Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Minister, het is een belangrijk onderwerp en ik wil echt geen politieke spelletjes spelen, maar het moet me toch even van het hart. Ik heb me enorm hard geërgerd aan alles wat ik hier vandaag heb gehoord. Het is de schuld van de winkels dat we onze kinderen moeten opofferen. Het is de schuld van IKEA. Ik heb het wel mee goedgekeurd, maar ik was het er eigenlijk niet mee eens. Collega’s, dat is echt geen niveau. U moet zich inbeelden hoe dat binnenkomt bij de gewone mensen. Ik denk dat we samen met de vaccinatiegraad het niveau van het debat over de maatregelen in dit parlement ook omhoog moeten krijgen.
Dit gezegd zijnde, minister, over de sneltesten: we hebben vorige week een kader gekregen om sneltesten in bedrijven uit te voeren. Er lopen daarover al een aantal proefprojecten. Uit die projecten blijkt dat sneltesten op zich vrij log verlopen. Er is een bedrijfsarts voor nodig. Het is ook tamelijk duur voor bedrijven. Als je de evaluaties ervan leest, hoor je dat het heel erg moeilijk wordt om dat op heel grote schaal uit te voeren, in een later stadium misschien ook voor de lokale winkels of voor kappers en dergelijke meer.
Er zijn heel veel experten die zeggen dat die sneltesten op zich niet de oplossing zijn maar wel de zelftesten. We hebben vandaag vernomen dat er volgende week een wettelijk kader komt voor die zelftesten. Dit is dus misschien het moment om onze strategie daarover te evalueren en na te gaan hoe we onze bedrijven daarbij het best kunnen omkaderen. Vandaar mijn vraag, minister, of u zult vasthouden aan die strategie van sneltesten met een bedrijfsarts en een heel lange controle of kunnen we misschien een praktischere oplossing invoeren waarbij de mensen die in sectoren werken die niet onder telewerk vallen, gewoon thuis die zelftesten kunnen uitvoeren.
Ik heb ook nog een kleine bijkomende vraag. We hebben inderdaad zevenhonderd nog ongebruikte sneltesten. Kunnen we die omzetten naar praktische zelftesten?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega, ik heb begrepen dat dit thema deze namiddag al voor een stuk aan bod is gekomen maar ik ben enorm blij dat ik die vraag krijg. Twee maanden geleden had ik heel graag gezegd dat het vooruit gaat in dit dossier maar ik kon dat niet zeggen want het ging totaal niet vooruit. U weet dat ik meewerk om een paar euro's in het zakje te krijgen.
Ik heb ettelijke weken, maanden geleden al een protocol afgesloten om sneltesten te kunnen gebruiken in essentiële bedrijven, voor mensen die een kritische functie vervullen in essentiële bedrijven. Zo is bijvoorbeeld op een veiling de functie van de persoon die met een clark rondrijdt om de geveilde goederen op de juiste plaats te krijgen, een essentiële functie. Zo niet, valt de veiling in duigen.
We hebben daar een protocol voor afgesloten met heel veel kritiek van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg die daar niets van moest weten. Maar we hebben toch doorgezet en uiteindelijk zijn er vandaag ongeveer honderd Vlaamse bedrijven die gebruik maken van die sneltesten.
Het gebruik daarvan is niet zo frequent omdat het heel moeilijk is om die testen te gebruiken. Na een hoogrisicocontact wordt de test afgenomen door de bedrijfsarts. Men kan er dus geen zelftest van maken. Maar ik ben blij dat men er nu ook bij bpost mee is gestart en dat de federale overheid heeft gezegd de regelgeving te zullen aanpassen. Dat is allemaal dik in orde maar eigenlijk had het maanden geleden al kunnen gebeuren. Ik was daar ongelooflijk ontgoocheld over.
Kunnen al die sneltesten die we nu nog hebben, die voor de bedrijven bestemd waren en daar liggen te wachten, als zelftest wordt gebruikt? Neen. Het hangt er een beetje vanaf. Er zijn sneltesten met lange wissertjes die die men heel diep in de neus of de keel moet steken en dat moet door een arts gebeuren. Maar er zijn ook sneltesten met korte wissertjes. Dat zouden wel zelftesten kunnen zijn.
Het ging daar vanmorgen op het Overlegcomité ook over. We hebben een engagement gekregen dat men die markt ook wil openbreken, waarbij men van sneltest naar zelftest wil gaan. Dus collega Vande Reyde, het antwoord is ja. En op uw vraag of ik daar op een voluntaristische wijze aan mee wil werken is het antwoord ook zeker ja.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Dat is heel duidelijk. Ik denk dat nu ook voor iedereen duidelijk is dat we zullen moeten inzetten op die zelftesten. Het is vandaag al aan bod gekomen dat we mensen daarin verantwoordelijkheid moeten geven maar we moeten ook duidelijk stellen wat er moet gebeuren wanneer men een positieve zelftest heeft. Dat zal de volgende maanden heel belangrijk zijn.
Voor mij mocht het wetgevend kader er ook sneller zijn maar nu hebben we natuurlijk die nieuwe tactiek, die nieuwe strategie en dus moeten we snel schakelen. Zal Vlaanderen dan bijvoorbeeld nieuwe zelftesten aankopen? Zullen we die gratis ter beschikking stellen of laten we dat, zoals in andere landen, via de supermarkten gebeuren? Zullen we winkels en bedrijven die zelf laten aankopen? Dat zijn de keuzes die nu moeten worden gemaakt. Het wetgevend kader is er volgende week. Ik stel dan ook voor dat we doorgaan en ervoor zorgen dat die nieuwe strategie van zelftesten breed kan worden toegepast.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, ik begrijp uw ontgoocheling over de traagheid waarmee dat is ingevoerd, en de problemen die er daarmee op het federale niveau zijn geweest. We hebben daarover zonet ook al met minister Beke gediscussieerd. Ik ben een beetje verwonderd over de vraag van collega Vande Reyde, want hij zegt – en ik hoop dat dat klopt – dat het federale niveau volgende week het regelgevend kader zal voorleggen. Maar tegelijkertijd – en u maakt toch deel uit van die regering op het federale niveau – vraagt u of dat dan bij de apotheker wordt verkocht – of zal het, bij wijze van spreken, in de Aldi beschikbaar zijn? Ik dacht dat de afspraak was – en dat dit ondertussen ook voor iedereen duidelijk was – dat het via de apothekers zou gaan, zodanig dat het kon opgenomen worden in het globaal farmaceutisch dossier. Ik dacht dat we ervoor gingen zorgen dat iedereen zo’n sneltest zelf kon afnemen, en dat we op die manier zo veel mogelijk barrières zouden laten sneuvelen om iedereen zo snel mogelijk zo’n test te kunnen laten afnemen en zo snel mogelijk weer naar de vrijheid te gaan.
De heer Anaf heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoord, minister. Dank u wel om mee te doen aan de bingo. Ik wou gewoon zeggen dat iedereen die solidariteit hoog in het vaandel draagt heel welkom is in onze beweging. ’t Is maar een idee.
Ik denk dat het een goede zaak is dat die zelftesten en sneltesten ook snel breed kunnen worden ingezet. Ik heb nog een vraagje daarover, een detailvraagje. U had het over de lijsten met essentiële functies in bedrijven. Wordt er gecheckt of dat effectief over essentiële functies gaat? Want ik heb al gehoord dat daar soms wel heel veel mensen in een bedrijf worden op gezet. Dat kan, natuurlijk, maar het lijkt me een beetje vreemd. Dat is gewoon een praktische vraag.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Er was de afgelopen twee dagen veel te doen rond de sneltesten bij bpost. Weinigen weten dat dit door u, minister, al twee maanden geleden mogelijk gemaakt is in Vlaanderen, voor essentiële bedrijven waar geen telewerk mogelijk is. Ik denk dat we allemaal tevreden zijn dat er ook op federaal vlak, bij de minister van Werk, nu voortschrijdend inzicht is gekomen, en dat dit op een grotere schaal kan uitgerold geworden in de komende dagen en weken. Testen wordt samen met vaccineren het belangrijkste wat we nu kunnen doen om die curves naar beneden te krijgen.
Mijn vraag is, minister: hebt u enig zicht in welke mate het mogelijk is om het hele verhaal van snel- en zelftesten in de bedrijven in de komende weken op te schalen? Zijn daar cijfers over?
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoord, minister. Ik weet dat u voorstander bent van sneltesten. U hebt dat ook al duidelijk meegedeeld in de commissie. Ik ben ook blij dat u uw federale collega hebt kunnen overtuigen. Het is natuurlijk rijkelijk laat. We zijn al heel wat kostbare tijd verloren, mede door het falende vaccinatiebeleid en het falende contacttracingbeleid van deze Vlaamse Regering. Voor ons is het duidelijk: we kunnen het virus alleen maar een halt toeroepen door in te zetten op die snellere testen, en door veel sneller te gaan vaccineren. Niet door alle sectoren te sluiten, zoals men vandaag opnieuw heeft gedaan. Minister, ik hoop dat u rekening houdt met alle zelfstandigen die al een jaar lang inspanningen leveren, en dat men gaat stoppen met hen aan te duiden als de schuldigen van de stijgende cijfers.
Ik heb eigenlijk geen bijkomende vraag voor u, maar ik heb wel een aantal verzoeken, waarvan ik hoop dat u die gaat uitvoeren en dat u daar rekening mee houdt. Eén: maak alstublieft werk van die snelteststrategie, en snel. Twee: hou de procedure eenvoudig. Drie: draag alstublieft de kost voor die sneltesten zodat u de bedrijven niet opzadelt met de kosten van die sneltesten, want het gaat u minder kosten dan al de steunmaatregelen die u momenteel moet betalen. Vier: zorg ervoor dat ze kunnen worden uitgevoerd door het personeel zelf, en dat er geen medische tussenkomst nodig is.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
We hebben hier deze namiddag al zeer veel over gezegd, en ik heb begrepen dat de wetgeving volgende week eindelijk in orde zal zijn. Dat is een goede zaak, en iedereen staat er ook achter. Dat is punt één.
Mijn grote vraag – ik heb het ook al aan minister Beke gezegd – is: kunnen we zorgen dat we dan ook meteen klaarstaan voor een verdere uitrol en opschaling daarvan? En kunnen we er ook voor zorgen, minister, dat die uitrol ook mogelijk is voor kleinere bedrijven, die minder geëquipeerd zijn om dat allemaal op te zetten? De lessen van het jeugdwerk, van een aantal weken geleden, leren mij immers dat we vaak werken op maat van grote professionele organisaties, maar dat een aantal kleinere bedrijven het soms moeilijker hebben om die stap te zetten.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega's, ik dank jullie.
Collega Vande Reyde, het zal normaal gezien snel gaan. Er is ook al een interkabinettenwerkgroep (IKW) over geweest. We zijn volop aan de slag met die uitrol, we worden daarbij betrokken.
Het tempo zal afhangen van de procedure. Nu zit er nog een bedrijfsarts tussen. Collega Vaneeckhout, om op uw vraag te antwoorden: die kleintjes hebben dat niet. Het is ook een dure aangelegenheid. Het zijn nu de eerder grote bedrijven die zich daarvoor aanmelden.
Collega Anaf, ik vind dat er altijd zo wantrouwig wordt gekeken naar die lijsten. In het protocol staat dat dat samen met het sociaal overleg en de bedrijfsarts moet gebeuren. Het is dus altijd onder toezicht. Een werkgever kan dus niet zeggen: ‘Iedereen bij mij erop’. Dat is onmogelijk. Ik vind het ook belangrijk dat we het beperken tot datgene wat het is.
Maar het opschalen, collega Van Rompuy, collega Malfroot en collega Vaneeckhout, zal alleen maar lukken als de tussenschakel van de bedrijfsarts eruit gaat en als het effectief zelftesten kunnen worden.
De Vlaamse Regering heeft trouwens – dat zal minister Beke wellicht al hebben gezegd – beslist om 4,1 miljoen testen te kopen. We hebben er uiteindelijk al iets meer dan 1 miljoen gekocht. Er is dus nog ruimte om er 2,9 miljoen aan te kopen. Die ruimte is er voor ons.
Dus ja, we zijn er mee bezig. Maar ik heb uiteraard de specificiteiten nodig en de effectieve beslissing in dat federale kader om de rol van die arts in bepaalde omstandigheden weg te schrijven en de modaliteiten te kennen. Maar wij staan klaar om, zodra dat mogelijk is, ook logistieke ondersteuning te bieden aan ons bedrijfsleven.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Collega's, het verbaast mij dat sommige collega's verbaasd zijn over wat ik zeg, om dan vervolgens exact hetzelfde te zeggen.
Los daarvan, denk ik dat we voortschrijdende kennis hebben. We weten dat de sneltesten, zoals we ze vandaag gebruikten – en daarover ging mijn vraag –, te log, te traag en te duur zijn. We zullen nu het geweer van schouder veranderen en volop op die zelftesten inzetten, waarvoor het wettelijke kader er nu aankomt. Dat betekent wel – en dat is de collateral damage die we erbij moeten nemen – dat een groot deel van die 700.000 overgebleven testen waarschijnlijk niet zullen worden ingezet. We moeten echt een strategie ontwikkelen voor die zelftesten.
Als het gaat over de distributie, over hoe we die testen zullen bezorgen, denk ik dat we de lessen van de mondmaskers moeten meenemen. We hebben een aantal distributiekanalen die efficiënt zijn: apothekers, supermarkten, enzovoort. Laten we vooral daarop inzetten en dan snel een strategie maken voor het resultaat van die zelftesten, hoe dat zal worden gebruikt. Ik ben blij dat u daar werk van zult maken. Ik dank u.
De actuele vraag is afgehandeld.