Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Aerts heeft het woord.
Voorzitter, beste collega's, minister-president, net op het moment dat we uitzicht krijgen op het einde van de pandemie, vat de volgende grote crisis aan. Het is een geopolitieke crisis waarvan we de impact amper kunnen overzien.
Na weken van opbouwende spanningen aan de grens met Oekraïne is de invasie door Rusland nu een feit. De soevereiniteit en integriteit van Oekraïne staan op het spel. Rusland treedt het internationaal recht met de voeten en de troepenopbouw was massief. Een totale oorlog met veel slachtoffers dreigt aan de grenzen van Europa.
Als tegenreactie wordt nu het eerste blik aan tegenmaatregelen, aan sancties opengetrokken, in de hoop op die manier Rusland toch weer in onderhandelingsmodus te krijgen.
Het staat vast dat er ook hier, voor onze burgers en onze bedrijven, heel wat gevolgen zullen zijn. Zij zijn daar dan ook terecht ongerust over. We hebben dat conflict al verschillende malen besproken, zowel hier als vorige week nog in de commissie.
Vorige week nog zei u dat u bezig was om de impact op het buitenlandse beleid in kaart te brengen, maar dat het nog te vroeg was om uit te weiden over de concrete stappen. De escalatie van het conflict was nog niet begonnen.
Minister, vandaag zitten we een grote stap verder. Vandaar mijn vraag: kunt u hier vandaag meer over vertellen? Welke initiatieven neemt de Vlaamse Regering om Vlaanderen, zijn bedrijven en zijn burgers voor te bereiden op de gevolgen van een gewapend conflict in Oekraïne?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Aerts, zoals ik steeds heb onderlijnd in deze kwestie, volg ik het standpunt van de EU, van onze buurlanden en ook van de NAVO. De recente evoluties zijn inderdaad verontrustend, daarover zult u het met mij eens zijn.
In de commissie Buitenlands Beleid van 15 februari deelde ik u reeds mee dat we de algemene veiligheidssituatie op de voet volgen en dat we de besprekingen op ambassadeursniveau binnen de EU nauwlettend in de gaten houden. Gezien de escalatie houden we hier uiteraard nog steeds de vinger aan de pols. Ik gaf ook aan dat er besprekingen plaatsvonden over een sanctiepakket. De Vlaamse Regering is sinds december betrokken bij de vertrouwelijke voorbereiding van dat EU-sanctiepakket. Mijn diensten hebben daarbij bekeken in welke mate de Vlaamse economie is blootgesteld in het geval van bijkomende sancties. De laatste weken hebben we actief gewogen op de EU-besprekingen ter zake.
Vandaag ligt er een eerste sanctiepakket klaar dat focust op de regio Donetsk en Loehansk. Daarbij werden een hele reeks individuen gesanctioneerd en wordt een handels- en financieringsverbod ingesteld voor die specifieke gebieden.
Het spreekt voor zich dat de Russische acties een sterk en coherent antwoord vereisen van de EU en ook van onze bondgenoten. Sancties zijn daarbij een belangrijk instrument, laat dat duidelijk zijn. Maar sancties zijn altijd een tweesnijdend zwaard. Zowel onze eigen maatregelen als eventuele tegenmaatregelen zullen onherroepelijk ook een impact hebben op de Vlaamse en bij uitbreiding de Europese economie. Ons uitgangspunt is dat op dat vlak de Europese solidariteit moet gelden.
Het eerste EU-sanctiepakket is pas gisteravond laat voor de eerste keer formeel rondgestuurd. Mijn diensten zullen dat permanent analyseren. Een tweede, veel strenger sanctiepakket ligt klaar voor het geval de situatie verder militair escaleert.
De heer Aerts heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. We hebben die sancties nodig. Het is goed dat er daaraan wordt gewerkt, in een eerste pakket en in een tweede pakket, om toch nog die onderhandelingen mogelijk te maken.
Maar tegelijkertijd moeten we toch ook nog meer doen. Ik lees in uw beleidsnota dat u heel ambitieus het volgende laat optekenen: “De Vlaamse Regering zal dan ook voluit investeren in een ambitieus, impactsvol en coherent internationaal Vlaams beleid. Om de belangen, de welvaart en het welzijn van de Vlaamse burgers te behartigen. En om de concurrentiepositie van het Vlaams bedrijfsleven te verbeteren (...).”
Vanuit die positie is het, naast dat sanctiepakket, belangrijk om nu proactief aan de slag te gaan. We moeten proactief aan de slag gaan om, samen met, maar zeker ook voor al die bedrijven in Rusland en Oekraïne, een strategie uit te werken om de negatieve gevolgen van die sancties en van het hele gewapende conflict voor hen te milderen en op te vangen waar nodig.
Mijn vraag is of u daar samen met de bedrijvigheid zelf in die regio’s werk van zult maken.
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Minister-president, we hebben dit debat inderdaad vorige week nog maar gevoerd maar intussen is de situatie geëscaleerd en worden de sancties uitgevoerd. De ongerustheid situeerde zich toen vooral in de landbouwsector en de energiesector. U zei toen dat Flanders Investment & Trade (FIT) ermee bezig is en dat u zich zou voorbereiden. Ik denk dat deze situatie aantoont dat we eigenlijk moeten inzetten op de diversificatie van onze import- en exportmarkten. Vandaag kwam daar de ongerustheid in de diamantsector in Antwerpen bij die al voor meer dan 1 miljard euro blijkt te importeren aan diamanten. Mijn bijvraag is dan ook of er al contact is geweest met de diamantsector om de mogelijke gevolgen in kaart te brengen.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister-president, laat ons zeer duidelijk zijn: ook Vooruit veroordeelt in de meest sterke bewoordingen de Russische escalatie van het conflict in Oost-Oekraïne. De Russische erkenning van de zogenoemde volksrepublieken is een schending van het internationaal recht, van de territoriale integriteit van Oekraïne en van de Minsk-akkoorden en is bijgevolg onaanvaardbaar. We kunnen als Vlaanderen, België en Europa niet aanvaarden dat de integriteit van een buurland met voeten wordt getreden. In deze crisis moeten wij ons Europees en trans-Atlantisch solidair opstellen. De ambitie van Poetin is immers in de eerste plaats verdeeldheid zaaien. Ik reken er dan ook op dat alle fracties in het parlement zich duidelijk uitgespreken tegen deze Russische agressie.
Niemand, ook Vlaanderen niet, heeft baat bij een verdere escalatie. Daarom blijven wij pleiten voor een diplomatieke oplossing om een totale oorlog te voorkomen, maar inclusief de stevige sancties als de prijs die Poetin betaalt voor zijn agressie. En zoals u zei, minister-president, moeten er nog hardere sancties op tafel klaarliggen om verdere agressie af te schrikken.
De heer Deckmyn heeft het woord.
We hebben dit debat inderdaad al enkele keren gevoerd, ook vorige week. Wat al die maanden al werd gevreesd, is nu bewaarheid geworden. Het conflict tussen Rusland en Oekraïne is geëscaleerd. Mijn fractie betreurt dat ten zeerste.
Deze zaak heeft ertoe geleid dat de EU een eerste pakket sancties heeft genomen en het is heel goed mogelijk dat het daar niet bij blijft. De vraag die we genoodzaakt zijn te stellen, is natuurlijk wat de impact van deze sancties zal zijn op Vlaanderen en wat we kunnen doen om deze impact op te vangen. Een eerste zeer logisch gevolg voor onze economie en onze gezinnen zal trouwens al snel blijken, namelijk de stijgende energiekost. Ik hoop dat dit voor de Federale Regering een wake-upcall is om het waanzinnig idee van de kernuitstap eindelijk van de baan te schuiven en te investeren in een toekomst waar we niet langer de speelbal zijn van torenhoge gasprijzen.
Minister-president, u hebt daarnet al gezegd dat sancties een tweesnijdend zwaard zijn. Diverse andere landen hebben al sancties genomen. De kans bestaat dat Rusland zal terugslaan met eigen sancties. Wat zal volgens u de impact zijn op de Vlaamse economie en zullen er, en dat is een belangrijke vraag, steunmaatregelen volgen voor de getroffen sectoren?
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Intussen is duidelijk dat de inval van Poetin in Oekraïne niet het gevolg is van de uitbreiding van de NAVO. In zijn ogen, en hij heeft het ook met die woorden gezegd, is Oekraïne Russisch grondgebied en daarom eigent hij zich het recht toe om daar binnen te vallen op basis van een geschiedschrijving die totaal de zijne is en door niemand wordt gedeeld.
Het is een daad van militaire agressie, waarschijnlijk de belangrijkste sinds de Tweede Wereldoorlog, aan de buitengrenzen van de Europese Unie. Er is nu een eerste pakket aan sancties uitgerold door de Europese Unie. Men houdt de andere sancties voorlopig achter de hand. In Nederland heeft Rabobank in een studie een raming gemaakt van de mogelijke impact. Ze hebben daar zelfs prijzen opgeplakt voor gas van 110 euro en voor olie van 125 euro. Daarnaast zou de groei dalen van 1,4 naar 0,4 procent. Men schat de impact op ongeveer 1000 euro per Nederlander. Hoe ziet u die impactstudie juist? Zullen de getroffen sectoren door Vlaanderen worden gesteund om bijvoorbeeld andere afzetmarkten te zoeken?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Dank, collega’s, voor de vragen.
Als er vraag naar steun is voor de bedrijven, is het evident dat ons agentschap FIT ter beschikking staat en ook proactief kijkt welke – zoals de heer Van Rompuy zegt – eventuele andere afzetmarkten kunnen worden ontgonnen. FIT is daar speciaal voor bevoegd en staat aan de zijde van de bedrijven.
Als de vraag van een aantal collega’s is dat we geldelijk zouden tussenkomen om sectoren te ondersteunen of weet ik veel wat, dan is dat op dit moment absoluut niet voorzien. Wat contact met het Antwerp World Diamond Centre (AWDC) betreft, is FIT inderdaad in contact met AWDC om te kijken – ook daar – hoe we met raad en daad kunnen bijstaan. Maar financiële ondersteuning is op dit moment niet in ons vizier.
De heer Aerts heeft het woord.
Dank u, minister-president en collega’s, voor de aanvullingen. Vandaag staat inderdaad de diamantsector in de krant. Maar het is natuurlijk de oproep om hier met een strategie aan het werk te gaan en niet af te wachten tot een sector in de krant een noodkreet lanceert. Dat is eigenlijk expliciet onze vraag: om op die manier strategisch aan de slag te gaan en niet af te wachten op basis van krantartikels.
Er is een oorlog aan de grenzen van Europa. Dat lijkt nu echt op til. Dat zorgt voor heel veel ongerustheid, en die moeten we maximaal wegnemen. Net daarom hebben we die strategie nodig. Ondertussen, zoals de collega van Vooruit zegt, moeten we blijven hopen en blijven rekenen op een vreedzame oplossing. Maar we moeten wel die stappen durven te zetten om het wat-alsscenario voor te bereiden. Wat als het conflict toch nog verder uitbreidt en er nog meer sancties op Rusland afgaan en er dus ook veel meer gevolgen zijn voor ons eigen Vlaanderen? We zullen dat blijven opvolgen in de hoop dat er een goede strategie komt om samen met de bedrijven dit probleem aan te pakken en hen voor te bereiden op dit gewapend conflict.
De actuele vraag is afgehandeld.