Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister-president, collega’s, de Brexit is terug van nooit weggeweest.
Na vijf jaar lang harde en moeilijke onderhandelingen kon er net voor Kerstmis dan toch een deal worden gesloten. Het Europees Parlement keurde gisteren het moeilijk tot stand gekomen handels- en samenwerkingsakkoord met het Verenigd Koninkrijk goed. Tijdens dat debat in het Europees Parlement gisteren zei Michel Barnier dat Europa ook wel degelijk aan zelfreflectie moet doen. Commissievoorzitter Von der Leyen vond het nodig om nog eens uit te halen naar de Britse buren, iets waarover we toch vragen kunnen stellen als we net een samenwerkingsakkoord hebben afgesloten. Nochtans is het zaak om het akkoord met het Verenigd Koninkrijk uit te voeren, zo goed en zo pragmatisch mogelijk.
De impact van de Brexit laat zich vandaag reeds sterk voelen. We merken een terugval van onze export van ongeveer 20 procent. We spreken dan over 1,6 miljard euro. Er is het negatieve effect van de in- en uitklaringskosten, de douane- en diverse andere controles, de btw-heffingen, de hele discussie met betrekking tot de regels van oorsprong, et cetera. Het is dan ook cruciaal dat we snel werk kunnen maken van een doorgedreven digitalisering van de douanecontroles. We hebben daar deze week nog over gesproken in de commissie. De zogenaamde ‘fast lanes’ of ‘green lanes’ zorgen ervoor dat douaneverplichtingen vanop afstand en op voorhand in orde kunnen worden gebracht. Dat leidt tot tijdwinst, minder files en ook administratieve vereenvoudiging voor onze bedrijven.
Minister-president, welke inspanningen doet Vlaanderen bijkomend om de nog steeds bestaande handelsbelemmeringen permanent te monitoren en weg te werken en om de digitalisering van de controles zoveel mogelijk verder uit te rollen?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Vanlouwe, de Vlaamse Regering blijft natuurlijk nauw toezicht houden op de handelsstromen van en naar het Verenigd Koninkrijk. Wat betreft de digitalisering bij de douanecontroleposten, zijn we natuurlijk afhankelijk van de Federale Regering, net zoals dat het geval is voor de fytosanitaire controles. Beide vallen onder federale bevoegdheid.
Het door u aangehaalde concept van de green lanes is op zich niet nieuw. Het werd reeds in kaart gebracht door het Vlaams Instituut voor de Logistiek (VIL). Door de Brexit leggen verschillende spelers in Vlaanderen plannen op tafel om dat concept van de tekentafel naar het werkterrein te brengen. Het project ‘Gateway to Britain’ is daar een voorbeeld van.
Minister Crevits ging in de commissie van 22 april 2021 meer in detail in op dit concept. Ik verwijs dan ook graag naar het verslag van die commissie. Ik moet trouwens zeggen dat minister Crevits de uitvoering van het Brexitakkoord op een schitterende manier ter hand neemt.
De Vlaamse Regering staat in elk geval klaar om bijkomende initiatieven te nemen om bedrijven en sectoren te ondersteunen indien nodig. De focus moet wat mij betreft niet liggen op de compensatie van verliezen, maar op de toekomstgerichte ondersteuning van bedrijven en sectoren.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Niet alleen in de plenaire, maar ook in de commissie is hierover al een interessant debat gevoerd, maar ik zou daar toch nog iets aan willen toevoegen. We moeten inderdaad werk maken van die fast lanes of green lanes om zoveel mogelijk controles digitaal te kunnen uitvoeren, waardoor er tijdwinst zal zijn.
Maar daarnaast is er ook de digitalisering van douaneformaliteiten en een ander systeem van wat Trusted Economic Operator wordt genoemd, waardoor bepaalde bedrijven, die veel exporteren en voldoen aan bepaalde normen, slechts te maken krijgen met steekproefsgewijze controles. Op die manier zullen we het onze exporteurs, transporteurs, onze logistieke diensten, alvast gemakkelijker maken.
Tegelijkertijd – en ik weet dat ook Flanders Investment & Trade daarop heeft ingezet – hoop ik dat de noodzakelijke tools ter beschikking worden gesteld om onze diverse kmo’s in Vlaanderen bij te staan wanneer ze te maken hebben met export en daar misschien soms beperkte of weinig ervaring mee hebben.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Collega’s, Vlaamse bedrijven die handel drijven met het Verenigd Koninkrijk worden geconfronteerd met meerkosten, met een dalende omzet. Vorige week stelde minister Crevits in de commissie inderdaad dat er op Vlaams niveau wordt gewerkt aan een ‘green lane’-project om de handel tussen Vlaanderen en het Verenigd Koninkrijk te faciliteren. Het ging inderdaad voornamelijk over douaneformaliteiten. Jammer genoeg werd er geen concrete timing naar voren geschoven.
Minister-president, u stelt dat het concept van ‘fast lane’ niet nieuw is. Maar u blijft hier het antwoord schuldig over de timing. U bent ook bevoegd voor de buitenlandse handel. In welke mate kunt u er mee voor zorgen dat die timing veel dichterbij komt? Onze handelaars hebben het meer dan nodig.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
De Vlaamse Regering heeft haar huiswerk goed gemaakt in voorbereiding van de Brexit. Desondanks is de impact groot. De eerste maand, januari, was de export gedaald met 20 procent. En dat is dan nog in een scenario waarin de Britten hun douaneformaliteiten hadden opgeschort. Als je in omgekeerde richting kijkt, waar de douaneformaliteiten wel van toepassing zijn, is er een daling met 50 procent. Die Brexit werkt als een soort van traagwerkend gif, en naarmate de maanden en jaren verstrijken, wordt de impact alsmaar groter.
Ik heb twee vragen. We hebben op dit ogenblik vooral problemen met die goederen die slechts deels zijn gemaakt binnen de Europese Unie en waar er voor vele mensen dus een onverwachte verrassing is, namelijk wanneer ze plots toch importtarieven moeten betalen op een bestelling die ze vaak online hebben gedaan.
Ten tweede, er is het steunfonds van de Europese Unie voor die regio’s die worden getroffen door de Brexit. Daarover is er een onderhandeling aan de gang. Er is nu een nieuw voorstel van de Portugezen. Voor Vlaanderen is dat echter een belangrijk fonds. Minister-president, wat is de stand van zaken in deze onderhandelingen op Europees niveau?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Deckmyn, in welke mate kan ik bijdragen aan de timing? In grote mate en ik zal mij daarvoor dan ook inspannen. Dat is voor collega Crevits en haar administratie. We doen dat natuurlijk zo snel mogelijk. We proberen in de mate van het mogelijke op dat vlak een goede procedure aan te halen.
Mijnheer Van Rompuy, ik heb inderdaad ook gezien dat de export in de eerste maand met 20 procent was gedaald. Maar we waren tegelijkertijd aan het zeggen dat hij in december enorm hoog was, omdat vele warehouses in de UK voor het in werking treden van de Brexit werden volgestopt. Het lag dus in de lijn der verwachting dat het in januari wat minder zou zijn. Ik merk ook dat er op het praktische vlak redelijk weinig problemen zijn, al is het zo dat de douaneformaliteiten nog ingang moeten vinden.
U hebt wel gelijk in wat u zegt over de oorsprongregels. We krijgen daar op alle mogelijke hulplijnen en informatiesessies rond de Brexit trouwens het meeste vragen over. Steeds meer mensen zijn hiervan op de hoogte, maar voor een aantal mensen is dat nog niet duidelijk. Het is ook het meest complexe luik van heel het akkoord. De informatiesessies lopen verder. Hoe kleiner de onderneming, hoe meer vragen men daarrond heeft. Dat lijkt mij ook logisch.
Het steunfonds van de EU zou in de volgende dagen wel eens in een stroomversnelling kunnen komen. Het Portugese voorzitterschap heeft een nieuw voorstel op tafel gelegd waar de verschillende lidstaten zich in de volgende dagen over moeten uitspreken. Dat zou wel eens heel snel tot een beslechting kunnen komen zodat we duidelijkheid hebben, en hopelijk ook wat meer middelen dan oorspronkelijk.
Het eerste voorstel dat door de commissie werd vooruitgeschoven, hebben we aanvaard, maar als je daar parameters op plaatst van de meest geraakte regio's, dan kon je daar vragen bij stellen. Nu circuleert er een nieuw voorstel, en ik mag hopen dat we daar beter uit komen dan oorspronkelijk. Dat zal duidelijk worden in de komende dagen.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister-president, het is inderdaad uitkijken naar wat het nieuwe Brexitfonds zal teweegbrengen. Ik hoop alvast dat dit project Gateway to Britain kan vallen onder de Europese ondersteuning via de Brexit Adjustment Reserve. Voor onze transporteurs en exporteurs is het alvast absoluut nodig dat er bijkomende hulp komt zodat de knik van 20 procent binnenkort kan worden omgekeerd.
De actuele vraag is afgehandeld.