Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Annick De Ridder, Orry Van de Wauwer, Mercedes Van Volcem, Imade Annouri, Annick Lambrecht en Maaike De Vreese tot hervorming van het beheer van de havengebieden van Antwerpen en Brugge-Zeebrugge.
De algemene bespreking is geopend.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Collega's, je moet natuurlijk opletten met de term ‘historisch’, maar ik ga die vandaag toch gebruiken. Ik heb dat in de commissie ook al gedaan. Het fusiedecreet dat vandaag voorligt, is wel degelijk historisch te noemen.
Velen hebben het geprobeerd, maar vandaag doen we het samen. We stemmen een decreet dat juridisch-technisch mogelijk maakt dat onze twee havens samen gaan. Voordien is er al heel wat studiewerk gebeurd, maar bij de start van de twee nieuwe beleidsploegen in Brugge en Antwerpen hebben we samen een voorzichtige teen in het water gestoken, hebben we vele, vele, ook nachtelijke gesprekken gevoerd die duidelijk hebben gemaakt dat een verregaande samenwerking …
Wat was dat, collega Tobback? U mag in de microfoon spreken. (Opmerkingen van de heer Bruno Tobback)
Hij gelooft niet dat je een voorzichtige teen in het water kunt steken. (Opmerkingen van de heer Bruno Tobback)
Sommige zaken blijven tussen collega De fauw en mezelf. Voor ons is dat een ‘know’, voor u zal dat een raadsel blijven.
Het is gauw duidelijk geworden dat die verregaande samenwerking, die fusie tot een win-winsituatie zou leiden, niet enkel voor de beide havens, niet enkel voor de beide steden, maar bij uitbreiding voor heel Vlaanderen.
Sinds die eerste gesprekken is er heel wat water door de Schelde gevloeid. Een van de belangrijke mijlpalen en resultaten is dit voorstel van decreet.
Wat doen we heel concreet? Ik zal het kort houden, want we hebben het uiteraard in de commissie ook al besproken. We geven aan de steden Antwerpen en Brugge een machtiging om over te gaan tot de partiële splitsing. Het statutair personeel van de Maatschappij van de Brugse Zeehaven zal ter beschikking worden gesteld. De eengemaakte haven zal de havenbestuurlijke bevoegdheden opnemen, en er wordt ook in de mogelijkheid voorzien om gezamenlijk personeel aan te werven, te selecteren, te bevorderen. Dat wordt ook decretaal verankerd. Uiteraard voorziet het voorstel van decreet ook de omvorming tot een naamloze vennootschap van publiek recht, genaamd ‘Port of Antwerp-Bruges’.
Dit fusiedecreet maakt het zo concreet mogelijk voor mij om in het huwelijksbootje te stappen met mijn goede collega Dirk De fauw. Ik wou jullie de primeur geven, waarde collega's. We geven elkaar het jawoord op 22 april en het trouwfeest zal op 28 april plaatsvinden.
Alle gekheid op een stokje: we maken hier werk van iets unieks, van de groei op beide platforms, wat heel belangrijk is. We geven ook zekerheid aan beide groepen personeelsleden. We gaan regelrecht in de richting van een nog grotere wereldspeler in de logistieke mondiale keten. We willen onze stempel drukken in Europa als de green port, en de energiepoort tot Europa. Ik denk dat we daar in Vlaanderen heel fier op mogen zijn. Dank jullie wel voor de goede samenwerking met zijn allen, en ik kijk uit naar jullie verdere woorden hierover. (Applaus bij de N-VA)
En wij kijken uit naar uw huwelijk.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Collega De Ridder en ook andere collega's, dank u wel voor de fijne samenwerking voor dit voorstel van decreet, waarmee we de omkadering regelen van het beheer van de eengemaakte haven Antwerpen en Zeebrugge. Als CD&V hebben we daar heel graag aan meegewerkt, zowel hier in het parlement als in afstemming met onze lokale mandatarissen in Antwerpen en Zeebrugge.
We deden dat vooral omdat we denken dat deze fusie alleen maar voordelen kan bieden: die concurrentiepositie, waarnaar collega De Ridder al verwees, die die gefuseerde haven krijgt en ook de doelstellingen op het vlak van duurzaamheid, van energietransitie en de verduurzaming van de havenactiviteiten, dat zijn allemaal zaken die we heel graag zien gebeuren. Daarom, voorzitter en collega’s, zullen we dit voorstel zeer tevreden goedkeuren.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Het is inderdaad een historische dag. We zijn zeer blij dat we die kunnen meemaken. Aan de fusie die nu bewerkstelligd zal worden en aan de voorbereiding ervan hebben vele mensen meegewerkt, zowel de mensen uit de vorige raad van bestuur van de haven, voormalig burgemeester Landuyt en huidig burgemeester De fauw als de voltallige raad van bestuur. We zullen allemaal getuige zijn van het huwelijk op 22 of 28 april. We hopen ook, zoals men dat in de volksmond zegt, dat er mooie en gezonde kindjes uit komen. We hebben er alle vertrouwen in, want onze Vlaamse havens zijn eigenlijk de motor van onze economie. We zijn een exportgerichte regio. Onze havens zorgen voor heel wat toegevoegde waarde, onder andere 17 miljard euro en heel veel diverse directe arbeidsplaatsen, niet alleen in West-Vlaanderen maar in heel Vlaanderen en zeker in de haven van Antwerpen.
Het is natuurlijk zeer belangrijk dat we met dat met dit voorstel van decreet mogelijk maken. Er waren enkele aanpassingen nodig aan het decreet. Maar de havens staan natuurlijk ook nog voor heel wat uitdagingen, onder andere infrastructurele uitdagingen. Ook de nieuwe zeesluis voor de haven van Zeebrugge is een belangrijke uitdaging om de verdere groei van beide havens te kunnen realiseren.
We hebben elk onze sterktes. In de laatste vergadering van de raad van bestuur, vorige week vrijdag, werd alles toegelicht. Ik denk dat er veel vertrouwen is, en dat is ook nodig. Ik denk dat het belangrijk is dat bij deze fusie de twee namen worden ‘bewaakt’. De benaming Port of Antwerp-Bruges heeft een belangrijke symboolwaarde. De namen van beide havens, waarvan de geschiedenis zelfs teruggaat tot in de middeleeuwen, zullen ook in de toekomst worden uitgedragen. Ze zijn wereldwijd ook zo bekend.
Wat ik zeer belangrijk vond, is dat de voltallige gemeenteraad in Brugge – oppositie en meerderheid samen – unaniem voor deze fusie stemde. Dat vind ik iets unieks. Een dergelijke operatie vergt politieke moed. Ik hoop dan ook dat iedereen in dit parlement dit voorstel van decreet, dat de fusie mogelijk maakt, goedkeurt.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Voorzitter, wat hier voorligt, is inderdaad een historisch voorstel van decreet, waarmee we allemaal samen aan hetzelfde zeel trekken. Ik wil toch nog even benadrukken wat voor Vooruit drie belangrijke prioriteiten zijn waaraan hiermee wordt voldaan. Ten eerste gaan we volledig voor de duurzame groei van zowel het individueel als het gezamenlijk marktaandeel, want samen kunnen we meer doen. We zetten hier heel sterk in op de interconnectiviteit tussen de twee sites. Nieuwe investeringen zullen strategisch gepland worden in het belang van de gehele haven en evenwichtig gespreid over beide havens.
Ten tweede: samen staan we sterker. De weerbaarheid van onze haven is essentieel voor onze welvaart, het welzijn en de toekomst van onze economie. We combineren hier eigenlijk de sterkte van beide organisaties om verdere groei van het maatschappelijk draagvlak voor onze haven te realiseren. Door de uniforme manier van werken trachten we eigenlijk zoveel mogelijk synergieën te bewerkstelligen.
Een derde prioriteit is leiderschap in energie en digitale transitie. Door onze krachten te bundelen, leggen we de lat op het vlak van energietransitie en innovatieve oplossingen nog veel hoger.
We nemen hier resoluut het voortouw in onze sector als het gaat om het bouwen van een duurzame haven voor de toekomst. Ook op het vlak van digitalisering biedt een gecombineerde haven veel betere troeven om de logistieke keten efficiënter, betrouwbaarder en veiliger te maken.
We steunen deze studie ook omdat ze zorgt voor veel meer veerkracht. De samensmelting zorgt ervoor dat we veel meer diversifiëring van de havenactiviteiten krijgen. Zo kunnen we in de toekomst schokken veel beter opvangen. Zo staan we veel sterker ten opzichte van buitenlandse concurrentie. We worden een heel sterke haven in Europa, sterker dan vroeger.
Deze fusie bevat kortom niets anders dan positiefs. We hopen dat iedereen haar kan goedkeuren, iedereen die gaat voor meer welvaart in Brugge, in West-Vlaanderen, in Antwerpen, in Vlaanderen maar ook ver daarbuiten. Daarom zal Vooruit dit voorstel van decreet zeker steunen. (Applaus bij Vooruit)
De heer Claes heeft het woord.
Waar we al de tweede grootste haven van Europa hadden, wordt door deze fusie, of dit huwelijk, zo u wilt, die positie nog gevoelig verstevigd. De samengevoegde havensites zullen ongeveer 278 miljoen ton aan goederen per jaar verzetten. Naar alle verwachting zal dat nog gevoelig stijgen.
Met de fusie hebben beide havensites veel te winnen. Ze vullen elkaar aan met hun specialiteiten, en door hun schaal te vergroten verstevigen ze allebei hun positie. Antwerpen kan uitpakken met de op een na grootste chemische cluster ter wereld. Zeebrugge is nu al de grootste autohaven ter wereld. Antwerpen is sterk gericht op China en de Verenigde Staten, Zeebrugge meer op het Verenigd Koninkrijk. Door beide havens te koppelen, ontstaat een sterkere Vlaamse wereldspeler. Dat is ook nodig om de grote uitdagingen die op ons afkomen aan te pakken – ik denk hierbij aan de bereikbaarheid, economische veranderingen, innovatie, de zoektocht naar mensen met talent, enzovoort. Samen willen de havens ook beter kunnen inspelen op nieuwe domeinen zoals innovatie en digitalisering.
Een fusie zorgt ook voor heel wat troeven voor twee havens die elkaar bijzonder goed kunnen aanvullen. De haven van Antwerpen heeft immers nood aan extra capaciteit, maar zit momenteel langs alle kanten vast. Zeebrugge heeft die ruimte nog wel. Ook het probleem dat Zeebrugge tot dusver wat minder interessant was voor rederijen omdat de haven minder diep in het binnenland lag, kan met die samenwerking worden opgelost. Zo zouden beide havens eenzelfde vrachtbrief kunnen aanbieden omdat het niet veel meer uitmaakt waar je de goederen juist afzet.
Beide havens hebben momenteel nog belangrijke infrastructurele dossiers lopen, onder andere een nieuwe zeesluis in Zeebrugge en extra containercapaciteit die absoluut nodig is in Antwerpen. Het is essentieel dat beide dossiers onverkort worden voortgezet en dat beide partijen elkaar ondersteunen in de snelle realisatie van deze en andere vergelijkbare dossiers. Een adequaat lokaal stakeholdersoverleg is daarom een belangrijk aandachtspunt.
Om de meerwaarde van de fusie maximaal te benutten, is het belangrijk dat in het eengemaakte havengebied wordt ingezet op de interconnectiviteit tussen beide sites. Daarvoor zal men de medewerking nodig hebben van het federale en ook het Vlaamse niveau. Zo moet het goederenvervoer per spoor tussen Zeebrugge en Antwerpen worden gebundeld. De estuaire vaart voor binnenschepen via de Noordzee moet worden verbeterd. Er moet dringend werk worden gemaakt van een volwaardige binnenvaartverbinding voor Zeebrugge, alsook van de ‘equalisatie’ van de goederentransportkost tussen beide sites.
Collega’s, om af te ronden: dit voorstel van decreet heeft de bedoeling om de mogelijkheid te ontwikkelen om beide havengebieden, van Antwerpen en Brugge-Zeebrugge, die vandaag nog door twee havenbedrijven worden beheerd, onder het beheer van één eengemaakt havenbedrijf te brengen. Gezien het belang van dit dossier voor heel Vlaanderen en voor onze verdere economische ontwikkeling, steunt de Vlaams Belangfractie dit voorstel van decreet volledig.
De heer D’Haese heeft het woord.
Het belang van de havens voor de economie en de welvaart in ons land kan niet worden onderschat, zeker niet in een stad als Antwerpen. Tijdens de vorige plenaire vergadering hebben we daarom met de PVDA een eerder technisch havendecreet mee goedgekeurd. Het belang van deze fusie kan niet worden onderschat. Net daarom zijn we het op vier vlakken niet eens met de manier waarop ze vandaag tot stand komt.
Ten eerste is er besloten om over te gaan tot de havenfusie na een robuustheids- en complementariteitsonderzoek. Daarin staan de redenen waarom een havenfusie een goed idee zou zijn. In de toelichting bij dit voorstel van decreet wordt daar expliciet naar verwezen, maar die tekst zelf hebben we nooit gezien. Als u het mij vraagt, is het problematisch dat dat onderzoek dat aan de basis ligt van de havenfusie, nooit met het parlement of met de gemeenteraden, alleszins niet met die van Antwerpen, is gedeeld, ondanks onze vraag daarnaar. Er wordt gezegd dat dit onderzoek aantoont dat één plus één in dit geval gelijk is aan drie, en ik hoop dat, maar ik moet u daarvoor op uw woord geloven, en dat lijkt mij geen goede manier van werken. Wat ons betreft, getuigt dat van een gebrek aan transparantie.
Ten tweede vinden we het problematisch dat in de toekomstige raad van toezicht en in de directieraad niet in plaats is voorzien voor kritische stemmen. In het verleden, tot 2018, waren leden van de oppositie en vakbonden in Antwerpen daar nog in vertegenwoordigd. Het feit dat zij daar sinds 2018 uit zijn geweerd, is een democratisch deficit, en dat wordt in dit voorstel van decreet jammer genoeg niet rechtgezet.
Ten derde bestaat er een risico op een privatisering of gedeeltelijke privatisering van de haven. Het aandeelhouderschap van de havens ligt momenteel volledig in handen van de stad Antwerpen en de stad Brugge. Via dit voorstel van decreet blijven zij aandeelhouder van de toekomstige haven van Antwerpen-Brugge, maar het voorstel bepaalt niet dat het aandeelhouderschap beperkt blijft tot die twee openbare spelers. Het kan een detail lijken, maar het zet de deur open voor een privatisering zoals die bijvoorbeeld heeft plaatsgevonden voor de haven van Piraeus in Griekenland.
Tot slot heb ik een bedenking over de impact voor het personeel. Wat het statutaire personeel betreft, zijn er een aantal bepalingen die de overgang van de Maatschappij van de Brugse Zeehaven regelen. Dat is een zeer goede zaak. Wat het contractuele personeel betreft, staat er in het voorstel van decreet maar één zin, namelijk dat het contractuele personeel wordt “overgedragen”. Het is daarbij niet duidelijk of dat gaat over alle contractuelen, of er kan worden gegarandeerd dat er geen naakte ontslagen zullen vallen. Het is niet duidelijk of alle functies zullen blijven bestaan en zo niet, wat er gebeurt voor personeelsleden wier post verdwijnt. Daarover staat in dit voorstel van decreet niets.
Voorzitter, gezien dat gebrek aan transparantie, het onvoldoende inbouwen van democratische mechanismen, de open deur richting privatisering en de onduidelijkheden voor het personeel zullen wij dit voorstel van decreet niet steunen.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Dat zijn natuurlijk allemaal dingen die niet in een decreet moeten staan. Dat weten we, denk ik, of de meesten onder ons. Heel veel afspraken zijn gemaakt, en ik heb ook overal al gezegd dat het tot een structurele groei op beide platformen moet leiden en dus ook zekerheid moet bieden aan de diverse personeelsgroepen op de beide platformen. Dat zijn dus ongerustheden die totaal geen grond hebben, en dingen die naar voren worden gebracht die eigenlijk niet in dit technisch-juridische voorstel van decreet thuishoren.
Ik wil tot slot gewoon de collega’s kamerbreed – want wat mij betreft, is dat kamerbreed, op één uitzondering na – bedanken voor het vertrouwen en de samenwerking. We gaan er iets fantastisch van maken, en we hebben er absoluut zeer veel zin in om samen aan de kar te beginnen te trekken. Dank u wel.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking.
De door de commissie aangenomen tekst wordt als basis voor de bespreking genomen. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2021-22, nr. 1102/3)
– Artikel 1 tot en met 18 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.