Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Emmily Talpe, Paul Van Miert, Orry Van de Wauwer, An Moerenhout en Annick Lambrecht over het nemen van concrete maatregelen voor de bescherming en versterking van de Europese lgbtqi+-vrijheidszone.
De bespreking is geopend.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Collega’s, het is niet de eerste keer dat we hier een resolutie brengen over de situatie van lgbtqi+-personen in Vlaanderen, Europa of elders in de wereld, maar de ontwikkelingen daarrond lopen natuurlijk ook nog steeds verder.
Want we zien dat verworvenheden van minderheden meer en meer onder druk komen te staan. We zien ook een aantal positieve zaken. Dat vergeten we soms hier in Vlaanderen, waar holebi’s kunnen trouwen, kinderen kunnen adopteren, waar de rechten van transpersonen goed verzekerd zijn.
Vandaag is er ook in Spanje goed nieuws, waar de situatie van transpersonen en transkinderen ook verbeterd wordt. Maar er zijn ook heel veel negatieve evoluties, de meest recente daarvan de afgelopen week in de Verenigde Staten, waar het ‘Roe versus Wade’-arrest verworpen is, en er zijn de verklaringen van de oprechter dat hij ook wil kijken naar andere verworvenheden, zoals het homohuwelijk of zelfs het arrest dat homoseksuele handelingen niet meer strafbaar stelt. Voormalig president Obama heeft daarop gereageerd dat vooruitgang niet altijd in een rechte lijn gaat. Ook hier in Europa zien we dat verworvenheden en rechten van minderheden, van vrouwen, van transpersonen, van holebi’s onder druk staan. Daar moeten we heel waakzaam over zijn en we moeten ook beseffen dat die verworvenheden ook bij ons niet altijd verzekerd zijn. In 2017 heeft Rusland een antihomopropagandawet aangenomen. Toen dachten we dat het hier zover niet zou komen, tot twee jaar geleden Hongarije diezelfde wetgeving letterlijk gekopieerd heeft. Vandaag ligt in Polen ook zo’n initiatief in het parlement voor.
Dus, collega’s, daarom is er dit voorstel van resolutie: om opnieuw te wijzen op het belang ervan en om die verworvenheden te vrijwaren en om daar ook de Europese Commissie nog verder toe aan te manen.
In dit voorstel van resolutie is een element dat voor onze fractie heel belangrijk was: de situatie van lgbt-vluchtelingen uit Oekraïne, waar een hele bepaling opgenomen is rond de bescherming van hun rechten in elk land in Europa waar ze ook opgevangen zullen worden.
Collega’s, we moeten blijven waken over die verworvenheden. Daarom heeft cd&v dit voorstel van resolutie met veel plezier en veel overtuiging mee ingediend. We hopen dat we dit hier zo kamerbreed mogelijk kunnen aannemen.
De heer Tommelein heeft het woord.
Collega’s, ik val even in voor collega Talpe. Ze is afwezig wegens ziekte. Maar ik ben een invaller met heel veel overtuiging. Want dit is een voorstel van resolutie dat ik met de liberale fractie volledig onderschrijf en nadrukkelijk ondersteun. Dit voorstel van resolutie is een nadrukkelijke oproep voor een Europese Unie waar iedereen de vrijheid heeft om zichzelf te kunnen zijn, waar iedereen gelijk is, ongeacht de seksuele geaardheid of de genderidentiteit. De Europese Unie is gestoeld op het respect voor mensenrechten, op democratie en op de rechtsstaat. En het is aan alle lidstaten om dat te respecteren, om dat te verdedigen.
Helaas zien we vandaag dat dat niet altijd het geval is. Dit voorstel van resolutie verwijst naar verschillende voorbeelden, zoals een honderdtal Poolse gemeenten en provincies die zich uitroepen tot zones waar holebi’s en transgenders niet welkom zijn of Hongarije, waar sinds 2021 een verbod geldt op advertenties of lesmateriaal waarin homoseksualiteit getoond wordt. Collega’s, dat is de klok terugdraaien. Dat gaat regelrecht in tegen onze grondrechten en waarden. Dat maakt dat we zeer bezorgd zijn over de gelijke rechten.
Gelukkig heeft ook de Europese Unie de ambitie om meer te doen. Op 11 november 2020 kondigde de Europese Commissie haar Europese strategie voor gelijkheid van lgbtqi+-personen voor 2025 aan. Helaas werd noch in de State of the Union 2021, noch in het werkprogramma van de Europese Commissie 2022 verwezen naar de werkzaamheden met betrekking tot de uitvoering van de Europese strategie voor gelijkheid en non-discriminatie van de lgbtqi+-gemeenschap.
Laat ons met Vlaanderen mee aan de kar trekken om daar meteen mee aan de slag te gaan en actie te ondernemen binnen Europa en op internationale fora. Wij, liberalen, zijn van oudsher internationaal voortrekker op dit thema. In de index van de jaarlijkse ‘Rainbow Europe Map’ stonden we vier jaar lang op de tweede plaats van de landen die het goed doen, en dit jaar op de derde plaats. Met dit Vlaams Parlement hebben we ook al verschillende resoluties goedgekeurd naar aanleiding van concrete gebeurtenissen. Met dit voorstel van resolutie willen we dat ruimer trekker. Dit voorstel van resolutie is een brede oproep naar de Europese Commissie en de Vlaamse Regering om concrete maatregelen te nemen om de gemeenschap te beschermen en hun rechten te versterken en ook waakzaam te blijven voor de terugval van die rechten en vrijheden.
Actueel is ook dat we vragen om er, in het licht van de huidige vluchtelingenstroom door de oorlog in Oekraïne, streng op toe te zien dat de lgbtqi+-vluchtelingen, en in het bijzonder transpersonen, worden toegelaten tot het Europese grondgebied en dat hun rechten en vrijheden in alle Europese lidstaten worden gewaarborgd.
Tot slot wil ik nog even toelichten dat er drie amendementen zijn ingediend ter actualisatie van de tekst. Het betreft eigenlijk drie maal dezelfde aanpassing, namelijk het schrappen van verwijzingen naar de lgbtqi+-conferentie in Londen. Het zou de allereerste internationale conferentie zijn over dit thema, maar die werd ondertussen geannuleerd. De amendementen vragen dus om die verwijzingen te schrappen.
Ik wil alvast alle collega-indieners bedanken voor de constructieve samenwerking en hun steun voor het voorstel van resolutie. De liberale fractie zal dit met grote overtuiging goedkeuren. (Applaus bij Open Vld en van Karl Vanlouwe)
De heer Aerts heeft het woord.
Ik val in voor collega An Moerenhout, die eveneens afwezig is wegens ziekte, maar ook vanuit onze fractie willen wij dergelijke resoluties allemaal heel graag mee tekenen. Dat is uiteraard niet mogelijk, maar u kunt dus al zeker op onze voltallige steun rekenen.
We worden er jammer genoeg maar al te vaak aan herinnerd dat lang niet iedereen altijd en overal zichzelf kan zijn of het eigen hart kan volgen. Dat is niet zo in de wereld, niet in Europa, maar het is helaas zelfs niet altijd het geval in België of Vlaanderen. Er zijn al een aantal voorbeelden aangehaald, maar ik wil toch ook nog even kijken naar alle hoopvolle signalen voor de lgbtqi+-gemeenschap.
Tegenover de verschrikkelijke aanval in Oslo, door één iemand, staat bijvoorbeeld de massale steun vanuit de hele wereld voor de lgbtqi+-gemeenschap in Oslo. En tegenover 100 protesteerders tegen de Sofia Pride in Bulgarije, staan 15.000 deelnemers die vol overtuiging pleiten voor meer rechten voor de lgbtqi+-gemeenschap. Hetzelfde zagen we vorig jaar ook in Boedapest, met collega Van de Wauwer en een heel aantal andere collega’s, waar er ook massale steun was. Dat zijn hoopvolle signalen. De afgelopen maanden kwamen hier in Brussel 120.000 Belgen op straat en vorige week kwamen er in Parijs 800.000 mensen op straat voor de lgbtqi+-gemeenschap.
Het zijn hoopvolle signalen die we ook hier in het parlement moeten omarmen en weerklank moeten laten vinden. Dit is hier nog altijd het hart van de democratie, dus dat moeten we doen met wetgeving, zoals recent nog maar met het versterkte karakter van de antidiscriminatiewetgeving, dat een belangrijk signaal is, ook voor de lgbtqi+-gemeenschap, maar evengoed met teksten als deze en eerdere resoluties. We hebben daar als Vlaams Parlement een hele traditie in opgebouwd en dat moeten we blijven doen. Ondanks tegenvallers mogen we ons nooit laten ontmoedigen, dat zijn we onszelf en de hele gemeenschap verschuldigd. Dat moeten we blijven doen, tot iedereen zichzelf kan zijn en zonder schaamte of angst verliefd kan zijn. Dat is een kwestie van gelijke kansen en rechten, ook voor de lgbtqi+-gemeenschap.
Zoals gezegd, zullen wij dit voorstel van resolutie dan ook met volle overtuiging goedkeuren. (Applaus van Maurits Vande Reyde)
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Collega’s, de veiligheid van de lgbtqi+’ers in Europa staat onder druk. Een paar dagen geleden nog, vielen twee doden door een laffe terroristische aanslag bij de grootste lgbtqi+-bar in Oslo. Het was een aanslag in het hart van de regenbooggemeenschap op de vooravond van de Prides. Het gebeurt ook in eigen land. Zo vierden we iets meer dan een maand geleden in Brussel nog de Belgian Pride en voor sommigen was dit feest de aanleiding om de lgbtqi+-gemeenschap in dit land aan te vallen. Fysiek, zoals in Brussel, waar een dertienjarige transjongen en zijn gezin werden belaagd, maar ook met woorden, zoals door collega’s hier in het Vlaams Parlement, het hart van de democratie.
Zoals collega Sintobin, die het nodig vond om het feest van de diversiteit op Twitter als een aanval op het heterohuwelijk te framen onder de slogan: ‘Mag het nog?’ Je moet het maar durven om zulke boodschappen de wereld in te sturen, als mandataris van een partij die decennialang mensen met hetzelfde geslacht het recht heeft ontzegd te trouwen.
Of zoals collega Brusselmans, die, nadat hij eerder al transpersonen als abnormaal had omschreven, dit keer de kandidaat-voorzitter van Groen aanviel.
Het maakt nog maar eens duidelijk dat het Vlaams Belang een diep- en dieptransfobe partij is. En de nauwe banden met Orban en de Poolse conservatieven zijn dan ook geen toeval. Collega’s, waarom zeg ik dat? Deze resolutie die hier vandaag voorligt, is meer dan nodig. We zien homo- en transfobie in Polen, in Hongarije, elders en soms heel dicht bij ons, hier in België en in Vlaanderen. Extreem conservatieven, of ze nu religieus of politiek van aard zijn, willen mensen hun rechten ontzeggen. Want laat ons duidelijk zijn, collega’s, niemand, maar dan ook niemand van de lgbtqi+-gemeenschap vraagt meer rechten dan een ander. Men vraagt gewoon gelijke rechten. En die gelijke rechten willen sommigen in Europa en ook hier in ons parlement hen ontzeggen.
Ik heb het al vaker gezegd: voor ons is de Europese Unie een unie van waarden, waarden als vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid. De unie heeft slechts zin als we bereid zijn die waarden expliciet te verdedigen, intern en extern. En daar roept deze resolutie toe op. Daarom zullen we met Vooruit deze resolutie heel hard onderschrijven. (Applaus bij Vooruit en van Orry Van de Wauwer en Maurits Vande Reyde)
De heer Deckmyn heeft het woord.
Ik ging anders beginnen, maar de tussenkomst van mevrouw Lambrecht noopt mij toch tot een reactie. Want men probeert het Vlaams Belang eigenlijk altijd te framen als anti-holebi. Quod non. Wat ik vaststel, is dat als er een probleem ten aanzien van holebi’s in onze grootsteden voorkomt, dat vaak de onverdraagzame Islam als achtergrond heeft. Daar hoor ik jullie toch veel minder over. En als het Vlaams Belang dan het geweld tegen holebi’s in die steden aankaart, is het ook weer niet goed. Alstublieft, collega’s, probeer jullie verhaal een beetje consequent te houden.
Dan kom ik tot hetgeen ik wilde zeggen. Ik wilde eigenlijk starten, voorzitter, met het citaat van N-VA-voorzitter Bart De Wever: “Vrijheid kan niet beschermd worden door ze in te perken.” Dat zijn de gevleugelde woorden van de N-VA-voorzitter. Ik begrijp dan ook niet goed waarom de N-VA haar handtekening onder dit voorstel van resolutie heeft geplaatst. Want dit voorstel staat net garant voor de inperking van die vrijheid. Wij zijn voor democratie, wij zijn voor meer vrijheid, maar niet voor de inperking van die vrijheid.
Eerst en vooral wordt er in het voorstel van resolutie onmiddellijk verwezen naar de ‘Rainbow Europe Map and Index’ die jaarlijks gepubliceerd wordt door ILGA-Europe, wat staat voor de ‘International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association’. Dat is een keer iets anders dan lgbtqi+. Maar dat is een Europese koepel van zelfverklaarde holebiorganisaties. Ook dit land wordt op die index gerangschikt en daaruit moet blijken dat het in 2022 voor het eerst in vier jaar een plaats is gezakt, van de tweede naar de derde plaats. Of dit nu zo’n verschrikkelijke zaak is, is natuurlijk afhankelijk van de parameters waarop men zich baseert. Dat doet de vraag rijzen naar de parameters die ten grondslag liggen aan deze index. Ik denk dat dat wel een belangrijk argument is bij de bespreking van deze resolutie. Want die moeten blijkbaar een leidraad zijn voor iedereen. Op basis van die paramaters worden de verschillende overheden immers opgeroepen om actie te ondernemen, zoals mag blijken uit het voorliggende voorstel van resolutie. Alleen al daarom is het dus belangrijk om de parameters in kwestie even tegen het licht te houden.
Dan blijkt het echter duidelijk niet te gaan om de gelijkwaardigheid van eenieder, het recht om te gaan en staan waar men wil, om zijn mening te verkondigen, om graag te zien wie men graag wil zien. Neen, een van de parameters waar dit land slecht op scoort, blijkt het feit te zijn dat er een minimumleeftijd voor geslachtsverandering bepaald wordt, en voor het veranderen van naam. Dat zou helemaal op de schop moeten gaan, volgens ILGA-Europe. Overal ter wereld – ook in Europa, ook in Vlaanderen – zouden mensen daarover van mening mogen verschillen, dacht ik toch, zonder geframed te moeten worden door de plaatselijke gedachtepolitie waarvan mevrouw Lambrecht nu een exponent is.
Verder worden er ook door ons land slechte punten gehaald omdat de vrijheid van meningsuiting blijkbaar nog niet voldoende is ingeperkt. Een van de betreffende parameters vereist immers – en men hoort het goed – dat die vrijheid van meningsuiting dringend verder aan banden gelegd zou moeten worden aan de hand van de specifieke wetten gericht op genderidentiteit.
Dat de beweging waarop dit voorstel van resolutie zich baseert onverdraagzaam is, blijkt ook uit het cancelen van de conferentie in Londen waar daarnet naar verwezen is en waar de meerderheid te elfder ure een amendement voor moest indienen. Want de ’Safe To be Me: A Global Equality Conference’ in Londen is intussen inderdaad gecanceld en de reden daarvoor is een beslissing van de Britse regering die deze radicale activisten heeft mishaagd. Zo werkt het tegenwoordig. Een mening is onwelgevallig en men wordt gecanceld. Het zou van moed hebben getuigd wanneer ze de conferentie hadden laten doorgaan en daar hun mening hadden verkondigd, maar dat gebeurt dus niet. En dat, collega’s, is toch wel bepaald veelzeggend.
Collega’s, als slot herhaal ik de woorden van de N-VA-voorzitter, Bart de Wever: “Vrijheid kan niet beschermd worden door ze in te perken.” Collega’s, dit voorstel van resolutie pleit net voor de inperking van die vrijheden. Wij staan daar alvast niet achter en ik hoop dat de collega’s van de N-VA hun fout hier inzien. Wij zullen dit alvast niet goedkeuren. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Van Miert heeft het woord.
Collega’s, ik weet dat vijf van de tien tussenkomsten beginnen met: normaal was ik niet tussengekomen of ik zal het kort houden. Ik wilde eigenlijk ook niet tussenkomen maar hier worden alleen maar woorden van andere mensen gebruikt. Mijnheer Deckmyn, u mag onze voorzitter citeren maar ik zal me niet, zoals de collega aan de linkerzijde, laten verleiden tot het citeren van uitspraken op sociale media van mensen die op uw flank zitten. Ik zal dat niet doen, ik wil dat spelletje niet spelen.
We hebben dit in volle overtuiging gedaan. We maken met dit voorstel van resolutie nog eens duidelijk dat we de holebirechten, de regenboogrechten, beschouwen als grondrechten, fundamenteel en universeel. En wat ik hier alleen maar vaststel, is dat dit middenblok dat doet als mensen. Júllie maken er gebruik van én júllie maken er gebruik van, net zoals jullie dat doen met mensen met een beperking. Wij proberen hier die rechten te respecteren en dit voorstel van resolutie biedt opnieuw een duidelijk kader met maatregelen om vanuit dit parlement, vanuit dit halfrond eensgezind en duidelijk een standpunt in te nemen. En dan vind ik het heel kwalijk dat er aan de ene zijde dingen worden geciteerd en dat er aan de andere zijde dingen worden geciteerd.
Voor ons is het heel duidelijk: wij blijven met kracht alles veroordelen wat het inperken van de rechten en vrijheden van de lgbtq+-gemeenschap betreft. En we blijven, zolang het nodig is, werken en deze strijd voeren. Dat wil ik maar een keer zeggen in plaats van telkens opnieuw datzelfde pingpongspelletje te spelen. (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Voor alle duidelijkheid en zodat niemand zich van vijand zou vergissen, wij zullen dit voorstel van resolutie geweldig steunen. Laat daar geen twijfel over bestaan: niet gewoon steunen, maar geweldig steunen. (Applaus van Conner Rousseau en Steve Vandenberghe)
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Collega Deckmyn, we hebben deze discussie ook al uitgebreid gevoerd in de commissie. U bent heel selectief in het bekijken van de criteria van de ILGA-ranking. België scoort zo hoog omdat elke partij hier, de N-VA, cd&v, Open Vld, Groen en Vooruit, voor die verwezenlijkingen heeft gestreden. Het gaat dan over het homohuwelijk uit het strafwetboek halen, adoptie, betere bescherming voor transpersonen. Er is nog werk rond intersekse personen maar elk element waardoor wij zo hoog in de ranking staan, is er gekomen ondanks jullie houding. Jullie hebben daar tegen gestemd en geprotesteerd. Dus kom hier nu niet hypocriet doen door te wijzen op een aantal zaken waar we misschien nog niet zo goed op scoren, om die dan te misbruiken voor uw polariserend verhaal.
Ik vind het jammer dat jullie opnieuw een kans laten liggen om iets ten goede te doen voor heel de holebigemeenschap. U neemt hier, en ook door de bewoordingen die u in de commissie hebt gebruikt toen u het had over de lgbtq+-ideologie, gewoon de terminologie van Poetin en van Orbán over. Chapeau, u mag daar echt heel trots op zijn. U hebt opnieuw bewezen waar u en uw partij voor staan. Ik heb de quotes van uw partijgenoten uit het verleden niet nodig, ik ken ze goed genoeg. (Applaus bij de meerderheid)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.