Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Rutten heeft het woord.
Minister, morgen is er weer maar eens een Overlegcomité, waar alle regeringen van ons land aanschuiven om samen beslissingen te nemen in het kader van deze pandemie, die maar blijft duren en waar niemand echt grip op lijkt te kunnen krijgen.
Wat we alvast zeker weten, is dat er in de basisscholen een vervroegde kerstvakantie is ingegaan en dat daarna de normale kerstvakantie komt en dat die kerstvakantie in januari normaal ook eindigt. Dat weten we nu al. Ik heb over partijgrenzen heen horen verklaren dat het belangrijk is – ik denk dat we dat ook allemaal steunen en het siert u dat u daarvoor altijd hebt gevochten – dat de kinderen op dat moment opnieuw naar school kunnen gaan. Ze moeten dat veilig kunnen doen, daarover zijn we het ook eens.
Met dit parlement hebben we al verschillende keren – een keer op initiatief van mevrouw Gennez, een keer op initiatief van de meerderheid – gevraagd om in te zetten op luchtreiniging. Twee weken geleden deden we dat en – ik herinner me, collega Daniëls, dat we het woordje ‘onverwijld’ er net niet gingen in zetten want het ging veel sneller gaan dan onverwijld – vroegen we om een actieplan om luchtreinigers in de klassen te plaatsen.
We zijn twee weken verder. De kerstvakantie is begonnen. Waar staan we op het moment dat de kerstvakantie gedaan is?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik kan inderdaad invulling geven aan het begrip ‘onverwijld’. Ik denk dat ik dat heb gedaan, want nog geen vierentwintig uur later, na de goedkeuring van de resolutie, zaten we met de werkgroep ventilatie samen, zoals natuurlijk al eerder gepland – toegegeven – omdat wij al enige tijd met die werkgroep op regelmatige basis samenkomen. Wie zit daarin? Experten afgevaardigd door de onderwijskoepels, maar ook externe experten zoals Marianne Stranger van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), professor Jelle Laverge van de UGent en specialisten luchtkwaliteit van Omgeving Vlaanderen. Ze hebben ter zake nog eens samengezeten.
Enige tijd daarna heb ik contact gelegd met professor Blocken en professor Van Ranst en hen samengebracht met de mensen van VITO en met het kabinet van minister Crevits, want uiteindelijk ressorteert VITO onder de bevoegdheden van de minister van Innovatie en Wetenschap, minister Crevits. Daar hebben we enkele conclusies van de werkgroep ventilatie onderschreven. Ten eerste, we moeten absoluut gaan voor luchtzuivering, maar het is geen alternatief voor ventilatie.
Ten tweede: de ambitie en vaste wil om ervoor te zorgen dat we een plan voor de lange termijn hebben. We gaan dus niet nu snel wat mobiele units kopen die twee jaar later nutteloos blijken te zijn. Het zijn ook geen eenmalige kosten, er gaan natuurlijk ook onderhoudskosten mee gepaard, zoals het vervangen van filters. Luchtfiltratie heeft geen impact op de CO2, dus we moeten ook met CO2-meters aan de slag gaan. Ook moeten we rekening houden met het gevaar voor geluidsoverlast. Ik bedoel daarmee de pedagogische impact.
We hebben afgesproken dat er, onder leiding van VITO, een plan van aanpak wordt uitgetekend. Daaraan wordt nu eigenlijk de laatste hand gelegd, maar dat wordt eerst opgeleverd aan minister Crevits en vervolgens word ik daarover geïnformeerd. Daarbij bekijken we de problematiek ook ruimer, zoals trouwens ook in jullie resolutie. Het gaat dus niet alleen over onderwijs, maar ook over kinderopvang, cultuur en jeugd, en alle plaatsen waar jong en oud samenkomen worden meegenomen.
We zijn daar absoluut mee aan de slag. Ik verwacht zeker na de kerstvakantie de oplevering van een plan van aanpak.
Mevrouw Rutten heeft het woord.
Hoe sneller hoe beter, zou ik zeggen, minister. Ik geloof u daarin. Als het allemaal twee weken geleden al in gang gezet is, dan hoop ik dat het er snel ligt. Dan kunnen we na de kerstvakantie, of eigenlijk tegen de kerstvakantie, klaar zijn om de eerste stappen te zetten. Ik hoop niet dat we op het plan van aanpak nog lang moeten wachten. De omikronvariant komt eraan en op 8 of 12 januari 2022, als de scholen weer opengaan, zal er eigenlijk niets fundamenteels veranderd zijn ten aanzien van waar we vandaag zitten, minister.
Ik begrijp dat we geen uitgaven en kosten willen doen zonder er goed over nagedacht te hebben. Elke euro is belastinggeld en moet twee keer worden omgedraaid, maar zet er alstublieft druk op. U kunt dat. Als u echt iets wilt dan krijgt u heel vaak uw zin. Mijn vraag aan u is: zorg dat u dit wilt, het zal in het belang van alle kinderen in Vlaanderen zijn. (Applaus van Willem-Frederik Schiltz)
De heer Daniëls heeft het woord.
Wij hebben inderdaad die resolutie twee weken geleden gebracht. Minister, u haalt terecht een aantal issues aan, en wij hebben in onze resolutie ook aangegeven dat de goede praktijkvoorbeelden moeten worden meegenomen, zoals onder andere de impact van het geluid van die toestellen in een klas. Ik heb ondertussen al een terugkoppeling gehad van leerkrachten die zoiets geprobeerd hebben, en ze zeggen dat het geronk niet zo aangenaam is. Dat is toch iets wat we kunnen meenemen.
Mijn vraag is meer concreet, minister. We hebben deze resolutie gemaakt voor alle sectoren. Bij de gesprekken die u voert in het licht van het onderwijs, worden uw collega’s daarbij betrokken, in verband met openbaar vervoer, kinderopvang, openbare besturen? Of wordt er momenteel alleen gekeken naar de specifieke context van een klas in een school? Dat is natuurlijk iets anders dan een bus, een kinderopvang of openbare gebouwen.
De heer Laeremans heeft het woord.
Dank u, minister, dat u toch al voor een stuk in gang geschoten bent na die resolutie. Wij vonden die toch wat te vrijblijvend. We hopen dat er nu snelheid gemaakt wordt. Daarin sluit ik me aan bij wat mevrouw Rutten zegt. Ondertussen is professor Blocken begonnen met in een aantal gemeenten die proefopstellingen uit te rollen. Ik hoop dat dat zo snel mogelijk versterkt wordt vanuit het ministerie van Onderwijs, want dat moet breed worden uitgetest. Collega Daniëls heeft natuurlijk een punt als hij zegt dat daar verschillende aspecten aan verbonden zijn, waaronder mogelijk geluidsoverlast enzovoort. Het is allemaal niet zo evident.
Ik hoop in elk geval, minister, dat u kunt garanderen dat we begin januari wel opnieuw kunnen opstarten zonder extra beperkende maatregelen, die ik minister Vandenbroucke deze week nog hoorde suggereren. Ik hoop ook dat u extra preventieve middelen, zoals zelftesten, speekseltesten voor leerlingen en leerkrachten en de luchtzuiveringsinstallaties, zo snel mogelijk kunt uitrollen.
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Voorzitter, minister, mevrouw Rutten, het is intussen bijna twee jaar geleden dat wij om CO2-meters vroegen. We hebben er bijna twee jaar op moeten wachten. Nog steeds heeft niet elke klas een CO2-meter, nog steeds zijn het de lokale besturen die dan maar zelf de aankopen doen. Een CO2-meter kost ongeveer 100 euro. Zo’n luchtreiniger kost tussen 600 en 1200 euro. We kunnen in dit geval de factuur zeker niet doorsturen naar de scholen.
Welke budgetten zullen voorzien worden zodat de luchtreinigers kunnen worden aangekocht? Als de urgentie hier erkend wordt, ook door de meerderheidspartijen, kan ik me voorstellen dat u daarover hebt nagedacht. Waar kunnen we dat terugvinden?
De heer D’Haese heeft het woord.
Voorzitter, ik kan niet goed meer volgen. Eerst sturen jullie met Open Vld een persbericht uit dat er onmiddellijk geïnvesteerd moet worden in luchtreinigers. Dan hebben we hier een debat en jullie verdrinken de boel in een resolutie waarin staat dat jullie een onderzoek vragen aan VITO. Als jullie dat onderzoek hebben, gaan jullie proefprojecten doen. Als jullie de proefprojecten doen, gaan jullie de goede praktijken verspreiden. Dat gingen jullie allemaal onverwijld doen. We zijn twee weken later en u vraagt: waar zijn ze, die luchtreinigers? Ik ga akkoord met u: waar zijn ze?
Als minister Weyts niet mee wil, als de N-VA niet mee wil – wat CD&V wil, weet ik al niet meer – laat ons dan samen – Open Vld en oppositie – zorgen dat het vooruitgaat in plaats van de blokkering van anderhalf jaar van maatregelen die het onderwijs echt open kunnen houden.
Minister Weyts, staat er in elke klas een CO2-meter, ja of nee?
Mevrouw Vandromme heeft het woord.
Voorzitter, we hebben hier al herhaaldelijk aandacht gevraagd om ventilatie en luchtreiniging en het aspect innovatie daaraan gekoppeld. Goed dat er al stappen gezet worden met minister Crevits. Recent, minister, had u 11 miljoen euro werkingsmiddelen voor de scholen die gekleurd werden voor de aankoop van CO2-meters. Als die middelen niet benut kunnen worden omdat er al CO2-meters zijn, kunnen ze ook worden ingezet voor zelftesten.
Sommige scholen vragen heel expliciet om dat restbudget te kunnen inzetten voor de aankoop van die luchtbehandelingstoestellen. Dat lijkt me een mooi idee om in te spelen op de proefprojecten, bijvoorbeeld van professor Blocken, maar ook andere die misschien nog lopen. Minister, bent u eventueel bereid om die middelen te laten aanwenden voor die luchtbehandelingstoestellen?
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Aan goede intenties geen gebrek, collega’s. We horen het inderdaad al zeer lang. Er is een proefproject opgezet onder leiding van professor Bert Blocken met Marc Van Ranst en met uw dienaar als covoorzitter. Aan mooie woorden geen gebrek, maar wat we nodig hebben, zijn inderdaad middelen om elke school en elk lokaal bestuur die bereid zijn om in dit proefproject te stappen, te financieren. Dit is geen vrijblijvende keuze, dit is een keuze voor betere leerprestaties en voor scholen die duurzaam open kunnen blijven. Minister Weyts, waar wacht u op? (Applaus bij Vooruit)
Minister Weyts heeft het woord.
Wat is de inhoud van het plan waar VITO momenteel de laatste hand aan legt? Dat is ten eerste de keuze voor de meest geschikte technologie. Laat ons daarmee beginnen in plaats van te roepen welke oplossing de alleenzaligmakende is of dat het met dat product of die installatie allemaal gaat lukken. Dan is het volgende week weer iets anders.
Er is trouwens een lijst, zo laat ik me vertellen door de experten, onder meer van professor Blocken, van toestellen die door de Federale Regering zijn goedgekeurd. Het is een lijst via ministerieel besluit. ‘Let daarmee op’, zegt de expert mij: ‘er staan heel veel toestellen op die niet dienstig zijn.’ Opnieuw laat ik me vertellen door de experten: er zijn technologieën die aerosollen capteren of filteren, en die hebben een risicobeperkend effect op het vlak van de virustransmissie.
Maar sommige technologieën stoten bijproducten uit, die vervolgens ook nog eens gecapteerd of afgebroken moeten worden. De experten vragen dus om de juiste technologie aan te moedigen en aan te bevelen.
De keuze van het toestel moet ook aangepast zijn aan de ruimte: de plaats van het toestel, het energieverbruik, de geluidsoverlast. Daarom vraag ik ook een grotere betrokkenheid van het beleidsdomein Onderwijs in de proefprojecten die we samen opzetten. U bent betrokken vanuit uw lokale bevoegdheid, maar ik heb ook gevraagd om ervoor te zorgen dat het pedagogisch verantwoord is. Kijk naar de effecten op vlak van geluidsoverlast, zorg ervoor dat het allemaal praktisch en haalbaar operationeel is voor leerkrachten en voor directies om met die technologie aan de slag te gaan op de klasvloer.
We zijn al twee jaar aan de slag met algemene ventilatie en het is goed dat we opnieuw de dans leiden, maar we willen het verhaal wel verruimen naar alle andere beleidsdomeinen. Vandaar dat we geen eenzame maatregelen en geen eenzame pilootprojecten willen, maar dat we VITO aan het stuur zetten. Vervolgens kunnen we breed aan de slag gaan, samen met professor Marc Van Ranst en professor Blocken als het gaat over de uitrol van de pilootprojecten, niet alleen in onderwijs maar ook in andere settings. Zo kunnen we een zo breed mogelijk gedragen en uitgewerkt onderbouwd advies uitbrengen, om er vervolgens mee aan de slag te gaan. In concreto wil het ook zeggen dat we in de pilootprojecten betrokken zijn en assistentie zullen verlenen.
Mevrouw Rutten heeft het woord.
Assistentie verlenen, daar ben ik al heel blij mee. Mijn stad, Aarschot, is een scholenstad en van bij het begin van de pandemie hebben we geprobeerd om als stad een coördinerende rol op te nemen en te ondersteunen. We hebben zelf CO2-meters gekocht, maar ik ben heel blij dat de middelen intussen zijn aangekomen. We zijn zelf ook in het proefproject van luchtreiniging gestapt. Collega Brouns doet dat met zijn stad ook en andere collega's ook. (Opmerkingen)
Het is een gemeente, maar het is u gegund, want mijn roots liggen daar. Ik wijk af.
In elk geval, er zijn heel wat collega’s die zelf instappen in het project van de heer Van Ranst en de heer Blocken en waar mevrouw Gennez het covoorzitterschap van waarneemt. Dit kan over partijgrenzen heen. Laten we echt eens tonen wat Vlaanderen kan: innovatief, met wilskracht. Want het is belangrijk dat het gebeurt over alle sectoren heen, maar in de eerste plaats voor de kinderen, die nog altijd niet zijn gevaccineerd.
Graag ondersteuning, graag middelen en graag – ik ga u vervelen, maar ik wil hier in de eerste vergadering van januari niet opnieuw staan om te vragen waar we staan – actie. (Applaus bij Open Vld)
De actuele vraag is afgehandeld.