Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Peter Van Rompuy bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Orry Van de Wauwer, Joris Nachtergaele, Gwendolyn Rutten, Björn Rzoska en Annick Lambrecht over het conflict in Tigray in het noorden van Ethiopië.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
In de regio Tigray heerst al een hele tijd een hongersnood en daar is recentelijk ook nog een militair conflict bijgekomen. Beide leiden ze tot een heel acute humanitaire crisis waarvoor dringend diplomatieke actie nodig is. Vandaar mijn vraag voor deze spoedbehandeling.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Dan stemmen we nu bij zitten en opstaan over het voorstel tot spoedbehandeling.
De volksvertegenwoordigers die het voorstel tot spoedbehandeling wensen aan te nemen, drukken op ‘Ik sta op’.
De volksvertegenwoordigers die het voorstel tot spoedbehandeling niet wensen aan te nemen, drukken op ‘Ik blijf zitten’.
Het voorstel tot spoedbehandeling is aangenomen. Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie van Orry Van de Wauwer, Joris Nachtergaele, Gwendolyn Rutten, Björn Rzoska en Annick Lambrecht over het conflict in Tigray in het noorden van Ethiopië onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Orry Van de Wauwer, Joris Nachtergaele, Gwendolyn Rutten, Björn Rzoska en Annick Lambrecht over het conflict in Tigray in het noorden van Ethiopië.
De bespreking is geopend.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Tigray is de meest noordelijke regio in Ethiopië en daar heerst al een aantal maanden een zware hongersnood. Daar ontluikt een grote humanitaire ramp. Er was sprake van een hevige sprinkhanenplaag waardoor er hongersnood ontstond. Verschillende internationale programma's voorzagen in voedsel omdat 80 procent van de burgers in Tigray zelfvoorzienende de boeren zijn. Dat was nodig omdat de oogst om zeep was. De coronapandemie bemoeilijkte de internationale voorziening van voedselhulp.
Daarbovenop is er momenteel nog een zwaar militair conflict bijgekomen tussen de federale regering van Ethiopië en de regionale regering van Tigray. De aanleiding hiertoe was de organisatie van lokale verkiezingen na moeizame politieke hervormingen in het land. Die lokale verkiezingen waren verboden door de coronapandemie. Dat is de kiem voor dat conflict.
De hoofdstad van Tigray, Mekelle, is ondertussen onder het bewind van het leger van de premier van Ethiopië, maar er dreigt nog meer hongersnood. Toegang door internationale organisaties voor voedselhulp was zeer lang heel moeilijk door dreigende bombardementen.
Ondertussen zou er al wel een akkoord zijn tussen de regering van Ethiopië en de Verenigde Naties, maar toch blijft de situatie zeer precair en dreigt er hongersnood voor meer dan 1 miljoen mensen. Omdat Mekelle is afgesloten van de buitenwereld, zowel fysiek als online en digitaal, is het heel moeilijk om de situatie ter plekke te monitoren. Diplomatieke actie is bijgevolg broodnodig om een nieuwe hongersnood en een groot militair conflict te vermijden, een destabilisatie van de Hoorn van Afrika te voorkomen en zo duizenden onschuldige burgerlevens te redden.
Vandaar dit voorstel van resolutie, waarin we onze bezorgdheden uiten over de situatie in de regio en geweld tegen burgers streng veroordelen, zowel het geweld uitgaande van de Ethiopische regering tegen Mekelle, als vanuit het Tigray People’s Liberation Front op de Eritrese hoofdstad Asmara.
We roepen alle partijen op tot een staakt-het-vuren en tot het streven naar een vreedzame oplossing voor het conflict. We vragen ook om de humanitaire bijstand voor de lokale bevolking te verzekeren via humanitaire corridors en om internationaal onderzoek te doen naar mensenrechtenschendingen en de verantwoordelijken daarvoor te berechten, en dat de Vlaamse Regering zich informeert over hoe ze in hulp kan voorzien, en dit alles met het oog op de bescherming van de burgers van Tigray.
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Voorzitter, ik denk dat de heer Van de Wauwer de situatie goed heeft geschetst.
Dat vind ik ook. Ik heb veel bijgeleerd. (Gelach)
Ik zal er niet veel aan toevoegen. U moet zich niet ongerust maken.
Sinds begin november zijn er inderdaad al 49.000 mensen op de vlucht en dagelijks overschrijden 1800 vluchtelingen de grens met Soedan, en dat in een land waar nog voor het conflict begon al 850.000 ontheemden waren. Wanneer je die cijfers ziet, dan weet je dat een verdere escalatie van dit conflict tot een humanitaire ramp zal leiden. Vandaar al onze steun voor dit voorstel van resolutie.
De heer Keulen heeft het woord.
Voorzitter en goede collega's, er kan maar ergens haat bestaan als er ooit grote liefde heeft geheerst. Als je de recente geschiedenis kent van Ethiopië, dan is dat eigenlijk heel goed verklaarbaar.
In de jaren 70 en 80 was daar een communistische dictatuur en die werd dan geleid – in die tijd klonk dat heel modernistisch – door een vermeende kolonel, Haile Mariam Mengistu, die de gevangenissen vol stak. Daartegen zijn bevrijdingsbewegingen in opstand gekomen vanuit Eritrea, vanuit Ethiopië zelf, het hartland, en ook vanuit Tigray. Die hebben op een zeker ogenblik begin de jaren 90 de macht kunnen overnemen en hebben toen ook de macht gedeeld. Eritrea – Afewerki was daar de leider van – is onafhankelijk geworden. Tigray had ook zijn eigen gang kunnen gaan en onafhankelijk kunnen worden, maar het werd dan zo gespeeld dat de leider van de Tigrayse bevrijdingsbeweging, Meles Zenawi, president is kunnen worden van Ethiopië. Zo zijn die twee bij elkaar gebleven.
Nadien is Meles Zenawi dan premier geworden, want de premier heeft in Ethiopië eigenlijk de macht, en het presidentschap is eerder ceremonieel. In de provincie Tigray heeft altijd het gevoel geleefd van miskenning en achteruitstelling. Dat heeft opnieuw de kop opgestoken en op een zeker ogenblik is die etterbuil gebarsten.
Vandaag maken we een open oorlog mee, een burgeroorlog. Het regime in Addis Abeba, vanuit de hoofdstad, stuurt het leger naar de zogenaamde opstandige provincie Tigray, dat van de rest van de wereld wordt geïsoleerd. Hulpgoederenkonvooien kunnen de bevolking niet meer bereiken, maar ook andere verbindingen zijn afgesloten. Men is daar bezig orde op zaken te stellen, maar dat moet u dan begrijpen vanuit militair oogpunt. Er gebeuren dus een heel deel dingen die zeker en vast tegen de internationale rechtsorde ingaan en die opnieuw haat en weerwraak kweken voor volgende generaties.
Dat is des te pijnlijker omdat de huidige premier van Ethiopië in 2019 de Nobelprijs voor de Vrede heeft gekregen, net omdat hij met de bloedbroeders van vroeger, de Eritreeërs, verzoening heeft kunnen bewerkstelligen over de soevereiniteit over een aantal rotsblokken. Eritrea is al jaren een grote gevangenis. De oorlog die bestond tussen Ethiopië en Eritrea heeft hij kunnen beëindigen door te zeggen dat dit dan maar aan Eritrea gelaten moest worden, om dan van de weeromstuit in de oude fouten te hervallen wat betreft de verhouding vanuit het centrale regime in Addis Abeba ten opzichte van de provincie Tigray.
Wat er moet gebeuren, is inderdaad een staakt-het-vuren. De hulpkonvooien en de internationale organisaties die bezig zijn met hulpverlening, moeten terug toegang krijgen tot het gebied. De mensen die daar wonen en willen vluchten of vertrekken, moeten daartoe alle kansen krijgen. Daar opnieuw heeft de premier van Ethiopië – de man heet Abiy Ahmed – een morele plicht. De wereldgemeenschap, of eigenlijk het Nobelprijscomité, heeft hem vorig jaar de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. Dat geldt altijd voor daden vanuit het verleden, maar het betekent ook dat je moreel gebonden bent, ‘walk your talk’, om dat in de toekomst waar te maken. Wat dat betreft, moet hij figuurlijk maar ook letterlijk het geweer van schouder veranderen.
De heer D'Haese heeft het woord.
U klinkt zo verbaasd, voorzitter.
Ik had u over andere landen verwacht.
We zullen dit voorstel van resolutie goedkeuren ondanks de nogal creatieve interpretatie door de heer Keulen van de geschiedenis van dat deel van de wereld. Wij zijn altijd voor dialoog, voor samenwerking en voor diplomatie en steunen dus wat in het voorstel van resolutie staat. Ik wil er wel bij zeggen dat we hopen dat we dit conflict in de regio kunnen sparen van buitenlandse inmenging, van pogingen om daar invloed te verwerven. En daarom willen we nogmaals benadrukken dat het internationale recht in de regio moet worden gerespecteerd en dat de soevereiniteit van Ethiopië gevrijwaard moet blijven.
De heer Keulen heeft het woord.
Met een knipoog naar collega D’Haese: tijdens de jaren 70 en 80 heerste onder Mengistu Haile Mariam de dictatuur van het proletariaat, met de nadruk op dictatuur, en met de volle steun van Moskou.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.