Verslag plenaire vergadering
Voorstel van resolutie over de verdere nautische ontsluiting van de haven van Zeebrugge en de estuaire vaart
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde zijn de voorstellen van resolutie van Mieke Schauvliege en Jeremie Vaneeckhout over de onmiddellijke en definitieve opheffing van de reservatiezone langs het Schipdonkkanaal en van Bert Maertens, Joke Schauvliege, Stephanie D’Hose, Kurt De Loor en Maaike De Vreese over de verdere nautische ontsluiting van de haven van Zeebrugge en de estuaire vaart.
De bespreking is geopend.
De heer Maertens heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, dit is een thema en een debat dat in de commissie is besproken en dat ook al jarenlang een gespreksonderwerp is hier in het parlement doorheen verschillende legislaturen. En nu komen we eindelijk tot een belangrijk momentum.
In essentie gaat het dossier over de ontsluiting van de haven van Zeebrugge en de manier waarop we dat vandaag en in de toekomst zullen doen. Sommigen die niet uit West-Vlaanderen afkomstig zijn, zullen misschien denken dat dit een West-Vlaams gegeven is maar niets is minder waar. De haven van Zeebrugge is echt een motor voor de tewerkstelling en voor de economie in West-Vlaanderen maar ook in ruimer Vlaanderen. Dat is absoluut zeker.
Voor de ontsluiting van de haven van Zeebrugge waren er jaren geleden bepaalde opties. Ongeveer vijftig jaar geleden dacht men dat men het Schipdonkkanaal moest verbreden om grotere binnenvaartschepen toegang te geven tot de haven. En daarom zijn die reservatiestroken in het leven geroepen. Maar ik denk dat er intussen voldoende kwaliteitsvolle alternatieven zijn die eigenlijk beter zijn dan een verbreding van het kanaal met alle gevolgen van dien.
Tijdens de vorige regeerperiode hebben we de A11, een nieuwe autosnelweg, kunnen openen, vanuit Zeebrugge richting de verbinding naar Antwerpen. De geplande verbindingsweg, de Nx, staat ook op het programma. Er is ook de ontsluiting via het spoor waar enkele jaren geleden al extra investeringen zijn gebeurd maar waar eigenlijk nog meer nodig is. Wij vragen om daar verder op in te zetten met een derde en een vierde spoor tussen Brugge en Gent, en een derde spoor tussen Brugge en Zeebrugge.
Maar voor ons ligt de sleutel, en dat is eigenlijk de aanleiding van dit voorstel van resolutie, voor het succes van de ontsluiting van de haven van Zeebrugge bij de estuaire vaart. Kort gezegd, met versterkte binnenschepen vanuit de haven van Zeebrugge langs de kustlijn varen richting de Westerschelde en zo het binnenland in Vlaanderen bereiken via Terneuzen-Gent en via Antwerpen. Ik denk dat dat de toekomst is, dat dat de allerbeste ontsluiting is van de haven van Zeebrugge over het water. We hebben de weg en het spoor, en over het water kiezen we resoluut voor die estuaire vaart. Daar ligt de oplossing voor de al decennialang durende onzekerheid van eigenaars en bewoners van panden en van bewerkers van gronden in die reservatiestroken in de omgeving van het kanaal.
Er zijn mensen, bedrijven, vertegenwoordigers van die bedrijven die nog altijd vinden dat het schrappen van die reservatiestroken geen goede beslissing is. Ik heb daar begrip voor. Ze menen immers dat de ontsluiting via binnenvaart via dat Schipdonkkanaal moet gebeuren. Wie heel eerlijk is en heel even goed nadenkt, weet echter dat we aan het dwalen zijn als we dat gaan vooropstellen. We weten dat dit iets is dat al jaren in de boeken staat, maar nooit zal worden uitgevoerd. De verbreding van het Schipdonkkanaal is al jarenlang een utopie.
Daarom vragen we met dit voorstel van resolutie aan de Vlaamse Regering om zo snel mogelijk tot een akkoord te komen met Nederland om de voorwaarden voor die estuaire vaart te versoepelen, en er op die manier voor te zorgen dat deze vorm van scheepvaart concurrentieel en rendabel wordt gemaakt. Dan kunnen we echt wel de plannen om dat Schipdonkkanaal te verbreden, definitief opbergen, en kunnen we vragen dat de Vlaamse Regering werk maakt van een volledige schrapping van de reservatiestroken langs het kanaal. Zo kunnen we na al die decennia de bewoners, de eigenaars, de landbouwers die die gronden gebruiken, eindelijk rechtszekerheid bieden, en kunnen we tegelijk ook een toekomstperspectief geven aan de landbouwsector en voor extra natuur langs dat kanaal.
Collega’s, het zal u daarom niet verbazen dat ik u vraag om ons voorstel van resolutie goed te keuren. Het verschil met het voorstel van resolutie van de collega’s van Groen ligt wat mij betreft in de naïviteit. Dat is een belangrijke nuance. Ik wil dat niet denigrerend bedoelen. (Opmerkingen bij Groen)
Als men bij Groen vindt dat we nu d’office, zonder meer die reservatiestroken moeten schrappen, zonder een oplossing voor de ontsluiting langs het water, als de oplossing van Groen is om de haven van Zeebrugge enkel te ontsluiten via het spoor en via de weg, dan denk ik dat dat de foute keuze is. Collega’, ik ben ervan overtuigd dat we die estuaire vaart echt wel nodig hebben. We moeten de voorwaarden ter zake, die ook in overleg met Nederland moeten worden vastgelegd, versoepelen. Dat is voor ons de vereiste: eerst die voorwaarden voor estuaire vaart versoepelen, dat concurrentieel en rendabel maken. Dan kunnen wij definitief die reservatiestroken schrappen. Dat kan volgens mij op heel korte termijn. We vragen dat de regering en de minister van Omgeving daar dan een gepast planningsproces voor opstarten. (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Collega Maertens, bedankt voor de uitstekende toelichting. Ik ga daar niet zo veel aan toevoegen. Ik wil echter wel benadrukken dat er in dit parlement al heel veel over het Schipdonkkanaal en de reservatiestrook is gezegd en geschreven en gestemd, maar dat het voor het eerst is dat er over de grenzen tussen de provincies West- en Oost-Vlaanderen heen een voorstel van resolutie op tafel ligt waarin er een consensus is om de reservatiestrook van het Schipdonkkanaal te schrappen. (Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout)
Dat is vandaag een grote stap vooruit. Dat is een heel belangrijk signaal. Ik denk dat dat toch wel kan tellen. De mensen die in die reservatiestrook wonen, werken en ondernemen, hebben recht op rechtszekerheid, de zekerheid dat ze kunnen voortdoen, het recht om goed te weten waar ze aan toe zijn. Ik ben ervan overtuigd dat dit voorstel van resolutie daar absoluut toe zal bijdragen. Er staat inderdaad in dat er moet worden onderhandeld met Nederland over die estuaire vaart, maar die onderhandelingen zijn echt wel concreet en gaan ook vooruit. We zullen die ook verder goed opvolgen. Dit is dus geen op de lange baan schuiven. Dit is een heel belangrijk signaal, waarmee voor het eerst hier in het parlement over de provinciegrenzen heen duidelijk wordt gesteld dat die reservatiestrook zal worden geschrapt. (Applaus bij CD&V)
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik houd het ook kort. Mijn goede collega’s hebben de inhoud al uitvoerig toegelicht, collega’s die ik ook uitdrukkelijk zou willen bedanken voor de fijne samenwerking. Dit voorstel van resolutie is immers niet zonder slag of stoot tot stand gekomen. Dat moeten we wel toegeven. Deze tekst is een compromis. We moeten immers eerlijk zijn: voor mij zou die reservatiestrook ook direct mogen worden geschrapt. Ik denk dat dat voor veel mensen zo is. We moeten echter ook wat realistisch zijn.
Daarmee gaan we niet tegemoetkomen aan de terechte vraag van de haven van Zeebrugge om te zorgen voor een goede ontsluiting van hun hinterland. Collega’s van de Groenfractie, we weten toch ook dat je niet zomaar aan een haven de ontsluiting van zijn hinterland kunt ontzeggen.
En de keuze die we nu nemen is heel duidelijk: we gaan volop voor de estuaire vaart als alternatief. Collega’s, inderdaad is er op dit moment een estuaire vaart, maar die is zeer beperkt mogelijk. Om dus echt economisch rendabel te zijn, om een echt alternatief te zijn voor het wegvervoer moeten er natuurlijk onderhandelingen met Nederland worden opgestart. De Nederlandse regering zit nu eindelijk in het zadel. We hebben daar een tijdje op moeten wachten, maar de gesprekken – ik weet dat uit zeer goede bron – lopen al en die lopen voorspoedig. Er is volop overleg, zowel op diplomatiek als op ambtelijk niveau. De regering staat klaar. De administraties staan klaar. De havens staan paraat om hier eindelijk volop aan te werken. Zodra dat afsprakenkader er met Nederland dus is, kunnen we eindelijk overgaan tot die schrapping.
Collega’s, ik noem dit historisch. Collega’s voor mij hebben al gezegd dat het historisch is dat we na vijftig jaar dergelijke grote stap hebben kunnen zetten. U kunt er samen met mij op aan dat wij de Vlaamse Regering er elke dag aan zullen herinneren om zo snel mogelijk die gesprekken te eindigen met Nederland om ervoor te zorgen dat het planningsproces opgestart kan worden en dat we eindelijk aan de omwonenden en de aangelanden de rechtszekerheid geven die zij verdienen. (Applaus bij de meerderheid)
De heer De Loor heeft het woord.
Collega’s, vanuit de Vooruitfractie hebben wij samen met de meerderheidspartijen CD&V, Open Vld en de N-VA dit voorstel van resolutie mee ingediend omdat we ervan overtuigd zijn dat dit ons een groot stuk op weg helpt wat betreft de deblokkering van het dossier van het Schipdonkkanaal. De collega’s hebben hier al een schets gebracht van wat dit precies inhoudt. Ons voorstel van resolutie dat we ingediend hebben, houdt rekening met de noden van de omwonenden, met de noden van de bedrijven die in de reservatiestrook liggen, maar tevens ook met de noden van de haven van Zeebrugge. Zowel de mensen die er wonen als de bedrijven hebben nood aan die duidelijkheid want dit dossier sleept al meer dan veertig jaar aan, meer dan vier decennia. Het is ook in het belang van de haven van Zeebrugge dat die gesprekken over de estuaire vaart met Nederland aangevat worden, maar ook dat die heel snel tot resultaat leiden. Dat blijkt ook uit het verzoekschrift dat in dat kader werd ingediend en uit het antwoord van de Vlaamse Regering, van de minister die daar wel duidelijk in was dat er snel werk gemaakt zou worden van die gesprekken en dat die tot oplossingen moeten leiden.
Collega’s van de meerderheid, van de oppositie, het is ook aan ons om de Vlaamse Regering daarin aan te vuren en aan te porren om die gesprekken heel snel tot resultaat te laten leiden. Collega’s, dit voorstel van resolutie is een belangrijke stap en de schrapping van de reservatiestrook is nog nooit zo dichtbij geweest als dit voorstel van resolutie wordt goedgekeurd. Daarom hebben we dit mee ingediend met Vooruit en gaan we dit vanzelfsprekend ook goedkeuren. (Applaus bij Vooruit, de N-VA, CD&V en Open Vld)
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Collega’s, al meer veertig jaar, bijna vijftig jaar, leven de buurtbewoners rond het Schipdonkkanaal in het Meetjesland en de regio van Damme in onzekerheid. Er zijn reservatiestroken op hun eigendom. Ze weten niet wat daar kan en niet kan. Ze stellen verbouwingen uit. Er zijn weinig ontwikkelingsmogelijkheden. Die reservatiestroken leggen al bijna vijftig jaar een claim op duizenden bewoners hun eigendom. Het gaat over 56 kilometer, 1136 hectare. Die mensen wachten al meer dan veertig jaar, bijna vijftig jaar op een antwoord.
Wat jullie hier vandaag op tafel leggen, is een voorstel om nu niet te beslissen. Jullie beslissen eigenlijk om nu niet te beslissen, om het opnieuw uit te stellen. Onze vraag is helemaal niet zo naïef. Wij vragen om nu onmiddellijk die reservatiestrook te schrappen. Waarom vragen we dat? Omdat studies uitgewezen hebben dat het verbreden van het Schipdonkkanaal eigenlijk gewoon niet kan.
Er is te weinig water om de schepen te laten varen die je eigenlijk zou moeten laten varen om die ontsluiting van de zeehaven van Zeebrugge te helpen realiseren. Dat is dus eigenlijk gewoon niet mogelijk. Bovendien is de impact van een verbreding van het Schipdonkkanaal gigantisch. Het leidt tot verzilting, het heeft een ecologische impact, het heeft een enorme impact op de streek. Het is in alle studies faliekant aan de kant geschoven. Dat heeft collega Maertens daarnet ook gezegd.
Die reservatiestroken zijn dus gewoon geen alternatief voor de ontsluiting van de haven van Zeebrugge. Wat is wel een alternatief? Inderdaad, de estuaire vaart, het spoor, de weg. Dat klopt, en dat onderschrijven wij ook. Maar er ís vandaag al estuaire vaart. Er is gisteren een rapport verschenen dat nog eens aangaf hoeveel vermeerderd die estuaire vaart is. Gisteren heeft de baas van de haven van Zeebrugge nog eens verklaard dat de verbreding van het Schipdonkkanaal geen oplossing is voor de ontsluiting van de zeehaven van Brugge.
Waarom moeten die twee dossiers dan aan elkaar worden gekoppeld? Daar is geen enkele reden voor. Het enige dat jullie hiermee doen, is beslissen om niet te beslissen. Daar gaan wij niet mee akkoord. Dat is niet naïef, dat is gewoon ervoor zorgen dat de mensen rechtszekerheid krijgen, niet meer en niet minder dan dat. Dat is een eerlijk voorstel, het is een voorstel om daar nu aan te beginnen en niet te wachten tot wanneer de onderhandelingen met Nederland, die al drie jaar bezig zijn, misschien eens zullen landen. Daarmee maak je de mensen blaasjes wijs.
Dus alstublieft, steun ons voorstel, schrap die reservatiestroken onmiddellijk en start nú met de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan, zodat we de ontwikkeling van die regio verder kunnen stimuleren in de richting van een landschappelijk waardevolle en toeristisch recreatieve plek rond dat Schipdonkkanaal.
Wij doen dan ook een oproep om ons voorstel te steunen. Wij zullen alvast jullie voorstel niet mee goedkeuren, maar wij zullen wel twee amendementen indienen. Ten eerste, een amendement om die twee dossiers niet aan elkaar te koppelen. Wij vragen de ontkoppeling van die twee dossiers. Wij steunen uiteraard de onderhandelingen met Nederland om nog meer estuaire vaart te kunnen realiseren, absoluut. Maar we vinden niet dat dat gekoppeld is aan de schrapping van de reservatiestroken van het Schipdonkkanaal. Als jullie die twee zaken uit elkaar halen, dan zullen wij jullie voorstel van resolutie wel steunen.
Ten tweede vragen wij een heel duidelijke timing voor de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP). Want het opmaken van zo'n gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan duurt op zijn minst twee jaar in het meest positieve scenario, als er geen enkele kink in de kabel komt. Twee jaar, dus als we daar vandaag mee beginnen, dan zal dat gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan dat de schrapping kan realiseren, maar landen in maart 2024, beste collega's. Dat betekent dat, als we daar nu niet mee beginnen, het er deze legislatuur niet zal komen. Daarom zeggen wij: begin daar nu aan, niet naïef, maar realistisch. Het zal ervoor zorgen dat de mensen rechtszekerheid krijgen, en dat is waar wij voor staan. (Applaus bij Groen)
De heer Sintobin heeft het woord.
Voorzitter, eerst wil ik zeggen dat dit inderdaad een dossier is dat al heel lang meegaat. Het was een van de eerste dossiers die ik in dit parlement heb behandeld. En het was al een tijdje bezig.
Dat is dan al heel lang.
Ja, maar nog niet lang genoeg, dacht ik. Maar dat is iets anders.
Ik had hier het woordje ‘historisch’ genoteerd. Ik had immers verwacht dat, gelet op de plenaire vergadering van vorige week over de zeehavens, alle partijen hier zouden zeggen dat het een historisch feit was. Want we moeten eerlijk zijn: het uitgangspunt van de twee voorstellen van resolutie is hetzelfde. Het gaat over de reservatiestrook en het schrappen daarvan, en – en daarom, collega Schauvliege, steun ik de ontkoppeling niet – het heeft te maken met de ontsluiting van Zeebrugge. Die ontsluiting van Zeebrugge is heel belangrijk, zeker nu wij de haven van Antwerpen hebben overgenomen. (Gelach. Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout).
Ik ben verschillende keren ter plaatse geweest, collega. Maar toen zat u waarschijnlijk nog in de kleuterklas. (Gelach)
Wat natuurlijk goed is voor u, en minder voor mij.
Die estuaire vaart is inderdaad belangrijk. We hebben het er allemaal over gehad.
Ik dacht dat het collega D’Hose was die aanhaalde dat er nu goede gesprekken gaande waren, doordat er eindelijk een nieuwe Nederlandse Regering was. Ik moet eerlijk zeggen, collega, dat die gesprekken over de estuaire vaart en de uitbreiding ervan al van veel eerder dateren. Dat heeft niets te maken met de nieuwe regering in Nederland.
Ook over de andere ontsluitingsopties zijn wij het natuurlijk eens. Er moet ingezet worden op vervoer via het spoor en via de binnenvaart. Er wordt in het voorstel van resolutie van de meerderheid ook verwezen naar de Ringvaart in Brugge. Collega’s, ik heb het ook in de commissie al gezegd: er is daar nog heel wat werk aan. Alle bruggen zijn te laag om grote schepen door te laten. U verwijst zelf in uw voorstel van resolutie onder andere naar de Steenbruggebrug.
Dat is eigenlijk mijn kritiek, en daarom gaan wij ons ook onthouden bij de stemming over het voorstel van resolutie van de meerderheid: er staat geen enkel concreet engagement in. Er staat geen timing in. Er moet nog heel wat werk gebeuren: de bruggen op de Ringvaart, de nieuwe zeesluis in Zeebrugge en nog een paar andere zaken, zoals de uitbreiding van het vervoer via het spoor en via de weg. Collega Maertens, de A11 is inderdaad een hele verbetering, maar er zit nog veel verkeer op de weg via Lissewege en dergelijke. Ik stel voor dat u daar eens de weg neemt van Brugge naar Zeebrugge. U zult vaststellen dat het verkeer daar vastzit door vrachtwagens.
Er moet ook nog heel veel gebeuren inzake de mobiliteit in Zeebrugge zelf, waar er toch wel een heel ernstige verkeerscongestie is. Er zijn bijvoorbeeld problemen inzake de ophoging van de tramsporen. Dit zit allemaal nog in een beginstadium. Er wordt in jullie voorstel van resolutie wel gezegd dat jullie voor de opheffing van de reservatiestrook zijn, maar dat maken jullie niet echt concreet. We weten natuurlijk allemaal wat beloftes waard zijn in de politiek.
Ik wil niet denigrerend doen over de naïviteit van Groen, maar, collega’s, het is natuurlijk gemakkelijk om te zeggen dat jullie nu onmiddellijk die schrapping willen. Ik denk evenwel dat dat niet realistisch is. Ik ga wel akkoord met een aantal statements in jullie voorstel van resolutie. Ik herhaal dat die twee voorstellen van resolutie op bepaalde vlakken gelijklopen. Jullie zegen dat de schrapping nu onmiddellijk moet gebeuren, en dat lijkt me niet de juiste werkwijze. Dus ook bij de stemming over dit voorstel van resolutie gaan wij ons onthouden.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de stemmingen over de amendementen en de hoofdelijke stemmingen over de voorstellen van resolutie houden.