Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de campagne voor de coronavaccinatie van kinderen tussen 5 en 11 jaar
Actuele vraag over de communicatie inzake de vaccinatie van kinderen onder twaalf jaar
Verslag
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Minister, onze vaccinatiecampagne is volop bezig en de vaccinatiecentra draaien nog altijd op volle toeren. Ondertussen zijn er ook al heel wat vaccinatiecentra gestart met de vaccinatie van kinderen van 5 tot en met 11 jaar. De vaccins voor kinderen zijn in december vorig jaar goedgekeurd en ondertussen is er al heel wat argumentatie verschenen waarom het belangrijk is om ook kinderen te laten vaccineren.
Een gevaccineerd kind heeft natuurlijk minder risico om besmet te worden, maar dat zorgt ook voor meer bescherming voor ouders en grootouders. Vandaag konden we in de krant lezen dat individuele baten de eventuele risico's overstijgen. Uit de cijfers blijkt ook dat de vaccinatie van de kinderen er mee toe bijdraagt om de besmettingsgolf voor de hele bevolking te doen dalen met 10 tot 15 procent.
Minister, alles staat en valt met de juiste informatie. In het verleden hebben we hier al vragen gesteld over de beschikbare informatie voor volwassenen. Het is nu onze taak om ook de ouders goed te informeren. Alles begint met duidelijke en correcte informatie.
Minister, op welke manier kunnen we ouders blijven stimuleren? Op welke manier kunnen we die ouders blijven informeren over het belang en de werking van het vaccin zodat al die ouders op een objectieve manier een keuze kunnen maken over de vaccinatie van hun kinderen?
De heer Parys heeft het woord.
Minister, het vertrouwen van burgers in hun overheid is het belangrijkste goed waarover de overheid beschikt. Dat is dubbel waar wanneer het gaat over een pandemie waarin we burgers proberen te overtuigen om zich te laten vaccineren. Ik geloof heel erg in vaccineren als een van de belangrijke instrumenten om de covidpandemie in te dijken.
Natuurlijk, als je als overheid niet volledig of niet correct informeert, zeker als het gaat over een campagne die gericht is op het vaccineren van kinderen tussen 5 en 11 jaar, dan tast je dat vertrouwen in de vaccinatiecampagne aan, dan ondergraaf je het vertrouwen in de overheid en dan geef je koren op de molen van de antivaxers.
Minister, ik heb u voor de kerstvakantie gevraagd om de toon en de inhoud van de campagne die de Vlaamse overheid heeft gelanceerd, aan te passen. Dat ging eerst niet gebeuren, dat is uiteindelijk wel gebeurd. Vandaag zijn we vier weken verder en was ik heel verbaasd toen ik gisteren de uitnodiging kreeg om een van mijn dochters onder de 12 te laten vaccineren.
In de folder die ik meegestuurd kreeg, staat heel duidelijk: een van de vier redenen om je kind te laten vaccineren, is dat immuniteit door vaccinatie beter en langduriger is dan door besmetting. Als ik dan doorklik naar de website, dan staan daar vijf studies die die bewering moeten staven.
Het probleem met die studies is dat geen enkele van die vijf aangehaalde studies ondersteunt dat vaccinatie beter beschermt dan een eerdere infectie bij jonge kinderen. Dat is een probleem omdat dit het vertrouwen aantast dat zo belangrijk is en dat ouders moeten hebben wanneer ze zelf beslissen om hun kind te laten vaccineren.
Minister, waarom staat dat nog steeds op de website van de Vlaamse overheid? Wanneer past u dit aan? (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Beckers heeft het woord.
Minister, ik wil mijn actuele vraag beginnen met heel duidelijk te stellen dat ik voor vaccinatie ben. Ik ben ook voor vaccinatie van kinderen. Ik merk zeker en vast in mijn omgeving bij andere jonge ouders dat vaccinatie van kinderen tegen het coronavirus niet vanzelfsprekend is. Dat is eigenlijk logisch omdat de kosten-batenanalyse bij kinderen veel moeilijker te maken valt dan bij volwassenen. We weten dat ongeveer 50 procent van de kinderen in Vlaanderen al besmet is geweest, en gelukkig zijn de gevolgen voor de meeste kinderen niet zo ernstig en verloopt die infectie veeleer mild.
Bovendien merken we dat vaccinatie zeker en vast geen absolute bescherming biedt tegen besmetting, dus ook niet absoluut beschermt tegen besmetting van de oma enzovoort. Daarom twijfelen heel veel ouders in Vlaanderen.
Minister, vooraleer kinderen van 5 tot 11 jaar gevaccineerd zouden worden, hebt u advies ingewonnen en ook gekregen. In die adviezen was heel duidelijk dat de vaccinatie voor jonge kinderen beschikbaar moest worden gesteld maar niet aanbevolen. Als we kijken naar de informatie die het agentschap Zorg en Gezondheid verspreidt, merken we, zoals de heer Parys ook zei, dat de toon eerder naar aanbevelen neigt. In de papieren uitnodiging die nog altijd wordt verstuurd, staat dat een vaccinatie aanbevolen is. Bovendien staan er nog andere onwaarheden in de folder, zoals het al aangehaalde feit dat een besmetting minder goed zou beschermen dan een vaccin. In de papieren versie wordt ook geen melding gemaakt van bijwerkingen die het vaccin wel kan hebben, gelukkig in zeer uitzonderlijke gevallen. Maar het is van groot belang dat ouders volledig en correct geïnformeerd worden om een goede keuze te maken.
Minister, ik heb schrik dat als over dit vaccin wat mysterieus wordt gedaan, ouders ook gaan beslissen om andere vaccinaties niet meer toe te laten dienen. Dat zou heel slecht zijn voor de volksgezondheid. Minister, hoe is die desinformatie, dat fake news in de officiële overheidscommunicatie terechtgekomen? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Beke heeft het woord.
Voorzitter, collega's, om te beginnen wens ik u allemaal een mooi en voorspoedig 2022. Het zal op vele vlakken een bewogen jaar worden, maar ik wens het u van harte toe: in eerste instantie een goede gezondheid voor u en al degenen die u dierbaar zijn. Het past zeker bij dit thema om daarmee te beginnen.
Kindervaccinatie is inderdaad belangrijk. Wij hebben eind vorig jaar een advies gevraagd aan de Hoge Gezondheidsraad. Wij hebben dat advies ook gekregen. De Hoge Gezondheidsraad heeft dat positief geadviseerd. Het gaat voor alle duidelijkheid over een specifiek pediatrisch vaccin. De Gezondheidsraad heeft gezegd dat het moet worden aangeboden en dat ook informatie over de te verwachten voordelen voor de persoon en voor de samenleving moet worden aangeboden. Dat was op de interministeriële conferentie geen gemakkelijke maar wel een doordachte afweging. Het gaat erover wat de voordelen zijn voor uzelf en in welke mate het uzelf beschermt, maar ook in welke mate het de samenleving en het kind in zijn welzijn beschermt. Er zijn daarnet vragen gesteld aan de minister van Onderwijs over een aantal gevolgen in het onderwijs van de coronapandemie. Dat hoeft geen betoog. Dat is wat het agentschap doet, namelijk die informatie aanbieden.
Wij doen dat niet zomaar. Ik hoor hier begrippen zoals fake news en andere. Ik denk dat dat ver overtrokken is. Wij doen dat in samenwerking met professor Pierre Van Damme. Collega Parys, u hebt een uitnodiging gekregen. Ik heb gisteren ook een uitnodiging gekregen voor mijn dochter. Ik heb haar onmiddellijk ingeschreven, op haar vraag. Ik weet niet wat u gedaan hebt, maar bij mij is het alleszins onmiddellijk gebeurd. Volgende week woensdag hoop ik samen met haar dat vaccin te kunnen laten zetten.
We hebben de uitnodigingsbrief. Op die uitnodigingsbrief staat wat de te verwachten voordelen zijn, zoals het beschermen tegen ziekte. Er staan ook de mogelijke bijwerkingen, de zeldzame bijwerkingen. Die zijn er. Dat wordt dus niet onder de mat geveegd. Ze zijn er, maar ze zijn bijzonder zeldzaam. We hebben een radiocampagne. We hebben een onlinecampagne. Meer informatie staat op de website laatjevaccineren.be. In de brief, op de website en in de communicatie – dat hebben wij ook aan de vaccinatiecentra gecommuniceerd – staat heel duidelijk dat er een procedure is voor de toestemming van de ouders. De ouders moeten daar wel degelijk in toestemmen.
Collega's, elke dag verschijnen er nieuwe onderzoeken – tientallen nieuwe onderzoeken – over deze pandemie, over dit virus. Er verschijnen ook nieuwe onderzoeken over de impact op kinderen. Die informatie wordt aangepast. Die informatie wordt verzameld. Professor Van Damme is daar onze belangrijkste adviseur in. Die informatie wordt geanalyseerd en wordt aangepast. Dat is geen statisch gegeven. De informatie die we vandaag hebben, is veel uitgebreider dan de informatie die we een maand geleden hadden. De informatie die we een maand geleden hadden, was al veel uitgebreider dan de informatie die twee, drie of vier maanden geleden aanwezig was.
Zo geldt dat ook voor zeldzame aandoeningen zoals myocarditis.
In de Verenigde Staten zijn er intussen 8,7 miljoen vaccins gezet bij kinderen. Daarvan zijn er 15 gevallen van myocarditis, waarvan 11 bevestigd. Dat zijn er 11 op 8,7 miljoen gevaccineerden. Daarvan zijn er 7 volledig hersteld, en 4 nog te herstellen. Ik heb daarstraks nog een brief gekregen van de pediaters van het universitair ziekenhuis Gasthuisberg. De kans op myocarditis bij kinderen van 5 tot 11 jaar die niet gevaccineerd zijn en besmet raken, is 1 op 5000. Die kans is dus ontiegelijk veel groter.
Wil dat zeggen dat er een nulrisico is? Neen. Ik denk ook nooit dat hier iemand gezegd heeft dat er een nulrisico is bij het vaccineren. Wat er wel gezegd wordt is dat de risico’s bij besmetting wanneer je niet gevaccineerd bent – voor de persoon, voor de jongere, maar ook voor de samenleving – veel groter zijn. Dat is de balans en de afweging die gemaakt is. Sciensano heeft een rapport uitgebracht waarin staat dat er tot en met november – ze zijn dus nog niet aan de laatste cijfers – 135 kinderen tussen de 5 en 11 jaar zijn opgenomen in de ziekenhuizen. Daarbovenop zijn er nog eens 98 gevallen waarvan het onduidelijk was of de reden van de opname een gevolg was van een covidbesmetting of niet.
Dit maar om te zeggen dat vaccineren belangrijk is, en dat ik daarom, samen met het agentschap, inderdaad informatie aanbied, op een genuanceerde manier, en niet op een statische maar op een dynamische manier. De website wordt veel sneller aangepast dan de uitnodigingsbrieven, dat is nogal evident. De brieven die u en ik gisteren in de brievenbus gekregen hebben, zijn al een paar dagen daarvoor verstuurd. Maar die informatie wordt door het agentschap systematisch en continu aangepast aan de nieuwe wetenschappelijke inzichten, nadat ook professor Pierre Van Damme daarnaar gekeken heeft en daar een advies over gegeven heeft.
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Bedankt voor uw duidelijk antwoord. U geeft het ook aan: elke dag komt er heel wat info op ons af, en elke dag moet er heel snel geschakeld worden om die info constant bij te werken, op websites, maar ook richting de vaccinatiecentra en richting de ouders. Daarom is het ook heel frustrerend om vast te stellen dat bepaalde mensen op sociale media op een ongenuanceerde manier info verspreiden. Want dat zorgt er alleen maar voor dat nog meer ouders gaan twijfelen, en dat er nog meer ongerustheid is over de vaccinaties van kinderen.
Daarom wil ik toch nog eens vragen, ook aan u, of we ervoor kunnen zorgen dat er alstublieft correcte en duidelijke info is, zodat bepaalde mensen op sociale media geen onrust kunnen zaaien. Ik ben ervan overtuigd dat, als er maar één manier is om toch de ouders te laten inzien wat het nut is van vaccinatie voor hun kinderen, het dan echt belangrijk is om die duidelijke en correcte info te kunnen verspreiden.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, ik heb eigenlijk geen antwoord gekregen op een heel specifieke vraag, namelijk of de claim dat immuniteit door vaccinatie beter en langduriger beschermt dan door het doormaken van de ziekte, wordt aangepast.
Ik heb ook geen antwoord gekregen op de vraag of die vijf studies die als stavingsdocumenten dienen voor die claim, maar die daar eigenlijk niets over zeggen, worden aangepast. Dat staat nochtans gewoon op de website, en dat kan dus eigenlijk nu worden aangepast. Het antwoord is: we weten het gewoon nog niet. En het is ook niet fout om dat te zeggen als overheid. Ik had dus heel specifiek die twee vragen.
Mijn bijkomende vraag gaat over het feit dat er vandaag op zijn minst één vaccinatiecentrum is dat bussen inlegt naar scholen om kinderen die zich willen laten vaccineren, de bus te laten nemen naar het vaccinatiecentrum, om zich daar te laten injecteren. Dat is een probleem, minister, omdat je op die manier de vaccinatiestatus van alle kinderen die zich niet laten vaccineren, met de hele school deelt. Want zij gaan natuurlijk niet mee op die bus.
En de vraag is, minister, of u zult zorgen voor richtlijnen aan de vaccinatiecentra die duidelijk maken dat dit soort medische informatie ook niet op dergelijke ietwat onhandige manier bekend wordt gemaakt.
Mevrouw Beckers heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. De Hoge Gezondheidsraad was in zijn advies erg duidelijk en vindt dat geen onderscheid mag worden gemaakt tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde kinderen. Op dit moment bestaat dat onderscheid, die discriminatie al voor kinderen vanaf 12 jaar. Kinderen vanaf 12 jaar die niet gevaccineerd zijn, moeten langer in quarantaine, bijvoorbeeld op school en mogen soms niet mee op schoolreis. Dat vind ik zeer jammer.
U verwees daarnet naar die radiocampagne. Die campagne geeft veel ouders wel een slecht gevoel, een gevoel van emotionele chantage, namelijk dat wie zijn kind niet laat vaccineren, ervoor zorgt dat dat kind geen leven meer heeft.
Minister, kinderen die zich laten vaccineren, krijgen op dit moment al een Covid Safe Ticket (CST). De bedoeling daarvan is eigenlijk om bijvoorbeeld op reis te kunnen gaan tijdens de zomer. Maar kan ik nu en hier van u, in dit parlement, de bevestiging krijgen dat het gebruik van een CST niet zal worden uitgebreid naar onze jongere kinderen en dat er dus geen sprake zal zijn van discriminatie van niet-gevaccineerde kinderen? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Dit is een heel gevoelig onderwerp, en ik betreur dat sommige politici maar inderdaad ook mensen op sociale media daar zeer ongenuanceerd mee omgaan. Het is heel belangrijk om correcte informatie te geven, en dus zowel de voor- en nadelen van vaccinatie als de voor- en nadelen van een besmetting goed weer te geven. Wetenschap is inderdaad geen statisch gegeven. Elke dag opnieuw krijgen we nieuwe informatie en daar moeten we natuurlijk ook rekening mee houden, maar politieke spelletjes spelen op kap van het vaccineren van kinderen, betreur ik ten zeerste. Ik hoop dat we dit debat sereen kunnen voeren.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Minister, collega’s, eigenlijk kunnen we dit soort debatten en de manier waarop die worden gevoerd, best wel missen. Ik denk dat er genoeg argumenten pro vaccinatie zijn en dat er ook heel veel informatie gekend is om geen informatie die flou en nog niet gekend en duidelijk is in communicatie te stoppen. De adviezen van de Hoge Gezondheidsraad en van het Comité voor Bio-ethiek zijn zeer duidelijk, en ik stel voor dat we die gewoon uitvoeren. Zoals ik daarnet zei, zijn er genoeg argumenten pro vaccinatie om daar als ouder toch gedeeltelijk die keuze te kunnen maken, maar de adviezen zijn duidelijk. We hebben er geen nood aan om nog andere argumenten te zoeken die op dit moment niet gekend zijn en waarvan het inderdaad ook mogelijk is om gewoon te zeggen dat we het nog niet weten of dat er nog onderzoek naar loopt.
Minister, ik heb nog een concrete vraag. Wanneer op dit moment ouders ingaan op de oproep om hun kind te laten vaccineren, gaan zij naar de website en hebben ze twee mogelijkheden. Ofwel maken ze op dat moment een afspraak, ofwel geven ze aan dat ze hun kind nooit willen laten vaccineren. Er is geen enkele optie voor ouders die nog twijfelen, en dat zijn er veel. Voorziet u in de ontwikkeling van een derde mogelijkheid voor ouders die bijvoorbeeld nog een maand tijd vragen om daarover na te denken? Op dit moment krijgen zij het signaal dat het nu of nooit is. En dan vrees ik dat een deel ook nooit zal zeggen.
De heer Anaf heeft het woord.
Ik merk ook in mijn omgeving dat heel veel ouders twijfelen, ook mensen die eigenlijk niet hebben getwijfeld om zichzelf te laten vaccineren, waarbij je natuurlijk over je eigen lichaam beslist. Heel veel mensen hebben zich solidair getoond met de samenleving door zich te laten vaccineren. Maar wanneer het gaat over je kinderen, beslis je niet over je eigen lichaam. En dan zijn mensen heel erg gevoelig voor de eventuele langetermijneffecten enzovoort. En dan is er volgens mij inzake communicatie meer nodig dan die ene brief die bij de uitnodiging zit of de informatie die op de website staat. Voor elk ‘fake news’-bericht of welk bericht, hoe klein ook, over randverschijnselen, bijwerkingen enzovoort, heeft men honderd berichten met juiste informatie nodig om dat opnieuw recht te zetten.
Daarom denk ik dat het echt nodig is – en ik denk dat we dat allemaal onderschatten – om veel meer in te zetten op communicatie. Het is belangrijk om de juiste informatie bij de ouders te krijgen, ook via artsen. Ook artsen, zelfs pediaters, beschikken niet altijd over de juiste informatie. Ik zou echt willen vragen om samen met artsen, samen met iedereen eigenlijk, te kijken hoe we de correcte informatie veel beter bij ouders kunnen krijgen.
Minister Beke heeft het woord.
Dank voor de bijkomende vragen, collega’s.
Ik heb het daarstraks al gezegd, en collega Saeys en andere collega’s hebben ernaar verwezen: dit is geen statisch gegeven. Er komen elke dag nieuwe elementen bij. Ofwel kun je zeggen ‘daar maken wij abstractie van, we doen alsof we dat niet weten’, ofwel kun je proberen die te integreren. Ik denk dat het beter is te proberen die te integreren in de informatie die mensen zoeken. Ik begrijp de twijfel van ouders. Ik begrijp dat men zegt dat het minder evident is om dochters van 10, 11 jaar te vaccineren dan een zoon van 17 of onszelf. Dat is natuurlijk begrijpelijk. Daarom is goede informatie belangrijk. Het is daarom dat wij als agentschap samenwerken met externe experten zoals professor Pierre Van Damme. Alle informatie wordt afgetoetst, afgecheckt met hem. Als hij zegt ‘no pasarán’, dan komt dat er niet op. Hij zit in de Hoge Gezondheidsraad. Als hij zegt ‘dit is een bijkomend nieuw element dat belangrijk is’, dan wordt dat erbij gezet.
Ik ga, collega Parys, hier nu niet op uw vraag antwoorden. Het is niet aan mij om dat te doen. De vraag is voorgelegd aan professor Van Damme. Als hij vindt dat het een belangrijk element is, dan zal dat op de website aangepast worden en geïntegreerd worden in de campagne. Als blijkt dat het omgekeerde het geval is, dan zal dat niet gebeuren. Wat uw concrete vraag betreft over die school, dat was me niet bekend. Ik zal het bekijken.
Wat de vraag over het CST betreft, is het wat min 12-jarigen betreft niet de bedoeling dat er consequenties aan verbonden worden. U weet dat er een aantal landen zijn die vragen dat het meegegeven wordt om op reis te kunnen gaan. Voor zover ik weet, bestaan er nergens plannen om zaken voor kinderen te koppelen aan het CST. Ik denk niet dat dat de bedoeling kan zijn.
Wat de informatie naar ouders betreft, heb ik het daarstraks al gezegd: zoals we dat ook voor de volwassenen hebben gedaan, zullen we ook over kindervaccinaties vanaf het begin open en eerlijk, transparant communiceren. We hebben heel wat discussies gehad. Herinner u de discussies over het inzetten van AstraZeneca of over andere vaccins waar internationaal twijfel over was. We hebben telkens dezelfde methodiek gehanteerd. We leggen het voor aan de experten, aan de Hoge Gezondheidsraad, aan onze eigen experten. Op die basis gaan we juist en transparant communiceren. Dat helpt. Als we kijken naar het vertrouwen in onze boostercampagne, dan zien we dat het helpt. Herinner u hoe hier een maand geleden de vraag gesteld werd hoe het zat met de boostercampagne. Boris Johnson ging het leger inzetten om tegen eind van 2021 iedereen geboosterd te hebben in het Verenigd Koninkrijk. Wel, wij hebben het leger niet nodig gehad, maar we staan vandaag in Vlaanderen met onze boostercampagne verder dan Groot-Brittannië. Dat is dankzij medewerkers, dankzij het leger van vrijwilligers in de vaccinatiecentra, maar dat is ook dankzij het vertrouwen in de vaccinatiecampagne, een vertrouwen dat bijzonder belangrijk is en waar we elke dag opnieuw over waken.
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Collega’s, vaccineren blijft een van de belangrijkste uitdagingen waar we verder mee aan de slag moeten gaan. Minister u zegt dat er heel veel vertrouwen is. Dat vertrouwen is er bij de burger ook. Nu is het de beurt aan onze kinderen, en ook daar zal het vertrouwen bij de ouders moeten groeien in de vaccinaties. Laat ons de komende dagen, weken en maanden op een serene en objectieve manier ouders de keuze laten maken over hun kinderen. We hebben deze dagen geen nood aan ophef en fake news; we hebben enkel nood aan sereniteit, duidelijkheid en vooral correcte informatie.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, ik heb getwijfeld over het laten inenten van mijn dochters, maar ik ga ze laten inenten. Maar ik vind het ook belangrijk dat we over onze twijfel durven te spreken, en dat we bijvoorbeeld een voorbeeld durven te nemen aan hoe het Verenigd Koninkrijk dit aanpakt. Zij informeren hun burgers met een lijst van voordelen en van nadelen. Ze zeggen: dit is het positieve effect van een vaccinatiecampagne bij jonge kinderen, en dit zijn de mogelijke negatieve effecten. Maak uw beslissing, ouders. Dat is een manier die vertrouwen wekt, vind ik. Dan heb ik een overheid die niet alleen één zijde van de medaille belicht.
De vraag is of u daar eens naar wilt kijken, en wilt u daar een voorbeeld aan nemen?
Ik ben blij met uw antwoord waarin u zegt: als er nog altijd fouten staan in die campagne, dan ben ik bereid en heb ik de openheid om dat te laten herbekijken. Weet, minister, dat politici zoals ik zich kunnen vergissen, maar experten kunnen zich ook vergissen. Als we enkel maar een beroep doen op de expertise van één iemand om alle informatie te filteren, dan zou het wel eens kunnen dat daar een fout door de mazen van het net glipt. Ik wil dus graag aansluiten bij de collega’s die zeggen: ‘Voor het belang van het vertrouwen in de vaccinatiecampagne moet de Vlaamse overheid correct, volledig en transparant informeren, zeker wanneer het gaat over een delicate kwestie zoals het vaccineren van jonge kinderen.’
Mevrouw Beckers heeft het woord.
Minister, ik ga mijn vraag eindigen zoals ik ze begonnen ben, namelijk door te stellen dat ik absoluut voor vaccinatie ben, maar ook door te stellen dat ik ook voor vrije keuze ben. Ik heb de vrees dat het bij de kinderen zal gaan zoals het bij de volwassenen gegaan is: eerst werd het vaccin ter beschikking gesteld, dan werd het aanbevolen, dan werd het CST ingevoerd om op reis te gaan. Daarna werd het gebruik van het CST uitgebreid. Je kunt al niet meer op café gaan zonder het CST te gebruiken. En gisteren zei u dat u neigt naar een vaccinatieverplichting. Ik vind dat voor het vaccineren van kinderen de keuze aan de ouders toekomt, en alleen aan de ouders, in samenspraak met de huisarts, met de kinderarts. Ik vind niet dat dit een keuze moet zijn van de regering. Ik ben dus voor vrijheid. Ik ben niet voor plicht, niet voor dwang, niet voor zachte dwang, niet voor indirecte dwang, niet voor volwassenen, en zeker en vooral niet voor kinderen (Applaus bij het Vlaams Belang).
De actuele vragen zijn afgehandeld.