Verslag plenaire vergadering

De heer Daniëls heeft het woord.

Minister, voorzitter, collega’s, de aanpak van de coronacrisis proberen we op verschillende fronten in goede banen te leiden. Een eerste strategie is meteen ook onze belangrijkste: besmettingen vermijden door mondmaskers en alle andere maatregelen die we daartoe nemen. Een tweede belangrijke lijn is alles wat met contactopsporing te maken heeft. Een derde is de echte preventieve lijn die nu – we zijn daar allemaal blij om – goed loopt, namelijk het vaccineren. Maar om mensen te detecteren die geïnfecteerd zijn, al dan niet met symptomen, en hen te isoleren in quarantaine, daarvoor is testen cruciaal.

We hebben heel lang enkel de PCR-test gehad, een lange wattenstaaf die diep in de neus gaat en daarna naar een labo moet, wat toch enige tijd in beslag neemt. Maar op de markt zijn er ook sneltesten en zelftesten. Het is goed dat er eind maart een KB is verschenen dat bepaalt dat het afnemen van zulke testen geen medische handeling meer is, waardoor mensen die testen zelf kunnen afnemen. De ene test moet nog naar een labo, de andere niet, maar er is in elk geval het voordeel om snel te kunnen testen.

Ik ben blij dat we die testen zullen kunnen inzetten in het onderwijs, maar ook in de kinderdagverblijven. Daar heb ik altijd voor gepleit. 400.000 testen in het leerplichtonderwijs, 200.000 voor de andere niveaus, 25.000 voor de kinderdagverblijven, dat is een goede zaak.

Die beslissing van de Vlaamse Regering is genomen op 2 april en de offertes moesten binnen zijn tegen 16 april. Minister, we hebben het er al over gehad in de commissie, waar u zei dat u hoopte om die testen tegen eind april, begin mei ter beschikking te hebben, zodat we ze zouden kunnen inzetten. Het gaat om een miljoenenbestelling. Nu horen wij dat die bestelling, of de levering ervan, vertraging opgelopen zou hebben. En dus is mijn concrete vraag: waar staan we op dit moment en wat hebt u ondernomen om de levering van de benodigde snel- en zelftesten voor het onderwijs en de kinderdagverblijven zo snel mogelijk hier te krijgen?

Minister Beke heeft het woord.

Collega, de zelftesten zijn hier inderdaad al vaak aan bod gekomen. Zoals u zelf hebt aangegeven, heeft de federale overheid daar op 24 maart een kader voor gecreëerd en dat mogelijk gemaakt. Op 2 april hebben we binnen de Vlaamse Regering dan direct de koe bij de horens gevat om zelf testen aan te kopen. Het Facilitair Bedrijf heeft de opdracht gekregen om dat te doen en de mensen van Het Facilitair Bedrijf doen er ook alles aan om die zelftesten zo snel mogelijk ter beschikking te stellen.

De vooropgestelde momenten zijn niet gehaald. Het Facilitair Bedrijf doet er alles aan om dat wel te kunnen doen tegen midden mei. Maar we kunnen natuurlijk niet blijven wachten. Daarom heb ik het initiatief genomen om de zelftesten die de Vlaamse overheid nog had, prioritair in te zetten in het onderwijs, zodat die gebruikt kunnen worden tot als de testen die bijkomend aangekocht zouden worden, voor het onderwijs kunnen worden ingezet.

Het gaat natuurlijk niet alleen over het aankopen van de testen, het gaat ook over het creëren van het juiste kader. U weet dat dat moet gebeuren door een bevoegde persoon, onder de verantwoordelijkheid van een arts. Mijn collega van Onderwijs, collega Weyts, is allicht druk bezig om dat kader uit te tekenen. Hij kan alleszins rekenen op de steun en expertise van het agentschap Zorg en Gezondheid om dat kader verder uit te tekenen.

De heer Daniëls heeft het woord.

Minister, dank u wel. Ik noteer dat ze midden mei beschikbaar zullen zijn. Ik ben dan jarig, dus ik hoop dat die testen er dan ook effectief zullen zijn.

Mijn vraag is ook: hoe zullen ze worden verdeeld? Want Het Facilitair Bedrijf plaatst de bestelling. Worden ze op afroep geleverd aan scholen en aan kinderdagverblijven? Of is het de bedoeling dat we die sowieso verspreiden? Want het is natuurlijk de bedoeling dat mensen, leerkrachten, twee keer per week preventief testen. Dat geldt ook voor de kinderdagverblijven. Daarbij wil ik een oproep doen. U zegt dat dat kader goed moet worden gecreëerd. De eerste stap is natuurlijk dat we die testen hebben. De vraag is dan ook: hoeveel van de sneltesten die nog over zijn, kunnen we gebruiken om de periode tot half mei, laat ons zeggen 17 mei, te overbruggen?

De heer Sintobin heeft het woord.

Voorzitter, minister, het is eigenlijk ongelooflijk dat we meer dan een jaar na de uitbraak van de coronapandemie hier opnieuw vragen moeten stellen over de levering van snel- en zelftesten. Het lijkt wel een beetje op het verhaal van de mondmaskers. Mijn collega Laeremans pleit hier al maanden aan een stuk voor het inzetten van zelf- en sneltesten. Hij heeft daarvoor verwezen naar Oostenrijk en naar andere Europese landen, waar die testen al heel lang worden ingezet.

Collega Daniëls heeft gelijk: er zijn een aantal cruciale zaken in de bestrijding van corona: testen, vaccineren en opsporen.

Ik wil een zijsprongetje maken en misbruik maken van deze vraag, minister.

Ah, hoe bedoelt u?

Ik heb het nog niet gezegd.

Het gaat over de vaccinatie van de leerkrachten. We weten allemaal dat er heel wat besmettingen worden vastgesteld in het onderwijs. De leerkrachten in het onderwijs zijn, net als minister Weyts, al langer voorstander van het prioritair vaccineren van de leerkrachten. Minister, bent u ook voorstander van het prioritair vaccineren van de leerkrachten?

Mevrouw Vandromme heeft het woord.

Voorzitter, minister, we zijn het er allemaal over eens dat alle middelen moeten worden ingezet om corona tegen te gaan, zodat alle leerlingen maximaal naar school kunnen gaan. Testen is één deel uit de strategie van het bestrijden van COVID-19 en ook een belangrijk deel. We kijken in elk geval uit naar het goede kader dat collega Weyts zal opmaken.

Maar collega’s, er moet mij iets van het hart. In tijden van corona, van pandemie, moeten we de zwartepieten niet doorschuiven. Daarmee geraken we geen stap verder. We moeten net schouder aan schouder gaan staan. Misschien op anderhalve meter en met mondmasker, maar we moeten echt de krachten bundelen. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Procedures moeten worden gevolgd. Dat is in dezen het geval geweest. Dat vraagt soms wat tijd. Maar indien we willen dat de zelftesten deel uitmaken van een teststrategie, minister, is het misschien ook aangewezen dat wie een positieve sneltest heeft afgelegd, de mogelijkheid krijgt om dat resultaat toe te voegen aan de corona-app. Dan kunnen de mensen dat zelf doen. Bent u daarmee bezig?   

De heer Vaneeckhout heeft het woord.

Voorzitter, minister, eigenlijk vind ik dit onvoorstelbaar. Een paar weken geleden was hier grote verontwaardiging, want waar bleef dat federale kader? En eerlijk gezegd – ik heb dat toen ook gezegd – begreep ik dat ongeduld. Dat heeft een tijdje op zich laten wachten. Maar je zou dan toch ten minste kunnen verwachten dat wat we al sinds het najaar in de commissie Welzijn wekelijks vragen, namelijk dat we er klaar voor zouden zijn om het kader, zodra het er is, meteen uit te rollen, dan ook klaarligt. En wat zien we nu? De sneltests zullen hopelijk – ik hoor hier geen garantie dat dat zal gebeuren – worden geleverd tegen half mei. De zelftests zullen er dán komen. In de tussentijd zullen we dan de sneltests gebruiken. Maar, minister, u en minister Weyts weten dat er daarvoor niet de nodige capaciteit is.

Deze middag is er een beslissing, en terecht, dat het onderwijs maximaal moet openen in de komende tijd. Het kader dat daarvoor nodig is, heeft de Vlaamse Regering niet uitgewerkt. We zitten opnieuw in de mondmaskersaga waarbij we achter de feiten aan lopen en we de leveringen niet hebben die ze in Duitsland al maanden ter beschikking hebben.

Minister, hoe is dit kunnen gebeuren?

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Het is natuurlijk heel jammer dat die zelftesten op zich laten wachten, maar de sneltesten, die toch in stock zijn, moeten worden afgenomen door medisch geschoold personeel of een Rode Kruismedewerker. Dat zou wel kunnen zorgen voor een overbrugging.

Minister, hoe zal dat in zijn werk gaan?

De heer Anaf heeft het woord.

We weten allemaal dat die testen enorm belangrijk zijn om het onderwijs op een veilige manier te kunnen laten openen. Dat is wat we allemaal willen, dat we het onderwijs zo maximaal mogelijk open kunnen laten en dat dat op een veilige manier kan gebeuren. Eerst was dat begin mei, nu wordt het half mei, en dat is bijna het einde van het schooljaar. Ik hoop dat we dat tenminste nog zullen halen, dat het zo snel mogelijk gaat.

Week na week schoot de N-VA op het feit dat er nog een federaal kader ontbrak voor wie die testen kon afnemen. Ik hoor nu dat er is gewacht op dat kader om een aankoop te doen, maar dat was helemaal niet nodig geweest. Dat kader ging alleen over wie de testen kon afnemen en helemaal niet over de vraag of ze al konden worden aangekocht, want dat was al perfect in orde. Ik vraag me af waarom de Vlaamse Regering daar dan zo lang mee heeft gewacht.

Mijnheer Daniëls, u had uw vraag aan minister-president Jambon moeten stellen, want in het besluit van de Vlaamse Regering staat dat het Agentschap voor Facilitair Management belast is met de aankoopprocedure. Hoe komt het toch dat dit opnieuw vertraging heeft opgelopen? Waarom heeft men gewacht op het besluit dat absoluut niet nodig was?

Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.

Minister Beke, qua beloftes die u maakt en vervolgens niet kunt inlossen, kan dit tellen. De Vlaamse Regering is hierbij niet aan haar proefstuk toe. Het onderwijzend personeel en het onderwijs in het algemeen worden op de proef gesteld. De sneltesten werden einde maart beloofd. Uiteindelijk zouden ze pas begin mei worden geleverd, dan pas half mei. Ondertussen is het schooljaar bijna gedaan.

Het is belangrijk om weten dat het aantal besmettingen in het onderwijs veel hoger is dan in andere sectoren. Dat heeft een studie van Sciensano gisteren aangetoond. We hebben er dus alle belang bij om de scholen maximaal te beschermen. Bij gebrek aan sneltesten beginnen nu heel wat scholen zelftesten aan te kopen voor 5 à 10 euro per stuk, maar dat is natuurlijk geen oplossing. Dat kunnen ook niet alle scholen betalen.

Minister, u zegt nu dat die sneltesten al sinds november in de magazijnen van de Vlaamse overheid liggen te wachten om te worden ingezet. Hoe komt het in godsnaam dat er al zo lang sneltesten liggen te wachten in de magazijnen, dat u nu pas beslist om een kader te maken om die in te zetten? Waarom moet er in deze coronapandemie zoveel tijd voorbijgaan?

Minister Beke heeft het woord.

Voorzitter, als je het goed vindt, zal ik de vraag over de vaccinaties bij de tweede vraag beantwoorden. Dan kunnen we het debat over de testen wat ordentelijk houden.

Dan zullen ze straks wel bijkomende vragen willen stellen.

In mijn antwoord zit ook een stukje van het antwoord op de vraag van collega Sintobin vervat.

Over de testen, collega's, moeten we elkaar niet opjagen. De federale overheid heeft het wettelijk kader daarvoor gecreëerd. Je kunt geen dingen bestellen, mevrouw Vandecasteele, als je niet weet wat het kader daarvoor is. De Vlaamse overheid moest dus wachten tot dat kader duidelijk was gesteld.

De Vlaamse Regering heeft onmiddellijk die opdracht gegeven aan Het Facilitair Bedrijf. Het Facilitair Bedrijf valt niet onder mijn bevoegdheid, maar dat is geen verschoning. Het Facilitair Bedrijf moet wel wachten op de goedkeuring van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) om te weten welke testen er precies kunnen worden aangekocht. Op 29 maart hebben ze een goedkeuring gegeven aan het eerste: Biosynex. Op 14 april hebben ze een tweede goedkeuring gegeven: aan Roche.

Daar moet je op wachten, om te weten welke testen er nu op de markt beschikbaar zijn, voordat Het Facilitair Bedrijf in actie kan schieten. Daarop hebben wij gezegd, mede vanuit het agentschap, dat we in de tussentijd niet zouden wachten. Mijnheer Daniëls, u stelt dat het heel goed is dat we die andere testen nu inzetten. We willen die ook prioritair inzetten voor het onderwijs. Daar zijn we allemaal van overtuigd, om alle redenen die hier zijn aangebracht. Dat gaat over zo'n 600.000 testen.

Wie gaat dat dan doen? Ook daar is al een antwoord op. En dat weet u eigenlijk al, want de minister van Onderwijs heeft dat ook al gecommuniceerd. Dat zal gebeuren met de medische expertise die in onderwijs aanwezig is. En er is ook de steun van het Rode Kruis gevraagd. Die hebben intussen ook al een goed samenwerkingsverband met Onderwijs, om dat mee te kunnen doen. Dat is het kader dat ervoor zal worden ingezet, om die zelftesten inderdaad mogelijk te kunnen maken.

De heer Daniëls heeft het woord.

Het klopt, collega’s: pas op 24 maart valt op federaal niveau de beslissing dat het mag als zelftest. Op 2 april komt het op de ministerraad van de Vlaamse Regering. Dat is de eerste ministerraad die er is. De offertes moeten binnen zijn op 16 april. Dat wil zeggen dat er veertien dagen tijd is. En op 14 april heeft het FAGG pas nog een extra test van Roche erkend. Ik zie niet in waar er daar nog een versnelling mogelijk is. Maar we moeten in de tussentijd, totdat we ze hebben, wel druk zetten op snelle levering.

Minister, ik zou aan u willen vragen dat u aan het FAGG nog twee vragen zou stellen. Eén: op dit moment lopen de proefprojecten met zelftesten en sneltesten al in scholen. Alleen moeten de mensen die individueel afhalen bij de apotheek en mag de apotheker van het FAGG geen doos van 25 testen meegeven om die te gebruiken op school. Vraag alstublieft dat het FAGG dat voor scholen wel toelaat.

En twee: het kader is er binnen Onderwijs. We hebben die medewerkers van het Rode Kruis. Maar vraag dat de sneltesten die er zijn, voor vooraan in de neus en niet diep, die 600.000 testen die we hebben liggen, alstublieft ook als zelftest kunnen worden ingezet. Het medische risico is daar nagenoeg onbestaande. Op die manier kunnen we daar nog versnellen tot half mei.