Verslag plenaire vergadering

Mevrouw Sleurs heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, deze week werd in Terzake de screeningsstrategie onder de loep genomen en ook wel wat bekritiseerd. Momenteel werken we in Vlaanderen met het klassieke uitstrijkje, al is het niet meer zo klassiek met de nieuwe monolayer, en zo nodig voeren we een HPV-test (humaan papillomavirus) uit. Het HPV kan een oorzaak zijn van baarmoederhalskanker. Sommige wetenschappelijke instanties pleiten er nu voor om die screening aan te passen en de HPV-test als begintest uit te voeren. Maar de HPV-test wordt niet terugbetaald. Hier wringt een beetje het schoentje, maar dat is zo in al onze geledingen. De bevoegdheidsverdeling ligt in dit lang nogal moeilijk. Het RIZIV is verantwoordelijk voor medische verstrekkingen, behandeling en diagnostiek, Vlaanderen is verantwoordelijk voor de screening.

In de pers lazen we dat de terugbetalingen mogelijk kunnen veranderen. Minister, zijn op de interministeriële conferentie (IMC) waar we tot consensus moeten komen, eventueel asymmetrische akkoorden mogelijk? (Applaus bij de N-VA)

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Voorzitter, minister, deze week zagen we een heel aangrijpende reportage over Stephanie, die het had over haar strijd tegen baarmoederhalskanker. Dit roept veel vragen op over de screening naar baarmoederhalskanker. We kennen allemaal het klassieke screeningsinstrument, het uitstrijkje. Dat wordt nu ook als gezondheidsonderzoek georganiseerd. We horen experten er ook voor pleiten om dat te vervangen door een HPV-test en dat zelfs aanraden bij vrouwen boven de 30.

In 2019 was er binnen de IMC een akkoord om de HPV-test te gebruiken, maar toen waren nog heel wat discussies over de terugbetaling en het gebruik. Vandaag wordt de test al gebruikt als er een afwijkend uitstrijkje is, maar nog niet als screeningsinstrument of begintest. De experten geven nochtans mee dat het heel wat voordelen heeft, nauwkeuriger en doelgerichter is, en dat de test om de vijf jaar kan worden afgenomen, tenzij er na drie jaar een afwijkend uitstrijkje volgt. In sommige landen wordt de HPV-test al gebruikt als screenings- en basisinstrument.

Minister, u hebt naar aanleiding van de reportage uw engagement uitgesproken om de deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker te verhogen via het gebruik van zelfafnametesten vanaf 2025. U zou het materiaal willen opsturen zodat vrouwen zelf de test kunnen uitvoeren. Dat zou drempelverlagend werken en de deelnamegraad verhogen.

Minister, hoe ziet u die screening heel concreet? Op welke manier gaan we veel vrouwen opnieuw sensibiliseren om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker?

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

124 mensen in deze zaal, minister, een beetje meer als we de ministers meetellen – momenteel zijn het er iets minder. Als we het gemiddelde van de bevolking nemen, zijn hier ongeveer 100 mensen besmet met het HPV-virus. Als dit parlement gevuld was met vrouwen, zou er ook 1 baarmoederhalskanker krijgen. Jaarlijks overlijden er 220 vrouwen aan.

In het algemeen zijn wij best goed op de hoogte wat betreft borstkanker, maar bij baarmoederhalskanker is dat veel minder het geval. In Vlaanderen laat maar 60 procent van de vrouwen zich testen, in Brussel zelfs maar 50 procent. We testen met een uitstrijkje, maar specialisten pleiten soms vrij eenduidig voor een HPV-test. Men mist veel minder gevallen, en als je je laat screenen wil je ook dat het gevaar wordt onderschept.

Die getuigenis van Stephanie Van Houtven was heel erg terecht: iemand doet alles zoals het hoort, laat zich screenen, en haar hele leven is gehypothekeerd. Het is zelfs geen pure vrouwenzaak, want ook mannen krijgen hierdoor kanker, maar bij hen is die kanker veel moeilijker te detecteren. Zij hebben er dus zelfs persoonlijk lichamelijk belang bij om dat te laten opsporen.

Ik heb een gelijkaardige vraag als de andere vier vrouwen die hier vooraan staan, dat is misschien ook wel opvallend. (Opmerkingen van minister Hilde Crevits)

Inderdaad, u hebt beter geteld.

De pers wist blijkbaar al dat u hiervoor gewonnen was, maar ik vraag mij af: kunnen wij ons dan binnenkort echt verwachten aan een uitleven van de bevoegdheden? Gaan wij maximale testing en vaccinatie krijgen, gaan we een grootscheepse campagne krijgen en een soort Pink Ribbon-week rond baarmoederhalskanker? En niet onbelangrijk: hoeveel budget gaat u daarvoor uittrekken? 

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Minister, elk jaar constateert men bij 630 vrouwen baarmoederhalskanker, en elk jaar sterven er 220 vrouwen aan die ziekte. Het is dus zeer belangrijk, het is van levensbelang, om die kanker vroegtijdig op te sporen. We doen dat al sedert jaren met het klassieke uitstrijkje waarmee we afwijkingen proberen op te sporen in het slijmvlies. Maar het is inderdaad zo dat experten ons al jaren zeggen dat we voor vrouwen boven 30 jaar beter een omschakeling zouden doen van het uitstrijkje naar een HPV-test, die eigenlijk rechtstreeks het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt gaat opsporen.

Ik heb nu het bericht gelezen in de pers – na al die jaren komt er schot in de zaak – dat minister Vandenbroucke een financiering zou voorzien voor de HPV-test als begintest. Dat is wel een belangrijke nuance, denk ik. Daar tegenover staat dat u, en de andere deelstaten, grotere inspanningen gaat doen om meer vrouwen te overtuigen zich te laten testen.

Onze participatiegraad is 60 procent. Dat is meer dan in Wallonië en in Brussel, maar er is natuurlijk ook wel ruimte. We zitten daar nog met 40 procent vrouwen die zich niet laten testen. Het zou blijkbaar maar ingaan vanaf einde 2024, begin 2025, dus we hebben nog tijd om een zeer goede strategie uit te tekenen. Ik pleit al jaren heel vurig voor de HPV-zelftest. Vrouwen kunnen dan zelf thuis een staal afnemen en het opsturen, eigenlijk gelijkaardig als voor dikkedarmkanker. Daar zijn ook proefprojecten rond geweest, en die gaven zeer positieve resultaten. Ik zou er echt voor willen pleiten, en ik heb gehoord dat u ook een voorstander bent, om die HPV-zelftesten mee te nemen in de strategie.

Mijn vraag is eigenlijk heel simpel: hoe gaat u ervoor zorgen dat onze participatiegraad omhoog gaat en, vooral, wat ambieert u als participatiegraad?

Mevrouw Van den Bossche heeft het woord.

Ook bij Vooruit zijn we heel blij, zowel met de toezegging van minister Vandenbroucke om de HPV-test op te nemen in de RIZIV-terugbetaling, als met uw toezegging om breed te gaan screenen. Zo vult u allebei de bevoegdheden maximaal en voluntaristisch in, op een pragmatische wijze, en gaan we eindelijk vooruit.

Mijn zorg is wel dat dit ingaat in 2025, misschien eind 2024, en tot dan hebben we ook nog twee, drie jaar waarin we wel redelijk wat vrouwen kunnen redden van een ernstig stadium van de ziekte en mogelijk zelfs van de dood. Dat kan door alvast op een andere manier aan sensibilisering te doen, tot we breed kunnen screenen. Ik vroeg me af hoe u daar eventueel op wilt inzetten, nog tijdens deze legislatuur? De rest is voor nadien. Wilt u daar de huisartsen extra bij betrekken, of andere eerstelijnsactoren? Wilt u naar de wijken gaan waar mensen heel moeilijk bereikt worden, om de aanpak een beetje op maat te maken, specifiek doelgroepgericht? Er moeten toch manieren zijn om kwetsbare vrouwen in de komende jaren te bereiken, tot het hele nieuwe systeem is uitgerold. Hoe wilt u dat doen, in samenwerking met het federale niveau?   

Minister Crevits heeft het woord.

Collega’s, ik wil eigenlijk starten met te melden dat het voor mij inderdaad opmerkelijk is dat hier vijf vrouwelijke parlementsleden een vraag stellen, maar HPV is een zaak die vrouwen en mannen aanbelangt, en zelfs in gelijke mate. Dat is ook de reden, collega’s, waarom we sinds enkele jaren beslist hebben om stap één van het hele proces, de vaccinatie, niet alleen te doen voor meisjes, maar ook voor jongens. Ik wil dat toch wel onderstrepen, om het belang ervan aan te duiden. 

We zijn ook zeer, zeer goed in die vaccinatie, bouwsteen één in de strijd tegen HPV. Bijna 90 procent van onze jongeren heeft al minstens één keer een vaccinatie gehad. Bij de jongetjes ligt het een paar procenten lager dan bij de meisjes. Het is misschien omdat men er nog aan moet wennen dat ook jongens gevaccineerd kunnen worden. Dat is voor mij stap één waarop we de komende jaren volop moeten inzetten, die vaccinatie.

Twee is natuurlijk het bevolkingsonderzoek. We hebben in Vlaanderen een mooie traditie van bevolkingsonderzoeken. Ik denk dat het paradepaardje het onderzoek is naar dikkedarmkanker. Een aantal van de collega's heeft ernaar verwezen. We doen het wat HPV betreft nog niet zo goed dan bij dikkedarmkanker. Vandaar drie elementen waarop we beter zouden moeten kunnen scoren.

Het eerste element is wat jullie absoluut vragen: maak gebruik van de HPV-test. Vandaag is het zo dat uiteraard enkel vrouwen om de drie jaar een uitstrijkje kunnen laten nemen. De participatie is zo'n 63 procent. Hoe zit het met de financiële verdeling? Wij organiseren alles, wij sensibiliseren, het federale niveau betaalt. Het is wel belangrijk om dit te vermelden. Het federale niveau betaalt niet alleen de test, maar ook de laboanalyses die nadien moeten gebeuren. In juli 2018 – dus vier jaar geleden – zijn er afspraken gemaakt om die test te gebruiken op een interministeriële conferentie door de toenmalige bevoegde ministers. Er zijn inhoudelijke afspraken gemaakt, maar niet financieel. Dat is de reden waarom al die jaren al het schoentje knelt. We gingen ervan uit dat de principes dezelfde zouden zijn als bij het uitstrijkje vandaag, maar dat is nooit formeel bevestigd. Deze week heeft minister Frank Vandenbroucke federaal gezegd: oké, we zullen dezelfde principes toepassen, we willen dat doen, maar we vragen dan ook dat er extra inspanningen gebeuren om te sensibiliseren. Ik vind dat een faire deal. Wat mij betreft, mag die morgen ingaan. Voor mij hoeft dat echt niet te wachten tot een 2025.  ‘The sooner, the better’, hoe sneller, hoe beter gebruikmaken van die test. Dat is goed nieuws, denk ik. De test zal niet voor iedereen zijn, zoals mevrouw De Rudder zei. Tussen 25 en 30 jaar blijft het een uitstrijkje. Vanaf 30 jaar zal het een HPV-test worden. Het zou kunnen dat dit in 2024 of 2025 pas is, maar in elk geval is er daarover principieel eensgezindheid.

Ik ben vanuit Vlaanderen – tweede bouwsteen in het bevolkingsonderzoek – absoluut bereid om een extra duwtje te geven om mensen te laten participeren. Mevrouw Van den Bossche, we zullen niet wachten tot 2024. Eind dit jaar starten we met de mutualiteiten een project waarbij we vrouwen proactief zullen benaderen. Dat zal ook gebeuren door – u hebt het zelf gezegd – te sensibiliseren op wijkniveau, door netwerkcoördinatoren van de mutualiteiten in te zetten. We zullen de huisartsen – eens te meer de huisartsen, collega's, we hebben ze zo nodig – nogmaals informeren en vragen om mensen die op bezoek komen te stimuleren om deel te nemen en het belang ervan te onderstrepen.

Omdat we weten dat de deelname aan het dikkedarmkankeronderzoek zo goed is, hebben we ook het Centrum voor Kankeropsporing gevraagd om een mail te sturen naar de mensen om zich toch te laten screenen, om daar nog wat actiever in te worden.  

Drie zaken die we dus bijkomend zullen doen vanaf eind dit jaar en ook in 2023 en in 2024.

Zo komen we bij de laatste bouwsteen: de zelfafnametest. U kent mijn mening daarover want ik heb ze ook publiek zegt. Om mensen te bereiken die niet gemakkelijk naar de gynaecoloog gaan of voor wie dat om een of andere reden niet lukt, kan die zelftest een zeer belangrijk instrument zijn om ze te stimuleren tot participatie. Vandaar dat ik er absoluut op wil inzetten. We hebben nu nog pilootprojecten lopen tot 2024, wat betekent dat we daarmee in principe in 2025 zouden kunnen starten. Ook daar moeten we een financiële regeling rond treffen. Ik kan nu dus nog geen uitspraak doen over hoe dat geregeld zal worden, maar ik wil absoluut dat Vlaanderen daarin ook zijn verantwoordelijkheid neemt en het voortouw erin neemt. Ik heb nog geen reactie van onze Brusselse en Waalse collega's. Ik weet dus niet precies hoe zij zullen reageren. Maar ik wil in elk geval alles op alles zetten om desnoods een asymmetrisch samenwerkingsakkoord te sluiten met onze federale vrienden. Voilà, u ziet een nieuwe bevoegdheid, maar de asymmetrie blijft bestaan. Ik geloof echt in de meerwaarde van zo'n zelftest als je wil dat nog meer mensen dan vandaag zich laten testen en deelnemen aan het bevolkingsonderzoek.

Collega's, er is dus veel werk op de plank, maar deze week is er toch een doorbraak wat betreft de mogelijkheden om de test te veranderen, het uitstrijkje dus te vervangen door zo'n HPV-test. Ik hoop dat dit zo snel mogelijk gerealiseerd kan worden en uiterlijk dus in 2025.

Mevrouw Sleurs heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is inderdaad misschien een doorbraak, maar ik wil toch ook pleiten voor de nodige nuancering. Het is belangrijk, maar de wetenschap plaatst er toch ook nog altijd vraagtekens bij. Alvorens het roer volledig om te gooien, zou ik er bij dezen dan ook voor willen pleiten om in alle mogelijke ambities die nu worden geuit alles toch goed na te kijken op het vlak van terugbetalingen, de HPV-test en zeker ook het uitstrijkje. Want er zijn verschillende baarmoederhalskankers en de verschillende soorten moeten worden opgespoord. We mogen ook het endometrium, het baarmoederslijmvlies, niet vergeten. We hebben inderdaad de ambitie en we pleiten ervoor, maar we mogen het roer nu niet volledig omgooien om dan misschien andere kankers te missen.

Ik blijf er dus voor pleiten om nog eens heel goed te bekijken wat de mogelijke screenings zijn. Er zullen inderdaad proefprojecten zijn voor de zelftesten. Want ook al gooien we het roer om, als we niet meer dan 60 procent screenen, hebben we hetzelfde resultaat als nu en zullen het andere patiënten zijn. Met andere woorden: eerst meer dan 60 procent, alle verschillende screeningsmethoden toch nog eens goed op een rijtje zetten en pas dan het roer omgooien in plaats van nu in het heetst van de strijd en na zo’n hartverscheurende getuigenis. We mogen niet aan steekvlampolitiek doen en moeten ervoor zorgen dat we alles goed op een rijtje hebben.

Minister, ik pleit ervoor om die 60 procent omhoog te krijgen en ook voor acties daaromtrent.

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw zeer positief antwoord. Heel wat gynaecologen zijn vandaag aan het luisteren en waren in volle verwachting van uw antwoord. Zij zijn een van de grootste voorstanders van deze HPV-test omdat zij echt de meerwaarde inzien van dit screeningsinstrument.

We hebben nog één uitdaging en die geldt voor elk bevolkingsonderzoek, namelijk het bereiken van onze kwetsbare doelgroepen. We zien ook in andere onderzoeken dat we het altijd wat moeilijker hebben om hen te bereiken. Er is daar een heel grote rol weggelegd voor de lokale besturen en de eerstelijnszones. Daarom wil ik bij dezen een oproep doen om vroegtijdig, vanaf dat we proefprojecten starten, die lokale besturen en eerstelijnszones voldoende te betrekken, zodat zij het positieve project mee kunnen uitdragen en hun kwetsbare groepen kunnen bereiken.  

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

Minister, baarmoederhalskanker en eraan overlijden is eigenlijk ook een zaak van gelijke kansen. Mensen in kwetsbaarheid besparen op zorg en glippen daardoor door de mazen van het net. Het is ook belangrijk dat de communicatie bij een zelftest zo duidelijk en eenvoudig mogelijk is, zodat iedereen daarin wordt meegenomen.

Maar er zijn ook andere cijfers. Lesbische en biseksuele vrouwen hebben bijvoorbeeld relatief veel vaker baarmoederhalskanker doordat er bij hen niet aan wordt gedacht dat ze het zouden kunnen ontwikkelen. Jongens worden sinds 2019 wel gevaccineerd, maar daar is nog geen terugbetaling voor. Voor meisjes is die er wel. Ook dat zijn gelijke kansen.

Mensen horen eigenlijk geen grotere kans op kanker en overlijden te hebben door hun geaardheid, door hoe ze zijn geboren of door hun portemonnee. Ik vraag mij af hoe u die lat rechter wilt trekken. Dat is een grote bezorgdheid.

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Minister, ik herinner mij de discussies in de vorige legislatuur nog levendig. Eerst en vooral was er de discussie dat het vaccin negenvalent moest zijn, wat ook is gebeurd. Dan was er de discussie of we al dan niet jongens zouden vaccineren, wat er ook is gekomen en geweldig nieuws was.

Ik heb het eens nagekeken: ik ben al sinds 2015 vragen aan het stellen over die zelfafnametesten. Ik ben daar een enorme pleitbezorger van omdat ik er echt van overtuigd ben dat je op die manier veel meer vrouwen zult bereiken. Minister Vandeurzen heeft vroeger nog pilootprojecten gestart die eind 2016 waren afgerond. Daaruit bleek dat vrouwen effectief meer deelnamen wanneer zij thuis een kit kregen opgestuurd. We zagen uiteraard, zoals bij alle gezondheidsproblemen, de socio-economische gradiënt: er was minder deelname in stedelijke context.

Ik zou er toch echt voor willen pleiten dat u zo snel mogelijk het overleg opstart om ervoor te zorgen dat de financiering rond de zelftesten ook op punt staat.

Mevrouw Van den Bossche heeft het woord.

Het is heel goed, minister, dat u niet wacht tot deze nieuwe regeling er is en dat u ondertussen actief op zoek gaat naar kwetsbare vrouwen die vandaag te weinig getest worden en die niet gescreend worden. In het kader daarvan wil ik ook de vraag stellen of het mogelijk is om de budgetten voor het Centrum voor Kankeropsporing, waar u naar verwezen hebt, zo nodig ietwat op te trekken. Het is nu toch al een jaar of negen dat zij met gelijke budgetten moeten werken. Als je natuurlijk heel doelgroepgericht een aantal mensen wilt bereiken, vraagt dat wat meer inspanning. Dus is het misschien mogelijk om in uw begrotingsbesprekingen ook die behoefte mee te nemen? Dat gaat niet om de grote cijfers, maar het kan wel een groot verschil maken voor die vrouwen die we vandaag niet bereiken.

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister, ik ben blij met alles wat er nu wordt aangekondigd en wat er zal gebeuren, maar ik vraag me toch vooral af hoe het mogelijk is dat er al jarenlang wetenschappelijke consensus is over het inzetten van die HPV-testen, hoe het komt dat er al in 2019 een politieke beslissing is genomen op een van de vele interministeriële conferenties die ons land rijk is, en dat we tot op vandaag geen akkoord daarover hebben. Ik hoor u zeggen dat er vier jaar gediscussieerd is over de verdeling van centen, terwijl we spreken over een maatregel die geld opbrengt, die goedkoper is dan hoe we het vandaag doen, terwijl er ondertussen kankers niet zijn gedetecteerd en mensenlevens op het spel zijn gezet. Ik vind dat geen fait divers. Dat toont toch opnieuw aan waar die versnippering van bevoegdheden in ons land toe leidt en welke vreselijke gevolgen dat kan hebben.

Het moment dat we hoorden dat bij Stephanie Van Houtven, die schepen was in Borgerhout, baarmoederhalskanker was vastgesteld, is hard aangekomen. We hebben goed met haar samengewerkt. Zij ziet nu haar leven verkort, terwijl die screening dat had kunnen voorkomen. Ik vind het bijzonder verbazingwekkend om te zien hoe partijen, van de N-VA, over Open Vld tot vandaag blijkbaar zelfs Vooruit, ervoor pleiten om dat nog verder te versnipperen en nog verder te verdelen. Ik snap dat niet. (Opmerkingen bij de N-VA)

Mevrouw Malfroot heeft het woord.

Collega’s, we zijn hier met heel veel vrouwen. Ik hoop dat er niet veel vrouwen meer gevat worden door baarmoederhalskanker. Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat we snel werk moeten maken van die screening: hoe sneller, hoe liever. Ik roep u dus ook op, minister, om dat zo snel mogelijk aan te pakken.

En ik moet collega D’Haese wel bijtreden. Hij had het over die versnippering. Natuurlijk is de versnippering van bevoegdheden het feit dat echte politieke daadkracht altijd in de weg staat. We hebben dat gezien bij Werk, we zien dat bij andere thema’s, we zien dat nu ook bij Welzijn. Ik reken er dus op, minister, dat u vanuit uw bevoegdheden zo snel mogelijk alles in het werk stelt om die screening te versnellen en om ook de terugbetaling te versnellen.

Minister Crevits heeft het woord.

Collega’s, het is wel bijzonder om vast te stellen dat ik langs de ene kant collega Sleurs hoor zeggen dat er nog altijd geen 100 procent wetenschappelijke evidentie is, dat ik alles toch goed moet bekijken en dat ik voorzichtig moet zijn. En dan hoor ik langs de andere kant de enige mannelijke tussenkomst zeggen dat het er al lang geweest had moeten zijn. We zitten hier dus toch in een heel bijzondere spagaat. (Opmerkingen van Jos D’Haese)

Collega D’Haese, ik zou het enorm appreciëren ... We zitten hier in het Vlaams Parlement. Als u het woord hebt, hebt u het. Als ik het heb, heb ik het. Ja? Niet anders. (Applaus bij de meerderheid)

Collega D’Haese, minister Crevits was nogal duidelijk.

Tegenwoordig is de enige manier voor collega D’Haese om op te vallen, andere mensen onderbreken. Dat is gemakkelijk. Zo straf je degenen die een fatsoenlijk debat voeren. Ik vind dat echt niet oké. Ik ben geen minister van Onderwijs, maar ik zou graag uw leerkracht zijn. (Gelach. Applaus bij de meerderheid)

Collega Sleurs, ik laat mij in dezen uiteraard leiden door de wetenschap. Ik heb al gezegd dat die zelftest aanvullend is, boven op de rest. Het is absoluut de bedoeling om die ook aanvullend te gaan hanteren, niet voor iedereen.

Zo kom ik bij collega Groothedde. Er zijn ook kwetsbare mensen die niet de stap zetten naar de arts. Als we die groepen gaan detecteren, zullen we die 60 procent heel fel omhoog krijgen.

Collega De Rudder, met de lokale besturen loopt er een superinteressant project, samen met de Logo’s (lokaal gezondheidsoverleg) en de OCMW’s, om te kijken hoe we via samenwerking met de lokale besturen meer mensen kunnen bereiken. Dat is zeer interessant. Het is goed dat u ernaar verwees.

Collega Saeys, sommige dingen duren tien jaar, als u er in 2015 al naar vroeg. Bij ons lopen nu pilootprojecten. Dat is ook een goede zaak, om net rond de bezorgdheden die er nog zijn rond de zelftest, de waarde van de zelftest en de resultaten van de zelftest, absolute zekerheid te hebben, vandaar 2025.

Collega Malfroot, ik noteer dat u er ook een voorstander van bent om zo snel mogelijk te werk te gaan. Ik vind dat ook een goede zaak. Collega Van den Bossche, ik zal de budgettaire situatie eens bespreken met het centrum zelf, en bekijken wat er daar al dan niet nodig is.

Mevrouw Sleurs heeft het woord.

Minister, dank u wel. Wat er daarjuist is gebeurd, toont dat deze discussies in feite moeilijk te voeren zijn in dit gremium, in deze plenaire vergadering. Wat de bevoegdheidsverdeling betreft, dat lijkt me duidelijk. We moeten naar een eenzijdige bevoegdheidsverdeling, en als het van ons afhangt inderdaad samen. U zegt echter dat er een wetenschappelijke consensus is, maar die is er niet. Een politiek akkoord, dat kan er zijn geweest, maar een wetenschappelijke consensus niet. Laten we dit stap voor stap doen, maar het is ook duidelijk dat we inderdaad ook moeten durven te beslissen. Laten we vanuit dit Vlaams Parlement desnoods alle wetenschappers samenroepen die daaromtrent in discussie gaan. We kunnen daar samen over discussiëren, en dan wordt er een eenduidige beslissing genomen. Dán zullen we pleiten voor de centen. Ik voer deze discussie hier niet graag in een of twee minuten, op basis van een documentaire. Het gaat over levens. We moeten inderdaad vooruitgaan, we moeten beslissingen nemen, we moeten wetenschappelijke knopen én politieke knopen doorhakken. Daarvoor zult u mijn steun hebben, maar niet ten koste van individuen. (Applaus bij de N-VA)

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Collega’s, kanker is een verschrikkelijke ziekte. Elke diagnose, elk sterfgeval is er dan ook een te veel. Preventie en screening blijven echt wel een eerste belangrijke stap in heel het proces. Het is goed dat er nu verdere inzichten zijn. Het is goed dat er een verder akkoord is. Minister, het is vooral goed dat er eind dit jaar al proefprojecten zullen worden georganiseerd. Ik denk dat we hier allemaal hetzelfde doel, hetzelfde uitgangspunt voor ogen hebben: de deelnamegraad aan onze bevolkingsonderzoeken nog meer verhogen. Met deze nieuwe stap zetten we alvast verdere stappen in de goede richting. We kijken alvast uit naar de resultaten van de proefprojecten, en natuurlijk ook naar de verdere uitrol van deze screening. (Applaus bij cd&v)

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

Minister, met een aantal artsen hier vooraan staan wanneer het over dit soort onderwerpen gaat, dat is niet altijd zo eenvoudig. Ik heb mij dus laten inlichten door experts. Het KCE-rapport is inderdaad wel al uit 2015. Dat is al lang geleden. Het voorwoord ervan was ronduit lyrisch over het screenen op HPV. Er werd aangegeven dat het uitstrijkje zijn nut hierin zeker heeft bewezen, maar dat het tijd is om verder te gaan. Dat is bijna echt poëzie. U hebt zware bevoegdheden. Ik raad dat u aan als u ’s avonds eens iets fijns en lichts wil lezen qua zorg en gezondheid. Daar werd ik gisterenavond heel vrolijk van, in woelige tijden. Een prominent gynaecoloog die toevallig in de politiek zit, noemde het ook ‘evidence-based policymaking’ van de betere soort. Ik hoop vooral dat u voluit gaat inzetten op sensibilisering, want dit is inderdaad geen eenvoudige materie, dat hebben we hier vooraan gemerkt: sensibiliseren vol nuances, maar zodat mensen wel begrijpen wat ze kunnen doen, wat ze moeten doen, voor hun eigen gezondheid, maar ook voor die van anderen, zodat we kunnen vooruitgaan in het belang van iedereen. (Applaus bij Groen)

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Elk jaar sterven er 220 vrouwen, en dat gaat vaak over heel jonge vrouwen. Dat zijn er 220 te veel. Het is dus echt van levensbelang om te proberen die kanker heel vroegtijdig op te sporen. We hebben instrumenten. Je hebt de vaccinatie om het te voorkomen. Daarin is al heel veel geïnvesteerd, en we moeten daarachter blijven staan. Je hebt inderdaad het uitstrijkje, dat ook nog altijd zijn waarde heeft. Ik denk echter dat we door die vernieuwde strategie nog nauwkeuriger kunnen werken, en hopelijk hebben we met de zelftests, die het liefst zo snel mogelijk worden gebruikt, weer extra tools in de strijd tegen baarmoederhalskanker. (Applaus bij Open Vld)

Mevrouw Van den Bossche heeft het woord.

Minister, het enige wat voor Vooruit belangrijk is, is dat vrouwen massaal zo snel mogelijk en zo goed mogelijk worden getest, zodat we zo veel mogelijk kankers kunnen vermijden. Dat is niet altijd eenvoudig te organiseren in dit land, met de huidige bevoegdheidsverdeling, maar los van die verdeling, die nu eenmaal is wat ze is, heb je ook mensen nodig die op de stoelen zitten, die bereid zijn om te doen wat nodig is, los van allerlei principes en bezwaren. Ik heb het gevoel dat zowel u als minister Vandenbroucke bereid is om dat te doen, om de handen uit de mouwen te steken. Ik ben er zeer blij om dat u in moeilijke omstandigheden bereid bent te doen wat nodig is, dat er niet wordt gewacht tot de beslissing er komt om de eerstkomende jaren alvast meer vrouwen in kansarme wijken te bereiken. Daar is Vooruit heel blij om. Dank u wel daarvoor. (Applaus bij Vooruit)