Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, ouders van kinderen met een extra ondersteuningsnood kunnen binnen het groeipakket, de nieuwe naam voor het kindergeld, een zogenaamde zorgtoeslag krijgen, dat was vroeger de verhoogde kinderbijslag. Die zorgtoeslag is al van bij het begin een beetje het zorgenkind van het groeipakket. Er is al vaak aangekaart dat mensen veel te lang moeten wachten en dat de procedures te moeilijk zijn om die zorgtoeslag toegekend te krijgen.
De coronacrisis heeft de zogenaamde evaluaties en onderzoeken ook nog vertraagd en heeft op dat vlak geen verbetering gebracht. Minister Beke heeft in de voorbije periode al een aantal maatregelen genomen, onder meer in het kader van de vergoeding van de artsen en de digitalisering. Momenteel wachten er zo’n 13.000 mensen op de toekenning van een zorgtoeslag. Er zijn jaarlijks zo’n 10.000 aanvragen voor een herevaluatie.
Minister, snel nadat u bevoegd werd voor Welzijn hebt u gesteld dat u deze problematiek echt op korte termijn zou aanpakken. Ik was ook tevreden om de voorbije dagen te lezen dat u met een aantal maatregelen kwam. Maatregelen zoals de aanstelling van 43 zomerartsen, bijkomende artsen die de evaluaties zullen doen zodat we kunnen inlopen op de wachtlijsten. Er is ook iets wat al meermaals werd gevraagd, namelijk dat voor bepaalde aandoeningen er een vereenvoudigde procedure komt, omdat we weten dat bij sommige aandoeningen kinderen een heel zware zorgnood hebben. Toch vonden we het voordien altijd nodig dat die werden geëvalueerd door een arts.
Hoe zult u ervoor zorgen dat de procedures met betrekking tot de toekenning van die zorgtoeslag verbeteren zodat gezinnen die er recht op hebben, daar effectief een beroep op kunnen doen en ook zo snel mogelijk?
Minister Crevits heeft het woord.
De integratie van de vroegere schooltoelage in de kinderbijslag is een dossier dat mij zeer ter harte gaat, omdat het uit een periode stamt dat ik minister van Onderwijs was en de twee helemaal uit elkaar getrokken waren. We hebben die geïntegreerd en dat is een goede zaak.
De eerste hoofdbekommernis was natuurlijk de stipte correcte en continue uitbetaling van het groeipakket voor alle gezinnen. Dat is goed gelukt, maar toen ik het dossier in handen kreeg, vond ik het zeer zorgwekkend dat mensen soms lang moeten wachten om die zorgtoeslag te krijgen. Vandaag verstrijkt er bijna een jaar vooraleer je de zorgtoeslag toegekend krijgt. Dat is geen kwestie van budget, het budget is er. Het is eigenlijk de schuld van de procedure. Men moet door een trechter van artsen die een evaluatie moeten maken en later dan nog een herevaluatie. We vroegen ons af of we dat niet eenvoudiger konden maken. Er zijn een aantal diagnoses die vrij frequent worden gesteld en waarvoor artsen nu zelf een kader hebben uitgewerkt om te zeggen dat dit niet allemaal individueel moet worden bekeken. Voor een aantal heel frequente diagnoses kan de beslissing worden genomen door experten zonder tussenkomst van een evaluerend arts. Dat kan ook voor een aantal herevaluaties. Je moet dat niet meer doen omdat het aandoeningen zijn die doorgaans niet meer verbeteren op termijn.
Er komt een heel ernstige vereenvoudiging van de procedure. We zetten extra artsen in en dat zou er moeten toe leiden, ik wik mijn woorden, dat tegen eind dit jaar de wachtlijst van 23.000 – 13.000 voor de nieuwe en 10.000 voor een herevaluatie – mensen kan krimpen van 1 jaar tot enkele weken. Ik kan begrijpen dat het voor een nieuw dossier nog 2 maanden duurt, maar dat zou echt niet langer mogen zijn.
We wisten dat we het niet konden oplossen door enkel mankracht alleen. We moesten de procedure sterk vereenvoudigen. Dat werd vrijdag goedgekeurd door de regering. Ik verwacht er bijzonder veel van. Ik hoop vooral dat mensen heel snel krijgen waar ze recht op hebben door deze wijziging.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, dit is een heel duidelijk antwoord. U legt de lat duidelijk hoog en dat verdient deze groep vanzelfsprekend. Mensen moeten kunnen rekenen op die zorgtoeslag.
In een volgende fase zal ook worden bekeken hoe gegevens meer kunnen worden geautomatiseerd en verwerkt. We hebben na de evaluatie van het groeipakket ook een resolutie geschreven en daarin hebben we aandacht gevraagd voor deze thematiek. We hebben daarin gevraagd om maximaal gebruik te maken van al bekende gegevens om zo de administratieve lasten van ouders te beperken zodat ouders die er recht op hebben, de zorgtoeslag ook krijgen. Natuurlijk moet men er ook voor zorgen dat, wanneer er digitale informatie nodig is, iedereen daarvan gebruik kan maken.
Minister, mijn bijkomende vraag is hoe de volgende periode werk zal worden gemaakt van die automatische rechtentoekenning.
De heer Anaf heeft het woord.
Ik vond het een enigszins verrassende vraag. We hebben eind mei nog een discussie gehad in de commissie waarbij de minister toen al aankondigde dat ze dit op de regering zou brengen. Het is een beetje raar dat collega Schryvers dat blijkbaar niet wist. Het is goed dat we dit hier nog eens bespreken en dat een aantal stappen vooruit worden gezet, want uiteraard is het goed dat voor een aantal mensen de procedure zal worden ingekort. Daar was een heel grote nood aan.
Minister, ik heb u toen in de commissievergadering ook nog een aantal zaken meegedeeld. Het ging over signalen die mij ter ore waren gekomen, vooral vanuit de ziekenfondsen die duidelijk maakten dat zij de dossiers niet zelf kunnen aanvragen, dat zij geen toestemming krijgen om mensen te helpen. Ik heb u toen gevraagd of daar iets aan kon gebeuren.
De digitalisering is inderdaad een goede zaak en hopelijk kunnen we op termijn evolueren naar een automatische rechtentoekenning, maar nu zijn er dus mensen die uit de boot vallen omdat ze niet kunnen worden geholpen en omdat ze zelf digitaal niet voldoende onderlegd zijn. Geef mensen dus ook de mogelijkheid om als ze dat willen, alsnog hun aanvraag op papier te doen. Zo niet, zullen mensen uit de boot vallen en dat kan toch niet de bedoeling zijn van deze stappen. (Applaus bij Vooruit en Groen)
De heer Daniëls heeft het woord.
Het klopt wanneer collega Anaf zegt dat we nog niet zo lang geleden dit debat in de commissie Welzijn hebben gevoerd. Ook tijdens de debatten met uw voorganger had de N-VA-fractie daarbij aangegeven om ouders die kinderen hebben met een dergelijke aandoening en waarvan we helaas weten dat er geen verbetering is en dat de medische wetenschap niet in staat is om het te genezen, het niet keer op keer aan te doen om dat opnieuw te moeten bewijzen. Dat is een vraag die de N-VA-fractie al lang stelt en ik ben blij dat u daar nu voor een oplossing hebt gezorgd.
Wat de digitalisering of het invullen van die dossiers of aanvragen betreft, vragen wij om veel meer automatisch te doen. De schooltoelage wordt automatisch toegekend op basis van gegevens die er zijn. Ik weet dat u achter die vereenvoudiging staat en we willen vanuit de N-VA bepleiten dat dit kan en dat externen die hulp kunnen realiseren. Wij vragen u dan ook om door te zetten op dat punt. Dat is in elk geval al een belangrijke stap vooruit.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Minister, u onderkent de problemen rond de wachttijden en u zoekt naar oplossingen maar ik hoor ook dat er heel wat problemen zijn met de digitale toepassing voor het indienen van dossiers: stukken die verdwijnen, stukken die niet opgeladen geraken, dossiers die plots worden afgesloten zonder gevolg. Mensen worden er echt moedeloos van, en dit terwijl ze al zoveel aan hun hoofd hebben.
Minister, ik hoop dat hier enige flexibiliteit aan de dag kan worden gelegd en dat kan worden bekeken hoe dit eenvoudiger en gebruiksvriendelijker kan.
Wanneer mensen hierover problemen signaleren, moet ook naar hen worden geluisterd. Wanneer ze vragen stellen over dossiers die zonder gevolg worden gesloten, moeten zij daar uitleg over krijgen.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Het is natuurlijk een heel goede zaak dat we gaan naar een vereenvoudigde procedure. U hebt zelf gezegd dat het gaat over 23.000 dossiers. Dat is niet niks. Het is een goede zaak dat die zomerartsen worden ingezet naast die twintig evaluerende artsen. Die zomerartsen zullen niet recurrent worden ingezet, maar om de wachtlijst weg te werken. Maar bent u er dan zeker van dat die twintig evaluerende artsen voldoende zullen zijn?
En dan zal inderdaad in een volgende fase bekeken worden of we die gegevens nog meer kunnen automatiseren.
Hebt u daar een bepaalde termijn voor voorzien? Wanneer zal die automatisering er zijn?
De heer D’Haese heeft het woord.
Minister, het is nu de tweede of derde keer vandaag dat ik u hoor zeggen dat u schrikt van hoe u een aantal zaken aantreft, op beleidsdomeinen die al bijzonder lang door uw partij worden bestierd en die voor de volle honderd procent Vlaamse bevoegdheid zijn. Er is dus nergens om naartoe te kijken, maar ik ben blij dat u schrikt. Toen ik hier aankwam in het parlement schrok ik er ook van dat een aantal zaken vandaag op zo’n manier lopen.
Ouders die een zorgtoeslag aanvragen omdat hun kind een aandoening heeft, beleven echt kafkaiaanse toestanden sinds dat een bevoegdheid is van Vlaanderen. Ze moeten hopen formulieren verzamelen, kunnen die vervolgens moeilijk of niet indienen via slechte digitale platformen, komen op wachtlijsten terecht en zo verder. Mensen worden er triestig van om dat kleine beetje extra geld te kunnen krijgen om voor hun zoon of dochter te zorgen.
We hebben meer dan een jaar geleden een resolutie ingediend, minister, om dat probleem aan te kaarten en jammer genoeg zijn de wachtlijsten sindsdien alleen nog maar gegroeid. Het is goed dat u deze zomer meer artsen voorziet en het is goed dat u bekijkt hoe we de procedure kunnen aanpassen, maar ik denk dat er veel meer nodig is: permanent meer artsen voorzien, team Zoë permanent versterken en zorgen dat we inderdaad iets doen aan de administratieve rompslomp.
Minister Crevits heeft het woord.
Geheel tegen mijn gewoonte, collega D’Haese, zal ik met u starten. Ik werd een beetje kwaad als ik u hoorde. Ik ben mijn antwoord gestart met te zeggen dat ik trots ben op de hervorming die er gebeurd is. Weet u hoe het vroeger ging, hoe men de schooltoelage moest aanvragen? Met een bepaalde dienst. Mensen moesten naar Brussel komen om aan te schuiven om papieren in te vullen. Dat is allemaal gedaan. Alles is geïntegreerd in elkaar: zowel de schooltoelage als de sociale toeslag als de zorgtoeslag zitten in één systeem. Ik ben trots op Vlaanderen en trots dat we dat hebben gerealiseerd. (Applaus bij de meerderheid. Opmerkingen van Kris Van Dijck)
Dat was eens nodig.
Ten tweede onderken ik echter ook dat er problemen zijn, niet alles verloopt perfect. Zo hebben we vandaag een mailtje gekregen van iemand die ik vrij goed ken, die zegt dat die niet zo goed weg kan met de digitale toepassing. Ik ben dus volledig akkoord met wat collega Anaf zei: we moeten ervoor zorgen dat iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft. Dat gaan we ook doen, ik heb mijn engagement gegeven in de commissie en ik houd me daar ook aan, collega Anaf.
Ik vind ook dat mensen die niet digitaal geletterd zijn dat op papier moeten kunnen doen, maar anderzijds weten we ook, collega Anaf, dat ik een grote zorg heb rond de digitale ongeletterdheid in Vlaanderen. Wie digitaal ongeletterd is, kan niet mee in de samenleving en dat is de reden waarom ik in het kader van de relance een project heb voorzien om 100.000 mensen digitaal geschoold te maken. Ik ben daar ook trots op. Dat is nog zo’n projectje van Vlaanderen. Ik hoop dat we daarmee ook een sprong voorwaarts kunnen maken om meer mensen de kans te geven om digitale aanvragen te doen, via het feit dat ze digitaal geletterd zijn.
Collega Daniëls, collega Schryvers, collega Saeys, ik ben een grote fan van automatische toekenning in dit dossier. Ik kan niet zeggen dat dat morgen opgelost zal zijn. We moeten dat stapsgewijs doen, maar het antwoord daarop is zeker ‘ja’. Volledig digitaal zal nooit kunnen, collega’s. Collega Daniëls zei het ook, er zijn bij aanvang altijd een aantal gegevens nodig. Vervolgens kan er wel heel veel worden gedigitaliseerd. Ik ben ook voorstander van het principe dat als de informatie ergens aanwezig is bij de Vlaamse overheid, we ervoor moeten zorgen dat mensen die niet nog eens moeten geven. Ik ben een zeer groot voorstander van al die zaken en ik zal er ook werk van maken.
Collega Saeys, u maakte zich ook een beetje zorgen over die piek. De artsen zijn er nu natuurlijk om die 23.000 opgelost te krijgen. Dat is eenmalig en eigenlijk is het de bedoeling dat dat eenmalig blijft, omdat we nu de bulk kunnen wegwerken. Stel dat het wetenschappelijk comité advies geeft om extra aandoeningen op de lijst te zetten die zonder arts kunnen worden beoordeeld, dan heb ik ook de machtiging van de regering om die lijst wat langer te maken. We hebben dat nu voor de eerste gedaan – de aandoeningen waarvan men zegt dat ze veel voorkomen en waarvan we het kunnen riskeren om dat zonder arts te doen. Ondertussen zijn we echter ook artsen aan het aanwerven. Het is dus niet zo dat we niet meer kijken naar extra’s. We hebben ook de lonen al een stuk verbeterd, maar we voelen dat er echt een groot tekort is aan mensen die dit willen doen en de kwalificaties hebben. Vandaar dat we nu zoeken naar manieren om het ook zonder te kunnen doen.
Dus, collega’s, ik ben hier een zwaar engagement aangegaan om dat serieus te verbeteren tegen het einde van dit jaar.
Collega Schryvers, ik besef dat er nog werk aan de winkel is, maar het is een stap voorwaarts. Het zal niet ik zijn die het zal realiseren, het zullen de mensen op het terrein zijn die het zullen realiseren. Maar ik hoop dat we hen zo wat zuurstof geven om dit ook effectief gerealiseerd te krijgen.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Dank u wel, minister.
Collega’s, met het groeipakket hebben we hier in Vlaanderen drie jaar geleden een enorme omvorming van de vroegere kinderbijslag gedaan. We zijn gegaan naar een meer automatische rechtentoekenning. We hebben bijvoorbeeld sociale toeslag toegekend op basis van inkomen in plaats van op basis van statuut. De cijfers liegen er niet om, dat geeft resultaat. Vorig jaar kreeg 25 procent van de kinderen sociale toeslag, 14.000 meer dan het jaar daarvoor, in totaal 388.000. Niet minder dan 459.000 kinderen kregen vorig jaar automatisch de schooltoeslag. Dat zijn resultaten die echt wel gezien mogen worden.
Nu komt het erop aan om ervoor te zorgen dat ook die zorgtoeslag op een goede en snelle manier kan worden toegekend aan wie er recht op heeft. Minister, het is goed dat u initiatieven neemt ter zake. Die vereenvoudigde procedure voor een aantal aandoeningen lijkt een hele logische stap. Het is goed dat die beslissing is genomen. Ik hoop dat de resultaten er zijn tegen het einde van het jaar. (Applaus bij cd&v)
De actuele vraag is afgehandeld.