Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister Beke, deze week kreeg ik opnieuw telefoon van de kinderopvang, van een aantal kinderdagverblijven. Daarom ben ik vandaag eens op de koffie geweest. Ik ben bij Romina geweest, en ze zei: ‘Ilse, geniet van je koffie, want het zal je laatste zijn. Ik zit namelijk in de problemen. Ik krijg mijn geld nog niet van Kind en Gezin, mijn facturen stapelen zich op. Dus voor mij is dat natuurlijk een groot probleem. Want er zijn heel veel kindjes afwezig, heel veel ouders in quarantaine, en noem maar op. En zoals je weet, als er geen kindjes aanwezig zijn, is er geen prestatie en hebben wij daarvoor ook geen inkomen.’
Ik vraag hoe dat mogelijk is, want we hebben die compensatieregeling goedgekeurd. Ze zegt: ‘Ja, dat klopt. Die compensatieregeling is goedgekeurd. Maar we zitten sinds november met problemen. Er waren veel kindjes afwezig in november, ook in december en uiteraard in oktober. En die ouders hebben daarvoor dus een doktersattest binnengebracht.’ Ik zeg: ‘Maar dan is het toch in orde, als je een doktersattest hebt?’ ‘Neen,’ zegt ze, ‘want de regelgeving zegt dat dat een quarantaineattest moet zijn.’ Dus die ouders hebben van hun dokter een attest gekregen. Romina en andere kinderdagverblijven of onthaalouders hebben dat ingestuurd. Maar dan zeggen de diensten dat het geen quarantaineattest is, maar een doktersattest.
Minister, mijn vraag aan u is wanneer de kinderdagverblijven eigenlijk hun centjes krijgen. Want hun rekeningen stapelen zich natuurlijk op. U weet ook dat de energieprijzen hier duur zijn, ook voor de kinderdagverblijven. Als zij daar te maken hebben met een variabel tarief, gaat dat natuurlijk de hoogte in. Maar op dit ogenblik hebben zij eigenlijk weinig inkomsten, dus zitten zij met de handen in het haar. Want er is heel veel regelgeving, er zijn heel veel verplichtingen waaraan ze moeten voldoen. Er is heel veel administratieve rompslomp, en ze hebben een beetje het gevoel dat ze daar te weinig ondersteuning krijgen vanwege het agentschap Opgroeien, of vanwege de diensten waarvoor ze werken.
Minister, kunt u ervoor zorgen dat hun loon, hun compensatiepremie waar zij recht op hebben, zo snel mogelijk uitbetaald wordt?
Minister Beke heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik zou eigenlijk heel kort kunnen antwoorden met één woord, namelijk ‘ja’. Onze kinderopvang speelt een belangrijke rol in alle omstandigheden, maar zeker in de coronacrisis. Dat is zeker zo. We stellen vast dat de besmettingen stijgen, en dat is ook zo voor de kinderopvang. En er zijn dus ook gevolgen voor de kinderopvang.
Daar hebben wij met de Vlaamse Regering sinds de coronacrisis ook al heel wat inspanningen voor gedaan. In 2020 hebben we daar 130 miljoen euro voor uitgetrokken, en in 2021 53 miljoen euro. En op de Vlaamse Regering hebben we ook beslist om voor de eerstkomende drie maanden opnieuw 8,2 miljoen euro uit te trekken om in een compensatie voor de kinderopvang te voorzien.
De organisatoren kunnen van 1 januari tot eind februari een aanvraag indienen voor de compensaties van december. Zodra die aanvraag is ingediend en de aanwezigheden bezorgd zijn, is er in theorie zestig kalenderdagen de tijd om een aanvraag te behandelen en dan nog eens dertig kalenderdagen om die compensatie uit te betalen. In de realiteit zien we dat het sneller gaat. Ik vraag het agentschap ook om daar zo snel mogelijk werk van te maken. Ik zal u heel concreet de cijfers geven. Er werden 1.136 aanvragen goedgekeurd en ook al uitbetaald of de uitbetaling volgt in de komende dagen; 124 aanvragen moeten nog worden behandeld en 54 aanvragen staan on hold vanwege een aantal ontbrekende aanwezigheden.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Ik dank u, minister. U hebt eigenlijk bevestigd wat ik al vermoedde. In het beste geval kan er heel snel worden overgegaan tot een betaling, maar in het slechtste geval duurt dat dus meer dan drie maanden. Veel hangt af van hoe snel de onthaalouders of de kinderdagverblijven effectief die lijstjes binnenbrengen, maar veel hangt natuurlijk ook af van hoe snel ze die attesten van de ouders krijgen. Daar begint het. Wij krijgen maandelijks eerlijk ons loon zoals het hoort. De kinderdagverblijven moeten daar soms drie maanden op wachten. Dat lijkt me niet heel fair. U weet ook dat de facturen zich blijven opstapelen en het is natuurlijk niet fijn als je zo lang moet wachten op die compensatie of op je loon. Het kan snel gaan, maar het kan ook heel traag gaan.
Mijn vraag is heel eenvoudig: kunt u niet zorgen voor een versnelde uitbetaling op basis van bijvoorbeeld een forfait zodat de kinderdagverblijven niet alle facturen moeten voorschieten of hun personeel niet moeten voorschieten of hun loon niet moeten achterhouden? Op die manier zijn ze in deze onzekere tijden zeker dat er maandelijks een compensatie op hun rekening komt zodat ze de facturen kunnen betalen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Collega’s, er doen zich ook in de kinderopvang besmettingen voor, zowel bij het personeel als bij de kinderen. Kinderen zitten in isolatie of quarantaine. Dat is niet anders dan in de rest van de maatschappij. Daarom zijn er twee compensaties: een voor de kinderen die afwezig zijn vanwege quarantaine en isolatie en een tweede als een kinderopvanginitiatief volledig moet sluiten vanwege te veel besmettingen.
Minister, de NV-A-fractie is tevreden dat de compensatieregeling verlengd wordt tot eind februari. Dat is een goede zaak. Ik wil twee oproepen doen. Een eerste belangrijke oproep aan alle ouders die het allicht met me eens zijn dat de kinderopvang fantastisch goed werk levert, is om alstublieft uit eigen beweging en onmiddellijk de nodige attesten binnen te brengen. Ten tweede roep ik u en uw diensten op om, zodra de aanvraag binnen is, zo snel mogelijk uit te betalen, eventueel gefaseerd voor dat deel waarvoor er al attesten binnen zijn en nadien in een tweede schijf voor de achterblijvende attesten.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Mijn fractie staat op de barricades voor de kinderopvang. Dat is nodig. Sinds de deltavariant in september zijn kleine kinderen even besmettelijk en zijn er toenemende besmettingen, met steeds meer sluitingen in de kinderopvang. Desondanks is er maar een gedeeltelijke compensatieregeling uitgewerkt. We hebben u al ingelicht dat die compensatieregeling onvoldoende en gebrekkig is. Dat is kwalijk voor de sector, die sterk onder druk staat. Minister, vindt u het niet tijd om met voorschotten te werken? Is het niet mogelijk om dat te regelen?
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
De kinderopvang is een heel belangrijke sector, die het momenteel heel zwaar heeft. Het is heel goed dat de compensaties destijds zijn genomen, maar ook dat de regelingen ondertussen zijn verfijnd en nog worden verlengd. Vooraleer er tot sluiting wordt overgegaan, minister, is het nodig dat er eerst wordt gezocht naar mogelijke andere oplossingen. Dat wordt ook zo verwoord in de brief aan de opvanginitiatieven. Het Lokaal Loket Kinderopvang kan daar bijvoorbeeld een rol in spelen. Er kan worden gezocht naar uitwisseling van personeel. Hoe gebeurt dat in de praktijk? Is er sprake van uitwisseling van personeel tussen kinderopvanginitiatieven en welke rol speelt het lokale loket daarin?
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Collega's, de situatie in de kinderopvang is op dit moment echt schrijnend. Er moet zo snel mogelijk een oplossing komen voor de uitbetaling van die compensatieregeling. Maar daarnaast is er ook een gigantische personeelsuitval. Er zijn echt handen te kort. Dat is natuurlijk het gevolg van een structureel personeelstekort, waar wij het al vaker over hebben gehad. Maar nu komt corona er nog eens bovenop. Het is gewoon niet meer te doen. Veel crèches gaan gewoon dicht. Bijvoorbeeld bij mij in de crèche hebben ze vorige week met zijn drieën zowel de baby- als de peutergroep moeten doen. Je ziet gewoon dat het personeel daar echt tot het uiterste gaat om te trachten open te blijven, voor de kinderen maar ook omdat ze weten dat het belangrijk is voor de ouders om te kunnen blijven werken. Ik heb er gisteren met hen nog eens over gebabbeld. Ze zeggen dat ze zich gewoon niet veilig voelen om te blijven werken, zeker met de omikronvariant die zo besmettelijk is en met kinderen die zo klein zijn en niet of niet vaak genoeg worden getest.
Minister, u hebt gezegd dat u daar ging investeren in CO2-meters en in andere voorzorgsmaatregelen om het veilig te houden maar ook om ervoor te zorgen dat de crèches maximaal open kunnen blijven. Hoever staat het daarmee? Hangen die ondertussen al in onze crèches?
Mevrouw Saeys heeft het woord.
De kinderopvang heeft tijdens deze coronacrisis meer dan bewezen hoe belangrijk die sector wel niet is. Het klopt dat ook tijdens deze golf de kinderopvangsector zich continu moet herorganiseren omdat we zien dat er heel wat coronabesmettingen zijn, zowel bij kinderen als bij begeleiders. Het is wel zo dat er een compensatieregeling optie 2 is uitgewerkt, wat een heel goede zaak is, omdat het heel belangrijk is dat die mensen hun inkomsten hebben als er een sluiting is of wanneer er kindjes in quarantaine zitten of besmet zijn. Maar als zij lang moeten wachten op hun compensatie, dan vraag ik u om eens te toetsen bij de diensten om die zo snel als mogelijk in orde te maken.
Minister Beke heeft het woord.
Collega's, dank u wel. Ik deel absoluut jullie bezorgdheid over de kinderopvang. Zoals ik daarstraks heb gezegd, heeft de Vlaamse Regering daar ook gehoor aan gegeven. In 2020, 2021 en de eerste maanden van 2022 gaat het alles samen over 190 miljoen euro aan compensaties, die geen cadeaus zijn maar die noodzakelijk zijn om de kinderopvang te ondersteunen wanneer er problemen zijn wegens besmettingen, externe omstandigheden waar men niets aan kan doen. Dat is belangrijk. Het is ook belangrijk dat wij die compensatie voor de komende maanden voorzien. Dit was vorige week nog een concrete vraag van collega Groothedde: komt die compensatie er? Wel, ze is beslist, niet alleen voor januari maar ook voor februari. Ze is er dus en men kan er gebruik van maken.
Ik heb u daarstraks de cijfers gegeven. Vandaag, 26 dagen na december, zijn er van december al 1136 van uitbetaald of is de uitbetaling onderweg, zijn er nog slechts 124 uit te betalen en staan er 54 on hold wegens ontbrekende aanwezigheden. Het agentschap doet er dus alles aan om zo snel als mogelijk die uitbetaling te kunnen doen. Dat is ook noodzakelijk voor de mensen in de kinderopvang. Ik begrijp die vraag en die bezorgdheid zeker. Dat is natuurlijk wat we moeten doen.
Wat personeel betreft, hebben we een aantal initiatieven genomen. Collega Schryvers, we hebben een cascadedocument goedgekeurd. Dat is er niet alleen voor de ouderenzorg. Dat woord is hier al een paar keer gevallen. Dat is een document dat een soort draaiboek is wanneer er personeel uitvalt. Daar kan men in de ouderenzorg gebruik van maken, daar kan men in voorzieningen voor personen met een handicap gebruik van maken, maar ook in de kinderopvang. Er kan dus ook vanuit andere sectoren gebruik van worden gemaakt.
We hebben een forfait ter beschikking gesteld om CO2-meters en testen aan te kopen. Het is dan uiteraard aan de kinderopvanginitiatieven om met die middelen effectief die CO2-meters en die testen voor het personeel aan te kopen en om ervoor te zorgen dat dat in de meest veilige omstandigheden kan gebeuren.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Collega’s, het wordt hier door alle partijen erkend dat de kinderopvang het heel zwaar te verduren heeft. De ene opvang na de andere sluit. (Ilse Malfroot toont een grote schanullekepop en plaatst die op het spreekgestoelte.)
En net zoals Schanulleke haar hoofdje laat zakken, laten heel veel uitbaters en heel veel verantwoordelijken hun hoofdje zakken, want ze hebben het mentaal zwaar en ze hebben het financieel zwaar. Ze kunnen het niet meer aan. Ze voelen zich niet erkend. Ze vinden dat ze te weinig ondersteuning krijgen. Ze hebben te veel papierwerk. Ze worden onderbetaald. Ze doen te veel uren. Ze kreunen onder het personeelstekort. Ook dat wordt hier door iedereen erkend. Ze werken onder grote druk. Samengevat komt het erop neer dat ze zich zelfs een beetje misbruikt voelen.
Dus, u hebt werk, minister. Stel dat niet uit. Zorg dat er snel werk van gemaakt wordt. Zorg voor een eerlijke subsidiëring. Zorg voor een eerlijk statuut. Zorg voor meer helpende handen. Zorg ook voor een eerlijke afwezigheidsregeling voor zieke kindjes, want nu komen die zieke kindjes nog altijd naar de opvang omdat de ouders ervoor moeten betalen. En zorg ook voor een goede opleiding zodat de kinderdagbegeleiders opnieuw tijd krijgen om te doen waar ze voor gekozen hebben, en dat is: zorg dragen voor onze kinderen, zorg dragen voor onze toekomst.
Schanulleke, minister, rekent op u. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De actuele vraag is afgehandeld.