Verslag plenaire vergadering

Algemene bespreking

Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Karin Brouwers, Manuela Van Werde, Steven Coenegrachts, Marius Meremans, Orry Van de Wauwer en Wilfried Vandaele tot wijziging van het decreet van 13 april 1999 houdende machtiging van de Vlaamse regering om toe te treden tot en om mee te werken aan de oprichting van de vereniging zonder winstgevend doel Vlaams Audiovisueel Fonds, wat de opdracht van het Vlaams Audiovisueel Fonds betreft.

De algemene bespreking is geopend.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Collega’s, het audiovisuele landschap is sterk gewijzigd sinds de oprichting van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) in 1999. De nadruk lag toen louter op de ondersteuning van audiovisuele creaties zoals documentaires, films en televisiereeksen. Ondertussen is het VAF/Gamefonds uitgegroeid tot een volwaardige poot van het VAF. Het Gamefonds is erbij gekomen. Sinds enkele jaren is er echter ook de sector van de audiocreaties zoals podcasts, radiodocumentaires en audioverhalen. Dat is een belangrijke artistieke sector geworden, waar Vlaamse makers en productiehuizen ook internationaal succes mee oogsten en die een groeiend publiek aanspreekt.

Zij hebben ondertussen ook een sectorvereniging: het Klankverbond. Zij vroegen terecht aandacht voor de ondersteuning van hun sector tijdens een hoorzitting op 5 maart 2020 ter voorbereiding van de nieuwe beheersovereenkomst met de VRT. De Mediacommissie pikte deze terechte bekommernis op en vroeg toen in de resolutie van 2020 aan de Vlaamse Regering: “zowel voor de visuele productie als voor de audioproductie bouwt de VRT een sterkere samenwerking uit met externe producenten”. Zo stond het in de resolutie.

De Vlaamse Regering heeft dat overgenomen in de beheersovereenkomst met de VRT die geldt van 2021 tot 2026. Daarin bepaalde de Vlaamse Regering dat wat betreft het bestedingspercentage voor externe producties op jaarbasis minimaal 500.000 euro naar de externe audiosector moet gaan. Dat was al een eerste belangrijke stap. Maar net als bij de productie van televisiereeksen en documentaires is de steun van de omroepen onvoldoende om dergelijke externe producties te financieren. De steun van het Vlaams Audiovisueel Fonds is essentieel, maar zonder decretale wijziging kan het VAF geen louter audioproducties ondersteunen.

Het VAF liet in aanloop naar zijn nieuwe beheersovereenkomst 2022-2025 een studie uitvoeren door de Arteveldehogeschool om het podcastlandschap in Vlaanderen in kaart te brengen. De onderzoekers van de Arteveldehogeschool benadrukten dat er extra middelen voor die sector nodig zijn, omdat de sector momenteel “vooral op goesting” draait. Zo verwoorden ze het zelf. De professionele audiomakers die afstuderen aan onze Vlaamse hogescholen, moeten nu in het buitenland produceren omdat er in Vlaanderen geen of amper ondersteuningsmogelijkheden zijn.

De steun aan de audiosector werd ook opgenomen in de nieuwe VAF-beheersovereenkomst 2022-2025 op voorwaarde dat het VAF-decreet hiervoor zou gewijzigd worden. Dat is wat wij vandaag hier gaan doen. Deze nieuwe beleidslijn zal op een voorzichtige en experimentele manier worden ontwikkeld, zo verduidelijkte minister Dalle tijdens de bespreking van de beheersovereenkomst. De methodiek en aanpak zullen zoveel mogelijk geënt worden op de andere ondersteuningsvormen bij het VAF, met respect voor de specifieke wetmatigheden van de audiosector.

De indieners van dit voorstel van decreet – en ik wil alle collega’s danken die dit voorstel mee hebben ingediend – willen aan deze uitdrukkelijke vraag van zowel de audio- en podcastsector, het VAF als de Vlaamse Regering tegemoetkomen en met dit wijzigingsdecreet de opdracht van het VAF actualiseren en meteen het VAF-decreet op enkele andere punten verfijnen. De indieners zijn immers van mening dat het belangrijk is om, net als bij de audiovisuele producties en games, voor deze nieuwe artistieke sector in overheidsfinanciering te voorzien zodat Vlaamse makers kansen krijgen om op een professionele manier hun audiocreaties vorm te geven via ondersteuning door het VAF.

Een vergelijkbare mogelijkheid ter ondersteuning van de audiovisuele sector en de gamesector heeft immers duidelijk positieve effecten voor die sectoren gehad. Met dit voorstel van decreet komen de indieners tegemoet aan de ruim gedeelde beleidskeuze die ervoor zorgt dat het VAF voortaan ook audiocreaties kan ondersteunen zoals het dat al jaren zeer succesvol doet voor de audiovisuele sector en de gamesector.

Mevrouw Van Werde heeft het woord.

Collega Brouwers heeft de voorgeschiedenis uitgebreid toegelicht, ik zal het kort houden.

De gamesector is een sector die zo snel evolueert dat we de vinger aan de pols moeten houden. Dat is ook duidelijk geworden tijdens de gedachtewisselingen met het VAF en de betrokken ministers. Het is een goede zaak dat we de definitie verfijnen van wat een game is en welke organisaties en personen achter de productie van een game zitten. Ik hoop dat het voor iedereen duidelijk is dat de bepalingen in dit voorstel van decreet die verduidelijking bieden.

Het Gamefonds is niet meer het kleine broertje in het VAF, het wordt een volwaardig onderdeel. Het is ook een afdeling die een enorm potentieel heeft: games zijn overal. Het is een internationale immense markt. In de toekomst – laten we wel wezen – zouden ze wel eens de andere audiovisuele sectoren kunnen overvleugelen. We hebben in Vlaanderen ook een uitstekende opleiding. Laten we het talent dat daar afstudeert hier zoveel mogelijk kansen bieden.

Een tweede punt in dit voorstel van decreet zijn de mogelijkheden voor de audiosector. Dat doet me persoonlijk heel veel plezier. Na de VRT, zoals collega Brouwers al zei, zal nu ook het VAF onze audiomakers ondersteunen. Ze verdienen dat. Ze winnen prijzen, krijgen awards, maar ze verdienen vooral een duwtje in eigen land. Heel blij dat dit voorstel van decreet een aanzet is voor een meer structurele werking.

De heer Slootmans heeft het woord.

Voorzitter, wij zullen ook dit voorstel van decreet steunen, om de eenvoudige reden dat deze wijziging zich natuurlijk heel acuut opdrong. We hebben allemaal de hoorzittingen gehoord. Daaruit bleek dat er nood was aan een nieuw wettelijk kader, aangezien het vorige niet meer overeenstemde met de realiteit van podcasts, games en radiodocumentaires, waardoor, zoals mevrouw Brouwers zei, vaak de nodige ondersteuning uitbleef.

We herinneren ons hier allemaal de uitspraak van de onderzoekers van de Arteveldehogeschool. Ze gaven aan dat de podcastsector vandaag vooral op goesting draait, wat niet meteen een duurzame basis is voor de werking. Het lijkt ons wel positief dat daar nu al aan tegemoet wordt gekomen.

Bon, dit VAF-decreet biedt ons wel de mogelijkheid om eens naar een stand van zaken te luisteren, naar het engagement van de meerderheid, van de Vlaamse Regering, om via het VAF de Vlaamse identiteit te gaan versterken. Wat dat betreft, blijven wij echt wel op onze honger zitten. Misschien kunnen de indieners op dat vlak nog enige duiding geven.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Dit voorstel van decreet is een goed voorstel van decreet. Vooruit gaat het steunen. Het concretiseert namelijk belangrijke elementen uit de nieuwe beheersovereenkomst met het VAF die vorig jaar is afgesloten. We vonden dat de behandeling in het parlement – dat weet u, collega’s – geen schoonheidsprijs verdiende, maar daar kom ik straks op terug bij de toelichting van mijn amendement, waar ik toch onmiddellijk op kan doorgaan, voorzitter? (Instemming)

Zodra de beheersovereenkomst met het VAF goedgekeurd was, is de meerderheid onmiddellijk aan de slag gegaan om een en ander decretaal vast te leggen. Het voorstel van decreet bevat ook een element uit ons voorstel van resolutie over het VAF, want er komt met dit voorstel van decreet een decretale verankering en groeikansen voor die nieuwe boomende sector van audioproducties, zoals, voor wie er zich niets kan bij voorstellen, de immens populaire podcasts. De audiosector maakt constant veel belangrijke omwentelingen mee. Onze fractie is ook blij dat met dit voorstel van decreet de stap gezet wordt naar een meer technologieneutraal decretaal kader.

Voorts hadden wij in ons voorstel van resolutie ervoor gepleit om de definitie van onafhankelijke producent niet aan te passen om te voorkomen dat productiehuizen in buitenlandse handen – ik denk aan Caviar – wel zouden kunnen meedingen naar VAF-middelen. Dat gebeurt gelukkig niet in dit voorstel van decreet. We blijven wel zeer op onze hoede omdat tijdens de bespreking in de commissie bleek dat de meerderheid nog wel van plan is om de definitie van onafhankelijke producent in het Mediadecreet te wijzigen.

Een wijziging van die definitie zou ongelooflijk grote implicaties hebben op wat het Vlaams Audiovisueel Fonds kan subsidiëren. En de beroepsvereniging van Vlaamse Onafhankelijke Film & Televisie Producenten is daar terecht heel bezorgd over. Het VAF en de taxshelter zijn immers bedoeld om de Vlaamse audiovisuele sector te ondersteunen en niet om de middelen te laten wegvloeien naar het buitenland. Het kan niet de bedoeling zijn dat we vanuit Vlaanderen bedrijven als Liberty Global gaan subsidiëren.

Bij dezen wil ik er ook nog op aandringen – maar ik zal dat zeker verder doen in de commissie – om een advies te vragen van de Strategische Adviesraad.

Wat mijn amendement betreft, is het zo dat – ik zei het al – de behandeling van de beheersovereenkomst geen schoonheidsprijs verdiende. Want een nieuwe beheersovereenkomst met zo'n belangrijke speler verdient volgens ons systematisch parlementaire grondige reflectie. Dat mag niet ‘stoemelings’ gebeuren, zoals dat in december wel het geval was.

De ontwerpen VAF/Mediafonds en VAF/Gamefonds werden begin december overgemaakt aan het parlement, het ontwerp VAF/Filmfonds nog een week later. Enkel omdat wij vanuit Vooruit aandrongen op hoorzittingen zijn die er ook gekomen en is er een studie toegelicht waarop de beheersovereenkomst is gebaseerd. Daarop hebben we dan een resolutie ingediend, die werd weggestemd. Kortom, er was heel veel frustratie omdat wij vanuit Vooruit vonden dat dit toch wel een grondiger parlementair debat verdiende.

En om dat in de toekomst te vermijden, leggen wij vandaag opnieuw een volgens ons zeer zinnig amendement ter stemming voor, dat dat haastwerk in de toekomst onmogelijk maakt. Met dit amendement willen wij het verplicht maken om de laatste ontwerpversie van de beheersovereenkomst zes maanden voor de definitieve goedkeuring ervan aan het parlement te bezorgen. Dat geeft de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC) de tijd om een advies af te leveren, want nu heeft die dat niet gedaan wegens geen tijd. Daarna kunnen we op basis van dat advies hoorzittingen en een parlementair debat organiseren. Wij willen dit graag verankeren in het decreet.

Mevrouw Meuleman heeft het woord.

Voorzitter, ik houd het kort. We geven zeker onze steun voor het inhoudelijke aspect van dit decreet. Het hele audioverhaal is iets waarop we hebben gehamerd, er is aandacht voor de podcast, het is een booming sector. Vlaanderen is daar zeer sterk in, we moeten daar op springen en dat gebeurt met dit voorstel.

Ik ben het eens met mevrouw Segers: we mogen de definitie van die onafhankelijke producent niet wijzigen en we gaan die nu ook niet wijzigen. Ik heb u, mevrouw Brouwers, horen zeggen dat u dat ook niet van plan bent en dat u het ook niet via het Mediadecreet wilt wijzigen. Ik hoop dat dat echt het standpunt van uw partij en van uw minister is en dat we dat dan ook effectief zo kunnen houden. Het is een terechte bezorgdheid, ik wil die dan ook mee ondersteunen.

Mevrouw Segers, ik begrijp de logica van het amendement helemaal. Ik ben het ook met u eens dat dit parlementair had moeten worden behandeld en een beter traject had moeten kunnen lopen. Ook de SARC had onvoldoende tijd. Daarmee ben ik het eens. Maar toch gaan we er ons op onthouden, omdat ik zes maanden ons toch wel een lange periode lijkt, ook voor het VAF, om die beheersovereenkomst rond te krijgen.

We begrijpen de logica van het amendement, maar we zullen ons erop onthouden, mevrouw Segers. 

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Ik wil kort reageren op de definitie van onafhankelijke producent. Wat wij daarover hebben gezegd, is dat dit alleszins niet in dit decreet thuishoort. Als daar ooit al iets rond zou moeten gebeuren, is dat iets voor het Mediadecreet. Dat is sowieso een zeer moeilijke discussie. Collega Segers heeft daarover terechte bekommernissen geuit, daar niet van, maar dat hoort hier gewoon niet thuis. Dat is het eerste punt.

En het andere punt dat ik wil zeggen in verband met het amendement, is dat zes maanden op voorhand de ontwerptekst bezorgen aan het parlement voor geen enkele beheersovereenkomst gebeurt. Het is ook aan het parlement om de zaken een beetje in het oog te houden en op tijd een hoorzitting te vragen. Wij weten ook wanneer beheersovereenkomsten starten en dat ze meestal in de maanden voordien tot een eindpunt komen. We hebben dat ook uitdrukkelijk zo gedaan met de beheersovereenkomst van het VAF. Maar ik wil de collega's erop attent maken dat men dat voor Literatuur Vlaanderen, ook zo’n fonds, een jaar geleden helemaal heeft laten passeren. Dat is een paar dagen voor Kerstmis op de regering gekomen en nooit in het parlement besproken.

Ik wil maar zeggen dat we daar als parlement zelf een beetje attent op moeten zijn. Ik denk dat we dat hier, bij het VAF, goed hebben gedaan, maar dat we daarom niet een amendement moeten goedkeuren waarin we meteen naar zes maanden gaan. Dat is veel te lang en niet realistisch. Collega Meuleman vindt dat ook. Ik voel mij daarin gesterkt.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

De algemene bespreking is gesloten.