteld. En dat dit ondertussen mijlenver van de initiële oorlogsdoeleinden staat, namelijk het totaal vernietigen van de onafhankelijke Oekraïense staat, is geen reden om ook deze annexatie niet als totaal onaanvaardbaar te beschouwen.
Collega’s, zelfbeschikking is een nobel principe. Maar wat in de vier betrokken provincies gebeurt, kan bezwaarlijk als een keuze van zelfbeschikking worden omschreven. De getuigenissen van intimidatie en het schenden van elk normaal democratisch proces zijn hier duidelijk. Bovendien zijn grote groepen burgers reeds lange tijd op de vlucht voor het oorlogsgeweld en dat maakt van deze referenda een complete farce. We kunnen en mogen dit dan ook niet aanvaarden of erkennen, net zomin als de annexatie zelf, hoewel deze annexatie de oorlog in een veel gevaarlijker stadium brengt. Het wordt voor Poetin immers bijzonder moeilijk, zo niet onmogelijk, om deze gebieden op te geven. We mogen vanuit het Westen, maar evenmin vanuit andere landen ter wereld, geen enkele legitimiteit verschaffen aan deze illegale bezetting. Instemmen met deze annexatie staat gelijk aan het creëren van een precedent. ‘What’s next?’
We moeten steeds voorzichtig zijn met historische vergelijkingen. Deze lopen immers altijd wel ergens mank. Maar toen de Europese grootmachten op 30 september 1938 dachten de vrede te hebben afgekocht door nazi-Duitsland de annexatie van Sudetenland toe te staan ten opzichte van Tsjechoslowakije, kwamen ze amper een jaar later van een zeer kale reis terug. De Duitse honger was immers niet gestild. In maart 1939 werd Tsjechië een protectoraat en in september 1939 begon de oorlog in Polen, met zes jaar later meer dan 50 miljoen doden.
Ook al dreigt Poetin met de meest verschrikkelijke wapens, we mogen ons in geen geval laten chanteren. Ook al dreigen we de komende jaren, ook in Europa, voor moeilijke momenten te staan, zeker als blijkt dat Rusland ook meer hybride oorlogsvoering voorstaat, zoals de sabotage van aanvoerlijnen voor onze eigen energiebevoorrading, we mogen ons in geen enkel geval laten chanteren.
Het is alvast een sterk signaal dat de ambassadeurs van de Europese lidstaten vandaag al kunnen melden dat er een akkoord werd bereikt over het bijkomend sanctiepakket tegen Rusland. Laten we met dit Vlaams Parlement vandaag ook een sterk signaal de wereld in sturen, vandaar dit voorstel van resolutie met een duidelijke veroordeling van zowel de schijnreferenda als de annexatie zelf, dat wij als liberale fractie volmondig ondersteunen. (Applaus bij de meerderheid, Groen en Vooruit)
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Rusland blijft met de invasie van Oost-Oekraïne keer op keer alle regels van het internationaal recht en de mensenrechten met de voeten treden. De getuigenissen en beelden die uit de bevrijde gebieden komen, vervullen ons allen met afschuw. Er zijn geen woorden voor. In een poging om zijn eigen gruweldaden te vergoelijken en voor zijn eigen volk de illusie op te houden, heeft Poetin in zeven haasten referenda uitgeroepen, schijnreferenda in Cherson, Zaporizja, Donetsk en Loehansk, referenda die in feite niets waard zijn en velen in nog grotere ellende storten.
Net als bij eerdere illegale annexaties wil Poetin de indruk wekken dat hij gesteund wordt door de lokale bevolking. We mogen deze strategie nooit legitimeren. Wat Rusland onder leiding van Poetin doet, kunnen we nooit aanvaarden en gaan we ook nooit aanvaarden. Zijn daden zijn een bedreiging voor onze Westerse waarden en democratie op het Europese continent, begrippen die hij, die dictator, helemaal niet snapt.
Met dit voorstel van resolutie gaan we in tegen deze onaanvaardbare oorlogspraktijken en annexaties. Want, laten we wel wezen, collega’s, de geannexeerde gebieden behoren tot Oekraïne, gisteren, vandaag en zeker ook morgen. Ik wil iedereen, en zeker diegenen die zojuist gezegd hebben dat er nog zoveel plaatsen in de wereld zijn waar het ook fout gaat en dat we daar niet naar zouden kijken, dan ook oproepen om het hier voorliggende voorstel van resolutie volmondig te steunen. Want we moeten zelfs niet beginnen met de Oekraïense slachtoffers op de site van het Vlaams Parlement te zetten, daarvoor zijn ze met veel te veel. Ik reken op de volledige steun van iedereen voor wat hier voorligt. Dank u wel. (Applaus bij Vooruit, de meerderheid en Groen)
De heer Aerts heeft het woord.
Dank u wel aan de mede-indieners en aan de initiatiefnemer. Dit is een belangrijk voorstel van resolutie, want het organiseren van schijnreferenda als bezetter van een gebied, terwijl de oorlog nog volop bezig is en terwijl heel veel mensen uit datzelfde gebied op de vlucht zijn, is een schertsvertoning eerste klas.
Ik had onlangs de kans om pastoor Kestutis te spreken, een priester in het Litouwse Kaunas. Tijdens ons gesprek was zijn belangrijkste boodschap aan ons, Vlamingen, om alstublieft niet toe te geven aan die Russische druk. De internationale energiecrisis doet ook de Litouwers pijn. Zij zullen volharden, maar zij vragen met aandrang om dat zeker ook hier te doen, in deze rijkere regio. Dit voorstel van resolutie past daar heel duidelijk in, want elke keer als er lijnen overschreden worden, moeten we krachtige signalen geven aan Rusland. Dat is belangrijk naar Rusland toe maar dat is evengoed belangrijk naar al die Oost-Europese landen en hun inwoners toe, want zij voelen zich uiteraard, nog veel meer dan wij, bedreigd. Zij hebben een andere geschiedenis, waardoor zij nog op een heel andere manier naar dit conflict kijken. Zij hopen heel hard dat wij volhouden. Daarom zal onze Groenfractie dit voorstel van resolutie dan ook volmondig steunen, want dit pikken we niet, dit erkennen we niet. (Applaus bij Groen, de meerderheid en Vooruit)
De heer Deckmyn heeft het woord.
Collega’s, de annexatie van de provincies Cherson, Zaporizja, Donetsk en Loehansk is een flagrante schending van het internationale recht. Het is niet legitiem en eigenlijk kunnen we dat als misdadig beschouwen. De zogenaamde referenda die het Kremlin opzette in die gebieden zijn een schaamteloze schijnvertoning die de spot drijven met het recht op zelfbeschikking van de inwoners. We moeten Rusland duidelijk maken dat de territoriale integriteit van Oekraïne niet zomaar geschonden kan worden. We zullen dit voorstel van resolutie dan ook volmondig steunen.
Ik heb weliswaar een inhoudelijke opmerking bij dit voorstel van resolutie. Dit voorstel van resolutie roept de internationale gemeenschap en de Europese Commissie op om eenzelfde soort sanctieregime toe te passen voor de nieuwe bezette gebieden als de reeds bestaande sancties. Ik begrijp dat natuurlijk, maar de bedenking die ik mij maak, is dat die frontlijn natuurlijk drastisch blijft verschuiven. De Oekraïners – en dat is wellicht een goede zaak – blijven maar terrein winnen op de Russen. De grenzen verschuiven dus constant. Ik vroeg me dan toch af hoe een dergelijk sanctieregime juist uitgevoerd kan worden. Sommige gebieden die Rusland officieel claimt geannexeerd te hebben, zijn zelfs niet onder Russische controle, gelukkig voor de Oekraïners.
Zoals gezegd, zullen we dit voorstel van resolutie goedkeuren, maar de bedenking die ik daarnet formuleerde bleef toch even hangen. Ik wilde die meegeven aan de collega’s.
De heer D’Haese heeft het woord.
Deze keer konden de indieners maar moeilijk wegsteken dat het voorstel van resolutie meer binnenlandse dan buitenlandse doelen moet bereiken. Maar wees gerust, beste collega’s, we zullen het steunen.
De totaal illegale annexatie van de gebieden in Oekraïne door Rusland is uiteraard onaanvaardbaar. Dat is evident. Het is een flagrante schending van het internationaal recht en van de rechten van de mensen in die betrokken regio’s. Het is een farce met verschrikkelijke gevolgen en, laat ons eerlijk zijn, een bespottelijke ceremonie in Moskou.
Ik heb twee opmerkingen. De eerste is dat ik iets mis, en dat is de oproep tot staakt-het-vuren en een einde aan het conflict. In eerdere resoluties die hier werden goedgekeurd werd er door alle partijen op aangedrongen om te streven naar een vreedzame oplossing via diplomatiek overleg. Dat is vandaag helemaal verdwenen. Dat is een evolutie die we jammer genoeg in heel Europa zien, terwijl we heel goed weten dat een conflict altijd eindigt via overleg. Ik vind het jammer dat die oproep tot staakt-het-vuren ontbreekt. De situatie vandaag is echt kritiek. De collega’s hebben het al gezegd. Het is vandaag bijzonder gevaarlijk wat er aan het gebeuren is. Rusland zit helemaal vast. Oekraïne boekt enige vooruitgang, maar we weten ook dat zij niet snel volledig zullen winnen. De Europese diplomatieke dienst waarschuwt dan ook voor het meest waarschijnlijke scenario van een langdurige uitputtingsslag. Ik hoop echt dat niemand hier wil dat dat het resultaat zal zijn. Het grootste slachtoffer daarvan zal het Oekraïense volk zijn. Daarom vind ik het jammer dat de kwestie van het staakt-het-vuren en het diplomatiek overleg in het voorstel van resolutie niet aan bod komt.
Het tweede betreft de sancties zoals die voor de Krim. Ik denk dat dat geen goede maatregel is. Er zijn absoluut sancties nodig voor de verantwoordelijken van deze annexaties, maar de sancties voor de Krim gaan over een import- en exportverbod voor de betrokken gebieden. Ik weet niet of jullie dat hebben nagekeken. Nu, beste collega’s, ik hoef jullie niet uit te leggen wie jullie gaan raken met import en export verbieden voor de vier gebieden die genoemd zijn. Dat zijn uiteraard de mensen die daar wonen en die slachtoffer zijn van de Russische agressie. Ze kregen eerst een Russisch leger over zich heen en zagen dan een illegale annexatie van hun gebieden gebeuren. Dus, hoe we die mensen gaan helpen door hun economie te wurgen, zie ik niet helemaal. Wij zijn voorstander van gerichte sancties tegen de verantwoordelijken zodat er ook effectief iets kan gebeuren, maar niet tegen de mensen die, jammer genoeg, moeten ondergaan wat er vandaag gestemd wordt.
Ten slotte, over de kameraadschap met Poetin, mijnheer Vanlouwe, stel ik voor dat u daarvoor eens langstaat bij uw coalitiepartner Open Vld. Er is in heel dit halfrond maar één partij waarvan er partijgenoten in de datsja van Poetin op bezoek zijn geweest, midden in de misdadige oorlog in Tsjetsjenië. U weet dat wel, die vóór Oekraïne en minstens even erg als de oorlog die we vandaag hebben, en waarbij Grozny volledig plat werd gebombardeerd. U weet heel goed dat net op dat moment Guy Verhofstadt koffie is gaan drinken in de datsja van Poetin. Dat was niet de PVDA. Wij hebben geen enkele affiniteit met zo’n kapitalistische oligarch, werkelijk geen enkele. Als u dus de kameraadschap met Poetin wilt gaan zoeken, dan moet u misschien even gaan kijken bij de collega’s van Open Vld.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.